ايران امروز

تحلیل مهاجرانی از اوضاع کشور

تحلیل مهاجرانی از اوضاع کشور
ایران درمیان «عمل گراها» و «آرمانگرایان»

حسن هاشمیان

عطاءالله مهاجرانی وزیر اسبق ارشاد طی مقاله‌ای در الشرق الاوسط که در شماره امروز این روزنامه به چاپ رسیده است، به تحلیل اوضاع فعلی کشور پرداخته و تلاش کرده است به این پرسش پاسخ دهد که چرا هاشمی رفسنجانی وضعیت امروز ایران را «ویژه» تلقی کرده است. او با اشاره به انتقاداتی که از سوی یاران احمدی نژاد متوجه رفسنجانی شد، می‌نویسد: حقیقت این است که امروزه ما در ایران دو نوع رویکرد به مسائل را شاهد هستیم، رویکرد نخست جبهه «عمل گرایان» را در برمی‌گیرد که هاشمی رفسنجانی در رأس این جبهه قرار دارد و در برابر آن دسته «آرمانگرایان» قرار می‌گیرد که احمدی نژاد نماینده بارز آن است.

به عقیده مهاجرانی گروه آرمانگرایان واقعیت‌های موجود داخل و خارج امروز ایران را آنطور که هست نمی‌بینند بلکه بیشتر تلاش می‌کنند آنطور که آرزو دارند، تصویر کنند و این حالت عواقب خطرناکی هم برای آنها و هم برای کشور در پی دارد. رئیس سابق مرکز گفتگوی تمدن ها با اشاره به چند تجربه تاریخی از آرمانگرایان منطقه‌ای و جهانی ، به عاقبت این آرمانگرایان پرداخته و یادآور شده که اگرچه همه در خوش خیالی غرق بودند اما به بدترین شکل سقوط کردند و به فنا رسیدند. چائوشسکو رهبر سابق رومانی و صدام حسین دیکتاتور سابق عراق از این دست به حساب می‌آیند که تا آخرین لحظات حکمرانی خود در خوش خیالی غرق بودند.

در این زمینه مهاجرانی به نقل یک تجربه تاریخی درباره رهبر سابق رومانی می‌پردازد که به فاصله چند روز از سقوط و اعدام وی روی داده است. وزیر اسبق ارشاد می‌نویسد:« .. یادم می‌آید زمانی که معاون رفسنجانی بودم، چائوشسکو به ایران آمد. یکی از دوستان نزدیک وی از رومانی تماس گرفت و به وی اطلاع داد که اوضاع کشور بحرانی است و بهتر است به رومانی برنگردد. او با خنده پاسخ داد که کشور در قبضه قدرت من است!.. رهبر نگون بخت رومانی دنیای خاصی را برای خود ساخته و خود را در آن حبس کرده بود که با واقعیت ها فاصله زیادی داشت».

مهاجرانی در نگاه به صدام حسین همین رویکرد را در او می‌بیند. صدام غرق در توهم قدرت مطلقه تمام درخواست های تعقل گرایانه امیر عبدالله ولیعهد وقت عربستان و شیخ زاید حاکم امارات را رد کرده بود. «..بدترین نوع کوری ، کوری برخاسته از قدرت مطلقه است» و صدام به شدت به آن دچار شده بود.

یکی دیگر از آرمانگرایان از نظر مهاجرانی ، «جورج بوش» رئیس جمهور فعلی امریکا است. بوش به این اعتقاد دل خوش کرده است که می‌تواند جهان را آنطور که می‌خواهد تغییر دهد اما در واقع این نگاه مردم جهان است که امروزه به شکل (منفی) نسبت به امریکا تغییر کرده است. مهاجرانی با اشاره به نوشته یکی از نویسندگان امریکائی بنام «امانوئل تاد» درباره اوضاع داخلی امریکا، می‌نویسد:«.. بعد از گذشت سال ها با این اندیشه که امریکا حلال مشکلات مردم جهان می‌باشد، اکنون خود دولت امریکا بعنوان یک مشکل بزرگ برای حکومت های دیگر درآمده است».

وزیر پیشین ارشاد که در زمان وزارت وی فعالیت روزنامه نگاری در ایران از رشد چشمگیری برخوردار شد، درباره آرمانگرائی احمدی نژاد می‌نویسد:«.. آرمانگرایان به دنبال علت های خارج از واقعیت های ملموس دنیوی برای تبیین رویدادها هستند. بعنوان مثال وقتی که احمدی نژاد از سخنرانی خود در مقر سازمان ملل در نیویورک برگشت به دیدار آیت الله جوادی آملی رفت و داستان « هاله نور » را برای وی تعریف کرد... پاسخ جوادی آملی بسیار ژرف و با پیام روشن بود. آیت الله داستانی را از پیامبر اسلام برای احمدی نژاد نقل کرد که رسول خدا از پیروان خود می‌خواهد حتی الاغ های خود را فریب ندهند!.. پس وای به حال کسانی که می‌خواهند امت خدا را فریب دهند».

مهاجرانی تحلیل می‌کند که داستان هاله نور بخشی از نگاه احمدی نژاد به امور واقعی است و در حیطه های دیگر زندگی همین نگرش آرمانگرایانه بر رئیس جمهور فعلی ایران و مجموعه دوستان وی حاکم است و این نگاه، متأسفانه با واقعیت های موجود فاصله زیادی دارد.

در پایان مقاله ، مهاجرانی نتیجه می‌گیرد در حالی که وضعیت امروز ایران آنطور که رفسنجانی گفته «حالت ویژه» است و نیاز به مدیریت حکیمانه دارد تا مشکلات داخلی و خارجی ایران را حل کند، مخالفان رفسنجانی با همان نگاه آرمانگرایانه می‌گویند:«.. نگران نباشید.. همه چیز بر وفق مراد است».
در حقیقت و از دیدگاه مهاجرانی فاصله میان آنچه طرفداران احمدی‌نژاد می‌گویند با آنچه که رفسنجانی و پیروان او فریاد می‌زنند، فرق میان «هاله» و «اثبات» است.