دادگاه عالی پاکستان روز جمعه و بعد از حدود یک سال و نیم از آغاز روند رسیدگی قضایی به اتهام‌های فساد مالی ادعا شده علیه نخست وزیر این کشور و فرزندانش (پرونده اسناد پاناما)، سرانجام با صدور حکم نهایی، رای به سلب صلاحیت نواز شریف داد.

دادگاه عالی پاکستان همچنین رای به سلب صلاحیت «اسحاق دار» وزیر امور اقتصادی و دارایی و «محمد صفدر» داماد نخست وزیر پاکستان(همسر مریم نواز) داد.

دادگاه عالی پاکستان «ممنون حسین» رئیس جمهوری این کشور را ملکف کرد تا مراحل قانونونی را برای ادامه برقراری دموکراسی در کشور و زمینه‌سازی برای تشکیل دولت جدید انجام دهد.

ساعتی پس از  صدور حکم دادگاه عالی دفتر نخست وزیری پاکستان اعلام کرد که به دنبال رأی دیوان عالی، نواز شریف از مسئولیت‌های خود به عنوان نخست وزیر کناره‌گیری کرده است. با کناره‌گیری نواز شریف کابینه وی نیز منحل شد و نخست‌وزیر جدید از حزب حاکم (یکی از اعضای مجلس ملی) معرفی خواهد شد.

به گزارش ایرنا، روز گذشته چودری نثار علی خان وزیر کشور پاکستان که مدتی است اختلاف‌هایی با حزب حاکم و شخص نخست وزیر پیدا کرده، در یک کنفرانس مطبوعاتی، ضمن اعلام اینکه به محض صدور رای دادگاه، صرف نظر از اینکه این رای له یا علیه نواز شریف باشد، از سمت خود استعفا خواهد داد، به نواز شریف هم توصیه کرده بود که رای دادگاه هرچه بود، به آن احترام بگذارد و آن را بپذیرد.

وی در توصیه‌های خود خطاب به نواز شریف افزود: «ابرهای سیاه بالا سر ما هستند. کشور در معرض تهدید جدی قرار دارد. ما از همه طرف محاصره شده‌ایم. این موضوع را فقط من می‌دانم و چند نفر دیگر که در قدرت هستند. شما نباید تنها به فکر حمایت و محافظت از خود باشید. باید به فکر تمام کشور باشید، چه برنده رای داده باشید و چه بازنده.»

از سخنان روز وزیر کشور پاکستان هم اینگونه برمی‌آمد که خبرهای خوشی برای نخست وزیر پاکستان و اعضای خانواده وی از سمت دادگاه عالی در راه نیست.

نواز شریف امروز و قبل از صدور رای نهایی دادگاه، نشستی غیررسمی با اعضای کابینه و اعضای ارشد حزبش داشت و این آخرین جلسه وی با اعضای کابنیه در قامت نخست وزیر پاکستان بود. در این جلسه، اطرافیان نواز شریف اعلام کردند که رای دادگاه هرچه که باشد، از او حمایت خواهند کرد و او را در ادامه مسیر فعالیت‌های حزب مسلم لیگ نواز، تنها نخواهند گذاشت.

نواز شریف پیش از این نیز در سال‌های گذشته دو بار به نخست وزیر پاکستان رسید. وی در دوره‌های قبلی نخست وزیر خود (از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۳ و از سال ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۹) نیز نتوانست دوره قانونی پنج سال نخست وزیری را تکمیل کند اما همچنان درصحنه سیاست باقی ماند و برای کسب بالاترین کرسی قدرت سیاسی کشورش برای سومین بار تلاش کرد.

با رای امروز دادگاه عالی پاکستان، نواز شریف یک بار دیگر از ادامه مسیر نخست وزیری و تکمیل دوره پنج ساله این پست عالی، ناکام ماند.
در طول تاریخ سیاسی پاکستان از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۴۷ تا کنون، هیچ یک از نخست وزیران پاکستان نتوانسته‌اند دوره پنج ساله قانونی را تکمیل کنند تمام آنها بنا به دلایل مختلف از جمله کودتای نظامی و یا متهم شدن به فساد مالی، در نیمه راه، ناچار به ترک کرسی نخست وزیری شده‌اند.

