ايران امروز

نخستین نشست موسسان «شورای ملی صلح»

با حضور فعالان جامعه مدنی و سیاسی
نخستین نشست موسسان «شورای ملی صلح» برگزار شد

نخستین نشست موسسان «شورای ملی صلح» روز پنج‌شنبه سیزدهم تیرماه ۱۳۸۷ با حضور بیش از ۵۰ نفر از فعالان اجتماعی، فرهنگی و سیاسی با تاكید بر مخالفت با جنگ و تحریم برگزار شد.
این نشست در حالی برگزار شد كه فعالان سیاسی با حوصله به سخنان فعالان جامعه مدنی گوش فرا دادند. همانگونه كه دكتر ابراهیم یزدی دبیركل نهضت آزادی ایران و دكتر خسرو پارسا پزشك مطرح ایرانی كنار یكدیگر در این نشست حاضر بودند.
بیست و هشتم آبان‌ماه ۱۳۸۶ شیرین عبادی رئیس كانون مدافعان حقوق بشر به منظور ساماندهی جنبش صلح‌خواهی ایران در فراخوانی همگانی از همه صلح‌طلبان ایرانی دعوت كرد تا برای تحقق صلحی پایدار در ایران از تمام امكانات خود استفاده كنند.
از همین رو كمیته موقت صلح با حضور «محمود بهزادی، تقی رحمانی، كوروش زعیم، عیسی سحرخیز، عبدالفتاح سلطانی، عطاءالله شیرازی، كیوان صمیمی، نرگس محمدی، خدیجه مقدم و عبدالله مومنی»، تشكیل شد.
این كمیته در مدت هشت ماه از فعالیت خود با انجام ملاقات‌های بسیار و اقدام‌های متعدد از تعداد زیادی از فعالان جامعه مدنی، سیاسی و فرهنگی جهت عضویت در هیات موسس شورای ملی صلح دعوت به عمل آورد. بر این اساس منشوری به ضمیمه دعوتنامه تهیه و برای آنان ارسال شد. در این منشور كه در حقیقت پیش‌نویس پیشنهادی كمیته موقت صلح بود، آمده است:

« چشم‌انداز:
صلح پایدار در ایران
هدف:
ایجاد، تحكیم و تقویت مبانی صلح در ایران
جلوگیری از برخورد نظامی با ایران
لغو هرگونه تحریم علیه ایران و جلوگیری از تشدید آن
پایان دادن به شرایط نه صلح و نه جنگ

ماموریت:
* تلاش برای گذار از شرایط «نه صلح و نه جنگ» و منازعه به وضعیت صلح پایدار
* ترویج و تقویت فرهنگ انسان‌دوستی، صلح‌طلبی و حقوق بشر در ایران
* بسیج كلیه منابع و امكانات برای ایجاد و تحكیم صلح
* حمایت از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی صلح‌طلب
* همكاری با صلح‌خواهان جهان برای جلوگیری از تحمیل جنگ، از سوی دو طرف منازعه، به ملت ایران
* تلاش برای ایجاد همگرایی و ائتلاف بین نیروهای اجتماعی صلح‌طلب ایران، مخالف جنگ افروزان داخلی و خارجی

فعالیت‌ها:
* اشاعه و ترویج فرهنگ صلح و بیان پیامدهای منفی و زیانبار جنگ از طریق ساختن فیلم، اجرای تئاتر، نشر كتاب، انتشار مطالب در رسانه‌ها، برگزاری همایش و ایراد سخنرانی
* برگزاری كارگاه‌های آموزشی برای تقویت مبانی صلح پایدار
* ارتباط و گفت‌وگو با صلح‌خواهان ملی و بین‌المللی مخالف تحمیل جنگ به ملت ایران
* راه‌اندازی كمپین برای مخالفت با شرایط «نه جنگ و نه صلح»، تحریم اقتصادی و مقابله با جنگ
* راه‌اندازی سایت خبری»

البته در خصوص این منشور شرطی هم گذاشته شده بود، موسسان شورای ملی صلح هر نوع تغییر یا پیشنهادی را كه صلاح بدانند در آن انجام خواهند داد.
بر اساس تشخیص كمیته موقت صلح، اجرا كردن تصمیمات متخذه در شورای ملی صلح نیازمند حضور فعال تعدادی از اعضا با عنوان كمیته اجرایی است كه حداقل هفته‌ای یك روز بتوانند وقت خود را به این امر اختصاص دهند.
به این ترتیب كمیته اجرایی عهده‌دار اجرای تصمیمات هیات موسس شورای ملی صلح خواهد شد تا همانگونه كه شیرین عبادی گفت، اتخاذ هر نوع تصمیم بر عهده افرادی باشد كه عضویت هیات موسس شورای ملی صلح را پذیرفته باشند.
بنابراین برای اجرایی كردن تصمیمات متخذه شورای ملی صلح بر وجود یك دبیرخانه تاكید شد. دبیرخانه‌ای كه فعلا تا تشكیل اولین جلسه رسمی شورای ملی صلح، كانون مدافعان حقوق بشر، خواهد بود.
البته اعضای هیات موسس شورای ملی صلح می‌توانند هر تصمیم دیگری را برای تعیین دبیرخانه گرفته و با تعیین محل، دبیرخانه را به آنجا منتقل سازند.

