صبح روز شنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ (۲۲ سپتامبر ۲۰۱۸) افرادی مسلح به رژه نظامی نیروهای مسلح ایران در اهواز حمله برده و تعداد زیادی از حاضران در رژه کشته و یا زخمی کردند. در این حادثه دست‌کم ۲۵ نفر و بیش از ۵۳ نفر زخمی شده‌اند.

خبرگزاری‌های ایران نوشتند «تیم تروریستی شامل چند نفر بوده و در ساختمان و پارک پشتی محل برگزاری رژه مستقر بوده‌اند و از آنجا موفق به تیراندازی به سوی مراسم رژه شده‌اند.» بنابر این گزارش‌ها «تروریست‌ها موفق نشدند که وارد مراسم رژه شوند و صرفا از فاصله دور به سوی مراسم و یگان‌های رژه رونده شلیک کردند.»

شمار قربانیان حمله تروریستی به رژه نظامی اهواز در حال افزایش است. مجتبی ذوالنوری نماینده مردم قم در مجلس در گفتگو با خبرگزاری فارس، تعداد قربانیان حمله مسلحانه اهواز را ۲۹ کشته و ۵۷ زخمی اعلام کرد.

دست‌کم یازده نفر از قربانیان سرباز ساده هستند. در میان قربانیان، تعدادی افراد غیر نظامی از جمله زن و کودک نیز وجود دارند که برای دیدن رژه نیروهای مسلح به محل آمده بودند.

***

مهاجمان رژه نطامی اهواز چه کسانی بودند؟

دویچه وله

یک جنبش تجزیه‌طلب عرب و گروه تروریستی داعش به طور همزمان مسئولیت حمله به رژه نیروهای مسلح در اهواز را بر عهده گرفتند. چه گروهی مسئول اصلی این حمله است؟

مقام‌های سیاسی و نظامی ایران ابتدا گروه جدایی‌طلب جنبش عربی آزادیبخش الاحواز را مسئول این حمله معرفی کردند. این گروه بخشی از «جنبش الاحوازیه» یا «مقاومت ملی الاحواز» محسوب می‌شود.

جنبش عربی آزادیبخش الاحواز یا «حركة النضال العربي لتحرير الأحواز» یک گروه تجزیه‌طلب مسلح اهوازی مخالف ایران است که در سال ۲۰۰۵ با هدف تاسیس «دولت عربی الاحواز» تاسیس شد. «گردان‌های شهید محی‌الدین آل‌ناصر»، شاخه نظامی این جنبش است.

سخنگوی جنبش عربی آزادیبخش الاحواز در گفتگویی با بخش فارسی دویچه‌وله گفت این گروه مسئولیت حمله را نمی‌پذیرد، اما مقاومت ملی الاحواز مسئولیت حمله را برعهده می‌گیرد و این گروه هم حمله روز شنبه را یک «عمل مشروع» می‌داند.

همزمان با تشکیل این گروه در سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵) حملات تروریستی در استان خوزستان شدت گرفت. روز ۲۲ خرداد همین سال چهار انفجار در اهواز ۱۱ کشته و بیش از ۸۰ زخمی بر جای گذاشت.

دومین حمله در سال ۱۳۸۴ روز ۲۳ مهر در خیابان نادری اهواز اتفاق افتاد و در پی انفجار دو بمب، شش نفر کشته و ده‌ها نفر زخمی شدند.

شهر اهواز در پنجم تیر ۱۳۸۵ شاهد انفجار دو بمب بود. اولین انفجار در یک شعبه بانک سامان در منطقه کیانپارس اهواز رخ داد که ۹ کشته و بیش از ۴۵ زخمی بر جای گذاشت. دومین بمب در ساختمان سازمان کشاورزی استان خوزستان منفجر شد که کشته‌ای در پی نداشت.

مقام‌های امنیتی چندین نفر را به اتهام دست داشتن در این حملات بازداشت کردند. روز ۲۸ آذر ۱۳۸۵ سه نفر از متهمان اعدام شدند. ساعاتی پس از اجرای علنی مراسم اعدام، یک بمب در محله کیانپارس اهواز منفجر شد که کشته‌ای در پی نداشت.

به گفته مقام‌های محلی عاملان این حملات گرایش‌های سلفی و وهابی داشتند.

در پی حمله روز شنبه ۳۱ اردیبهشت (۲۲ سپتامبر) به رژه نظامی در اهواز، یعقوب حر تستری سخنگوی «جنبش عربی آزادیبخش الاحواز» به دویچه‌‌وله فارسی گفت که که یکی از مهاجمان کشته شده به نام احمد منصوری، از ساکنین کوی مندلی اهواز است.

یک منبع آگاه نیز به دویچه‌وله گفت آقای منصوری گرایش‌های سلفی داشته و به همین دلیل چند بازداشت شده بود.

