محسن امین زاده معاون وزارت امورخارجه کشورمان در دولت سید محمد خاتمی علیرغم اینکه پیشرفت هسته ای را یک تحول ارزشمند دانست و بر منطبق بودن کامل برنامه ایران با حقوق مطرح شده در ان پی تی تاکید کرد ؛ در عین حال اظهار عقیده کرد : راه ایران برای رسیدن به حقوق هسته ای خود نه استقبال از انزوای بین المللی بلکه اعتماد سازی طولانی مدت مانند ژاپن است.

به گزارش خبرگزاری مهر،معاون وزارت امورخارجه دردولت خاتمی روزگذشته درسلسله جلسات "چه باید کرد" حزب مشارکت شرکت کرد و دریک سخنرانی با عنوان "سیاست خارجی صلح طلبانه، سیاست خارجی تهاجمی" به بیان دیدگاههای خود پیرامون آخرین تحولات سیاسی کشور پرداخت.

امین زاده در ابتدای این سخنرانی به بیان مولفه های سیاست خارجی دوران اصلاحات پرداخت و گفت : سیاست خارجی دوره خاتمی تفاوت چشمگیری با سیاست خارجی دوره هاشمی داشت، سیاست دولت خاتمی ، سیاست تعامل و گفتگو با جهان بود که بلافاصله بعد از دوم خرداد شروع شد و آثار و بازتاب های آن در ماههای اولیه دولت خاتمی نمایان شد.این فعال سیاسی اظهار داشت: موفق ترین دوره سیاست خارجی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ، دوره خاتمی است. وی همچنین براین باور است که در عین حال سخت ترین و بدترین مقطع سیاست خارجی دولت خاتمی همان سال اول(76) بود.

امین زاده در تشریح فضای سیاست خارجی کشور در سالهای 75 تا 76 اظهار داشت: ما بدترین شرایط را در آن موقع داشتیم، جنگ سرد تمام شده بود و ساختار سیاسی دنیا تغییر کرده بود ولی تا سال 76 ایران متوجه این تغییرات و خروج جهان از فضای جنگ سرد نبود، خیلی ها در آن زمان فکر می کردند، حالا که یکی از دو ابرقدرت -شوروی- از بین رفته، آمریکا هم به زودی نابود می شود و ما می مانیم.

معاون سابق وزیر خارجه تصریح کرد:فضای تعامل با اروپا و مذاکره با آمریکا با مصاحبه مشروح خاتمی با سی.ان.ان فراهم شد ولی در سال 77 مسائل افغانستان و ترورها و حادثه حمله به بازرگانان آمریکایی پیش آمد که حقیقتا حوادث تلخی بود، جریان مخالف اصلاحات در موضع تهاجم و مخالفت قرار گرفت.

وی در بررسی ادامه تحولات سالهای نخست دولت خاتمی به حادثه بمباران روستاهای مرزی توسط ترکیه اشاره کرد و گفت : یکی از بحرانهای سیاست خارجی این حادثه بود که بلافاصله بعد از آن، بحث طالبان به وجود آمد که عده ای در داخل جدا می خواستند به جنگ طالبان بروند ولی ما مانع شدیم و نهایتا تفکر دولت خاتمی در سیاست خارجی جای خود را باز کرد.

سیاست خارجی دوره خاتمی تفاوت چشمگیری با سیاست خارجی دوره هاشمی داشت، سیاست دولت خاتمی ، سیاست تعامل و گفتگو با جهان بود که بلافاصله بعد از دوم خرداد شروع شد و آثار و بازتاب های آن در ماههای اولیه دولت خاتمی نمایان شد

امین زاده تصریح کرد : دولت خاتمی در سیاست خارجی مناقشه ای بر سر اصول نداشت،اما بر سر روشها مناقشه و حرف داشت ، در دوره اصلاحات اصل این بود که امنیت ملی می تواند با کمترین هزینه تامین شود، بدون اینکه پا برروی اصول ارزشی انقلاب اسلامی گذاشته شود.

