آفتاب: جامعه ايران، جامعه جوانی است كه در آن به نيازهای جوانانش پاسخ داده نمی شود. جوانانی كه به دليل نرسيدن به خواسته های خود ناكام و سرخورده شده‌اند، به نوعی سعی دارند هنجارهای اجتماعی موجود را زير سوال ببرند و با كناره گيری و پشت پازدن به اين هنجارها، به اعتياد و ساير آسيب های اجتماعی روی می آورند. پس بی دليل نيست كه هر روز شاهد كاهش سن آسيب ديدگان اجتماعی، بزه‌ديدگان، كاهش سن فحشا و اعتياد در ايران هستيم.

دكتر صفابخش، از محققان موسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعی ، در اين رابطه می‌گويد: « برخی از نيازهای جوانان بی پاسخ مانده و فرصت های تحصيلی، اشتغال، ازدواج و.... به صورت مساوی در اختيار همه جوانان نگرفته است. اين مسائل باعث ايجاد سرخوردگی و ناكامی در جوانان می شود كه اين ناكامی خود به خشم منجر می شود. از سوی ديگر جوانان ايرانی با اين سرخوردگی‌های عديده، جايی برای تخليه خشم و يا انرژی‌های مخرب ناشی از شكست و... ندارند. پس جوانی كه نتواند خشم خود را تخليه كند مجبور آست آن را به درون خود بريزد. »

وی با استناد به تئوری مرتون، ريختن اين خشم در درون را عاملی برای كناره گيری از هنجارهای اجتماعی موجود و روی آوردن به اعتياد و ساير آسيب های اجتماعی و يا حتی خودكشی ذكر می كند و می افزايد :«طبق اين تئوری وقتی در جامعه، فرصت های دسترسی به اهداف برای همه به صورت مساوی و يكسان وجود نداشته باشد عده ای ممكن است آن اهداف را طرد كنند و يا از طريق ديگری بخواهند به اهداف خود برسند. اين افراد انزواطلبی را پيشه می كنند ،از نظام اجتماعی كناره گيری می كنند و سعی می كنند خشم را در درون خود بريزند و مسلما در اين حالت به اعتياد و ساير آسيب های اجتماعی روی می آورند. »

صفابخش با اشاره به بحران هويت جوانان ايرانی می گويد: «ريشه اين موضوع را بايد در دوران نوجوانی كه دوران هويت يابی افراد است ،جستجو كرد. همراه با تغييرات جسمی دوره بلوغ ،نوجوانان در جستجوی هويت خويش هستند و اگر نهادهای جامعه پذير مانند خانواده و آموزش و پرورش بتوانند كاركرد خود را به درستی ايفا كنند و بستر مناسب را برای هويت بخشی به فرد نوجوان مهيا كنند ، فرد دچار بحران هويت نخواهد شد.»

وی می افزايد: «اما اگر اين نهادها نتوانند نقش خود را به خوبی ايفا كنند ،احتمال اين كه فرد برای يافتن هويت خويش به گروه همالان يا همسالان روی بياورد بسيار زياد است.»

اين محقق اجتماعی ادامه می دهد: «نهادهای جامعه پذير در گذشته كاركرد بيشتری داشتند ولی هم اكنون به دليل تفاوت های جدی بين دو نسل، تمام پل های موجود بين نوجوانان و والدين از بين رفته است و زبان گفتگو و تفاهم بين آنان تضعيف شده است. در مدارس ايران هم كه مبحث آموزش ضعيف است و به پرورش نوجوانان هم پرداخته نمی شود. اما رسانه های گروهی به عنوان سومين نهاد جامعه پذيری تا حدودی توانسته اند در آگاهی رساندن به نوجوانان نقش داشته باشند.

با شرايط ذكر شده نوجوان به چهارمين نهاد جامعه پذيری يا همان گروه همالان روی می آورند كه معايب اين گروه ذكر شد اما اكنون مشكل از اين هم فراتر رفته و اين گروه كه قبلا قابل مشاهده بود بدليل استفاده نوجوانان از اينترنت و گپ های اينترنتی به گروه همالان مجازی تبديل شده است و نمی توان در اين رابطه ها به صداقت و درستی طرفين اعتماد كرد. »

اين استاد جامعه شناس می افزايد :«يكی ديگر از ويژگی های دوره بلوغ،هيجان طلبی است در حالی كه چنين مجاری ای در جامعه ما پديد نيامده است. بعد از انقلاب هم يك سری مجاری كه قبلا برای تخليه هيجان های دوره جوانی وجود داشت ،مسدود شده و ديگر وجود ندارند. از سوی ديگر هيچ برنامه ريزی صحيحی برای اوقات فراغت نوجوانان مهيا نيست. پس گرايش روزافزون به ارتباطات مجازی، نوجوانان را از دنيای واقعی به دنيای مجازی و هيجانی می كشاند در حالی كه در دنيای واقعی جامعه ايرانی جايی برای تخليه اين هيجانات انديشيده نشده است. پس به همان ميزان كه افراد وقت خود را برای روابط مجازی صرف می كنند از تعامل آنان با ديگران در محيط كار و خانواده كاسته می شود و مسلما وقتی ارتباط تعاملی به صورت مستقيم باشد آسيب های اجتماعی هم كمتر می شود ولی روابط مجازی و فاصله دار،آسيب پذيرتر هم می شوند. »

صفابخش با استناد به تحقيقاتی كه بر جامعه ايرانی و همچنين رفتار تماشاگران ايرانی در مسابقات فوتبال انجام داده می گويد :«در فرهنگ ما شادی های دسته جمعی به درستی تعريف نشده است و نسل جوان ما امكان شادی ندارد. تمام اتوبوس هايی كه بعد از مسابقات شكسته می شوند خون بهايی است كه مسئولان حاضرند برای تخليه جوانان بپردازند تا به آشوبهای شهری منجر نشود.»