روحانی بانفوذ اهل سنت، در ایران اجازه سفر ندارد

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه اهل سنت زهدان و مدیر مدرسه دینی دارالعلوم زاهدان در مصاحبه با کمپین حقوق بشر در ایران گفت که برای سفر به سایر استان‌ها و شهرهای ایران باید با مسوولان استانداری سیستان و بلوچستان هماهنگی کند در غیر این صورت اجازه سفر به خارج از این استان به او داده نمی‌شود.

آقای عبدالحمید به کمپین گفت بارها شده برای سفر به خارج از سیستان و بلوچستان هم هماهنگی کرده و اطلاع داده اما باز مانع سفر او شده‌اند.

مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی، از  بانفوذترین شخصیت‌‌های اهل سنت در ایران است. او سرپرست شورای هماهنگی مدارس اهل سنت استان سیستان و بلوچستان و عضو اتحادیه جهانی علمای مسلمان است و بارها نسبت به نقض حقوق اهل سنت در ایران اعتراض کرده است.

حکومت ایران محدودیت های زیادی را متوجه مولوی عبدالحمید کرده است. در آخرین نمونه در دی ماه ۱۳۹۶ از سفر او به استان کرمان جلوگیری شده است. آقای عبدالحمید در مصاحبه با کمپین گفت: «ما با استانداری سیستان و بلوچستان هماهنگ کردیم که می‌خواهیم برویم رمشک در استان کرمان و از آنها خواستیم که با استانداری کرمان هماهنگ کنند. هماهنگ کردند و گفتند هیچ مانعی نیست. اما بعد به من آنطور که از استانداری سیستان و بلوچستان اعلام کردند گفتند شورای تامین استان جلسه‌ای تشکیل داده و اعضای شورا با این سفر مخالفت کرده‌‌اند. ظاهر قضیه همین است.»

مولوی عبدالحمید به کمپین گفت: «ما چون فشارها و وضعیت را می‌دانستیم گفتیم که هماهنگی بکنیم. می‌دانستیم که اگر بدون خبر و هماهنگی برویم مشکلات ایجاد می‌کنند و محدودیت ایجاد می‌کنند و بعد می‌گویند به ما خبر ندادید. برای همین گفتیم هماهنگی بکنیم و  با هماهنگی برویم که نگذاشتند. قبلا می‌خواستیم برویم مشهد که نگذاشتند. گفتیم روزی هزاران نفر وارد مشهد می‌شوند گفتند اینها با شما فرق می‌کنند و شما بیایید مردم می‌آیند ملاقات شما و باید اطلاع بدهید که در جریان باشیم. آن بار گفتند اطلاع ندادید. حالا برای کرمان گفتیم اطلاع بدهیم که مشکلی نباشد ولی اجازه ندادند.  البته من فکر نمی‌کنم که با هماهنگی هم موافقت کنند. بارها هماهنگی کرده‌ام ولی موافقت نکرده‌اند.»

امام جمعه اهل سنت زاهدان، کوتاه فکری و تنگ نظری را دلیل این محدودیت‌ها دانسته و به کمپین گفت: «غیر از تنگ نظری چیز دیگری نمی‌بینم. ما شهروند این کشور هستیم حق داریم از حق شهروندی خودمان استفاده کنیم. ایران کشور و وطن ما است و می‌خواهیم شهرهای مختلف برویم اما نمی‌گذارند. مردم در مناطقی که اهل سنت هستند دعوت می‌کنند، انتظار دارند برویم هموطنان‌مان را ملاقات کنیم ولی مشکلات است.»

مولوی عبدالحمید به کمپین گفت: «شاید احتمال می‌دهند ما استان‌های دیگر سفر کنیم بالاخره تعدادی از اهل سنت و از برادران شیعه بیایند و با ما ملاقات بکنند، میزبان ما باشند و عده‌ای جمع شوند، همین را تحمل نمی‌کنند. هیچ علت دیگری ندارد. ما مخالف نیستیم. انتقاد داریم، انتقاد همراه با راهکار و همیشه در انتخابات و عرصه‌های دیگر حضور فعال داشتیم و همراهی کردیم. همیشه بر وحدت مسلمین و شیعه و سنی تاکید کرده‌ایم. با تنش و تفرقه و اختلاف، شدیدا مخالف هستیم. می‌دانید که روحیه من متفاوت است. در استان ما که به لحاظ مرزی، خیلی مرز طولانی دارد و آن طرف مرز آشفته است، خود آقایان اعتراف دارند که مساعی و تلاش علما، امنیت در اینجا است. برای همین هیچ مشکلی نباید می‌داشتند ولی مشکل دارند و غیر از کوتاه فکری و تنگ نظری هیچ دلیلی ندارد.»

