جایزه گزارشگران بدون مرز برای آزادی اطلاع رسانی ٢٠١۷

مراسم بیست و ششمین جایزه گزارش‌گران بدون مرز (RSF) برای دفاع از آزادی اطلاع رسانی به تاریخ ۷ نوامبر ۲۰۱۷ ( ۱۶ ابان ۱۳۹۶) با حمایت تلویزیون شبکه ٥ جهانی، همزمان با برگزاری فروم جهانی دمکراسی در شهر استراسبورگ برگزار شد.

امسال نامزدهای این جایزه ۱۸ روزنامه‌نگار، شهروند خبرنگار و رسانه از ۱۵ کشور جهان بودند، که مسوولان سازمان آن‌ها را برای تلاش‌شان برای تعهد به حرفه‌کاری و استقلال و دفاع از آزادی اطلاع رسانی برگزیده‌ بودند.

برندگان جایزه ۲۰۱۷ گزارش‌گران بدون مرز (RSF) در بخش روزنامه‌نگار مدافع آزادی اطلاع رسانی،توماس پیاتک روزنامه‌نگار روزنامه چپ‌گرای گازت ویبورچازا از کشور لهستان، در بخش شهروند خبرنگار سهیل عربی عکاس و وب‌نگار زندانی که از تاریخ ۱۵ دی ۱۳۹۲ زندانی است و در بخش رسانه مدافع آزادی اطلاع رسانی مدیا اسکوپ تی وی، یکی از صداهای مستقل رسانه‌ای از ترکیه هستند.

توماس پیاتک روزنامه‌نگار روزنامه چپ‌گرای گازت ویبورچازا از کشور لهستان است. وی در ماه ژوئیه امسال به گزارش‌گران بدون مرز گفته بود : « تا دو سال پیش در لهستان غیر قابل تصور بود که روزنامه‌نگاری را در دادگاه نظامی محاکمه کند. هدف این شکایت ترساندن روزنامه‌نگاران است.» وی برای انتشار کتاب «ماسیریویچ و رازهایش» که کاری کاوش‌گرانه در باره وزیر دفاع لهستان آنتوان ماسیریویچ است، با شکایت وی به دادگاه احضار و در خطر محکومیت به چندین سال زندان است. تومایز پیاتک در این کتاب‌ها از رابطه وزیر و برخی نزدیکانش با برخی نهادهای امنیتی روسیه پرده برداشته است.

سهیل عربی عکاس و وب‌نگار زندانی که از تاریخ ۱۵ دی ۱۳۹۲ زندانی است. وی پس از بازداشت به مدت دوماه در انفرادی این بند تحت فشار قرار گرفت تا به «راه اندازی شبکه‌ای کفر گویی و توهین به مسوولان نظام» بر روی اینترنت اعتراف کند. این اعتراف‌ها سپس در دادگاه علیه وی مورد استفاده قرار گرفت. دو ماه پس از بازداشت در پی برگزاری محاکمه‌ای ناعادلانه شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران وی را به اتهام های چون « تبلیغ علیه نظام، توهین به مقدسات و توهین به مسولان نظام و سپاه پاسداران» به سه سال زندان، پانصدهزار تومان جریمه نقدی و سی ضربه شلاق محکوم کرد. این حکم را شعبه ۵۴ دادگاه تجدید نظر تهران تأیید کرد. اما در ۲۸ مرداد ۱۳۹۳ با اعمال فشار سپاه پاسداران وی دوباره برای اتهام « سب‌النبی و ائمه اطهار» در شعبه ۷۶ دادگاه کیفری تهران محاکمه شد. دادگاه با استناد به ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی وی را به مجازات اعدام محکوم کرد. وکیل سهیل عربی در دادگاه بر ماده ۲۶۳ تأکید کرد است که در آن تصریح شده است: « اگر کسی بگوید سهوا ، از روی عصبانیت یا غیرارادی سب النبی کرده ام صرف همین ادعا باعث منتفی شدن مجازات می شود. » این حکم نیز در دادگاه تجدید نظر تأیید شد. هر چند سهیل عربی مدیریت چند صفحه در فیس‌بوک را پذیرفته است، اما بسیاری از نوشته‌ها و نظرها از سوی دیگر کاربران در این صفحه نوشته شده است. در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۹۴ این وب‌نگار در شعبه ۸۱ دادگاه کیفری تهران دوباره محاکمه و به هفت سال و نیم زندان با احتساب دو سال برای اثبات پشیمانی و تغییر در رفتار برای نجات از مجازات اعدام، محکوم شده است. سهیل عربی از مرداد ماه ۱۳۹۶ چند بار اعتصاب غذا کرده است. وی افزون بر وضعیت بازداشت خود به آزارگری‌ها و تهدیدهای اطلاعات سپاه پاسداران علیه خود و خانواده‌اش اعتراض داشت. ماموران امنیتی لباس شخصی همسرش را در روز ۹ مرداد ماه ۱۳۹۶، پس از بازرسی منزل بازداشت کرده بودند. نسترین نعیمی، پس از هشت روز آزاد شد، اما تهدیدها علیه وی ادامه پیدا کردند و حتا به توصیه ماموران امنیتی از کار نیز اخراج شده است. وی هم‌اکنون در بند هشت زندان اوین زندانی و در وضعیت نامساعدی بسر می‌برد.