«جنبش عربی آزادیبخش الاحواز» یا «حركة النضال العربي لتحرير الأحواز» یک گروه تجزیه‌طلب مسلح اهوازی مخالف دولت ایران است که در سال ۲۰۰۵ تاسیس شد. در برنامه این گروه، آزادسازی اهواز از آنچه «اشغال فارسی» نامیده شده و تلاش برای به رسمیت شناخته شدن «حق حاکمیت و استقلال ملت عرب احواز» و همچنین تاسیس «دولت عربی الاحواز» به عنوان بخشی از اهداف جنبش عربی آزادیبخش الاحواز آمده است.

«گردان‌های شهید محی‌الدین آل‌ناصر»، شاخه نظامی این جنبش، تا کنون مسئولیت چند اقدام مسلحانه  را که به کشته و زخمی شدن تعدادی از افراد غیر مسلح انجامیده، به عهده گرفته است. در ناآرامی‌های چند ماه‌ گذشته در جنوب ایران، این جنبش مسئولیت حمله مسلحانه به یک پایگاه بسیج را بر عهده گرفت که به گفته سخنگوی این جنبش، آن حمله آخرین اقدام مسلحانه آنها بوده است.

یعقوب حر تستری در باره حمله تروریستی به رژه نیروهای نظامی ایران می‌گوید: «در برابر ظلمی که روزانه به ملت عرب اهواز می‌شود، این حمله مسلحانه اقدامی طبیعی است.»

احمد مولا نیسی، یکی از رهبران جنبش عربی آزادیبخش الاحواز در روز هشتم نوامبر ۲۰۱۷ در مقابل منزلش در لاهه هلند به ضرب گلوله افراد ناشناس کشته شد. در آن زمان «حركة النضال العربی لتحرير الاحواز» با صدور بيانيه‌‌اى كوتاه اعلام كرد دبیرکل اين سازمان احمد نيسى توسط «دست‌های خائن» ترور شده اما گروه يا دولتى را متهم نكرد. خانواده اين فعال سياسى عرب بخش برونمرزی وزارت اطلاعات و وابستگان به اين نهاد در خارج از كشور را به ترور او متهم کردند.

در سوم ژوئیه ۲۰۱۸ یک مقام پلیس هلند در گفتگو با شبکه اول تلویزیون این کشور اعلام کرد عاملان کشته شدن احمد مولا، اعضای یک باند تبهکار هلندی در شهر روتردام هلند بوده‌اند.

روزنامه کیهان در ۱۸ تیر ۱۳۹۷ اخراج دو دیپلمات ایرانی از هلند توسط نهادهای امنیتی این کشور را با کشته شدن احمد مولا نیسی مرتبط دانست.

تردید در باره نقش داعش در حمله اهواز

با وجود آنکه یعقوب حر تستری گفته که «مقاومت ملی الاحواز» مسئولیت این حمله را بر عهده داشته است، خبرگزاری اعماق وابسته به شبکه تروریستی داعش (دولت اسلامی) در خبری مسئولیت حمله به رژه نیروهای نظامی در اهواز را بر عهده گرفت.

این گروه در خبر خود مدعی شد حسن روحانی‌ رئیس‌جمهوری ایران در این مراسم حضور داشته است. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که روحانی در مراسم رژه نیروهای مسلح در تهران سخنرانی کرد.

روز چهارشنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ (۷ ژوئن ۲۰۱۷) دو حمله هم‌زمان به مجلس ایران و مقبره آیت‌الله خمینی صورت گرفت. در پی این حملات دست‌کم ۱۷ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر زخمی شدند.

گروه تروریستی «دولت اسلامی» (داعش) مسئولیت این حملات را بر عهده گرفت. مهاجمان پنج نفر از مناطق کردنشین بودند که همگی آنها کشته شدند. این اولین حمله گروه داعش در داخل خاک ایران بود.

با این حال، در مورد نقش داعش در حمله تروریستی اهواز تردید جدی وجود دارد. رسانه‌های خبری نزدیک به سپاه پاسداران از جمله خبرگزاری فارس و تسنیم نیز در گزارش‌های خود نسبت به واقعی بودن ادعای داعش ابراز تردید کرده‌ا‌‌ند.

پیش از این اخباری در مورد فعالیت داعش در مناطق کردنشین ایران منتشر شده بود و به رغم انتشار گزارش‌هایی در مورد رواج وهابی‌گری و سلفی‌گری در میان برخی از اعراب خوزستان، خبری در مورد عضوگیری داعش در این منطقه منتشر نشده بود.

***

برخی واکنش‌ها به حمله اهواز

** عفو بین‌الملل حمله را محکوم کرد
عفو بین‌الملل در توییتی نوشت: عفو بین‌الملل حمله صورت گرفته به رژه نطامی در اهواز که در محل آن تمشاچیان غیرنظامی از جمله زنان و کودکان حضور داشته‌اند را محکوم می‌کند. افراد مسئول باید پاسخگو شوند، اما براساس اصول دادرسی منصفانه و بدون توسل به شکنجه و مجازات اعدام.

