رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با افزایش جمعیت و افزایش مصرف سوخت فسیلی کار به جایی رسیده که هوای پاک در مقاطعی از سال نیز به یک آرزو بدل شده است.

به گزارش ایسنا، عیسی کلانتری امروز در نشست رونمایی سامانه ملی تهیه فهرست انتشار آلاینده‌های هوای کلانشهرهای کشور که در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، اظهار کرد: هوای پاک از جمله حقوق‌ شهروندی است و هوای ناسالم به مراتب خطرناک‌تر از آب و غذای ناسالم است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در گذشته جمعیت ما کمتر بود و به تبع آن مصرف انرژی نیز کمتر بود، تصریح کرد: از این‌رو هوای سالم بیشتری در اختیار داشتیم ولی با افزایش جمعیت و مصرف سوخت فسیلی و با اسراف در مصرف انرژی کار به جایی رسیده که هوای پاک نیز به یک آرزو تبدیل شده است.

کلانتری افزود: دولت‌ها هیچ وقت نه فکر این را کرده بودند و نه آمادگی آن را داشتند که برای هوای پاک باید هزینه کرد. در حال حاضر نزدیک به ۸۳ میلیون نفر روزانه ۱۴۰ میلیون لیتر سوخت فسیلی مصرف می‌کنند و به همین دلیل متأسفانه هوای پاک در مقاطعی از سال به یک آرزو برای شهروندان تبدیل شده است.

معاون رییس جمهوری با بیان اینکه به دست آوردن هوای پاک بدون صرف هزینه غیرممکن است، تصریح کرد: برای به دست آوردن هوای پاک هیچ بودجه‌ای در هیچ یک از برنامه‌های پنج ساله جمهوری اسلامی پیش‌بینی نشده بود.

به گفته کلانتری ما سالانه بیش از ۱.۵ میلیون خودرو به سیستم‌های شهری اضافه می‌کنیم بدون اینکه تعداد خودروها را کاهش دهیم و در بهترین حالت کمتر از ۵ درصد خودروهایی که به چرخه تولید اضافه می‌شوند از چرخه حذف می‌شوند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر ۸۷ درصد مینی‌بوس‌های کشور و ۸۱ درصد موتورسیکلت‌های کشور اسقاطی هستند، گفت: از این بین ۷۳ درصد اتوبوس‌ها و ۶۱ درصد کامیون‌های ما نیز اسقاطی هستند.

وی به خودروهای فرسوده اشاره و اظهارکرد: درحالی‌که ما کشور اسقاطی‌ها شده‌ایم انتظار هوای پاک داریم. اگر تلاش‌های وزارت نفت طی سال‌های اخیر نبود و کیفیت سوخت‌های ما مانند پنج سال پیش بود، امروز کشور غیرقابل اِسکان می‌شد.

معاون رییس جمهوری در ادامه گفت: متأسفانه چون نیازی نداشتیم در گذشته برای هوای پاک هیچ هزینه‌ای نمی‌کردیم. در حال حاضر حدود ۹.۶ میلیون از ۱۱ میلیون موتورسیکلت در کشور اسقاطی هستند اما می‌گویند که این‌ها ابزار رزق و روزی مردم هستند و باید حرکت کنند و هوای آلوده تولید کنند.

کلانتری با بیان اینکه هر موتورسیکلت اسقاطی ۷ تا ۸ برابر یک خودرو آلودگی تولید می‌کند، گفت: نزدیک به ۵۶۰ هزار کامیون اسقاطی در کشور در حال تردد هستند و در فصل سرما ۶۱ درصد آلودگی‌ هوا را خودروهای دیزلی ایجاد می‌کنند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ما هزینه‌ای نکرده‌ایم که انتظار داشته باشیم روز ناسالم نداشته باشیم. از سوی دیگر تحریم‌ها سبب شده است که وزارت نفت نتواند مازوت تولیدی خود را صادر کند. هنگامی‌که جلوی مصرف مازوت در نیروگاه‌ها را گرفتیم، پالایشگاه‌ها پر از مازوت شدند بنابراین به ناچار نیروگاه‌ها دوباره به مازوت سوزاندن روی آوردند و گرفتار هوای آلوده شدیم.  دچار سیکل بسته‌ای شده‌ایم که نمی‌دانیم در این شرایط، چطور از آن بیرون بیاییم؟

وی افزود: هوای پاک هزینه می‌خواهد. اگر دولت‌ها می‌خواهند برای مردم هوای پاک ایجاد کنند باید سرمایه‌گذاری کنند. در غیر این صورت تعطیل کردن مدارس و دانشگاه‌ها مشکل‌گشا نیست.