براین اساس ۷۲ نفر از فعالان جامعه مدنی، فرهنگی و سیاسی به عنوان اعضای هیات موسس شورای ملی صلح با برگزاری اولین نشست اقدام‌های اولیه خود را در جهت ترویج فرهنگ صلح‌خواهی آغاز كردند. «آقاجری هاشم، احمدزاده طاهر، احمدی بابك، اردلان پروین، اسالو منصور، ‌اكبری حسین، اكبری نورالدین، ‌امیرانتظام عباس، امینی كاك حسن، انصاری‌لاری ابراهیم، برومند ادیب، بنی‌اعتماد رخشان، بهبهانی سیمین، ‌بهزادی محمود، پارسا خسرو، پناهی جعفر، پیش‌بین صفر، پیمان حبیب‌الله، ‌تاج‌زاده مصطفی، جلالی زاده جلال، حسن‌پور حمید، حسینی داوود، حكمت منیژه، خاكساری محمد، ‌خسرو سیف، درویشیان علی اشرف، دقتی حسین، ربانی صادق، رحمانی تقی، رزاقی سهراب، رفیعی حسین، زعیم كورش، زمانی بابك، ستاری‌فر محمد، سحابی عزت‌الله، سحر‌خیز عیسی، سلامی عبدالله، سلطانی عبدالفتاح، شاكری‌فر منصور، شاه‌حسینی حسین، شریعت‌پناهی ژیلا، شریعتی سوسن، شمس‌الواعظین ماشاء الله، شیرازی عطاء‌الله، صدرحاج‌سیدجوادی احمد، صدرزاده حسن، صرافی علی‌رضا، صمیمی كیوان، طالقانی اعظم، عبادی جعفر، عبادی شیرین، عبدی عباس، عمویی محمدعلی، غروی علی‌اصغر، فرهودی‌نیا حسن، كارگشا رحمان، كشاورز بهمن، مجاهد حسین، محتشمی‌پور فخرالسادات، محمدی نرگس، مددی ابراهیم، مردوخی بایزید، معتمدآریا فاطمه، معین‌فر علی‌اكبر، مقدم خدیجه، ملكی محمد، منصوری علی، مومنی عبدالله، میثمی لطف‌الله، هاشمی محمد، هرمیداس‌باوند داوود، یزدی ابراهیم»، ۷۲ فعال مدنی و سیاسی هستند كه باسابقه معلمی، استادی دانشگاه، وكیل دادگستری، فعالیت‌های حزبی و روزنامه‌نگاری «شورای ملی صلح» را تشكیل داده‌اند تا با همفكری و همكاری با یكدیگر هر نوع تصمیم و راهكاری را برای دستیابی به صلح اتخاذ كنند.

بنابراین نخستین نشست موسسان شورای ملی صلح با حضور افراد یاد شده برگزار شد تا آنان با ارائه تعریف صحیحی از صلح، به تبیین شرایط كنونی بپردازند. از همین رو محمدعلی دادخواه عضو شورای عالی نظارت كانون مدافعان حقوق بشر كه هدایت این نشست را برعهده داشت با ذكر جمله‌ای كوتاه برنامه روز پنج‌شنبه را آغاز كرد. «ما مردم جهان برای صلح مبادرت به گردهمایی می‌كنیم.» جمله‌ای بود كه دادخواه آن را قرائت كرد.
ذكر این جمله كوتاه كه دلیل تاسیس مرجعی برای صلح- سازمان ملل متحد- بود، باعث شد تا محمدعلی دادخواه از نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران دعوت كند تا او بر اساس مسوولیتش نكاتی را برای حاضران بگوید.

حضور نماینده مقیم سازمان ملل در ایران در نشست شورای ملی صلح

كنوت او ستبی «هماهنگ‌كننده مقیم سازمان ملل متحد در ایران» و «نماینده مقیم برنامه عمران سازمان ملل متحد در ایران» پایه‌گذاری سازمان ملل را بر سه اصل توسعه، صلح و حقوق بشر دانست و گفت كه نمی‌توان این سه اصل را از یكدیگر جدا كرد.
او با اشاره به جنگ‌هایی كه در گذشته در جهان رخ داده و نقش سازمان ملل در پیشگیری از بسیاری از جنگ‌ها و جلوگیری از گسترش آنها گفت كه این سازمان مایل است از طریق مجمع عمومی وسیله‌ای برای صلح باشد كه بتواند راه‌حل‌های صلح‌طلبانه مورد توافق قرار گیرد. اما او به نكته دیگری اشاره كرد: برای حل مسائل مرتبط با صلح نمی‌توان به مسائل حقوق بشر بی‌توجه بود.
او در ادامه گفت: «ایجاد صلح فقط مرتبط با دولت‌ها نیست بلكه مرتبط با همه مردم است، بنابراین نقش جامعه مدنی در ایجاد آن مهم است. از همین رو همه نهادها در كشورهای مختلف باید در ارتباط با ایجاد صلح فعال باشند.»
از همین رو شیرین عبادی رئیس كانون مدافعان حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل پشت تریبون قرار گرفت تا به عنوان یك موسس نهاد مدنی در ایران سخنان خود را در خصوص «صلح و شورای ملی صلح» بیان كند.

