پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - Thursday 28 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Wed, 04.10.2017, 19:41


عصر ایران؛ مهسا صفایی

اصولگرایان یک زمانی با چند دسته‌شدن روی تکنیک‌های فردی حساب می‌کردند تا به بن‌بست رسیدند و برای رهایی از این بن‌بست با تشکیل جمنا تاکتیک شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان را کپی برداری کرده و وارد عرصه رقابت‌های سیاسی شدند اما باز هم نتیجه عوض نشد.

در گفتگوهای اخیری که با اشخاص سرشناسی از جریان راستی‌ها داشتیم می‌گویند: در جلسات حال حاضرشان مشغول آسیب‌شناسی و برنامه‌ریزی برای انتخابات بعدی هستند باید دید اصولگراها این بار برای حضور چه نبوغی به خرج می‌دهند.

در چند روز اخیر دو نماینده اصولگرای نزدیک به علی لاریجانی بحث تغییر قانون اساسی و بازگشت به نظام پارلمانی را مطرح کرده‌اند. همزمان برخی گمانه زنی‌ها حکایت از آن دارد که لاریجانی از گزینه‌های احتمالی انتخابات ریاست جمهوری آینده است.

اگر بخواهیم لاریجانی را با توجه به صبغه و شناسنامه کاری‌اش دسته‌بندی کنیم بدون شک در جرگه راستی‌ها قرار می‌گیرد و ظن اینکه، خروجی آسیب‌شناسی این جناح برای پیروزی در عرصه‌های سیاسی آینده راهی جز بازگشت به نظام پارلمانی ندارد را به ذهن می‌رساند.

به هر صورت اصلاح‌طلبان چه آنهایی که در خانه ملت حضور دارند و چه اشخاص و گروه‌های فعال خارج از بهارستان با پارلمانی شدن نظام مخالفند، دلایل متعدد و متفاوتی هم برای این مخالف خود بیان می‌کنند.

حذف رای مستقیم مردم و افول دموکراسی

در راستای همین موضوع مرتضی مبلغ، معاون سیاسی وزارت کشور در دولت اصلاحات در گفتگو با عصر ایران معتقد است که: جمهوری اسلامی خیلی وقت پیش بحث پارلمانی را پشت سر گذاشته است. تبعات و عواقب آن برای کل کشور مشخص شد و اصلا به خاطر همین بود ساختار جدیدی تدوین شد که در مجموع و روی هم رفته مناسب بود بنابراین بازگشت به آن گذشته، عقبگردی خسارت بار خواهد بود.

مبلغ در خصوص این پرسش که «چرا اصلاح طلبان با این موضوع مخالفند و اصولگرایان خوشبین و دنبال کننده نظام پارلمانی» هم پاسخ داد: به نظر می‌رسد بعد از انتخابات ریاست جمهوری که جریان اصولگرا بصورت تمام قد و همه جانبه در میدان رقابت حاضر شد و تمام تلاش خود را بکار بست تا دکتر روحانی را شکست دهند اما موفق نشده و با یک “نه” بزرگ از سوی مردم مواجه شدند برای جبران این شکست دست به دامن طرح چنین مباحثی شدند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب خاطرنشان کرد: در نظام ریاستی، مردم‌سالاری و دموکراسی به هم نزدیکتر است به این علت که هم قوه مقننه منتخب مردم است و هم قوه مجریه و طبیعی است اصلاح‌طلبان از هر ساختاری که به مردم سالاری نزدیکتر باشد و البته پایه‌های جمهوری اسلامی را از این نظر تقویت کند، دفاع بیشتری می‌کنند در نظام پارلمانی رئیس قوه مجریه منتخب و برگزیده قوه مقننه خواهد بود و رای مستقیم مردم را نخواهد داشت.

وی گفت: بعضی از اصولگرایان دوست دارند به دلیل نظارت استصوابی بر مجلس و از آنجا که این جریان نوعا به گونه‌ای است که اصول‌گرایان در آن غلبه بیشتری دارند و جریان اصلاح‌طلب به میزان وسیعی حذف و کنار گذاشته می‌شود از نظام پارلمانی استقبال می‌کنند تا به زعم خودشان از شر انتخاب متفاوت مردم برای ریاست جمهوری رها شوند.