** واکنش سازمان دیده بان حقوق بشر
سال لی ویتسون، مدیر  بخش خاورمیانه سازمان دیده بان حقوق بشر درباره حمله مسلحانه به رژه نظامی در اهواز در توییتر نوشت: حمله به رژه نظامی در اهواز که ۲۵  نفر را کشته و ۵۴ نفر دیگر را زخمی کرده است، عملی مجرمانه و قبیح، و احتمالا تلاشی در راستای شعله‌ور کردن تنش‌های فرقه‌ای است. دولت ایران وظیفه دارد که در این باره تحقیق و مسببان این حادثه را با رعایت قانون و عدالت مجازات کند؛ رویه‌ای که بر خلاف عملکد وحشتناک قوه قضاییه‌اش بوده است.

** سازمان ملل محکوم کرد
استفان دوژاریک، سخنگوی آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل با انتشار بیانیه ای، حمله تروریستی به مراسم رژه نیروهای مسلح ایران در شهر اهواز را محکوم کرد.
بر اساس این بیانیه، سازمان ملل به خانواده قربانیان، دولت، و ملت ایران تسلیت گفته و برای مجروحان شفای عاجل طلب کرد.

واکنش برخی کشورها

** قطر حمله تروریستی را محکوم کرد
وزارت امور خارجه قطر بامداد امروز با انتشار بیانیه ای، حمله تروریستی به مراسم رژه نیروهای مسلح ایران در شهر اهواز را محکوم کرد.
در این بیانیه همچنین آمده است دوحه هر گونه خشونت و تروریسم را مذموم می‌داند. بر اساس این بیانیه، قطر به خانواده قربانیان، دولت، و ملت ایران تسلیت گفته و برای مجروحان شفای عاجل طلب کرد.

** ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در پیامی به حسن‌روحانی، همتای ایرانی خود ضمن همدردی و تسلیت، ابراز امیدواری کرد که «تمامی عوامل این اقدام جنایتکارانه و خونین مجازات شوند.»

** راب ماکر، سفیر بریتانیا در ایران با انتشار پیامی در توئیتر حادثه اهواز را تکان دهنده خواند و افزود: تروریسم در هرکجا که رخ می دهد بایستی محکوم شود. وی در ادامه پیام خود به قربانیان این حادثه تسلیت گفت.

** وزارت امور خارجه پاکستان با انتشار بیانیه‌ای حمله مذکور به رژه نیروهای مسلح در اهواز را محکوم کرد. همچنین رفعت مسعود، سفیر پاکستان در ایران نیز طی پیامی در حساب توئیتر خود حمله به مراسم رژه در اهواز را محکوم و با خانواده های قربانیان این حمله همدردی کرد.

** حسن کریم الکعبی، نائب رئیس اول پارلمان عراق هم در بیانیه ای اعلام کرد: حمله به نیروهای ارتش و سپاه ایران در جریان برگزاری رژه در شهر اهواز را تقبیح و محکوم می کنیم.

** وزارت امور خارجه ترکیه در بیانیه‌ای حمله مسلحانه به رژه نیروهای مسلح در شهر اهواز در جنوب ایران را به شدت محکوم و جان باختن شماری از شهروندان را به ملت و دولت این کشور تسلیت گفت.
در متن این بیانیه آمده است: «این حمله خائنانه را به شدت محکوم می‌کنیم. از خداوند متعال برای جان باختگان طلب رحمت و مغفرت کرده و برای مجروحان آرزوی شفای عاجل داریم. جان باختن شماری از شهروندان را به مردم و دولت ایران تسلیت عرض می‌کنیم.»

** وزیر کشور و وزیر دفاع جمهوری آذربایجان هر یک در پیام تسلیتی جداگانه به همتایان ایرانی خود، حمله تروریستی در اهواز را محکوم کردند.

** واکنش آمریکا به حمله تروریستی اهواز
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با ابراز همراهی با مردم ایران، در واکنش به حمله تروریستی روز شنبه در ایران گفت، ایالات متحده هرگونه اقدام تروریستی را محکوم می کند.
به گزارش صدای آمریکا، هدر ناوئرت سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده شنبه غروب ۳۱ شهریور به وقت واشنگتن (بامداد یکشنبه اول مهر) گفت آمریکا در جریان حمله افراد مسلح به رژه در اهواز قرار دارد. ما با مردم ایران در مقابل آزار های تروریسم اسلامی تندرو ایستاده ایم و همدردی خود را با آنها در این موقعیت دردناک ابراز می کنیم.
وی افزود: ایالات متحده هرگونه اقدام تروریسی و از دست رفتن بی گناهان را محکوم می کند.
پیش از این، شورای امنیت ملی کاخ سفید نخستین مقام ایالات متحده بود که عصر روز شنبه با صدور بیانیه ای به حمله به رژه نیروهای مسلح ایران در اهواز واکنش نشان داد.
گرت مارکیز سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در بیانیه خود گفت: ایالات متحده در کنار مردم ایران می‌ایستد و از رژیم تهران می خواهد که بر حفظ امنیت مردمش در داخل کشور تمرکز کند.