تلاش برای ایجاد صلحی پایدار

سخنان شیرین عبادی حقوقدان و وكیل دادگستری با ابراز تاسف از وقایع ناگوار در آغاز قرن بیست و یكم آغاز شد، به این ترتیب او پرسید؛ «آیا صلح به معنای نبود جنگ است؟ یعنی اگر كشوری مستقیما «درگیر جنگ نباشد باید معتقد باشیم كه مردم آن در صلح به‌سر می‌برند؟» عبادی با پاسخ نه به این سوال‌ها گفت كه این تعریف از صلح مربوط به چند قرن قبل است. در قرن ۲۱ باید صلح به‌گونه‌ای دیگر تعریف شود.

او به عنوان مثال وضعیت ایدز در جهان خصوصا در كشورهای آفریقایی را مورد اشاره قرار داد و این مشكل را حتی از گلوله و تفنگ هم خطرناك‌تر دانست.

عبادی در ادامه گفت: «آیا تفاوت می‌كند كه كودكی در اثر عدم‌دسترسی به بهداشت و واكسیناسیون فوت كند یا در اثر خمپاره؟ آیا تفاوت می‌كند كه فردی به علت نوشتن یك مقاله انتقادی از حكومتی سال‌ها پشت میله‌های زندان عمرش را تلف كند یا اسیر دست دشمن خارجی شود. زندان، زندان است فرقی نمی‌كند. آیا جان دادن در گوشه خیابان به علت فقر تفاوت دارد با كشته شدن در اثر موشك‌های دشمن؟ وقتی به اینگونه مسائل بیندیشیم متوجه خواهیم شد كه صلح به معنای نبود جنگ نیست بلكه صلح عبارتست از مجموعه شرایطی كه انسان بتواند با آزادی و با حفظ كرامت انسانی خود زندگی كند.»

او برای تایید سخنانش به سرنوشت كشور همسایه ایران یعنی عراق اشاره كرد: «جنگ در عراق سال‌ها قبل از حمله نظامی به آن كشور آغاز شده بود. حدود ۱۰ سال عراق در تحریم اقتصادی بود و طبق آمارهای منتشره بیش از یك میلیون كودك كمتر از پنج سال به علت عدم‌دسترسی به شیر خشك و دارو از بین رفتند. جنگ از سال‌ها قبل بلای جان مردم عراق شده بود و البته تهاجم نظامی وضعیت آنان را بدتر هم كرد.»

عبادی در ادامه به وضعیت ایران كنونی پرداخت، بنابراین با اشاره به این مطلب كه پیروزی انقلاب اسلامی در ایران پیروزی افرادی بود كه از نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌های اجتماع در رنج بودند، گفت، اكنون با گذشت سه دهه از آن تاریخ شاهد هستیم كه طبق آمارهای دولتی بیش از ۱۰ میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می‌كنند یعنی از هر هفت ایرانی یك نفر با روزی كمتر از یك دلار زندگی می‌كند. این گفته مقامات رسمی حكومت است و به عقیده كارشناسان میزان فقر در اجتماع بیش از این هم هست.

بالا بودن درصد بیكاری و عدم‌تناسب دستمزدها و مخارج زندگی باعث فرار مغزها شده است كه طبق آمار یونسكو، ایران بیشترین درصد فرار مغزها را دارد و متاسفانه تحریم اقتصادی باعث تشدید این وضعیت نیز خواهد شد.
مسئله حقوق بشر در ایران موضوع دیگری بود كه عبادی به آن اشاره كرد: «در حالی‌كه دولت جمهوری اسلامی ایران به كنوانسیون بین‌المللی حقوق مدنی – سیاسی و كنوانسیون بین‌المللی حقوق اقتصادی – اجتماعی پیوسته است و پایه و بنیان این كنوانسیون‌ها بر منع هر نوع تبعیض براساس جنسیت، مذهب، قومیت و غیره است. اما می‌بینیم در قوانین تبعیض بر اساس جنسیت داریم. فرضا شهادت دو زن معادل با شهادت یك مرد است در دادگاه و همچنین تبعیض بر اساس مذهب داریم. در تهران بزرگ كه بیش از 12 میلیون جمعیت دارد تاكنون حتی یك مسجد برای اهل تسنن ساخته نشده است. اقوام ایرانی غیرفارسی زبان از قبیل ترك، كرد، بلوچ و عرب بر خلاف قانون اساسی نمی‌توانند زبان مادری خود را در مدارس تدریس كنند و بسیاری مسائل دیگر. و جالب‌تر آنكه یكی از موكلان ما به علت تشكیل سازمان دفاع از حقوق بشر در كردستان به تحمل ۱۰ سال حبس در مرحله بدوی محكوم شده كه امیدواریم در مرحله تجدیدنظر شاهد رای عادلانه‌ای باشیم.

