ايران امروز

نخستين نشست سراسری كمپين يك ميليون امضا

تغيير برای برابری - جمعه ١٥ دسامبر ٢٠٠٦

زير زمين خانه يكی از حاميان كمپين پنج شنبه ٢٣ آذر، ميزبان اولين نشست سراسری دست اندركاران «كمپين يك ميليون امضا برای تغيير قوانين تبعيض آميز» بود.
در اين نشست كه با حضور اعضای كمپين، داوطلبان جمع آوری امضا و فعالان اين حركت در شهرهای كرمانشاه، گرگان، زنجان، مشهد، كرج، تبريز و همدان برگزار شد، نقاط ضعف و قوت كمپين طی سه ماهی كه از آغاز به كار آن می گذرد مورد بررسی قرار گرفت.
زير زمين خانه يكی از حاميان كمپين پنج شنبه ٢٣ آذر، ميزبان اولين نشست سراسری دست اندركاران «كمپين يك ميليون امضا برای تغيير قوانين تبعيض آميز» بود.
در اين نشست كه با حضور اعضای كمپين، داوطلبان جمع آوری امضا و فعالان اين حركت در شهرهای كرمانشاه، گرگان، زنجان، مشهد، كرج، تبريز، همدان و كرج برگزار شد، نقاط ضعف و قوت كمپين طی سه ماهی كه از آغاز به كار آن می گذرد مورد بررسی قرار گرفت.
در ابتدا رضوان مقدم ، يكی از اعضای كمپين، با صحبت خود در مورد اين كه خواست تغيير قوانين در ايران ١٠٠ سال قدمت دارد برنامه را آغاز كرد. وی افزود در ايران جنبش زنان همواره در پی تغيير قوانين تبعيض آميز بوده است و اين خواست سال هاست كه توسط جنبش زنان پيگيری شده است تا اينكه به طرح كمپين يك ميليون امضاء رسيده است. او سپس از مه لقا ملاح دعوت كرد تا سخنان خود را بيان كند.
مه لقاح ملاح، مدير انجمن زنان مبارزه با آلودگی محيط زيست كه به مادر سازمان های غيردولتی ايران معروف است، اولين سخنران اين نشست بود.
او با بيان اينكه ٦٠ سال است در زمينه زنان كار می كند، اتفاقی را كه منجر به حساسيتش به حقوق زنان شده اينگونه تعريف كرد:«١١ ساله بودم كه يكی از زن های فاميل در يك مهمانی گفت ما زنها ضعيفه و توسری خور هستيم. بعد از آن من مدام از خودم می پرسيدم كه آيا من ضعيفه ام ؟ و هميشه سعی كردم خلاف اين را ثابت كنم.»
نوه بی بی خانم استرآبادی، به فعاليت هايی كه از زمان مشروطه در زمينه احقاق حقوق زنان آغاز شده است اشاره كرد و گفت: « مادربزرگ من، آن موقع در كتاب معايب الرجال نوشته بود اينهايی كه بر خلاف حقوق زن حرف می زنند، رجال نيستند، دجالند.»


چرا قانون؟
«چرا قانون؟» موضوع پانل اول اين نشست بود كه پريسا كاكائی اين پانل را اداره می كرد.
در اين پانل «خديجه مقدم»، درباره اهميت تغييرات قانونی سخن گفت. مقدم با اشاره به ديدگاهی كه اعتقاد دارد با وجود شكاف طبقاتی در جامعه، تلاش برای تغيير قوانين در حوزه زنان بی فايده است، گفت: «اتفاقا تغييرات قانونی در درجه اول در زندگی زنان طبقات پايين جامعه تاثير می گذارد، چرا كه زنان طبقه متوسط با توجه به امكاناتی كه دارد می تواند قانون را دور بزند و در زندگی شخصی اش تا حدی مشكلات را حل كند.»
او اضافه كرد:« با اين وجود همه زنان فارغ از طبقه اجتماعی شان، در زندگی اجتماعی شان با مشكلات ناشی از نابرابری های قانونی درگير هستند.»
