iran-emrooz.net | Wed, 12.03.2008, 10:32
روز زن در كانون مدافعان حقوق بشر
روز زن در كانون مدافعان حقوق بشر گرامى داشته شد
ضرورت بازخوانى و يادآورى مبارزات زنان جهان براى تحقق برابرى، آزادى و عدالت دليلى شد تا كانون مدافعان حقوق بشر روز دوشنبه بيستم اسفندماه ۱۳۸۶ و به مناسبت روز جهانى زن (۸ مارس) مراسمى را با حضور فعالان فرهنگى و اجتماعى علاقهمند به موضوع «زن» برگزار كند.
چرا كه «تاريخ در يك قرن و نيم گذشته شاهد مبارزات زنان جهان بوده است.» مبارزاتى كه دچار «فراز و فرود» و «شكست و پيروزى» بوده است، اما مهم آن است كه متوقف نشده، نايستاده و از پاى نيفتاده است.
به گزارش روابط عمومى كانون مدافعان حقوق بشر، در ابتداى اين نشست نرگس محمدى سخنگوى كانون مدافعان حقوق بشر يكى از هنرمندانى را كه در بسيارى از فيلمهايش انساندوستى و عشقورزى را ترويج كرده است، براى سخنرانى دعوت كرد تا با توجه به ويژگى زنانه و مادرانه سخن بگويد. اما محمدى لازم ديد تا ابتدا با ارائه توضيحى كوتاه در خصوص صنعت فيلم و سينما به عنوان يكى از تاثيرگذارترين، پرنفوذترين و پرمخاطبترين ابزار دوران مدرن بر نقش تعيينكننده زنان كارگردان و بازيگر در رشد وگسترش اين صنعت تاكيد كند.
به اين ترتيب فاطمه معتمدآريا بانوى هنرمند ايران پشت تريبون قرار گرفت تا با كلام و زبان هنرمندانه خود از روز جهانى زن سخن بگويد.
ضرورت گفتوگو
فاطمه معتمدآريا سخنان خود را ابتدا با معرفى خود آغاز كرد: «من از نسل هنرمندانى هستم كه هرچه سختى مىبينند، قوىتر و محكمتر مىشوند.» براين اساس او گفت كه ما زنان روحيه سختكوشى را خود انتخاب نكردهايم بلكه به واسطه چالشهاى متفاوتى كه در ذهنمان بوده، مجبور شدهايم مقاومتر شويم.
معتمدآريا در ادامه با تاكيد بر اين جمله كه «براى من مرد و زن فرقى نمىكند»، گفت: من مدافع حقوق انسانى هستم اما فكر مىكنم به عنوان يك زن مسووليت سنگينترى نسبت به مردها دارم.
معتمد آريا لازم ديد تا با توجه به نقش زنان براى انتقال مفاهيم بر ضرورت گسترش فرهنگ گفتوگو در جامعه توسط آنان اشارهاى كوتاه داشته باشد.
اين هنرمند گفت: «بخشى از حقوق از دست رفته خودم را ناشى از بىزبانى و بلد نبودن چگونگى گفتوگو مىدانم. براى اينكه وقتى بلد نيستم حرف بزنم،اين باعث مىشود تا شروع به جنگيدن كنم. در جنگ هم نتجيه مثبتى در مقايسه با صلح و آرامش، حاصل نمىشود.»
پايانبخش سخنان معتمدآريا تاكيد بر اين جمله بود: «به دست آوردن هر موقعيتى فقط بنا به ميزان تلاشى است كه براى آن انجام مىشود. بنابراين موانعى در كارم وجود داشته و دارد كه مرا مانند همه افراد ازجمله مردها مقاومتر كرده است.»
پيش از آنكه دكتر «مريم رسوليان» روانپزشك و استاد دانشگاه در جايگاه سخنرانى قرار بگيرد، نرگس محمدى مجرى مراسم مناسب ديد اشارهاى به توانمندىهاى چشمگير زنان ايرانى در عرصه علمى و كاربردى و در حوزههاى مختلف داشته باشد. اما اين اشاره كافى بود تا او در ادامه از حضور ناچيز زنان باصلاحيت و توانمند در عرصه مديريت كلان كشور بگويد: «بهرغم درصد قابل توجه زنان تحصيلكرده و صاحبصلاحيت، تنها ۷/۲ درصد از مديران عالى كشور را زنان تشكيل مىدهند و اين در حالى است كه در سه دههاى كه از عمر جمهورى اسلامى مىگذرد، ما شاهد حضور حتى يك زن وزير در كابينه نبودهايم.» محمدى اين اتفاق را نشانهاى از اعمال تبعيض جنسيتى در سياستهاى جارى كشور دانست.