براین اساس او گفت كه در چنین شرایط و اوضاع و احوالی صلح در ایران با تعریف صحیح آن- صدمه خورده است و بایستی برای داشتن جامعه‌ای با صلح پایدار و خروج از شرایط نه جنگ و نه صلح كوشش كنیم. عبادی در ادامه با تاكید بر این مطلب كه ما نه تنها با حمله نظامی و یا بمباران ایران مخالف هستیم بلكه مخالفت خود را با تحریم اقتصادی ایران نیز اعلام می‌كنیم، دلیل آن را چنین توضیح داد، چراكه باعث گسترش فقر در ایران خواهد شد. عبادی در ادامه نه‌تنها بر این موضوع تاكید كرد كه او و دیگر صلح‌طلبان ایرانی تمام تلاش خود را برای جلوگیری از جنگ به كار خواهند برد، بلكه گفت كه كوشش‌شان معطوف به این موضوع نیز خواهد بود كه صلحی پایدار برای ایران ایجاد كنند.
به این ترتیب نوبت به عبدالفتاح سلطانی وكیل دادگستری و عضو كمیته موقت صلح رسید تا او گزارش فعالیت‌های این كمیته را به اطلاع حاضران برساند.

گزارش كار كمیته موقت صلح

عبدالفتاح سلطانی در گزارش خود اعلام كرد:
«كمیته موقت صلح از همان روزهای نخستین فراخوان، فعالیت خود را آغاز كرد كه اهم فعالیت‌های انجام شده به شرح ذیل است:
1- برگزاری نشست‌های مختلف با فعالان حوزه‌های مختلف اجتماعی از جمله:
1-1- دانشجویان در تاریخ 5/9/86
1-2- كارگران در تاریخ 6/9/86
1-3- مطبوعات و رسانه‌های گروهی در تاریخ 7/9/86
1-4- زنان و محیط زیست در تاریخ 12/9/86
1-5- عده‌ای از اعضای انجمن صنفی انفورماتیك
1-6- سندیكای آسانسورسازی و پله برقی
1-7- كانون مهندسان مشاور
2- دیدار با مراجع تقلید از جمله:
حضرات آیات عظام آقایان منتظری و صانعی
3- دیدار با رهبران و نمایندگان تشكل‌های سیاسی – اجتماعی از جمله:
3-1 نهضت آزادی
3-2- حزب اعتماد ملی
3-3- جامعه زنان انقلاب اسلامی
3-4- مجمع زنان اصلاح‌طلب
(مجموعه بانوانی كه جزء مدیران ارشد دوره اصلاحات بوده‌اند.)
3-5- شورای فعالان ملی مذهبی
3-6- حزب كارگزاران
3-7- جبهه مشاركت
4- دیدار و گفت‌وگو با برخی از استادان برجسته دانشگاه‌ها، نویسندگان، پزشكان، هنرمندان و اصحاب سینما.
5- برگزاری سمینار علمی صلح تحت عنوان (صلح پایدار، راه پرفراز و نشیب) با همكاری عده‌ای از استادان صلح‌طلب و ایران دوست در تاریخ 8/3/87»

ما صلح می‌خواهیم

پایان گزارش كمیته موقت صلح با درخواست از سیمین بهبهانی شاعر معاصر برای قرائت شعر همراه شد. اما او ابتدا لازم دید تا چند نكته درخصوص صلح و جنگ بگوید. او گفت اگر روحیه‌ستیز نباشد، ‌وضع همه بهتر خواهد بود. بنابراین او با تاكید بر این جمله كه «ستیز بس است»، گفت كه ما باید صلح بخواهیم، باید راه مذاكره را در پیش بگیریم. از همین‌رو او در كنار فعالیت‌های مختلفی چون تشكل كمیته‌های صلح گفت كه باید اقدام فوری انجام شود. به این ترتیب او به دولتمردان توصیه كرد كه نتیجه جنگ ویرانی سدها، مراكز اتمی و غیراتمی و كارخانه‌ها است. بنابراین ما این ویرانی را در قبال خودخواهی‌ها نمی‌خواهیم، ما صلح می‌خواهیم.
تاكید سیمین بهبهانی بر صلح با قرائت پیام‌های شخصیت‌های ملی و جهانی همراه شد كه ضمن مخالفت با جنگی دیگر در جهان از صلح و صلح‌طلبی حمایت شده بود.