به گفته مقدم تغيير قوانين تبعيض آميز قدم اول اين حركت است و پس از آن بايد برای آماده سازی فرهنگی جامعه و اجرای قوانين جديد و برابر تلاش كنيم.
مقايسه تغيير قانون حضانت در ايران و قانون سقط جنين در فرانسه موضوع سخنان «ناهيد كشاورز»، بود.
به گفته او، در سال ١٩٧٣ زنان فزانسوی موفق شدند قانون منع سقط جنين را كه به نام قانون ١٩٢٠ معروف بدهند تغيير دهند. ماجرا اينگونه بود كه در آوريل ١٩٧١ تعدادی از زنان تصميم گرفتند حركتی را برای محكوم كردن جلوگيری از سقط جنين راه بياندازند و از همين رو ٣٤٣ نفر از زنانی كه بيشتر آنها چهره های شناخته شده ادبيات، سينما و تئاتر بودند بياينه ای را در مخالفت با اين قانون امضا كردند.
آزادی وسائل پيشگيری از بارداری و آموزش جنسی، حذف قانون ١٩٢٠ و دفاع از متهمين سقط جنين از جمله خواسته های اين حركت بود.
كشاورز با اشاره به اينكه فعالان اين حركت با شركت در دادگاهی كه زنان متهم به سقط جنين را محاكمه می كرد، در كنار آنها ايستادند و از آنها دفاع كردند، گفت: « پس از برگزاری اين دادگاه و پوشش رسانه ای آن ميليون ها فرانسوی در دورترين شهرها و روستاهای فرانسه از اين حركت آگاهی يافتند و فهميدند كه بزرگترين اسايتد فرانسه آشكار ضد اين قانون هستند و در كنار سقط جنين كرده ها قرار گرفته اند. چاپ صدها مقاله در روزنامه های و پخش چند برنامه تلويزيونی درباره سقط جنين باعث شد كه زنان تمام طبقات اجتماعی اتحاد خودشان را اعلام كنند و آماده ورود به مبارزه شوند.»
وی با توضيح تلاش هايی كه منجر به تغيير قانون حضانت كودكان در ايران شد، گفت: « مطالعه اين تلاش ها نشان می دهد كه ما زنان اعم از شرقی و غربی چه تجربيات مشتركی داريم و چقدر می توانيم از اين تجربيات استفاده كنيم.»
«بازهم بحث تغير قوانين پيش آمده و بازهم عده ای كه نشانه رفته اند كه ای ليبرال های سطحی نگر ما شكست شما را پيش بينی می كنيم.» اين سخنان آغاز مبحثی بود كه از سوی «سونيا غفاری»، با عنوان «گرايش های مختلف فمنيستی و تعهدشان به تغييرات قانونی» مطرح شد.
غفاری با بررسی تلاش های گرايش های مختلف فمنيستی در رابطه با تغيير قوانين، گفت: «مبارزات عملی زنان مملو از مواردی است كه نشان می دهد آنها فارغ از اينكه كدام كار ليبرالی است و كدام كار غير ليبرالی، مصمصم در راهی كه درست می دانستند گام برداشته اند و به انصاف اقداماتشان هيچ گاه منجر به عقب رفتن جامعه و بدتر شدن وضع زنان نشده است.» او با طرح اين سوال كه : آيا حركتی كه سعی می ند با زنان طبقات مختلف جامعه ارتباط برقرار كند و از رنج مشتركشان بگويد و بشنود سطحی است؟ تاكيد كرد:« در هر صورت به ياد داشته باشيم بريا همنی خواسته هايی كه از جانب منتقدين به صفت هايی چون سطحی و پيش پا افتاده مزين شده است نيز بايد ساعت ها گفتگو كرد، وزها وقت گذاشت، و سال ها صبر كرد.»