مدیا اسکوپ تی وی از ترکیه برنده جایزه ۲۰۱۷ گزارش‌گران بدون مرز است. این رسانه را سپتامبر ۲۰۱۵ روزنامه‌نگار نامی کشور روشن چاکر بنیاد گذاشته است. مدیا اسکوپ فناوری مدرن را با موازین روزنامه‌نگاری در کنار هم نهاده تا با مبارزه برای استقلال خود به «چون آزاد است» نه تنها چون شعاری بر سر در رسانه، که برای تحقق آن در بزرگترین زندان روزنامه‌نگاران جهان، بکوشد. مدیا اسکوپ تصویر و صدای روزنامه‌نامه‌نگاران و شهروند خبرنگاران سرکوب شده است. برخی برنامه‌های آن افزون بر زبان ترکی به زبان‌های کردی و انگلیسی و آلمانی هم پخس می‌شوند.

دیگر نامزدهای بخش روزنامه‌نگار
معصومه حیدری، روزنامه‌نگار ۳۵ ساله افغان، و مدیر رادیو سحر هرات. این رادیو بعد از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۴ تاسیس شد اما در سال ۲۰۱۰ به دلیل مشکلات مالی و امنیتی پخش برنامه از آن متوقف شد. این رادیو از سال ۲۰۱۶ دوباره با مدیریت معصومه حیدری فعالیت خود را از سر گرفته است. مسایلی مانند خشونت علیه زنان، جایگاه زنان در جامعه و وضعیت آنها را در مناطقی که سنت‌های محلی و مذهبی در آنها قدرت دارد، پوشش می‌دهد. او پیش از این به عنوان گزارشگر و مجری در چندین رسانه و رادیو در هرات فعالیت کرده است. مهمان علی‌اف چهره برجسته روزنامه‌نگاری مستقل و آزاد در آذربایجان و بنیان‌گذار آزانس خبری توران در ماه می ۱۳۹۰ است. توران نمونه کار حرفه‌ای روزنامه‌نگاری بود که به دلیل خبرهایش در باره موضع‌های «حصاص» توقیف شد. مهمان علی‌اف نیز در ماه اگوست سال جاری زندانی شد. با اعتراض‌های جهانی پی سه هفته بعد آزاد شد. رعنا ایوب روزنامه‌‌نگار مستقل هندی که با وجود سانسور و خودسانسوری با کاری جستجوگرانه به انتقاد از نخست وزیر قدرتمند و هندوهای افراط‌گرا و کشتار سیک‌ها و مسلمان در سال ۱۹۸۴ پرداخت. موضوع‌های که بانی فشارها و تهدید ها و ازرگری‌های گسترده علیه او شد. الکساندر سوکلفُ، روزنامه‌نگار گروه رسانه‌ای مستقل RBC در روسیه، پس از دوسال بازداشت موقت به دلیل کارهای جستجوگرانه‌اش در باره فساد گسترده زندانی است و در ماه اوت امسال به اتهام « همکاری با سازمان ممنوع فعالیت افراط گرا» به سه سال زندان محکوم شده است. میگوئل گوتیریز، خبرنگار عکاس ونزوئلا کلمبیایی خبرنگار خبرگزاری EFE اصلی‌ترین خبرگزاری اسپانیایی زبان که در سال ۲۰۱۷ معروف‌ترین عکس‌های اعتراضات اجتماعی را که منجر به مرگ صد نفر شد، منتشر کرد. با وجود تهدیدها همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. کارمن آرستیگی، چهره نامدار روزنامه‌نگاری مکزیک، وی هیچ‌گاه در باره قدرت خودسانسوری نکرد. وی برنامه آرستیگی را بر روی سی آن آن به زبان اسپانیایی اجرا و سایت مستقل آرستیگی نوتیسیا را مدیرت می‌کندو سال‌هاست که برای انجام وطیفه‌اش به ویژه برای برنامه‌های انتقادی نسبت به حکومت، هدف فشارها و تهدیدهای جدی است.

در بخش شهروند خبرنگار
احمد منصور وب‌لاگ نویس اماراتی برنده جایزه مارتین انالز، یکی از صدا‌های منتقد است که در باره وضعیت حقوق بشر و آزادی در کشور اطلاع‌رسانی می‌کند. وی از تاریخ ۱۹ مارس سال روان با اتهام «انتشار خبر کذب» در شبکه‌های احتماعی «به خطر انداختن وحدت ملی امارات» بازداشت و زندانی شده است. فام مین هوانگ وبلاگ‌نویس ویتنامی چهره مشهور و منتقدی که بارها برای نوشته‌های انتقادی در باره فساد و مشکلات زیست محیطی قربانی ازارگری قضایی شده است. وی در سال گذشته با نقض قانون اساسی کشور از ملیت خود خلع شد. ماکسناس میلو مدیر جیمی فرم یکی از بزرگترین تالارهای گفتگوی کشور است که هم‌اکنون تحت تعقیب قضایی برای معرفی نکردن کاربران این تالار گفتگو است. در همین سایت بود که وی و دیگر شرکت‌کنندگان در پرده از افتضاح فسادی برداشت که بسیاری از نزدیکان قدرت در آن دست داشتند.