پیام شخصیت‌های ملی و جهانی به شورای ملی صلح

نرگس محمدی، عضو كمیته موقت صلح، اولین پیامی را كه قرائت كرد مربوط به «موسسه بین‌المللی زنان برنده جایزه صلح نوبل» بود.
موسسه بین‌المللی زنان برنده جایزه صلح نوبل در سال 2004 به پیشنهاد شیرین عبادی در شهر اتاوای كانادا تاسیس شد.
آنان در پیام خود با اعلام حمایت قاطع خود از تشكیل شورای ملی صلح در ایران، گفتند كه ما به خواست مردم ایران در مورد حقوق‌بشر و دموكراسی احترام گذاشته و امید دارند كه مردم ایران به طریق مسالمت‌آمیز به خواست‌های خود نائل شوند.
همچنین جودی ویلیامز نوبلیست آمریكایی در پیامی ضمن اعلام حمایت خود از «شورای ملی صلح« و همه افرادی كه برای صلح و دموكراسی تلاش می‌كنند اعلام كرد كه مخالف هرگونه حمله نظامی به كشور ایران است. او گفت كه به خوبی می‌داند حملات نظامی از جهت سیاسی، اقتصادی و بشردوستانه نتایج زیانباری هم برای مردم ایران و هم برای مردم آمریكا دربر خواهد داشت.
او گفت: «حمله نظامی باعث خواهد شد تا وضعیت مدافعان حقوق‌بشر و فعالان اجتماعی و حقوق زن در ایران بدتر شود.
به اعتقاد او در حالی كه خطر جنگ قریب‌الوقوع است، حمایت جامعه بین‌المللی از شورای ملی صلح در ایران و جنبش صلح‌طلبی در ایران در قبال جنگ‌افروزان داخلی و خارجی ضرورت دارد تا صدای آنان رساتر به گوش جهانیان برسد.
همچنین آیت‌الله حسینعلی منتظری از مراجع برجسته حوزه علمیه در پیامی خطاب به اعضای شورای ملی صلح از «احساسات پاك و فعالیت‌های آنان در راه تحقق صلح پایدار و اهداف عالیه انسانی» تشكر و اعلام كرد كه امیدوار است عذر او را با سن بالا و حال غیرمناسب از شركت در شورای مذكور بپذیرند.
كاك حسن امینی، عضو شورای مكتب قرآن كردستان نیز در پیامی با تایید اهداف و برنامه‌های ارائه شده برای تاسیس شورای ملی صلح اعلام كرد كه هر گامی را در جهت صلح و آرامش و هر اقدامی را برای خدمت به میهن و ملت عزیز ارج نهاده و در حد توان آن را تقویت می‌كند.
به این ترتیب او اعلام كرد كه او را می‌توانند به عنوان عضو موسس شورای ملی صلح به حساب آورند.
سعید حجاریان از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبی در ایران نیز كه به دلیل مشكلات جسمی نتوانسته در نشست روز پنج‌شنبه حاضر شود، اعلام كرد كه برای كمك برای جریان صلح‌طلبی در ایران آماده است.
حمایت شخصیت‌های ملی و جهانی از جریان صلح‌خواهی در ایران زمینه را برای سخنان عطاءالله شیرازی دندانپزشك و فعال اجتماعی فراهم كرد تا او از نهاد صلح به عنوان ضرورت امروز ایران سخن بگوید.

ضرورت اتحاد صلح‌طلبان

عطاءالله شیرازی در سخنان خود صلح را آرمان بشری در طول تاریخ دانست و گفت كه «جنگ ماشین تخریب امروز و فردا است، حالت نه جنگ و نه صلح نیز جنگ اعلام نشده است، كه توان ملی را از بین می‌برد.»
براین اساس او گفت كه «صلاح جامعه را خرد جمعی معین می‌كند و خرد جامعه در بستر آزادی تحقق می‌یابد.»

شیرازی افزود: «نهاد‌های مدنی حلقه واسط دولت‌ها و مردم هستند. نهاد‌های مدنی باعث تسهیل اجرای قوانین و تصحیح تصمیم مدیران سیاسی می‌شود. جامعه ایران بر خلاف كشور‌های منطقه نهاد مدنی شكل نگرفته دارد كه امید است نهاد مدنی شورای ملی صلح بتوانند به‌طور فراگیر صدای جنبش صلح‌خواهی مردم ایران باشد. او با بیان اینكه تابلوی غم‌انگیز عراق ضرورت شورای ملی صلح را هرچه بیشتر می‌كند، ‌گفت: «اگر نهاد مدنی صلح، در جنگ عراق و ایران بود، خسارات كمتری به ایران وارد می‌شد.»

او با بیان اینكه جو ارعاب و وحشت به علت حركت‌های كور تروریستی باعث حضور فعال‌تر جنگ‌افروزان و جنگ‌طلبان شده است، فعالیت و اتحاد همه صلح‌طلبان جهان را ضروری دانست.
به این ترتیب او «صلح، صلاح امروز جامعه ماست و صلاح در بستری آزادی و دموكراسی برای تحقق خرد جمعی امكان‌پذیر است. و برای صلاح، اصلاح در روش و برخورد برخی از مدیران جامعه ضروری است.»
پایان سخنان عطاءالله شیرازی كه با تاكید بر این جمله كه «شورای ملی صلح، صدای ملت ایران و صدای صلح‌طلبان ایران است، با امضای «لوح صلح» توسط فعالان مدنی، سیاسی و فرهنگی همراه شد.

