ايران امروز

در تهران مشارکت درانتخابات زیر۳۰ درصد بود

تابناک: سرانجام با اعلام نتایج قطعی انتخابات مجلس هشتم در تهران، پرونده این انتخابات نیز بسته شد، اما پرسش مهم اینجاست كه پیام انتخابات مجلس هشتم چیست؟

فارغ از انتقادات و شبهاتی كه اصلاح‌طلبان و دیگر گروه‌های منتقد به سلامت و درستی شمارش آرا وارد می‌كنند، اگر فرض را بر صحت و یا دست كم صحت مشابه این انتخابات با انتخابات مجلس هفتم بگذاریم، با مقایسه نتایج این دو انتخابات، می‌توان به روند موجود در جامعه پی برد.
با توجه به آن‌كه عملا صف‌آرایی گروه‌های سیاسی به صورت شفاف و كامل در تهران صورت می‌گیرد، مقایسه آرای دو انتخابات مجلس هفتم و هشتم، می‌تواند معیار مناسبی برای قضاوت درباره افول و یا صعود گروه‌های سیاسی در جامعه بدهد.

با نگاهی ساده به نتایج انتخابات مجلس هشتم، می‌توان به تداوم پیروزی‌های پیاپی اصولگرایان در پنج سال اخیر و شكست‌های پی‌درپی اصلاح‌طلبان از انتخابات شورای شهر دوم اشاره كرد كه در این انتخابات نیز با جای گرفتن نفر نخست اصلاح‌طلبان در رتبه 29 رقم خورده است.
اما این تحلیل، فاقد عمق و پیچیدگی‌هایی است كه بتواند حوادث پنهان انتخابات هشتم و روند موجود در لایه‌های آرا را كشف و بر پایه آن، جهت‌گیری در انتخابات آینده را پیش‌بینی كند.

نگاهی دقیقتر به نتایج انتخابات مجلس هشتم، نشان می‌دهد كه به رغم عدم تفاوت جدی واجدان شرایط رأی دادن در دو انتخابات مجلس هفتم و هشتم به علت بالاتر رفتن سه سال در سن رأی‌دهندگان و اختلاف چهار ساله دو انتخابات، میزان مشاركت مردم تهران در انتخابات مجلس هشتم، اندكی كمتر از مجلس هفتم است و از 1.97 میلیون نفر به 1.91 میلیون نفر كاهش پیدا كرده است.
همین كاهش اندك در آرای غلامعلی حداد عادل كه در هر دو انتخابات به عنوان سرلیست اصولگرایان شركت داشت، دیده می‌شود و آرای وی با وجود ریاست مجلس و حضور گسترده در صداوسیما از 888 هزار رأی به 844 هزار رأی كاهش یافته است.

تفاوت دیگر در آرای اصولگرایان، نبود چهره‌های برتر به جز حداد عادل در میان كاندیداهاست، به گونه‌ای كه در انتخابات مجلس هفتم، احمد توكلی، امیررضا خادم و سیدمهدی طباطبایی به ترتیب چهره‌های برتر اصولگرایان بودند و از برتری اختلاف چشمگیری با آرای دیگر اعضای لیست كه به طور متوسط 520 هزار رأی داشتند، برخوردار بودند، اما در انتخابات مجلس هشتم، این تفاوت دیده نمی‌شود و پس از حداد عادل، آقاتهرانی نفر دوم با اختلاف 260 هزار رأی و نفرات بعد به طور متوسط با اختلاف ده هزار رأی قرار دارند و عملا متوسط آرای لیست اصولگرایان، حدود 460 هزار رأی است كه كاهش شصت هزار نفری را نسبت به انتخابات مجلس هفتم نشان می‌دهد.

از سوی دیگر، جایگاه اصولگرایان در توزیع آرا نیز با افت محسوسی همراه شده است، به گونه‌ای كه نفر آخر فهرست اصولگرایان در انتخابات مجلس هفتم، خانم كدخدا 24 درصد آرا را به دست آورد، اما نفر آخر اصولگرایان در انتخابات مجلس هشتم، خانم صفایی، تنها 18 درصد آرا را به دست آورده كه می‌تواند در به دور دوم كشیده شدن انتخابات، به شدت كارساز باشد، چراكه با وجود ابطال 170 هزار رأی از سوی وزارت كشور در مجلس هشتم، یازده نماینده در دور دوم برگزیده می‌شوند، اما در مجلس هفتم، تنها یك نماینده در دور دوم انتخاب شد.

از سوی دیگر، فاصله بسیار نزدیك و آرای نسبتا پایین كاندیدای نخست مورد حمایت دولت و شاخص‌ترین اصولگرای منتقد دولت كه هر دو مورد لطف ویژه قرار داشتند، یعنی آقاتهرانی (صاحب آنتن اختصاصی سحرهای ماه رمضان) و توكلی، نشان می‌دهد كه جایگاه هر دو طیف حامی و منتقد دولت در میان اصولگرایان تضعیف شده است.

در آرای اصلاح‌طلبان نیز تغییرات چشمگیری رخ داده است. با توجه به آن‌كه شرایط ردصلاحیت این طیف مشابه انتخابات مجلس هفتم بود و در میزان مشاركت مردم نیز افزایش رخ نداده، آرای اصلاح‌طلبان به طور متوسط دو برابر شده است.

آرای مجید انصاری، كاندیدای شاخص اصلاح‌طلبان، در هر دو انتخابات از 173 هزار رأی به 346 هزار رأی رسیده است. آرای سهیلا جلودارزاده نیز 78 درصد نسبت به مجلس هفتم افزایش یافته و رشد آرای اصلاح‌طلبان به گونه‌ای بوده است كه فاصله سیصد هزار نفری بین نفر آخر اصولگرایان با نفر نخست اصلاح‌طلبان كاملا از بین رفته و نفر نخست اصلاح‌طلبان از دو نفر آخر اصولگرایان پیشی گرفته است كه با توجه به ردصلاحیت و انصراف چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان و سطح پایین مشاركت (حدود 30 درصدی) در انتخابات تهران، پیام هشداردهنده‌ای برای اصولگرایان به شمار می‌رود.

بنابراین می‌توان گفت، به رغم امكانات بیشتر اصولگرایان نسبت به انتخابات مجلس هفتم، با توجه به در اختیار قرار داشتن دولت و لطف بیشتر رسانه ملی به این گروه، موقعیت اصولگرایان هرچند در رتبه‌های آرا و كسب كرسی‌ها تفاوت چندانی با مجلس هفتم ندارد، از نظر تركیب و تفاوت آرا دچار تغییرات چشمگیری شده است، به گونه‌ای كه در صورت عدم ابطال 170 هزار رأی از سوی وزارت كشور، عملا تنها یازده نفر از فهرست اصولگرایان در دور نخست به مجلس راه پیدا می‌كردند و سرنوشت نوزده نماینده به دور دوم كشیده می‌شد.
اصلاح‌طلبان نیز با وجود رشد محسوس در انتخابات، همچنان از تشتت، سردرگمی، روشن نبودن مرزبندی در میان خود رنج می‌برند.

پیام دیگر انتخابات مجلس هفتم آن است كه رأی‌دهندگان در طیف اصولگرایی، تفاوت چندانی بین حامیان و منتقدان دولت قایل نیستند و انتظار كارآمدی از این گروه را دارند و در صورتی كه این كارآمدی به دست نیاید، روند كاهش حامیان این طیف كه در انتخابات مجلس هشتم نسبت به مجلس هفتم 10 درصد كاهش یافته است، در آینده تشدید خواهد شد.