ايران امروز

خسارات كلان ناشی از عدم تغيير ساعت

سايت سازمان بازرسی كل كشور:بررسی‌های كارشناسان سازمان بازرسی حاكی است: با تغيير ساعت رسمی كشور در شش ماهه اول سال ، ضمن كاهش يك ساعت از زمان اوج مصرف روزانه انرژی برق' و كاهش ۵/۱ ميليون مگاوات ساعت مصرف به ارزش تقريبي۴۵۰ ميليارد ريال ، بيش از۶۲۰ ميليون ليتر صرفه جويی در مصرف سوخت نيروگاه‌ها را در پی خواهد داشت.

افزايش ساليانه ۹ % مصرف انرژی برق

روند رو به رشد جمعيت و توسعه شهرها، گسترش بخش‌های صنعتی، كشاورزی، تجاری و بكارگيری وسايل خانگی و رفاهی متنوع موجب افزايش مصرف انرژی برق شده است. به نحوی كه طی سال‌های گذشته در كشورمان هر سال نياز به مصرف انرژی حدود ۹ % افزايش يافته است.

گرچه توسعه صنعت برق طی ساليان اخير با روند صعودی داشته ، ولی با توجه به ۹ % افزايش ساليانه، ميزان مصرف همواره بيش از توليد بوده كه اين كمبود از طرق مختلف همچون : 'دريافتی برون مرزی' و ' اعمال مديريت بر بخش‌های مصرف‌كننده' و ' خاموشی' جبران شده است .

لزوم توجه به بهينه‌ سازی مصرف 'انرژی'(به عنوان سرمايه ملی)به اعتقاد كارشناسان سازمان بازرسی ، بهينه‌ سازی مصرف 'انرژی'(به عنوان سرمايه ملی) در شرايط موجود مرهون اتخاذ تدابير مديريتی صحيح و به‌هنگام در انتخاب راه حل‌های مناسب خواهد بود. لذا برای پاسخگويی به انرژی مورد نياز مصرف‌كنندگان يا بايد با سرمايه‌گذاری‌های سنگين اقدام به احداث و توسعه نيروگاه‌ها و شبكه‌های انتقال نمودكه اين سرمايه‌گذاری‌ها دركوتاه‌مدت پاسخگو نخواهد بود يا هم‌‌زمان مجموعه‌ای از ساير 'شيوه‌های علمی تجربه‌شده ساير كشورها'‌ از جمله: ' تغيير الگوی زمانی مصرف با توزيع مناسب مؤلفه‌های مصرف برق در اوقات مختلف شبانه روز، پيشگيری از اتلاف انرژی ، استاندارد نمودن لوازم الكتريكی و كاهش مصرف آن‌ها ، چند تعرفه نمودن كنتورها، صادر نمودن انرژی الكتريكی در اوقات كم‌مصرف و وارد نمودن آن در اوقات پرمصرف ' را مورد بهره برداری قرار دهد.

وضعيت چگونگی توزيع مصرف انرژی برق در طی ساعات شبانه‌روز
بنا بر گزارش كارشناسان سازمان بازرسی، نياز مصرف برق كه از الگوی رفتار زمانی مصرف‌كنندگان تبعيت می‌نمايد، در ساعات مختلف شبانه‌روز در شش‌ماهه اول سال(با فرض تغييرساعت رسمی‌كشور) دارای اختلاف‌فاحشی به شرح زير است:

الف) از ساعت ۲۴ تا ۸ بامداد (حداقل مصرف انرژی).

ب) از ساعت ۸ بامداد تا ساعت ۲۰(متوسط مصرف انرژی).

ج) از ساعت ۲۰ تا ۲۴ ( حداكثر مصرف انرژی).

باتوجه به اينكه شروع فعاليت ادارات دولتی ، بخش‌های خدمات عمومی،‌تجاری ، صنعتی و آموزشی از حدود ساعت ۸ صبح آغاز می‌گردد ، منحنی بار به تدريج سير صعودی را طی می‌كند و در ساعت ۳۰/۱۴ به حداكثر می‌رسد. با كاهش فعاليت اين بخش‌ها سيرنزولی مصرف تا ساعت ۲۰ (حدود ۳۰ دقيقه قبل از غروب آفتاب)به يك حداقل می‌رسد.

با نزديك شدن غروب آفتاب در حدود ساعت ۲۰ (در صورت تغيير ساعت) و تاريك شدن هوا ، همزمان با روشن شدن لامپ‌های منازل، مغازه‌ها و روشنايی معابر و همچنين افزايش تدريجی استفاده از دستگاه‌های صوتی و تصويری و وسائل و تجهيزات متنوع خانگی ، مصرف انرژی سريعاً افزايش يافته و طی ۳ ساعت(تا ساعت ۲۳) به حداكثر می‌رسد(قله پيك يا اوج مصرف).

لزوم انتقال زمان اوج بار مصرف به زمان‌های كم بار و يا متوسط
باتوجه به عدم امكان ذخيره‌سازی برق ، نيروگاه‌های كشور جهت تأمين كمبود برق مورد نياز يا بايد همزمان با افزايش مصرف ، توليد خود را افزايش دهند ( كه در اين صورت نيروگاه‌ها و شبكه‌های برق دچار نارسايی‌ها و مشكلات فنی خاص خود می‌گردند) و يا با اعمال مديريت‌ مناسب، بخشی از مصارف انرژی را از زمان اوج بار به زمان‌های كم بار و يا متوسط انتقال داده تا در نهايت مدت زمان اوج مصرف كاهش يابد.