امضای لوح صلح

متن لوح صلح كه توسط هیات موسس شورای ملی صلح تهیه و به امضای صلح‌طلبان ایرانی رسید اینگونه بود: «ما موسسین شورای ملی صلح برای تحقق صلح پایدار و برای غلبه بر فضای جنگ، تنش و تحریم تلاش مستمری را آغاز می‌كنیم، چراكه توسعه، آزادی و رفاه ملت ایران در گرو ثبات و آرامش كشور، منطقه و حركت به سوی صلح جهانی است. ما در این راه به همه افراد و جریان‌های صلح‌طلب دست یاری می‌دهیم تا با یكدیگر صلح و حقوق‌بشر را محقق‌سازیم.»
پس از آنكه صلح‌طلبان ایرانی «لوح صلح را امضا كردند، بخش دوم برنامه با سخنرانی چند نفر از حاضران در نخستین نشست هیات موسس شورای ملی صلح آغاز شد.

صلح و حقوق بشر

ژیلا شریعت‌پناهی، استاد دانشگاه اولین سخنران بخش دوم نشست موسسان شورای ملی صلح بود.
او كه خود را یك دانشگاهی صلح‌طلب معرفی كرد از مسوولان امر خواست تا با توجه به شرایط خطیر كنونی، با تعلیق غنی‌سازی به طور موقت، گفت‌وگوهای سازنده را آغاز كنند.

سیمین بهبهانی نیز در سخنان كوتاه خود با تاكید بر اینكه حفظ حقوق‌بشر یكی از شرایط صلح است، گفت كه اگر حقوق بشر زیرپا گذاشته شود، صلحی نخواهد بود.

تاكید سیمین بهبهانی بر لزوم رعایت حقوق‌بشر با سخنان جلال جلالی‌زاده همراه شد تا او به عنوان یك هم‌وطن كرد و اهل سنت از اثرات جنگ و خسارات به جای گذاشته شده از آن در طول تاریخ بر ملت كرد سخن بگوید.
او یكی از دغدغه‌های اصلی شاعران و نویسندگان كرد را با توجه به آثارشان بیزاری از جنگ دانست. در ادامه از پیامدهای بدتر جنگ علاوه بر ویرانی سخن گفت و آن گسترش بی‌عدالتی و تبعیض بود. بر این اساس جلالی‌زاده در ادامه تاكید كرد: كسانی كه جنگ‌طلب هستند،‌ نمی‌توانند به خواست‌های مردم جواب دهند از همین رو او نیز بر گفت‌وگو و مذاكره برای رسیدن به یك امنیت روانی برای همه آحاد جامعه تاكید كرد. تاكیدی كه با سخنان عباس امیرانتظام برنده جایزه صلح كانون مدافعان حقوق‌بشر همراه شد.

امیرانتظام با اشاره به خروج چهره‌های علمی و تحصیلكرده از كشور كه امكان زندگی و كار و ادامه تحصیل ندارند، گفت كه عده‌ای در زمان حال تداوم حیاتشان را در جنگ و در بحران می‌بینند و حاضر نیستند در صلح اقدامی برای مردم انجام دهند.

او با تاكید بر اینكه برای داشتن آرامش در كشور باید با دنیا روابط سیاسی داشته باشیم، گفت كه باید منافع ایران در هر اقدامی مطرح باشد. به این ترتیب او گفت كه در سایه صلح می‌توان مسائل روز ایران را مورد بررسی قرار داد.
« مسئله جنگ و صلح مسئله‌ای سیاسی نیست، بلكه تك‌تك مردم با آن درگیر هستند.» این جمله دلیلی بود تا برگزاركنندگان نشست از فاطمه معتمدآریا، هنرمند ایرانی دعوت كنند تا او نیز سخنان خود را مطرح كند.

همراهی هنرمندان با جریان صلح‌خواهی

فاطمه معتمد آریا با تاكید بر اینكه هر گام كوچكی در راه صلح، گام مهمی است، گفت كه صلح را از جنگ و آن زمان كه فرزندش را در دوران جنگ ایران و عراق باردار بوده، یاد گرفته است.
معتمدآریا با این جمله كه او پرورش‌یافته دوران جنگ است، گفت كه جنگ وقتی به وجود می‌آید كه پای گفت‌وگو وجود ندارد.
حسین اكبری از فعالان كارگری نیز در سخنان خود از فراگیر نبودن فرهنگ صلح در میان مردم سخن گفت. او گفت كه صلح باید برای آزادی،‌ عدالت و برابری باشد. بنابراین روسپی‌گری را همانند جنگ دانست.
محمد خاكساری از معلمان آموزش و پرورش نیز گفت كه برخی از حاكمیت‌ها برای غلبه بر دشواری‌های داخلی مسئله خطر جنگ را مطرح می‌كند. از همین رو او خواستار شناسایی عوامل تندرو در جهان شد.