مولوی عبدالحمید برای سفر به خارج از کشور هم با همین وضعیت روبرو است. او به کمپین گفت: «گذرنامه‌ام دست من است اما به من گفته‌اند باید اطلاع بدهم یکبار یک کنفرانسی موافقت کردند رفتم ولی بعد چند کنفرانس بود اطلاع دادم موافقت نکردند.»

آقای عبدالحمید با اشاره به نامه آیت‌الله خامنه‌ای خطاب به او گفت: «ما انتظار داشتیم که از نامه مقام معظم رهبری استقبال بشود. او شخص اول است و فکر می‌کردیم حتما فرمان او را اجرا می‌کنند. ولی تا الان ندیده‌ایم که تغییر و تحولی صورت بگیرد. ما هنوز ناامید نیستیم. امیدواریم در ایام و ماه‌های آینده تاثیری ببینیم. چرا که اگر به فرمان رهبری که همه می‌گویند تحت فرمان او هستند توجه نکنند فاجعه خواهد شد.»

مولوی عبدالحمید به کمپین گفت: «وحدت شیعه و سنی با شعار نمی‌شود. عمل باید بکنیم دین اسلام هم تاکید بر عمل دارد. ما امیدوار هستیم تغییراتی ایجاد شود. آقای روحانی تلاش‌هایی می‌کند. اهل سنت الان نگران هستند. بعضی تغییرات جزیی شده اما انتظارات اهل سنت بود که برای وزارتخانه‌ها واستانداری‌ها از اهل سنت استفاده شود که نشد امیدواریم برای مدیران کل و معاونین و سفرا این کار صورت بگیرد. اهل سنت انتظار دارند.»

مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت طی نامه‌ای خطاب به رهبر ایران در تاریخ ۱۱ مرداد ماه خواست تا به نابرابری‌ها و تبعیض‌های «۳۸ ساله» با اهل سنت در همه حوزه‌ها از جمله «استخدام و واگذاری مسوولیت‌ها و مناصب» خاتمه داده شود. او همچنین خواسته‌بود تا آزاد‌ی‌های مذهبی رعایت و اجازه داده شود اهل سنت نمازهای یومیه و جمعه در کلان‌شهرها به ویژه در تهران را برگزار کنند و«تندروها»‌ برایشان مزاحمت ایجاد نکنند.

علی خامنه‌ای، رهبر ایران در اقدامی کم‌سابقه در تاریخ ۱۵ شهریور ماه  به نامه مولوی عبدالحمید پاسخ  داد. علی خامنه‌ای، رهبر ایران در این نامه کوتاه درباره اعتراض امام جمعه اهل سنت از تبعیض‌های مذهبی گفت: «همه ارکان جمهوری اسلامی موظفند بر اساس معارف دینی و قانون اساسی هیچ‌گونه تبعیض و نابرابری بین ایرانیان از هر قوم و نژاد و مذهبی روا ندارند.»

این اولین بار بود که طی سال‌های اخیر علی خامنه‌ای به یکی از نامه‌هایی که خطاب به او و به دفترش فرستاده شده  پاسخ داده است. خانواده زندانیان سیاسی و عقیدتی و فعالان حقوق مدنی بارها نامه‌های به علی خامنه‌ای نوشته‌اند که بدون جواب مانده است. متن این نامه که از سوی آیت‌الله گلپایگانی، رییس دفتر رهبر ایران نوشته‌ شده‌ بود، روز چهارشنبه ۱۵ شهریور ماه از سوی خبرگزاری‌های داخلی منتشر شد. در ابتدای این نامه آیت‌الله گلپایگانی خطاب به عبدالحمید نوشته است: «نامه به استحضار ایشان رسید، معظم له از اظهار علاقمندی شما به نظام مقدس جمهوری اسلامی وجانبداری و حمایت و دفاع از کشور و آرمان‌های والای انقلاب اسلامی قدردانی کردند.»