به گفته کلانتری ‌۸۳ درصد منبع آلودگی گازی کشور خودروها و ۶۱ درصد منبع آلودگی ذرات معلق کمتر ۱۰ میکرون، خودروهای دیزلی هستند. بر اساس گزارش نیروی انتظامی، شش خودروهای سواری و کل خودروهای دیزلی ما اسقاطی هستند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ما ناچار شدیم که در تولید سواری از بسیاری  استانداردها چشم‌پوشی کنیم و اگر بخواهیم این استانداردها را اعمال کنیم کل خودروسازی کشور باید تعطیل شود. توان اصلاح به طور کامل به ویژه در شرایط تحریم وجود ندارد و اگر تلاش‌های وزارت نفت نبود اوضاع به مراتب بدتر از این می‌شد. دو سال پیش در مشهد گازوییل با ۱۲ هزار پی پی ام سولفور تولید می‌شد که باورکردنی نیست و الان این رقم به زیر ۱۵۰ و ۱۶۰ پی پی ام رسیده است.

کلانتری در پایان گفت: ناوگانی که در حال حاضر در کشور داریم هوایی غیر از این به بار نمی‌آورد و ما اگر سرمایه‌گذاری در حوزه آلودگی هوا نکنیم نمی‌توانیم امیدوار باشیم هوایی بهتر از این داشته باشیم.

زیان‌های جانی و مالی آلودگی هوا

آلودگی هوا در کلان‌شهرهای ایران همواره در سه محور بنزین کم‌کیفیت، صنعت خودروسازی و تحریم‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد و هر یک از متولیان، عرصه مقابل را مقصر می‌خواند. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی یادآوری می‌کند که کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های دودزا، گازوییل مصرف می‌کنند و بنزین خودروها استاندارد است. رئیس سازمان محیط زیست خودروسازی‌ها را متهم می‌کند و دبیر انجمن خودروسازان، مشکلات تحریم و عدم ارتباط با قطعه سازان خارج از کشور برای استانداردسازی سنسورها را.

کلانتری یک ماه قبل نیز با نام بردن از مافیای خودروسازی در ایران گفته بود این مافیا از نظر مالی چنان توانی دارد که می‌تواند تصمیم‌گیران را خریداری کند. او در آذرماه در همایش مدیران استان‌های تالابی کشور در اهواز گفت: «زمانی که از ایران خودرو چهار خودرو به سازمان حفاظت محیط زیست هدیه می‌کنند به معنی این است که هوای آلوده داشته باشیم و میلیون‌ها نفر آن را استشمام کنند.»

اواخر آبان، شینا انصاری، مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با استناد به گزارش بانک جهانی، پیامدهای اقتصادی آلودگی هوا برای شهروندان تهرانی را معادل ۲/۴ میلیارد دلار اعلام کرد؛ رقمی معادل تقریبا نیمی از مبلغ در نظرگرفته شده در بودجه ۹۸ برای طرح‌های عمرانی. دو سال قبل نیز وحید حسینی، مدیر عامل وقت شرکت کنترل هوای تهران گفته بود که هزینه اقتصادی آلودگی هوای تهران ۱۲ تا ۱۵ میلیارد تومان است؛ رقمی معادل بودجه شهرداری.

بانک جهانی در سال ۲۰۱۶ اعلام کرده بود که سالانه ۲۱هزار نفر از عوارض ناشی از آلودگی در ایران می‌میرند. به گزارش همین بانک، هزینه آلودگی هوا برای خاورمیانه و شمال آفریقا ۹میلیارد دلار است که بیش از همه متوجه ایران و مصر می‌شود. در جدیدترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز، به آمار وزارت بهداشت ایران استناد شده که سالانه ۴ تا ۵ هزار شهروند تهرانی جان خود را به خاطر استنشاق ذرات معلق از دست می‌دهند.

سازمان بهداشت جهانی دولت‌ها را مسئول مستقیم آلودگی هوا می‌شناسد و می‌گوید، آن‌ها وظیفه دارند سه گام عاجل در این زمینه بردارند: ایجاد کمربندهای سبز در حومه شهرها، توقف تردد خودروهای بی‌کیفیت و دودزا و جلوگیری از انتشار گازهای خطرناک و کنترل کارخانه‌ها.