زندگی سیاسی محمد نواز شریف

«میان‌ محمد نواز شریف» نخست وزیر پاکستان و رهبر دومین حزب سیاسی بزرگ این کشور در ۲۵ دسامبر سال ۱۹۴۹ در شهر لاهور مرکز ایالت پنجاب پاکستان به دنیا آمد.

وی که از سال ۲۰۱۳ سومین دوره نخست وزیری خود را تجربه می‌کرد، دوازدهمین نخست وزیر تاریخ سیاسی پاکستان از زمان استقلال این کشور در سال ۱۹۴۷ بود.

محمد نواز شریف در دوره قبلی نخست وزیر خود (از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۳ و از سال ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۹) نیز نتوانست دوره قانونی پنج سال نخست وزیری را تکمیل کند اما همچنان درصحنه سیاست باقی ماند و برای کسب بالاترین کرسی قدرت سیاسی کشورش برای سومین بار تلاش کرد.

نواز شریف پس از تکمیل تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در لاهور، وارد دانشگاه پنجاب پاکستان شد و در رشته حقوق با اخذ مدرک لیسانس فارغ التحصیل شد.

وی در اواخر دهه ۱۹۷۰ وارد عرصه سیاسی پاکستان شدو در سال ۱۹۸۱ توسط دولت نظامی وقت پاکستان، به عنوان وزیر دارایی ایالت پنجاب انتخاب شد.

نواز شریف در ادامه حیات سیاسی خود، در سال ۱۹۸۵ به عنوان سروزیر ایالت پنجاب انتخاب و تا سال ۱۹۸۸ در این سمت باقی ماند.
وی در سال ۱۹۹۰ با تشکیل ائتلافی از محافظه کاران، توانست در انتخابات پیروز شود و برای اولین بار به سمت نخست وزیر پاکستان دست یابد.

نواز شریف نتوانست نخستین دوره نخست وزیری اش را بطور کامل به پایان برساند و با مطرح شدن اتهام‌هایی نظیر تقلب در انتخابات و استفاده از میلیون‌ها روپیه برای تغییر دادن نتیجه انتخابات به نفع خود، متهم به فساد مالی شد و از سوی غلام اسحاق خان رئیس جمهوری وقت پاکستان برکنار شد.

وی با رهبری حزب مسلم لیگ نواز، بار دیگر در انتخابات سال ۱۹۹۷ شرکت کرد و توانست با کسب پیروزی قابل توجه در این دور از رقابت‌ها، احزاب رقیب را از میدان رقابت خارج کند و برای دومین بار نخست وزیر این کشور شود.

در آن دوره که ژنرال پرویز مشرف فرمانده ارتش پاکستان بود و مثل همیشه، ارتش از قدرت بالایی در پاکستان برخوردار بود، نواز شریف تلاش کرد با برکنار کردن ژنرال مشرف، کسی خودش او را برای فرماندهی ارتش برگزیده بود، قدرت سیاسی خود را به رخ بکشد اما این اتفاق رخ نداد و در عوض، این ژنرال مشرف بود که با انجام کودتای نظامی، در ۱۲ اکتبر سال ۱۹۹۹ نواز شریف را از قدرت برکنار و وی را به عربستان تبعید کرد و خود قدرت سیاسی کشور را نیز بدست گرفت.

نواز شریف پس از هشت سال اقامت در عربستان و جلب حمایت‌های حکومت پادشاهی ریاض، در نهایت در نوامبر سال ۲۰۰۷ به پاکستان بازگشت.