دیگر نامزدهای بخش رسانه
مدی مصر، که نه تنها رسانه‌ای معتبر در مصر که برای کارهای کاوشگرانه‌اش در جهان نیز شناخته شده است. الوسط روزنامه عرب زبان و صدای مستقل در بحرین، کشوری که صداهای منتقد و مستقل را بازداشت و به حبس های طولانی مدت محکوم می‌کند. این رسانه از سال ۲۰۰۲ که آغاز به فعالیت کرده است تا امروز بارها توقیف شده است. از خرداد ماه امسال باردیگر خودسرانه از سوی مقامات بحرینی توقیف شده است. کامبوجیا دیلی، صدای منتقد و آزاد کامبوج که از سال ۱۹۹۳ و نزدیک به یک ربع قرن منبعی مستقل برای اطلاع رسانی بودو این رسانه از سپتامبر سال جاری توقیف شد. رادیو ژوپیتر از سال ۲۰۰۲ در شهر ایلاکا ماداگاسکار فعالیت‌اش را آغاز کرد، یکی از نادر رسانه‌های مستقل که اطلاع‌رسانی مستقل به ویژه در باره فساد شرکت‌های خصوصی برایش مشکل ساز شده است. مدیر رادیو فرناند سه‌لو در می سال روان برای افشاگری در باره یک شرکت خصوصی بازداشت و به اتهام فراخوان به شورش در انتظار دادگاه است. دوس مدیا مکزیک، سایت اطلاع رسانی شنیداری که در ایالت سینالوا مکزیک فعالیت می‌کند. پایداری این رسانه برای اطلاع رسانی مستقل بانی تهدید بسیاری از خبرنگاران آن از سوی کارتل‌های جنایت سازمان یافته شده است. در ماه می ۲۰۱۷ خاویر والدز کاردیناز خبرنگار این رسانه و همچنین همکار خبرگزاری فرانسه بدست مردان مسلح نقابدار به قتل رسید.

جایزه گزارش‌گران بدون مرز برای آزادی اطلاع رسانی
جايزه گزارشگران بدون مرز (RSF) در سال ١٩٩٢ تاسیس و تاکنون هر سال به يک روزنامه نگار مدافع آزادی مطبوعات ، و یک رسانه مستقل اهدا می‌شود. این جایزه برای تشویق و به ویِژه شناساندن کار رسانه‌ها و روزنامه نگارانی‌ست که به شکل روزمره برای آزادی بیان و مطبوعات در جهان تلاش می کنند. حق دانستن، از حقوق بنیادین انسان‌هاست که امروز از سوی بسیاری از دولت ها پایمال می‌شود. پذیرش قانون سکوت، بدترین اشکال سرکوب و ستم به همگان را ممکن می کند. اگر هر روز انسان هایی شجاع برای شناساندن حقیقت مبارزه می کنند اما در این راه برخی از آنها کشته، برخی دیگر زندانی و عده ای دیگر، خود و خانواده‌شان هولناک‌ترین فشارها را متحمل می شوند.آنها، رسانه ها با قدرت شهادت دادن و بسیج افکار عمومی نقشی غیر قابل انکار دارند. شاهدان گزارش‌گر در همه جا حضور دارند، هرآن‌جا که فاجعه‌ای انسانی یا طبیعی روی می‌دهد، آنجا که حقوق بشر نقض می‌شود، این حضور وشهادت همواره در راستای بازگشایی دمکراتیک جامعه است. از سال ١٩٩٢ ده‌ها زن و مرد، تحریره‌های رسانه ها و سازمان‌های مدافع آزادی بیان و مطبوعات اهدا داده شده است. بسیاری از برندگان این جایزه که زندانی بوده‌اند، امروز دوباره فعالیت خود را از سر گرفته اند، برخی دیگر مجبور شده‌اند راه تبعید در پیش گیرند، اما همه در یک امر هم‌نظرند، ادامه تلاش برای جامعه ای آزاد وبرخوردار از رسانه‌های مستقل.

سهیل عربی دومین برنده ایرانی جایزه شهروندخبرنگار ( وب‌نگار) گزارش‌گران بدون مرز است. در سال ۲۰۰۹ این جایزه به وب نگاران سایت تغییر برای برابری داده شد که پروین اردلان فعال حقوق زنان، روزنامه‌نگار و یکی از سردبیران سایت جایزه را دریافت کرد. در بخش روزنامه‌نگار نیز دو روزنامه‌نگار ایرانی رضا علی‌جانی در سال ٢٠٠١ و رضا تاجیک در سال ۲۰۱۰ برندگان این جایزه بوده‌اند. جایزه ۲۰۱۱ رسانه نیز به روزنامه ۸ صبح افغانستان داده شده است.