فعالان شهرستان ها از كمپين يك ميليون امضا می گويند
پانل دوم اين نشست اختصاص به بررسی مشكلات كمپين در شهرستان ها داشت كه توسط سارا لقمانی گردانده شد. در اين پانل نمايندگانی از گرگان، زنجان، همدان و تبريز سخنرانی كردند و فعالان كمپين در كرج، مشهد وكرمانشاه نيز در زمان پرسش و پاسخ وضعيت كمپين در اين شهرها را با حاضران در ميان گذاشتند.
«ايمان مظفری» كه به نمايندگی از اعضای گرگانی كمپين در اين نشست شركت كرده بود، كمپين را پيوند دهنده روزنامه نگاران، فعالان سازمان های غيردولتی و فعالان سياسی_ اجتماعی گرگان عنوان كرد.
او با اشاره به انكه هر يك از اين سه طيف از پتانسيل های مخصوص به خودش برای پيشبرد كمپين كمك می گيرد، راه اندازی صفحه زنان در مطبوعات محلی گرگان، مجمع مشورتی زنان گلستان و وجود نيروهايی كه آموزش تسهيلگری و آموزشگری را ديده اند از جمله فضاهای مثبت اين استان برای فعاليت های كمپين يك ميليون امضا برشمرد.
گرگانی ها با وجود استقبال همشريانشان از كمپين ، نگرانی های نيز دارند. نگرانی هايی همچون: « نداشتن امكانات مالی، تمكز فعاليت ها در يك گروه كوچك و توزيع نشدن مسئوليت ها بين باقی كنشگران، كمرنگ شدن هدف آگاهسازی كمپين به جهت گسترش كمی كار و متمركز شدن كمپين در تهران و ايجاد فاصله ميان شهرستان ها.»
زنجان نيز يكی از شهرهايی است كه با سازماندهی قوی، اهداف كمپين يك ميليون امضا را دنبال می كند. به گفته «صفيه قره داغی»، عضو گروه دختران ترانه پس از برگزاری سميناری با موضوع حقوق زنان و معرفی كمپين يك ميليون امضا ، شش كميته برای برنامه ريزی و پيشبرد كمپين در زنجان تشكيل شده است و با اجاره يك دفتر، دادن حق عضويت و برگزاری جلسات منظم برای جمع آوری امضا و آگاهسازی مردم در زمينه نابرابری های حقوقی تلاش می شود.
قره داغی مشكلات مالی را يكی از موانع مهم در زنجان اعلام كرد و ادامه داد: « با وجود اينكه ما كميته شهرستان ها را برای ارتباط گيير با شهرستان های استان زنجان تشكيل داده ايم و از شهرهايی همچون ابهر نيز تقاضای برگزاری كارگاه را داشته ايم اما به خاطر تامين نشدن هزينه ها موفق به انجام اين كار نشده ايم.»
وی همچنين بر لزوم ارتباط مستمر فعالان كمپين در شهرهای مختلف تاكيد كرد و پيشنهاد داد راهكاری برای استفاده از تجربيات يكديگر اتخاذ شود.
«الناز سردانی»، از فعالين تبريزی كمپين ديگر سخنران اين پانل بود. سردانی با بيان اينكه تبريز اولين شهری بود كه با برگزاير كارگاه آموزشی به كمپين پيوست، گفت:« در اين مدت علاوه بر جمع آوری امضا از مردم با عده ای از نويسندگان و شاعران سرشناس تبريز نيز درباره كمپين گفت و گو كرده ايم تا هم بيانيه را امضا كنند و هم در كنار كمپين باشند.» به گفته او راه اندازی وبلاگ ويژه كمپين، چاپ دفترچه های كمپين برای تبريزی ها و برگزاری جلسات ماهانه از ديگر اقدامات تبريزی ها برای گسترش كمپين در شهرشان است.
سرداری موانع پيش روی فعالان تبريزی را اينگونه بيان كرد:« تعداد افرادی كه به صورت جدی و مستمر برای كمپين وقت بگذارند كم است و بيشتر كارها توسط يك عده محدود انجام می شود، سازمان های غيردولتی تبريز يا محافظه كارند و در زمينه حقوق زنان فعاليت نمی كنند و يا اينكه انسجام لازم برای وارد شدن به اين حركت را ندارند، دسترسی به اينترنت و استفاد از آن رواج نيافته و به همين دليل برقراری ارتباط و آگاهسازی زنان كمی مشكل است.»
