الیور کارول. گزارشگر ایندیپندنت در روسیه
روزنامه شرق

موجی از اعتراضات سراسر روسیه را درنوردیده؛ اعتراضاتی که به نظر می‌رسد سخت‌ترین چالش برای اقتدار ولادیمیر پوتین در یک دهه گذشته باشد. با اینکه درنظرگرفتن وقایع شنبه به عنوان نقطه عطفی برای افول قدرت ولادیمیر پوتین، خطاست، اما می‌تواند برای رهبری که اکنون مدت زمامداری او به ۲۰ سال رسیده است، نگران‌کننده باشد.

کرملین تلاش کرده وانمود کند ناوالنی قادر نیست مردم زیادی را به میدان بیاورد، اما اکنون در این تلاش شکست خورده است. ناوالنی، در مقابل، در تلاش بوده است مردم را به میدان بیاورد و اکنون به دستاورد و موفقیت بیشتری هم رسیده است.

این بار خلاف پیش‌بینی رسانه‌های طرفدار کرملین، این گردهمایی فقط گردهمایی عجیب‌و‌غریب عده‌ای بچه‌مدرسه‌ای و «افراد کارکشته» همراه آنها نبود. طبق همان بررسی آماری، فقط سن چهار درصد معترضان زیر ۱۸ سال بود و جوانان بخش اصلی معترضان را تشکیل می‌دادند.

روشن است که هر اعتراضی، ویژگی منحصر‌به‌فرد خود را دارد، اما ویژگی‌ اعتراض‌های شنبه، در سایر اعتراض‌های اخیر که در روسیه رخ داده است هم به چشم می‌خورد. بارقه‌هایی از سربه‌هوایی، مشابه تظاهرات ضد پوتین در سال‌های ۲۰۱۲-۲۰۱۱ در آن به چشم می‌خورد؛ همان تظاهراتی که مخالفان روسیه، به چشم فرصتی به آن نگاه می‌کردند و به اشتباه گمان کردند این تظاهرات، کرملین را به لبه پرتگاه برده است.

به گفته یکی از مفسران پیشین هوادار کرملین، آن تظاهرات لحظه‌های خشم ملتی «تحقیرشده و رنجیده» و به سبک انقلاب در اوکراین بود. در این تظاهرات، شمه‌ای از اعتراضات دانشجویی سال ۲۰۱۹ نیز نمایان بود؛ هم از این لحاظ که شماری از معترضان با پلیس مقابله کردند و هم اینکه می‌دانستند احتمالا تظاهرات با همان نوع سرکوب خاتمه پیدا می‌کند.

اما دست‌کم دو نکته، تظاهرات شنبه را از اعتراض‌های قبلی متمایز می‌کرد. نخستین نکته، گستردگی جغرافیایی این تظاهرات است. در این تظاهرات به هیچ وجه مسکو محوریت ندارد، بلکه در شهرهایی متمرکز است که قبلا با گرایش‌های مخالف، هیچ پیوندی نداشتند. دومین وجه جدید هم، ماهیت واکنش بی‌نظم و فاقد اطمینان پلیس است. مثلا در مسکو، پلیس چندین بار کوشید مردم را از کانون تجمع یعنی میدان پوشکین بیرون کند که موفق نشد.

کنستانتین کالاچیوف، تحلیلگر سیاسی سرشناس مستقر در مسکو می‌گوید این رویدادها به نوعی باعث «سردرگمی» مقامات شده و آنها را در حالت «دفاعی شدیدی» قرار داده است. او می‌گوید آنها هنوز در پی یافتن راهکاری «کامل و سنجیده» برای ضربه‌زدن به قابلیت‌های شبکه آقای ناوالنی هستند ولی نمی‌خواهند دچار چرخه مهارناپذیر سرکوب و خشونت شوند که در سال‌های ۲۰۱۴-۲۰۱۳ در اوکراین، برای ویکتور یانوکوویچ و سال گذشته در روسیه سفید، برای الکساندر لوکاشنکو رخ داد.

با توجه به آنکه بازداشت آقای ناوالنی، همچنان باعث تحریک معترضان است و احتمال ندارد مذاکره‌ای دراین‌باره صورت گیرد، مشخص نیست این حالت «دفاعی شدید» تا چه هنگام ادامه داشته باشد. ضعف آشکار و اقتدارگرایی، هیچ‌گاه ترکیب پایداری نبوده است.