تلاش برای پایان دادن به وضعیت صلح مسلح

هاشم آقاجری، استاد تاریخ دانشگاه دیگر سخنران این نشست بود. او گفت كه كمتر می‌شود جنگ‌افروزی را پیدا كرد كه رسما از منطق جنگ حمایت كرده باشد، بلكه در طول تاریخ جنگ با مسائل دیگری توجیه شده است.
او گفت كه جنگ به خاطر خود جنگ تقدیس نشده و نمی‌شود، بلكه امروز اگر كسی بر طبل جنگ می‌كوبد در پشت چیز دیگری چون ارزش‌های ملی، دینی و منافع ملی است.

براین اساس آقاجری گفت كه مهم‌تر از ستایش صلح، شناسایی و برخورد با ریشه‌ها و سایه‌هایی است كه جنگ را هموار و توجیه می‌كند.

او با تاكید بر اینكه ملت‌ها هیچ وقت با هم نمی‌جنگند و جنگ‌ها بین دو طرفی است كه نمی‌دانند برای چه می‌جنگنند گفت كه جنگ‌ها را كسانی اداره می‌كنند كه پشت‌سر ملت‌ها قرار دارند. آقاجری در ادامه با اشاره به نقش گفتمان كاذب برای الغای جنگ گفت كه اگر ملت‌ها فریب نخورند و پیاده‌نظام جنگ نشوند،‌ صاحبان قدرت و سرمایه هیچگاه قادر نخواهند بود جنگ‌افروزی كنند.

او در ادامه با اشاره به شرایط «صلح مسلح» گفت كه طبقات فرودست جامعه بیشترین آسیب را از جنگ و صلح مسلح می‌بینند، بنابراین او گفت، شرایط امروز ما آثارش كمتر از جنگ نیست. جنگ گرسنگی ایجاد می‌كند و مگر امروز طبقات فرودست جامعه درگیر با گرسنگی نیستند. بر این اساس او از شورای ملی صلح خواست تا برای پایان دادن به وضعیت صلح مسلح نیز تلاش كند.

از همین رو او پیشنهاد كرد تا هم غنی‌سازی تعلیق شود و هم تحریم‌ها، چراكه به اعتقاد آقاجری این تحریم‌ها آسیب‌های جدی بر صنعت و توسعه ایران وارد كرده است.

آقاجری در ادامه مخاطب صلح‌طلبان را «مردم» و «تصمیم‌گیرندگان در دو طرف ماجرای درگیری» ذكر كرد و گفت كه باید گفتمان صلح‌طلبی به یك گفتمان مسلط تبدیل شود تا دست كسانی كه می‌خواهند آتش جنگ را برافروزند بسته شود.

آقاجری كه در ادامه بر جداناپذیر بودن شعار صلح از شعار آزادی و برابری تاكید می‌كرد، گفت: «اگر در صلح عدالت و حقوق‌بشر نباشد، آن صلح پایدار نخواهد بود، بنابراین آن را جنگی پنهان دانست كه همان قربانیانی را می‌گیرد كه جنگ می‌گیرد.

او در ادامه سخنان خود با تاكید بر اینكه مردم حقوق گوناگونی دارند، از ابتدایی‌ترین حقوق دیگر آنان نیز سخن گفت. او گفت اگر حاكمیت ایران ابتدایی‌ترین و مقدماتی‌ترین حقوق شهروندان ایرانی را خودش به آنان ندهد، چگونه انتظار دارد حق ملت ایران را دیگران بدهند؟

فخرالسادات محتشمی‌پور از فعالان حوزه زنان نیز سخنان خود را پس از طرح سوال آقاجری اینگونه آغاز كرد: «زنان همواره در امر تحقق صلح پیشگام بوده‌اند و بحث صلح را نه‌تنها برای خود بلكه برای فرزندانشان و آینده میهن‌شان می‌خواسته‌اند.»

به این ترتیب او با تاكید بر لزوم انتخابات آزاد در ایران، خواستار آن شد تا صدای زنان صلح‌طلب به فرامرزها رسیده كه ملت ایران، ملتی صلح‌طلب هستند و اجازه نخواهند داد عده‌ای براساس منافع شخصی به سمت دیگری بروند.
جعفر پناهی، كارگردان سینما نیز در سخنان خود با اشاره به سه نوع سینمای جنگ - فیلم‌هایی كه در زمان جنگ ساخته می‌شوند، كه معمولا تبلیغاتی هستند، فیلم‌هایی كه پس از جنگ ساخته می‌شوند كه توجیه‌گر جنگ هستند و فیلم‌هایی كه انسانی هستند- گفت كه بهترین فیلم‌های تاریخ سینما از نوع سینمای انسانی است.

او به فیلمنامه‌ای كه بر این اساس روی آن كار كرده و تاكنون نتوانسته مجوز ساخت آن را بگیرد، اشاره كرد و گفت كه می‌خواسته از طریق ساخت این فیلم هم سینمای ایران را به جهان معرفی كند و هم مسائل و مشكلات جنگ را جدا از فیلم‌های تبلیغاتی به دید تماشاگران قرار دهد.