'تغيير ساعت رسمی‌كشور'، كاهش يك ساعت زمان اوج بار مصرف
بنا بر نظر كارشناسان وزارت نيرو، مهمترين علت افزايش مصرف در ۵ ماه اول سال ۱۳۸۵ نسبت به مدت مشابه سال‌هاي۱۳۸۴ و ۱۳۸۳ ، طولانی‌تر شدن يك ساعت زمان پرباری ( اوج بار مصرف) سال ۱۳۸۵ نسبت به دو سال قبل ناشی از عدم تغيير ساعت در سال ۱۳۸۵ است.

به عبارتی با جلوكشيدن ساعت در سال‌های قبل كه غروب آفتاب در نيمه اول سال به‌طور متوسط در حدود ساعت ۲۰ صورت می‌گرفت ، در سال جاری(۱۳۸۵) غروب آفتاب به علت عدم تغيير ساعت به ساعت ۱۹ تغيير يافت. اين در حالی است كه ساعت استفاده از وسايل برقی و روشنايی منازل و كسبه در هر دو وضعيت تقريباً تا ساعت ۲۳ بوده كه با عدم تغييرساعت ،‌اين مدت از ۳ به ۴ ساعت افزايش می‌يابد.

از سوی ديگر برخی واحدهای عمومی ،تجاری ، خدماتی و ... كه طول ساعت فعاليت روزانه آن‌ها ميزان ثابتی می‌باشد، با جلوكشيدن ساعت ، ميزان مصرف سيستم ‌روشنايی و سرمايشی و ساير تجهيزات، يكساعت از مصرف آنان از 'زمان اوج مصرف انرژی ' به ' زمان مصرف متوسط ' (قبل از غروب آفتاب) انتقال داده می‌شود و موجب كاهش يك ساعت مصرف برق در زمان اوج مصرف خواهد شد.

آثار تغيير ساعت رسمی كشور:كاهش ۵/۱ ميليون مگاوات ساعت مصرف برق به ارزش تقريبی ۴۵۰ ميليارد ريال

اين گزارش می‌افزايدتغيير ساعت رسمی يكی از شيوه‌های بهينه‌سازی مصرف برق است كه قانون‌مند شدن آن‌ در تعداد كثيری از كشورهای صنعتی و پيشرفته جهان ، نشان از توجيه فنی، اقتصادی و اجتماعی اين تصميم دارد كه با كاهش طول زمان اوج مصرف ، از هدر رفتن صدها ميليارد ريال بودجه‌دولت جلوگيری ‌می‌نمايد.

- با عنايت به اينكه مصارف خانگی ۶/۳۳ درصد و مصارف عمومی و تجاری ۴/۱۸ درصد از مصرف كل كشور راتشكيل می‌دهند، چنانچه با تغيير ساعت رسمی كشور در شش ماهه اول سال ،يك ساعت از زمان مصرف برق در اوج مصرف آن‌ كاسته شود، شاهد صرفه‌جويی قابل‌ملاحظه‌ای معادل ۵/۱ درصد مصرف‌برق در كل كشور خواهيم بود كه با توجه به حدود ۱۰۰ ميليون مگاوات ساعت انرژی مصرف شده در شش ماهه اول سال ۱۳۸۵ ، ميزان كاهش مصرف انرژی برق معادل ۵/۱ ميليون مگاوات ساعت به ارزش تقريبی ۴۵۰ ميليارد ريال خواهد بود و چنانچه سوخت نيروگاه‌ها را گازوئيل در نظر بگيريم ، لذا اين كاهش مصرف، موجب صرفه جويی ۶۲۲ ميليون ليترگازوئيل را نيز در پی خواهد داشت.

از سويی اين تغيير ساعت می‌تواند از سرمايه‌گذاری‌های اضافی دراحداث نيروگاه‌ها كه به ازاء هر كيلووات ساعت ۱۰۰۰ دلار نياز دارد ،جلوگيری نمايد.

تغييرساعت در دو فصل بهار و تابستان، به‌عنوان يك اصل پذيرفته شده در ۷۷ كشور جهان

بررسی تغيير ساعت در فصل بهار وتابستان در ساير كشورها نشان می‌دهد از ۹۰ سال پيش تاكنون، اين اقدام در تعداد زيادی از كشورها به منظور استفاده بهينه و صرفه‌جويی در مصرف برق با بهره‌گيری از نور خورشيد و طولانی بودن ساعات روز های فصل بهار و تابستان به مرحله اجرا در آمده و در حال حاضر در ۷۷ كشور جهان تغييرساعت در اين دو فصل به‌عنوان يك اصل پذيرفته شده وقانونمند، نهادينه شده است.

گرچه با اتخاذ شيوه‌های ديگری از جمله: 'جلوگيری از اتلاف انرژی ، تغيير الگوی زمانی مصرف با توزيع مناسب مؤلفه‌های مصرف برق در اوقات مختلف شبانه روز، استاندارد نمودن لوازم الكتريكی و كاهش مصرف آن‌ها ، چند تعرفه نمودن كنتورها، صادر نمودن انرژی الكتريكی در اوقات كم‌مصرف و وارد نمودن آن در اوقات پرمصرف' می توان ضمن صرفه جويی در مصرف برق، صنعت برق كشور را به لحاظ اقتصادی توجيه‌پذير، درآمد زا و قابل اطمينان نمود.