مريم رسوليان كه در سال ۱۳۸۰ مقاله علمى خود را با عنوان «شكنجه سفيد» در مورد نگه داشتن زندانيان در سلول انفرادى منتشر كرده بود، سخنانش را به موضوع نپذيرفتن مسووليت از سوى زنان اختصاص داد.
سقفى كه ديده نمىشود
مريم رسوليان از ترس و خودسانسورى به عنوان دلايلى كه باعث مىشود زنان با داشتن توانايى از پذيرش پستهاى مديريتى سر باز زنند ياد كرد و گفت: «در مديريت امروز به اين ترس مىگويند «سقف شيشهاى» يعنى سقفى وجود دارد ولى ديده نمىشود.» اين روانپزشك يكى از نقاط ضعف زنان را نديدن افراد همسو عنوان كرد كه منجر به ايجاد محدوديت براى آنان مىشود.
رسوليان غلبه بر ترسها و ناديده گرفتن سقف شيشهاى را از عوامل موفقيت براى زنان عنوان كرد.
با پايان سخنان مريم رسوليان كه تاكيدى بر توان زنان براى انتقال پيام داشت، نوبت به بررسى حضور زنان در عرصه سياسى كشور رسيد. حضورى جدى در پيش و پس از انقلاب كه با انتقاد مجرى مراسم از برخى جريانها براى پيشگيرى از حضور واقعى و موثر زنان در ساختار قدرت، همراه شد. «البته صرفنظر از جريانهاى سنتى، بسيارى از احزاب و حتى جريانهاى روشنفكرى نيز در اين موارد توجه و عنايت لازم و كافى را نداشتند.»
بدين ترتيب آذر منصورى معاون سياسى دبيركل حزب مشاركت ايران اسلامى پشت تريبون قرار گرفت تا سخنان خود را با تاكيد بر انجام اقداماتى براى خاتمه دادن بر نابرابرىها نسبت به زنان آغاز كند.
تلاش براى كم كردن حضور زنان در عرصههاى مختلف
آذر منصورى خود با بيان اينكه نامگذارى يك روز به نام زن باعث شده است تا احزاب سياسى و سازمانهاى غيردولتى و بسيارى از دولتها مسئله زن و رسيدن به حقوق برابر را به عنوان نقطه مشترك خود قرار داده و براى رفع تبعيضهاى تاريخى تلاش كنند، گفت: نحلههاى فكرى هم كه وجود دارند تلاش مىكنند تا اين تبعيضها كاهش پيدا كند و ما در مقطعى شاهد برابرى ميان زنان و مردان باشيم.
او با بيان اينكه «ما در منطقهاى زندگى مىكنيم كه در يك تاريخ ديرينه از حاكميت تفكر مردسالار قرار دارد»، گفت: فكر مىكرديم كه پس از وقوع انقلاب اسلامى، زمينهاى فراهم مىشود كه به اين فاصلهها خاتمه دهد و روزى شاهد اين باشيم تا زن به جايگاه واقعى خودش برسد اما متاسفانه جريانى در كشور ما وجود دارد كه نه تنها حقوق انسانى زنان را نقض مىكند، بلكه حقوق انسانى بسيارى از گروههاى ديگر همچون اقليتهاى قومى و غيرخودىها را نيز نقض مىكند.
او گفت: در دو سال و چند ماه اخير با يكدست شدن حاكميت، تلاش مىشود تا زنان ما خانهنشين شوند و در عرصههاى سياسى، اجتماعى و فرهنگى حضور نداشته باشند.
منصورى براى تاييد سخنان خود به نمونههايى اشاره كرد. ارائه لايحه تحكيم خانواده از سوى دولت و بحث سهميه جنسيتى در دانشگاهها از جمله مواردى بود كه او اشاره كرد. منصورى گفت: امروز اين تبعيض منفى به حدى رسيده كه در متون آموزشى ابتدايى اعمال نفوذ و تلاش مىشود كه متون آموزشى به سمتى برود كه زنان خانهنشين شوند يعنى متون آموزشى به سمتى برود كه تبعيض جنسيتى شدت پيدا كند.