مبلغ با اشاره به اینکه، شاید عده‌ای بگویند در انتخابات ریاست جمهوری هم نظارت استصوابی اعمال می‌شود اظهار کرد: اعمال نظارت استصوابی در انتخابات ریاست جمهوری نسبت به مجلس خیلی محدودتر است و بالاخره به هر طریقی که شده، چهره‌ای در بین گزینه‌ها پیدا می‌شود که مورد اقبال بیشتر مردم باشد.

وی بر این باور است، اینگونه مسائل مهم ملی باید زمینه اجتماعی، فرهنگی، سیاسی لازم را پیدا کنند، مدت‌های زیادی به بحث و بررسی گذاشته شود تا به یک ایده جدیدی برسد نه اینکه دو سه نفر یکباره حرفی وسط بیندازند.

برای اینکه بحث به کاوش بیشتری گذاشته شود و ظن و گمان‌هایی که نسبت به اردوگاه اصوگرایان مطرح شد با اعتبار بیشتری پیش رود گفتگو را با لطف الله فروزنده سیاستمدار اصولگرا و سخنگوی جمعیت ایثارگران ادامه دادیم.

عضو جبهه مردمی نیروی انقلاب گفت: این مبحث مربوط به الان نیست و چند سال قبل مطرح شد. قانون اساسی دارای یک اصول ثابت با روش‌های متفاوت است برای انتخاب بهترین روش‌ها باید مطالعات عمیق انجام شود یکی از همین مباحث «نظام پارلمانی» است که حقیقتا هر کسی الان نسبت به این مساله قضاوت و نتیجه گیری کند، اشتباه است باید مطالعات لازم به درستی صورت بگیرد و ابعاد مساله را سنجید لذا جای این مبحث در محافل علمی است تا عمیقا واکاوی و بررسی شود و چه بسا مطالعات نشان دهد که همین نظام ریاستی که داریم، مزایای بیشتری دارد.

وی افزود: ساز و کار تغییر قانون اساسی پیچیده است الزامات این تغییر باید روشن شود خود الزامات روشن می‌کند اینکار شدنی است یا نه، در حال حاضر هر کسی این بحث‌ها را مطرح کرده بی مورد و بی جا گفته، می‌خواهند سوژه درست کنند بعضی دنبال فرافکنی هستند تا عدم کارآمدی خودشان در موضوعاتی مثل برجام را با این سر و صداها بپوشانند.

از فروزنده پرسیدیم اینکه اصولگرایان از نظام پارلمانی استقبال می‌کنند را چطور ارزیابی می‌کند؟ او این حرف را رد کرد و پاسخ داد: «اصولگرایان مشی روشنی دارند ما در این انتخابات با رعایت اصول حرکت کردیم و موفق هم بودیم ۱۶ میلیون رای در مقابل دولت مستقر کسب کردیم آن هم دولتی که برای رای همه کار کرد»

دولتی که از جهتی ساختارشکنی کرد و از ظرفیت‌های دولت برای تبلیغات استفاده نمود و از جهت دیگر رقیب را متهم به خیلی کارها کرد. آقای روحانی می‌گفت: «اگر این‌ها بیایند جنگ می‌شود یا در خیابان دیوارکشی می‌کنند» ولی در عین حال اصولگراها توانستند رای خوبی بدست بیاورند خود اصلاح طلبان هم می‌دانند این رای یک رای اعتقادی و یکدست است در حالیکه رای مقابل رای ترکیبی از گروه‌های مختلف بود. اینگونه پیروز شدن هنر نیست،

این استاد دانشگاه گفت: من نمی‌خواهم بگویم ما اشتباه نداشتیم، آسیب شناسی می‌کنیم نقاط قوت خود را تقویت و ضعف‌ها را از بین می‌بریم. خود آقایان اصلاح طلب می‌دانند که دور آخرشان است چون اینها کارآیی لازم را ندارند درست است که در این انتخابات توانستند با احساسات مردم مخصوصا جوانان بازی کنند و قول و وعده‌های بی جهت بدهند تا رای بیاورند اما دوام ندارد و به زودی مردم می‌فهمند که این جریان به جای اینکه دنبال رشد و شکوفایی ایران باشد، در مقابل غرب وادادگی پیدا کرده است.

فروزنده گفت: راجع به آقای لاریجانی هیچ نظری ندارم.