«مهرداد حمزه» نيز كه با وجود هوای برفی و بسته شدن راه ها، در آخرين دقائق برنامه خودش را رسانده بود، وضعيت كمپين در شهر همدان را شرح داد.
حمزه اضافه شدن تعداد فعالان كمپين در همدان، همكاری قشرهای مختلف اجتماعی و به ويژه معلمان همدانی و وجود يك حقوق‌دان در جمع كمپينی ها را به عنوان نقاط قوت گروه همدان بيان كرد و گفت: « كمپين در مدارس دخترانه همدان خيلی خوب پيش رفته است و زنان خانه دار هم با روش های ابتكاری مثل برگزار كردن جلسات خانگی برای معرفی كمپين در كنار اين حركت هستند.»
با اين وجود اما، همدانی ها نيز با مشكلات مختلفی دست و پنجه نرم می كنند: « اطلاعاتی كه درباره كمپين و درباره مسائل حقوقی در اختيارافراد قرار می گيرد كم است، تنها منبع اطلاع رسانی كمپين سايت اينترنتی است و در همدان به خاطر فراگير نشدن اينترنت و پايين بودن سرعت، كمبود منابع اطلاع رسانی به وضوح احساس می شود، كار به سرعت در همدان و شهرستن های اطراف در حال گسترش است و اين نگرانی كه زمام كار از دستمان خارج شود وجود دارد.»


استراتژی ها و روش های حركت
در ادامه نشست، اعضای كمپين به بررسی استراتژی ها و روش های به كار برده شده در كمپين يك ميليون امضا پرداختند كه اين پانل را زارا امجديان می گرداند. استراتژی های زنان در كشورهای منطقه، موضوع سخنان «هما مداح»، بود. او با طبقه بندی تلاش های زنان برای تغيير قوانين، گفت: « در موج اول، زنان ادغام و همگاری تنگاتنگ با ديگر جنبش ها را پيش رو گرفته بودند كه نمونه آن را می توان در مصر و الجزاير مشاهده كرد و در موج دوم به تشكيل اتئلاف های درونی روی آورند.»
مداح با بيان اينكه جنبش زنان برای تغيير قوانين و كمپين يك ميليون امضا چه از لحاظ استراتژی و چه از لحاظ شكل عمل، به خوبی از تجربيات زنان منطقه استفاده كرده است، افزود:« اين كمپين نتيجه يك ائتلاف در سراسر ايران است كه ظرفيت توسعه و اضافه شدن گروه های جددی و افكار جديد را دارد.»
او ادامه داد:« كمپين يك ميليون امضا از راهكارهای متفاوتی استفاده می كند. مثلا در ٢٢ خرداد به خيابان می آيد. در طول سال كارگاه هيا آموزشی برگزار می كند، بحث حقوق زنان را به فضاهای عمومی همچون مترو می برد و بحث های دانشگاهيان درباره لزوم تغيير قوانين را در فضای اينترنت مطرح می كند.»
«مريم حسين خواه»، نيز با اشاره به اينكه يكی از انتقاد هايی كه هميشه در رابطه با جنبش زنان مطرح شده «نخبه گرايی» اين جنبش است، «فراروی كمپين يك ميليون امضا از نخبگان» را مورد بررسی قرار داد. حسين خواه ترويجی بودن حركت كمپين، محدود نكردن كنشگران كمپين به اعضای سازمان های غيردولتی و فعالان حوزه زنان، اقدام به جذب نيرو از ميان مخاطبان كمپين و پرهيز از قيم مآبی و تعيين اولويت و روش برای كنشگران را از جمله ويژگی های كمپين يك ميليون امضا عنوان كرد.