حبیب‌الله پیمان نیز پس از آنكه جعفر پناهی از نیت‌اش برای آگاهی دادن به جامعه خبر داد كه با مخالفت مسوولان امر با ساخت فیلم‌اش همراه شده، گفت كه در ایران در طول تاریخ، استبداد زاییده جنگ بوده و جنگ نیز خود تداوم‌بخش استبداد بوده است.

او در ادامه گفت: كسانی دست به جنگ زده‌اند كه در جامعه نقش مولد نداشته‌اند. پیمان افزود: نیروهای مولد و آفرینش‌گران اهل صلح‌اند و غارتگران خواستار جنگ.

به این ترتیب او به شرایط امروز ایران پرداخت. «حاكمیت ایران بافت مولد ندارد.»

پیمان در ادامه شكاف ملت- حكومت را به این موضوع مربوط دانست كه نیروهای مولد دستشان از قدرت كوتاه شده است.
او با اشاره به بروز بی‌اعتمادی در جامعه آن را نتیجه شفاف نبودن سیاست‌ها دانست و گفت: یك رژیم دموكرات هرچه داشته باشد رو هست.
پیمان در بخش دیگر سخنان خود بر نقش زنان در راه ایجاد گفتمان صلح‌خواهی در جامعه تاكید كرد.
او با تاكید بر این مطلب كه نباید صلح را محدود به روشنفكران كرد گفت كه نیروهای مولد جامعه باید درگیر مسئله صلح شوند. پیمان در این خصوص طرح دغدغه‌های آنان كه عامل جنگ است را ضروری دانست.
او گفت كه طرفداران صلح باید بی‌عدالتی‌ها و فقر را به عرصه عمومی ببرند چراكه بدون مبارزه و كمك و همیاری مردم، شعار صلح تحقق نخواهد یافت.
پیشنهاد توسعه عرصه صلح زمینه‌ساز سخنان عزت‌الله سحابی از چهره‌های شاخص جریان فكری، سیاسی ملی- مذهبی شد.
او با اشاره به خطر حمله آمریكا به ایران این موضوع را در جریان صلح‌خواهی ایران مهم دانست و گفت كه باید این نگاه خصمانه از بین برود. بنابراین او بر ایجاد فضای گفت‌وگو تاكید كرد.
سحابی با اشاره به نگاه خصومت‌آمیز كه گروه‌های داخلی با یكدیگر دارند گفت كه اگر این نگاه حذف شود بسیاری از مسائل سیاسی و اجتماعی ایران حل خواهد شد.
بنابراین او به شورای ملی صلح پیشنهاد كرد كه در كنار تاكید بر صلح در خارج بر روی صلح در میان گروه‌های داخلی نیز تاكید داشته باشند.
سحابی برای تایید سخنان خود به برخوردهای صورت گرفته با معلمان و كارگران اشاره كرد و گفت در حالی‌كه اقدام صنفی آنان را امنیتی تلقی می‌كنند در اینجا خصومت دامن زده می‌شود.
اما سخنان سحابی به این نكات خلاصه نشد، او به موضوع رابطه ایران و آمریكا نیز اشاره‌ای داشت. او با بیان اینكه در غیبت آمریكا در بازار اقتصادی ایران، اروپا و ژاپن ایران را غارت كرده‌اند، گفت كه از منظر اقتصادی حضور آمریكا در بازار ایران لازم است و منافع ملی ایران آن را ایجاب می‌كند ولی با این جو نوستالژیك شده كسی جرأت نمی‌كند این حرف را بزند. بر این اساس او نتیجه گرفت، تا تابوی مذاكره با آمریكا شكسته نشود صلحی در ایران تحقق پیدا نخواهد كرد.

برنامه عمل مشخص برای رسیدن به صلح پایدار

سهراب رزاقی پژوهشگر و فعال مدنی آخرین سخنران نشست موسسان شورای ملی صلح بود تا راهكار خود را برای ایجاد صلح پایدار در جامعه بیان كند. او با بررسی و تبیین مقوله صلح‌طلبی از سه منظر- شیوه زیست، ایدئولوژی و روش- گفت: در زمانی‌كه خشونت در زندگی ما ایرانیان قاعده بوده است و در زمانی كه شبه جنگ در كشور ما گسترده است، صلح ضرورت همه ما ایرانیان است.
بر این اساس او با تاكید بر تلاش برای تحكیم فرهنگ صلح‌سازی در ایران گفت كه همه نیروهایی كه از حقوق بشر سخن می‌گویند نمی‌توانند نسبت به مقوله صلح بی‌تفاوت باشند. چراكه در شرایط جنگ اولین قربانی دموكراسی و حقوق بشر است.
به این ترتیب او مسئله صلح‌خواهی را نیازمند بازاندیشی روابط اجتماعی گروه‌های فعال و خلق زبان جدید دانست و گفت، برای آنكه این موضوع ابزار سیاسی نشود،‌ موضوع صلح‌سازی در كانون توجه تمام گروه‌ها قرار گیرد.
براین اساس او بر داشتن یك «برنامه عمل مشخص» برای رسیدن به صلح پایدار تاكید كرد تا دنباله‌رو استراتژی دیگران نشد.