ايران امروز

پروین دولت‌آبادی درگذشت

پروین دولت آبادی شب گذشته یعنی سه شنبه شب ۲۷ فروردین در خانه‌اش در منطقه سهروردی درگذشت.
او در سال ۱۳۰۳ در اصفهان به دنیا آمد. از خانواده نامدار دولت آبادی‌های اصفهان بود که یکی از برجسته‌ترین آن‌ها میرزا یحیی دولت‌آبادی بود. پدرش در دهه بیست شهردار تهران بود و او خود از کودکی در کنار نخبگان جامعه با شعر و موسیقی آشنا شد.

پروین در سال‌های جوانی در حالی که دختری زیبارو بود،‌ زندگی‌اش را وقف کودکان یتیم‌خانه امین‌آباد تهران کرد و در کنار آن برای کودکان نیز شعرهایی سرود. در دهه ۴۰ و ۵۰ به همراه محمود کیانوش شعر کودک ایران را متحول ساخت و با پیک همکاری می کرد.

پروین دولت آبادی شاعری بزرگ،‌ آزاد اندیش بود. او شیفته سه شاعر بزرگ ایران ،‌ فردوسی ،‌ حافظ و مولانا بود و در غزل از حافط و مولانا پیروی می کرد.

از این شاعر، كتاب‌های «شوراب»، «آتش و آب»، «بر قایق‌ ابرها»، «باز می‌آید پرستو نغمه‌خوان»، «شهر سنگ»، «هلال نقره‌سا» و «در بلورین‌جامه‌ی انگور» به‌جا مانده‌اند. اما او برخی داستان ها نیز برای کودکان در کنار شعرهای کودکانه اش دارد.

یکی از زیباترین کارهای او برای کودکان مرغ سرخ پاکوتاه است که افسانه‌ای منظوم با بن مایه ای جهانی است که در فرهنگ های کشورهای اروپایی نیز وجود دارد.

پروین در کنار بانوی بزرگ فرهنگ و ادبیات کودکان ،‌ توران میرهادی نه تنها نقش شاعری را برعهده داشت، بلکه با اندیشه ها و کوشش های خود نهاد کودکی مدرن را در ایران زمین پایه گذاشت و به سهم خود در پیشبرد آن کوشید.


زهره قایینی:
شعر كودك را در ایران با پروین دولت‌آبادی داشته‌ایم

زهره قایینی - سرپرست گروه پژوهش مؤسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات كودكان - در گفت‌وگو با ایسنا، پروین دولت‌آبادی را از بنیانگذاران شعر كودك در ایران دانست و گفت، او از سویی، غزل‌های ناب بسیاری دارد.

وی در ادامه افزود: درواقع ما با پروین دولت‌آبادی، شعر كودك را در ایران داشته‌ایم. همراه محمود كیانوش، مفهوم شعر كودك را بسط داد و تا پیش از او، ما با شعر كودك به معنای امروزی آن مواجه نبودیم.

این پژوهشگر ادبیات كودك تصریح كرد: پروین دولت‌آبادی در شرح زندگی‌اش گفته از زمانی كه در جوانی به پرورشگاه رفتم، به شعر كودك علاقه‌مند شدم. ابتدا برای‌شان لالایی گفتم و بعد برای آن‌ها شعر سرودم، و این سیر را پس از آن‌هم ادامه داد.

نویسنده‌ی مجموعه‌ی گروهی «تاریخ ادبیات كودكان ایران» از پروین دولت‌آبادی، هم به عنوان شاعر كودك و هم شاعری غزلسرا یاد كرد و افزود: دولت‌آبادی به‌خاطر عشق و علاقه‌ای كه به كودكان سرزمینش داشت، با گروه پیك كودك همكاری نزدیكی داشت. پیش از آن‌كه به گروه پیك كودك بیاید، در مدرسه‌های مختلف كار می‌كرد و همراه بچه‌ها بود و آن‌ها را از لذت شعر بهره‌مند می‌كرد. در پیك‌های كودك و نوجوان هر هفته دست‌ كم یك یا دو شعر برای مقاطع مختلف سنی داشت و این در حالی بود كه پیك كودك با تیراژ بالا در بسیاری از شهرها و مدرسه‌های ایران منتشر می‌شد.

قایینی افزود: كودكان با شعر دولت‌آبادی می‌توانستند با طبیعت ارتباط بگیرند. پروین از احساسات بچه‌ها صحبت می‌كرد و آن را با پدیده‌های طبیعی پیوند می‌داد.

او در ادامه اظهار كرد: كم‌تر بچه‌ای از كودكان نسل دهه‌ها‌ی ۴۰ و ۵۰ است كه شعرهای دولت‌آبادی را نخوانده باشد. در شرایطی كه پیك تعطیل شده بود، تا حدودی كنار نشست و دوست نداشت كه از رهگذر هیاهو بخواهد برای خودش نامی به هم بزند و از این‌ كار پرهیز داشت. البته هنوز هم بچه‌ها با شعرهای او ارتباط می‌گیرند و روی بسیاری از شعرهایش آهنگ گذاشته شده شده و به صورت سرود منتشر شده‌اند.

قایینی در پایان گفت: مجموعه‌های غزل‌های نابش در مجموعه‌هایی آمده است و البته برخی منتشر نشده‌اند. تا لحظه‌ی آخر زندگی فعال بود و گاهی خودش می‌گفت، هرچند دیگر دست‌هایم نمی‌نویسد؛ اما شعرهایم را روی خطوط سفید دیوار دنبال می‌كنم.