وی ادامه داد:«در حقيقت اين مطالبات كمپين يك ميليون امضا نبود كه توانست آن را به سطح جامعه برده و فراگير كند،چون اين خواسته ها از زمان مشروطه مطرح بوده اند. اين بار اما روش ها كمی متفاوت بود و چگونگی بيان خواسته ها، سازمان دهی نيروها، شكل مشاركتی و افقی كار و توجه به آموزش و جذب نيروهای جديد همه و همه معطوف به گسترش كمپن در بين مردم است.»
«جلوه جواهری»،نيز طی سخنانی به روش های پيشبرد اهداف كمپين پرداخت.
او با تاكيد بر اينكه كمپين از ابتدای شكل گيری خود به صورت منعطف و با ساخت شبكه های نامتمركز پيش رفته است، توضيح داد:«اگر كمپين شيوه ای نامتمركز را در كار خود پيش بگيرد، افراد و گروه ها با انتخاب های بيشتری روبرو هستند. آنها می توانند خود گروهی را تشكيل دهند كه در آن، شيوه عمل خود را ابداع كنند و يا در صورت تمايل به كميته های موجود بپيوندند.»
به اعتقاد جواهری اين گروه ها می توانند گروه هايی باشند كه از قبل وجود داشته اند و اكنون به صورت يك گروه ولی به صورت جدا از هسته اوليه ولی هماهنگ با ديگر گروه ها، فعاليت كنند. در اين صورت پس از مدتی نقش هسته مركزی به تدريج كمرنگ شده ، قدرت و مسئوليت هايش در بين گروه ها و هسته های بوجود آمده پخش می شود و كميپن مجموعه ای از هسته های پراكنده و متكثر در عمل و انديشه خواهد بود.
اين عضو كمپين يك ميليون امضا اضافه كرد:« نيروهای جديدی كه به كمپين می پيوندند بايد در انديشه باشند كه چگونه می توانند با كمپين تعامل داشته باشند و بهترين شيوه ای را كه می توانن عاملی موثر باشند بيابند. برای اين كار بايد جلسات متعددی برقرار شود و افراد با يكديگر تعامل داشته باشند تا هر كس بنا به تفكر و شيوه عمل خود، همراهان خود را بيابد.» او با تاكيد بر اينكه كمپين يك طرح باز است و تنها چيزی كه در آن بين همه كنشگرانش، مشترك است بيانيه است، گفت:« ما می توانيم از اين امكان در جهت رشد هر چه بيشتر خود و ديگران تلاش كنيم و تلاشمان را به تلاشی بلند مدت پيوند زنيم.» در پايان هر پانل شركت كنندگان به بررسی موارد مطرح شده از سوی سخنرانان پرداخته و راهكارهای خود را برای رفع موانع ارائه می دادند. تشكيل كميته هنری و ايجاد وبلاگ های مشترك از جمله پيشنهاداتی بود كه در دستور كار كمپين قرار گرفت. در اين نشست بروشوری از عملكرد كمپين و گزارش مالی كمپين به كليه اعضای كمپين ارائه شد.
اين نشست در حالی برگزار شد كه بسياری از مدعوين به دليل كمبود جا ايستاده برنامه را دنبال می كردند.اعضای كمپين يك ميليون امضا در نظر داشتند با برگزاری نشست های ماهانه اين حركت گسترده را به صورت مداوم مورد بررسی و ارزيابی قرار داده و افراد بيشتری را با آن آشنا كنند، اما در نزديك به چهار ماهی كه از آغاز به كار كمپين می گذرد هيچ كدام از سالن های عمومی شهر اجازه برگزاری نشستی با موضوع حقوق زنان را به فعالان اين حركت نداده اند. برنامه افتتاحيه اين كمپين نيز كه قراربود در سالن اجتماعات يكی از سازمان های غيردولتی برگزار شود از سوی نيروی انتظامی لغو شد.
از همين رو به دليل ضرورت داشتن برگزاری نشست ها عمومی برای پيشبرد اهداف كمپين، اين نشست با حداقل امكانات و استفاده از امكانات شخصی اعضا وحاميان كمپين برگزار شد.