وی در ادامه بررسی تحولات مهم سیاست خارجی در دوره خاتمی به حادثه یازده سپتامبر اشاره کرد و گفت: وقتی القاعده به امریکا حمله کرد،خیلی ها در سراسر دنیا خوشحال شدند، کسانی که از آمریکا عصبانی بودند، ولی اینکه جوری حرف بزنیم که گویا جان انسانهای بیگناه مهم نیست و حمایت از تروریسم، پسندیده نیست.

معاون سابق وزارت خارجه گفت : اگر کشورهای کوچک اطراف ما از ما بترسند، این کمکی به امنیت ملی ما نمی کند، چون آنها اگر احساس ترس کنند به بیگانگان پایگاه نظامی می دهند و از آنها حمایت می خواهند که این به نفع ما نخواهد بود، تلاش ما این بود که بگوییم ایران قابل اعتماد است و رفتارهای غیرمنتظره ندارد، یک سیاست خارجی خوب، سیاست خارجی غیرقابل محاسبه نیست.

وی عقیده دارد: دردنیای جدید بعد ازجنگ سرد، مبانی قدرت ملی تفاوت کرده است و امروز توان تکنولوژیکی به مراتب از قدرت نظامی اهمیت بیشتری پیدا کرده است،کشوری که فقیر باشد، هرچند که امکان نظامی داشته باشد، این کشور دیگر عزت ندارد، ما باید ثروتمند باشیم تا عزتمند باشیم، در دوره خاتمی هدف گیری سیاست خارجی توسعه و پیشرفت کشور بود.

به گزارش "مهر" امین زاده گفت : برای حفظ و ارتقای امنیت ملی ، روابط با همسایه ها نباید بحرانی باشد، حتی اگر دولت بدی هم در آنجا حاکم است، باید تحمل شود، یکی از افتخارات ما در سیاست خارجی این بود که نگذاشتیم با طالبان درگیری ایجاد شود وگرنه همه چیز بهم می خورد و یک جنگ شیعه-سنی راه می افتاد و خیلی از کشورها به طالبان کمک می کردند، طالبان اگر بازهم جنایت می کرد، پاسخ اش مسلحانه نبود و دیدیم که در نهایت شرایط به نفع ایران تمام شد.

وی اظهار داشت:در سیاست خارجی دوره اصلاحات، توانستیم با ترکیه اعتماد سازی کنیم، امری که بی سابقه بود، ترکها هیچ وقت به ما اعتماد نمی کردند ولی آمدند و سرمایه گذاری کردند ولی البته بعدا نگذاشتند این شکل بگیرد و همکاری آنها در ترک سل و فرودگاه امام(ره) بهم خورد.

اگر کشورهای کوچک اطراف ما از ما بترسند، این کمکی به امنیت ملی ما نمی کند، چون آنها اگر احساس ترس کنند به بیگانگان پایگاه نظامی می دهند و از آنها حمایت می خواهند که این به نفع ما نخواهد بود، تلاش ما این بود که بگوییم ایران قابل اعتماد است و رفتارهای غیرمنتظره ندارد، یک سیاست خارجی خوب، سیاست خارجی غیرقابل محاسبه نیست

معاون سابق وزارت خارجه به الگوی رفتاری کره شمالی اشاره کرد و گفت: کره شمالی از آن دسته کشورهایی بود که تحولات بعد از جنگ سرد را نفهمید و امروز از مفلوک ترین کشورهای جهان است هرچند که قدرت نظامی هم دارد.

این صاحبنظر امور بین الملل در ادامه سخنانش به سیاست خارجی چین اشاره کرد و گفت: نباید تردید کرد که سیاست خارجی چین کاملا هماهنگ با امریکا است، با اینکه چین از آمریکا خوشش نمی آید ، ولی ایران را قربانی خواهد کرد.