او همچنين گفت: «در روزهاى اخير با همه برنامههاى اصلاحطلبان براى حضور در پارلمان و انتخابات، تيغ نظارت استصوابى و برخوردهاى هياتهاى اجرايى موجب شد بسيارى از زنان از حضور در انتخابات و رقابت منع شوند.
دبير سياسى دبير كل مشاركت گفت: ما فكر مىكرديم اگر زنانى كه مدافع عدالت جنسيتى هستند در مجلس حضور پيدا كنند با توجه به نقش نمايندگان مىتوانند عدالت جنسيتى را هم در قانون اساسى جريانسازى كنند و هم با نظارت بر دولت، حداقل اثرگذارى را داشته باشند تا به اين سياستگذارىهايى كه دارد صورت مىگيرد، خاتمه دهند.
او گفت: همچنان اعتقاد داريم كه حركت زنان به شدت با حركت اصلاحطلبانه و جنبش دموكراسىخواهى ارتباط دارد. بنابراين، اين پيوند بايد حفظ و تقويت شود.
منصورى در ادامه گفت: هرجا ميان اين زنان و جريانهاى اصلاحطلب و دموكراسىخواه شكاف افتاده هر دو متحمل خسارت شده و از هدف موردنظر فاصله گرفتهاند. بنابراين با اين رويكرد بايد از حداقل روزنه موجود استفاده كرد.
منصورى در ادامه با اشاره به انتخابات مجلس هشتم گفت: در بين گزينههايى كه وجود داشت، بهترين و سختترين گزينه در شرايط فعلى اين است كه بهرغم فشارها بايد پايدارىمان را ادامه دهيم تا به هر حال مجلسى داشته باشيم كه بتواند حداقل صداهاى بخشى از جامعه زنان را انعكاس دهد و جريانى كه خواهان حذف زنان در عرصه قدرت است به هدف خود نرسد.
اعطاى جايزه «اولاف پالمه» به پروين اردلان از فعالان كمپين يك ميليون امضا باعث شد تا پس از سخنان آذر منصورى، مجرى نشست كانون مدافعان حقوق بشر از اين فعال حوزه زنان بخواهد تا او نيز از دغدغههاى خود بگويد.
بزرگترين دستاورد جنبش زنان
پروين اردلان در سخنان خود با اشاره به نداشتن يك فضاى بيرونى براى برگزارى مراسم ۸ مارس، اين اتفاق را نشانه خوبى ندانست و گفت: يكى از بزرگترين دستاوردهاى سال گذشته در جنبش زنان اين بود كه مقاومت مدنى را گسترده كرديم. ما مقاومت را در زندگى روزمره خود وارد كرديم و حالا حداقل نمىترسيم.
او با اشاره به هزينههايى كه فعالان اين جنبش در طول سال گذشته از جمله بازداشت و زندانى شدن پرداختهاند، گفت: آن چيزى كه به ما قدرت مىدهد اين خودباورى است كه مىتوانيم تغييرى را ايجاد كنيم. اردلان با اشاره به لزوم دوام حركت زنان گفت كه با مشخص شدن خواستههاى جنبش زنان و اعلام آن و هزينه كردن براى خواستههايش نشان داد كه مىتواند بر ساختار قدرت تاثيرگذار باشد.
او با اشاره به ردصلاحيتهاى صورت گرفته در جريان انتخابات مجلس هشتم گفت كه با اين شرايط مىتوانيم بگوييم مجلس آينده براى زنان مجلس خوبى نخواهد بود ولى فكر مىكنم قدرت جنبش آنقدر خواهد بود كه مىتواند در مجلس آينده تاثيرگذار باشد.
نقش زنان و هزينههايى كه آنان در كنار مردان براى رسيدن به دموكراسى و آزادى و عدالت در عرصههاى مختلف زندگى پرداختهاند باعث شد تا پس از پروين اردلان، همسر محمدعلى عمويى، گوشهاى از تلاشهايش را در دوره زندان همسرش بيان كند. محمدعلى عمويى كه ۱۲ سال از زندگى مشترك خود را در زندان گذرانده است، در كارنامه سياسى خود ۳۷ سال زندان را ثبت كرده است. سخنران بعدى نسرين نافعى بود او در ابتدا طرف همسرش كه به علت حادثهاى كه برايش رخ داده و نتوانسته بود در مراسم حاضر شود روز زن را تبريك گفت.