محدودیت‌ها برای مولوی عبدالحمید شامل ممنوعیت سفر به شهرهای دیگر حتی شهرهای کوچک در استان‌های همجوار است. برای نمونه وقتی در چهاردهم بهمن ماه(۹۵) شهاب الدین شهیدی از روحانیان اهل سنت خواف درگذشت، مولوی عبدالحمید قصد داشت برای شرکت در نماز و تشییع دوست و همکارش راهی این شهر در استان خراسان شود، اما از چنین سفری منع شد. این ممانعت سبب شد که محمدحسین گرگیج از روحانیان اهل سنت استان گلستان با انتقاد نسبت به ممانعت از سفر مولوی عبدالحمید به خواف، خواهان «آزادی سفرعلمای اهل سنت به سراسر کشور» شود. محمدحسین گرگیج گفت: «روحانیان اهل سنت مدافع تمامیت ارضی کشورند، هر انسانی زادگاه و وطن خود را دوست دارد، وطن ما در واقع مادر ما به حساب می‌آید که هیچ شخصی به مادرش خیانت نمی‌کند، ما و اجدادمان از همین خاک به وجود آمده‌ایم و دوست داریم در همین جا دفن و حشر شویم، نگاه مسوولین به علمای اهل سنت امنیتی نباشد.»

یکی از نزدیکان مولوی عبدالحمید قبلا به کمپین گفته بود که نه تنها به امام جمعه اهل سنت زاهدان اجازه سفر نمی‎دهند که «علمای اهل سنت ایران هم اجازه سفر به زاهدان و استان سیستان و بلوچستان را ندارند و وزارت اطلاعات و دیگر دستگاه‌های امنیتی مانع از سفر آنها می‌شوند.» به گفته او «این محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها به دلیل نفوذ و اعتبار مولوی عبدالحمید است» و به تعبیر او «می‎خواهند رابطه او را با دیگر علمای اهل سنت قطع کنند.»

مولوی عبدالحمید در سال ۱۳۹۳ جایزه «تلاشگر حقوق بشر» را از کانون مدافعان حقوق بشر دریافت کرد و نرگس محمدی از اعضای این کانون که هم اکنون زندانی است با سفر و حضور در زاهدان این جایزه را به مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی اهدا کرد. کانون مدافعان حقوق بشر درهنگام اهدای جایزه «تلاشگر حقوق بشر» اعلام کرد که مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی را به خاطر «تلاش‌های بی وقفه و پیگیرانه‌اش در سال‌های گذشته برای برقراری روابط آشتی جویانه بین اقوام و گرایش‌‎های مختلف مذهبی در استان سیستان و بلوچستان» و همچنین به دلیل کمک و یاری‌رسانی به نهادهای مردمی منطقه و تلاشش برای تحقق حقوق بنیادین مردم، تصریح شده در قانون اساسی، به عنوان «تلاشگر حقوق بشر» سال ۹۳ برگزیده است.

مولوی عبدالحمید به دلیل نقش آفرینی برای آزادی تعدادی از سربازان ربوده شده در فروردین سال ۹۳ مورد تحسین مقام‌های دولتی و همچنین افکار عمومی به ویژه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. او پس از ربوده شدن این سربازان با تشکیل «هیات مردمی» مرکب از روحانیان و برخی از سران طوایف در استان سیستان و بلوچستان و اعزام نمایندگان این هیات به پاکستان و افغانستان گروگان‌گیران به آزادی سربازان ایرانی ترغیب کرد. نمایندگان هیات مردمی در نهایت هفدهم فروردین ۱۳۹۳ با همراه سربازان ربوده شده به ایران بازگشتند و مولوی عبدالحمید به خاطر چنین نقش آفرینی مورد تجمید قرار گرفت. علی اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان ضمن تقدیر از علما، ریش سفیدان و معتمدان محلی گفت که در آزادی سربازان ربوده شده، مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی نقش موثری داشته است و محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت هم گفت که «در این جریان نقش و همراهی نیروهای معتمد محلی و بومی بسیار ارزنده بود و دولت قدردان همراهی این عزیزان برای آزادی سربازان وطن است.»

استان سیستان و بلوچستان که مولوی عبدالحمید امام جعه اهل سنت زاهدان، مرکز این استان است یکی از محروم‌ترین استان‌های ایران است.