امین زاده در ادامه سخنانش به پرونده هسته ای کشورمان اشاره کرد و گفت:در سیاست هسته ای ، پیشرفت هسته ای قطعا یک تحول ارزشمند است، آمریکا جدا دنبال این است که ایران حتی نیروگاه بوشهر را هم نداشته باشد، چون می ترسید ایران از پسماند سوخت نیروگاه بوشهر برای ساخت سلاح اتمی استفاده کند، روسها هم شرط کردند که باقی مانده سوخت را به روسیه برگردانند، آمریکا همه تلاش خود را کرد تا ایران U.C.F اصفهان را نسازد، چینی ها را مجبور به لغو قرارداد کرد ولی ایران توانست از روی نقشه ها و خلاقیت خودش ، یو.سی.اف را بسازد.

وی افزود: در شرایطی که آمریکا همه تلاش خود را برای اثبات اتهام حرکت ایران به سمت سلاح هسته ای به کار برده بود،ما برای خنثی کردن این تبلیغات، غنی سازی اورانیوم را تعلیق کردیم، -درآن موقع- یک نگاه این بود که آمریکا غلط کرده که اینجور تبلیغات کرده و نگاه دوم این بود که حالا آمریکا این غلط را کرده ! ما چه باید بکنیم؟بنای ما بر این بود ولو اینکه به همه اهداف خودمان نرسیم، برای اینکه تبلیغات آمریکا خنثی شود، اعتماد سازی کنیم.

امین زاده سپس به تحولات هسته ای ژاپن اشاره کرد و گفت:ژاپن بعد از جنگ جهانی وضعیتی شبیه ما داشت، ژاپن امروز 55 نیروگاه اتمی دارد و یک سوم کل بازرسی های آژانس به تنهایی فقط در ژاپن انجام می شود، ژاپن بیست سال اعتماد سازی کرد، ژاپنی ها به ما هم توصیه می کردند برای هسته ای شدن اعتماد سازی کنید تا مشکل حل شود.

امین زاده در عین حال گفت:فعالیت های هسته ای ایران واقعا مخالف N.P.T نیست.وی دربخش پایانی سخنانش گفت:سیاست خاتمی اگرادامه پیدا می کرد، ایران قدرتمندترین کشورخاورمیانه می شد، اگر ما را تحریم کنند با سانتریفوژهایمان چه می خواهیم بکنیم؟ فقط افتخار؟ منزوی شدن ایران باعث عزت نمی شود.

به گزارش "مهر" در پایان جلسه حاضران سئوالاتشان را از امین زاده پرسیدند، امین زاده در پاسخ به سئوالی در مورد تعدد مراکز تصمیم گیری در سیاست خارجی و موفقیت خاتمی در کنترل آنان، گفت:پراکندگی مراکز سیاست خارجی -فی نفسه- بد نیست، دولت خاتمی موفق شد دخالت گروههای فشار و برخی نهادها را کم کند، البته ناکامی هایی هم بود، جریان مخالف نگذاشت با مصر و آمریکا روابط داشته باشیم،ما فکر می کردیم اینها رابطه با آمریکا را نگه داشتند تا خودشان انجام دهند، ولی الان همین مسائل هم ابهام دارد.

وی در پاسخ به سئوالی در خصوص مسیر آینده تحولات گفت: الان ایران قدرت اول منطقه است، در افغانستان و عراق، دوستان ایران حاکم شده اند، اما اگر شرایط تغییر کند و اجماعی علیه ما ایجاد شود، این وضعیت ادامه نخواهد یافت، ایران می تواند با حماس، بازیگر اصلی منطقه شود، تنها موضوعی که آمریکا می تواند سر آن با ما دعوا کند و علیه ما اجماع درست کند، مساله هسته ای است،اگر دعوا با آمریکا بالا بگیرد، حقوق بشر و چیزهای دیگر را برای ما پرونده می کنن