تغییر رژیم حقوق قانون اساسی جامعه بازی با سرنوشت مردم است

اما مساله پارلمانی شدن نظام یک وجه حقوقی هم دارد که نباید از نظر دور داشت برای بررسی بعد حقوقی آن به سراغ کامبیز نوروزی حقوقدان  رفتیم؛ نوروزی به خبرنگار عصر ایران توضیح داد:

بگذارید ابتدا به یک نکته بنیادین در مورد سنت تقریبا نادرست در نظام قانوگذاری و اندیشه حقوقی ایران اشاره کنم، «در اکثر مواردی که بحث تغییر یا وضع قانون جدید پیش می‌آید، این موضوع به شکل کاملا دیمی و غیرتجربی انجام می‌شود» به این معنا که اصلا پراگماتیسم موضوع، مطرح نمی‌شود. بطور مثال بررسی مصداق‌هایی چون: جامعه در چه وضعیتی است؟ شرایط حقوقی ما چگونه است؟ تجربه‌ای که از مقررات داریم، یا هدف از تغییر قانون در تجربه واقعی اجتماعی چیست؟ اساسا مورد توجه مدیران و کارشناسان حقوقی و غیر حقوقی که موارد اصلاحی را تدوین می‌کنند، قرار نمی‌گیرد.

وی  افزود: در واقع سنت جاری بدین شکل است که «به صورت ذهنی عده‌ای بحث می‌کنند که این قانون خوب یا بد است و بعد برای تغییر هم باید کارهایی انجام داد» هیچ توجهی به تجربه اجتماعی و کیفیات اجرایی نمی‌شود. نتیجه اش می‌شود مبتلا شدن به انبوهی از قوانین نامناسب که هر سال فقط تغییر می‌کنند و با تغییر آنها وضعیت بی نظمی کشور تشدید می‌شود.

این حقوقدان تصریح کرد: در بین تمام قوانین، قانون اساسی بنیادی ترین قانون کشور است تغییر یا اصلاح قانون اساسی امر ساده‌ای نیست که چند نفر بحثی مطرح و نتیجه بگیرند که قانون تغییر کند. این نگاه نادرست است و تکرار همان سنت نادرست قانونگذاری است. نخستین سوالی که در بحث تغییر قانون باید به آن پاسخ دهند این است که ؛ “مقررات موجود چه اشکالی دارد؟ و این اشکالات را هم در حیطه نظر و هم بصورت عملی مشخص کنند” در علم حقوق بین دیگاه‌های نظری و عملکرد اجتماعی خیلی فاصله وجود دارد بنابراین وقتی بحث از تغییر قانون اساسی به میان می‌آید اولین قدم مشخص کردن موارد نیازمند اصلاح است.

وی ادامه داد: مگر سیستم و نظام جمهوری چه عیبی دارد که با سیستم پارلمانی قرار است این نقص برطرف شود؟ تا وقتی به این پرسش جواب داده نشود، طرح چنین بحثی موضوعیت ندارد من مطلبی که از طرف نماینده مجلس مطرح شده را قابل اعتنا نمی‌بینم. یک دیدگاه شخصی و کلی گفته شده و حتی جای نقد هم ندارد بیان این گونه افراد فاقد عمق کارشناسی است ما نمی‌توانیم با سرنوشت یک جامعه بازی کنیم وقتی سخن از تغییر قانون اساسی زده می‌شود در واقع سخن از تغییر رژیم حقوق قانون اساسی جامعه است و این چیزی نیست که به سادگی راجع به آن اظهار نظر کرد.

نوروزی هم در صحبت‌هایش تاکید دارد: تلاش برای تغییر رژیم قانون اساسی بخاطر منافع گروهی کاملا عملی خلاف قواعد اخلاق سیاسی است اگر رژیم حقوقی قانون اساسی، منافع یک گروهی را تامین نکند دلیل مناسبی برای تغییر قانون اساسی نیست. باید توجه داشته باشیم عمر قوانین در ایران کوتاه است و این موضوع ناشی از تغییر روزمره قوانین است که موجب بی نظمی می‌شود و این به مدیریت‌های ضعیف و نگاه‌های غلط به امر قانونگذاری برمی گردد.

وی در پایان گفت: «قانون اساسی کتاب مقدس نیست که نتوان به آن دست زد اما هر گونه دست بردن و تغییر این قانون نیازمند دلایل متقن، مشخص است و اینکه ایرادات خسارت بارش به منافع ملی واضح باشد.»



 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024