پشتيبانى مردان باورمند از زنان
نسرين نافعى با بيان اينكه هرچه بيشتر سختى بكشيم قوىتر مىشويم، گفت: همه انسانها از ظرفيت بالايى برخوردارند منتها در پيچ و خمهاى دشوار زندگى است كه به توانمندىها پى مىبرند و هرچه با دشوارى بيشترى روبهرو مىشوند توانمندىهاى آنها بيشتر بروز مىكند.
نافعى با اشاره به چگونگى ازدواج خود با محمدعلى عمويى گفت كه ۱۲ سال انتظار كشيده است. انتظارى كه به بار نشسته و كانون گرم خانواده دور هم جمع شدهاند. نافعى در ادامه دشوارىهايى را كه از سر گذرانده بيان كرد: «مهمتر از همه مسووليتى كه بود به خاطر فرزندمان داشتم. چون او اين سرنوشت را براى خودش نمىخواست. در نتيجه در برابر او احساس مسووليت شديد مىكردم. بنابراين با صداقتى كه وجود داشت با اميد به آينده و با باور به توانمندىها به خودم به عنوان يك زن اين دوره را طى كردم.
همسر محمد على عمويى با بيان اينكه «همه زنان ما توانمندىهاى بالايى دارند به شرطى كه بپذيرند چيزى كمتر از مردان ندارند و مهمتر از همه اينكه جنگى با مردان ندارند بلكه صحبت بر سر حقوق انسانى آنهاست»، گفت: صحبت من به عنوانى يك زن اينگونه نيست كه در برابر مردان وجود داريم بنابراين ما جنگى با مردان نداريم.
نافعى پرورش و تربيت فرزندان را به عنوان يكى از مهمترين مسووليتهاى زنان عنوان كرد و گفت: مردان باورمند به حقوق برابر پشتيبان زنان خواهند بود.
او گفت: امكان ندارد اين دو قشر بدون هم به سعادت و يك زندگى درخور و شايسته انسانى برسند.
نافعى با اشاره به اقداماتى كه در دوران ۱۲ساله زندان همسرش در خانواده انجام داده است، گفت: وقتى به گذشته نگاه مىكنم مىپرسم اين كار چه بود كه از من تراوش كرد، چرا ديگر نيامد؟ فقط به اين دليل كه آن دوران را براى خود قابل تحمل كنم و نيرو بگيرم تا فرزندم را تا آنجا كه ممكن بود با حداقل آسيب پرورش دهم.»
با پايان يافتن سخنان نافعى، مجرى اين نشست از محمد ملكى خواست تا او به عنوان آخرين سخنران اين نشست چند كلامى سخن بگويد.
لزوم توجه به همسران زندانيان سياسى
محمد ملكى استاد بازنشسته دانشگاه با طرح اين موضوع كه اگر قرار است از كسى دعوت شود تا در اين جمع سخن بگويد آن فرد همسر من است، گفت: اين چه ظلمى است كه اگر ما كار سياسى انجام مىدهيم، اگر افتخارى است همه را به دامان ما مىريزند در حالى كه زنان ما رنجى كه در بيرون مىكشند خيلى از رنجى كه ما در زندان مىكشيديم بيشتر بود.
بنابراين او توصيه كرد به اين تيپ از زنها بيشتر توجه شود كه مظلوم هستند.
با خاتمه سخنان ملكى، اين نشست كه علاوه بر انجام سخنرانىها در آن، با اجراى برنامه موسيقى زنده توسط هنرمندانى همراه شده بود، پايان پذيرفت. و نرگس محمدى سخنگوى كانون مدافعان حقوق بشر نشست گراميداشت روز جهانى زن را با اين جمله پايان داد: «مبارزه ما جهت احقاق حقوق زنان به معناى نفى حقوق مردان و يا ضديت با مردان نيست بلكه اين مبارزه دقيقا جهت احقاق حقوق تمام انسانها اعم از زن و مرد است. زنان ايران به دنبال صلح و برخوردارى هر انسان از كرامت والاى انسانىاند.»