حزب تحت رهبری وی در انتخابات سال ۲۰۱۳ به پیروزی رسید و نواز شریف برای سومین بار بر کرسی نخست وزیر پاکستان تکیه زد.
تا سال ۲۰۱۵ ، به رغم مخالفت‌ها و سنگ اندازی‌های احزاب مخالف از جمله حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان در مسیر حرکت دولت نواز شریف و متهم کردن وی به تقلب در انتخابات سال ۲۰۱۳، همه چیز تقریبا خوب پیش می‌رفت تا اینکه در سال ۲۰۱۵ یک موسسه پانامایی به نام موساک فونسکا بیش از ۱۱ میلیون اوراق و اسناد را در خصوص بیش از ۲۱۴ هزار شرکت و شخصیت‌های شناخته شده جهان از جمله سه نفر از فرزندان نواز شریف به نام‌های مریم نواز، حسین نواز و حسن نواز افشا کرد که حکایت از دست داشتن این افراد در پولشویی، تخلفات مالیاتی و تاسیس شرکت‌های مالی پنهانی در خارج از کشور داشت.

با وجود اینکه نام نواز شریف نخست وزیر پاکستان در اسناد افشا شده از سوی این موسسه پانامایی نیست اما مخالفان سیاسی وی مدعی هستند که خانواده نخست وزیر و حتی شخص نواز شریف دارایی غیرقانونی انباشته کرده و تخلفات غیرقابل انکاری در زمینه پولشویی انجام داده است.

افشای این اسناد، پای نواز شریف و فرزندانش را به دادگاه کشاند و سرانجام پس از روند طولانی رسیدگی قضایی به این پرونده فساد مالی، دادگاه عالی پاکستان امروز مصادف با ششم مرداد ماه سال ۱۳۹۶(۲۸ ژوئیه ۲۰۱۷) رای نهایی خود را صادر و حکم به سلب صلاحیت نواز شریف داد و بدین ترتیب پرونده سومین دوره نخست وزیر نواز شریف نیز نیمه کاره مختومه شد.

چه کسی جانشین نواز شریف می‌شود

ساعاتی پس از حکم دادگاه عالی پاکستان و خالی شدن کرسی نخست‌وزیری این کشور، گمانه‌زنی‌ها درخصوص اینکه کدام یک از اعضای حزب حاکم پست نخست وزیری را در اختیار خواهد گرفت، آغاز شده است.

نخستین گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که «شهباز شریف« سروزیر ایالت پنجاب به عنوان مرکز قدرت سیاسی حزب مسلم لیگ نواز(حزب حاکم به رهبری نواز شریف) و برادر نخست‌وزیر برکنار شده، یکی از اصلی ترین گزینه‌ها برای معرفی شدن به عنوان نامزد حزب حاکم برای تصاحب کرسی نخست وزیری است.

همچنین برخی شنیده‌ها حاکی است «سردار ایاز صادق» رئیس مجلس ملی، «احسن اقبال» وزیر توسعه و برنامه‌ریزی کابنیه منحله نواز شریف، «شاهد خاقان عباسی» وزیر نفت و منابع طبیعی کابینه منحله نواز شریف و «مصدق ملک» سخنگوی کاخ نخست‌وزیری و حزب مسلم لیگ نواز از دیگر گزینه‌های حزب حاکم برای معرفی به عنوان نامزد نخست وزیری هستند.

هنوز مشخص نیست جناج مخالف در مجلس ملی قصد دارند چه کسی را به عنوان نامزد مورد نظر خود برای نخست وزیری معرفی کنند.

طبق روال قانونی در پاکستان، در صورت سلب شد صلاحیت نخست وزیر، کابینه وی خود بخود منحل می‌شود و رئیس جمهوری برای تشکیل نشست مجلس ملی برای انجام رایزنی‌های با هدف تعیین نامزد حزب حاکم و جناح مخالف از میان نمایندگان این مجلس برای تصدی کرسی نخست وزیری ، فراخوان می‌دهد و رای گیری توسط نمایندگان مجلس ملی برای تعیین نخست وزیر آینده انجام می‌شود.

با توجه به اینکه اکثریت کرسی‌های مجلس ملی پاکستان در اختیار حزب حاکم (حزب مسلم لیگ نواز تحت رهبری نواز شریف) است، بطور طبیعی نخست وزیر بعدی از میان حزب حاکم انتخاب می‌شود و جناح مخالف شانسی برای تصاحب کرسی نخست وزیری ندارد.

نخست وزیر جدید وظیفه تشکیل کابینه جدید را برعهده خواهد داشت.