iran-emrooz.net | Sat, 25.11.2006, 15:51
بنيانگذار روزنامه كيهان درگذشت
ايران امروز: دکتر مصطفی مصباحزاده بینانگذار روزنامه کیهان شامگاه ديروز، جمعه ٢٤ نوامبر (٣ آذر ٨٥) در سن ٩٧ سالگی در «سن دیهگو»ی آمريكا در گذشت.
دکتر مصطفی مصباحزاده در سال ۱۳۲۲در حالی كه تازه از تحصيل اروپا به ايران بازگشته بود، روزنامهی كيهان را تاسيس كرد. او برآن بود كه اين روزنامه براساس اصول مدرن و حرفهای روزنامهگاری به امر اطلاعرسانی بپردازد.
كيهان زمانی پايهگذاری شد كه ايران توسط نيروهای متفقين اشغال شده بود و روزنامهها به جای کار حرفهای روشنگری و خبررسانی، به ارگان احزاب گوناگون تبديل شده بودند. دکتر مصباحزاده فکر تاسيس يک روزنامه حرفهای آزاد و مستقل را با دربار در ميان گذاشت و برای تأسيس روزنامهای که کيهان خوانده شد، از پشتيبانی و حمايت مالی دربار بهرهمند شد. اما با اين وجود، مصباحزاده میکوشيد کيهان در برابر نيروهای فشار و ارباب قدرت، سلامت و استقلال خود را حفظ کند و خبررسانی را به شيوهای درست و حرفهای انجام دهد.
دکتر مصباح زاده در تحريريه کيهان دخالت مستقيم نداشت، و نظارت بر هيئت تحريريه را به عبدالرحمن فرامرزی که از نويسندگان مورد اعتماد او بود، واگذار کرده بود. مصباحزاده در طول انتشار کيهان، همواره مقام سردبير و استقلال هيئت تحريريه را محترم میشمرد.
کيهان زير مديريت آقای مصباحزاده طی چند سال توانست به روزنامهای پرتيراژ و سودآور تبديل شود و عدهای از بهترين روزنامهنگاران ايران را به خدمت بگيرد.
پيش از سال ۱۳۳۲ يعنی در سالهای پرتلاطم نهضت ملی ايران و دوران زمامداری دکتر محمد مصدق که درگيری ميان دربار و جنبش بالا گرفته بود، کيهان تلاش داشت از خطی معتدل و بيطرفانه پيروی کند و از سمت گيریهای افراطی بپرهيزد.
پس از کودتای ۲۸ مرداد حکومت نظامی بر سر کار آمد که آزادی نشر و بيان را محدود ساخت. در شرايطی که روزنامههای آزاد زير ضربه سختی رفته بودند، کيهان با اتکا به درايت مصباحزاده توانست تا حد زيادی از استقلال خود دفاع کند. پافشاری بر سلامت حرفهای، حيثيت و اعتبار نشريه را نزد لايههای آگاه جامعه بالا برد و باعث افزايش تيراژ روزنامه گشت.
کيهان از پشتيبانی گروهی از نويسندگان حرفهای و روزنامهنويسان چيرهدست برخوردار بود که هم در نگارش فارسی و هم در حرفه مطبوعاتی خبره بودند. کسانی مانند کاوه دهگان، جهانگير افکاری، نصير امينی، عبدالله گلهداری، حسامالدين امامی، صدرالدين الهی، رضا مرزبان، خسرو شاهانی و نصرتالله نوح در تحريريه کيهان کار میکردند.
کيهان همچنين موفق شده بود همکاری برخی از نويسندگان نامی ايران را جلب کند. کسانی مانند احمد شاملو، جلال آل احمد، محمود اعتمادزاده (به آذين)، اسماعيل خويی، علی اصغر حاج سيد جوادی، منوچهر آتشی، نصرت رحمانی و بسياری ديگر با صفحات ادبی کيهان يا ضميمههای فرهنگی آن همکاری داشتند.
آخرين سردبير روزنامه کيهان تا آستانه انقلاب امير طاهری بود. با نزديک شدن انقلاب سال ۱۳۵۷، شورای سردبيری تازهای در کيهان شکل گرفت که رحمان هاتفی در رأس آن قرار داشت. در جريان انقلاب کيهان به دفاع از اعتراضات مردمی پرداخت و نقش مهمی در مبارزه برای آزادی نشر و بيان ايفا کرد. رحمان هاتفی تا نيمه سال ۱۳۵۸ سردبير کيهان باقی ماند. او در سال ۱۳۶۲ به خاطر فعاليتهای سياسی دستگير شد و در زندان جان باخت.
پس از انقلاب دكتر مصباحزاده در پاريس با فراخواندن امیر طاهری به سردبیری، کیهان چاپ لندن را به راه انداخت.
كيهان پس از انقلاب نيز روز بروز اعتبار رسانهای خودرا از دست داد. آخرين پلهی سقوط اين اعتبار را نيز بايد حضور حسين شريعتمداری به عنوان فرد اعتماد رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه كيهان ناميد كه اين روزنامه را به ارگان محافل افراطی در حاكميت جمهوری اسلامی تبديل كرده است.
ايران امروز، درگذشت دكتر مصطفی مصباحزاده را به اعضای خانواده، بستگان و دوستان ايشان و جامعه مطبوعاتی كشور تسليت میگويد.
(با استفاده از مقالهی «علی امينی نجفی» درباره كيهان)