iran-emrooz.net | Thu, 16.02.2006, 9:39
دنيای اقتصاد - روز ٣٠ آگوست برای بازار نفت يك روز به يادماندنی بود. قيمت نفت خام در اين روز تحتتاثير توفان كاترينا به بهای بیسابقه ٨٥/٧٠ دلار در هر بشكه رسيد.
پس از فرونشستن توفان كاترينا، سير نزولی قيمت نفت آغاز شد تا ٢٩ نوامبر سال ٢٠٠٥ كه بار ديگر آرامآرام قيمت جهانی نفت سير صعودی را در پيش گرفت، با اين تفاوت كه اينبار عوامل سياسی نيز به كمك عوامل طبيعی آمدند تا قيمت نفت روز به روز افزايش پيدا كند. زمستان زود آمده ايالتهای شمالی آمريكا به همراه مسائل پيرامون پرونده هستهای ايران، جهان نفت را آشفته كرد و نوسان قيمت نفت در حالی شدت گرفت كه پايان اين نوسانها تنها افزايش بهای نفت خام بود.
در فاصله ٨ دسامبر ٢٠٠٥ تا ٢٥ ژانويه ٢٠٠٦ نفت خام بيش از ٥ دلار آمريكا افزايش قيمت پيدا كرد تا كشورهای صادركننده نفت طعم شيرين گرانی نفت را بچشند.
با جدیتر شدن بحران هستهای ايران روند افزايش قيمت نفت شتاب بيشتری گرفت و در فاصله يك هفته نزديك به ٤دلار ديگر بر قيمت اين كالای استراتژيك افزوده شد.
عبور قيمت از مرز ٦٩ دلار در روز ٣١ ژانويه باعث به صدا درآمدن زنگ خطر در گوشهای اقتصادی جهان شد، چرا كه بالابودن و بالاماندن قيمت نفت میتوانست بزرگترين ضربه را به رشد اقتصادی كشورهای صنعتی وارد كند. بسياری بر اين عقيدهاند كه طرح كاهش قيمت نفت خام در جريان نشستهای غيررسمی اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در داووس ريخته شد، اما سخنان جورج بوش در كنگره آمريكا و سخنانی كه عليه نفت خاورميانه و وابستگی آمريكا به نفت اين منطقه به زبان آورد، از مهمترين عواملی است كه از فردای آن شاخصهای جهانی نفت سيرنزولی در پيش گرفتند.
گزارشهای پی در پی كه از افزايش ذخاير استراتژيك كشورهای غربی منتشر میشود در ١٥ روز گذشته بخش وسيعی از اخبار و گزارشهای مربوط به حوزه نفت را شامل میشود و سرانجام نيز تاثير خود را گذاشته و بر اخبار نوسانساز سياسی غلبه كردند و قيمت نفت نزولی شده و به اين سقوط ادامه داد. در فاصله ٣٠ ژانويه تا ١٥ فوريه سالجاری ميلادی نفتخام حدود ١٠ دلار كاهش يافته است و اين مساله میتواند اينبار زنگ خطر را در گوش كشورهای صادركننده نفت به صدا درآورد.
فردا روز ديگری بود ...
دنيای اقتصاد / رهام وزيری: هفته گذشته كه كشورهای عضو گروه جی٨ در بيانيه پايانی نشست مسكو اعلام كردند كه نفت خام بايد به قيمت سال ٢٠٠٤ ميلادی باز گردد، بسياری از كارشناسان نفتی جهان آن را واقعهای دور از ذهن خوانده و آن را به يك آرزو تعبير كردند. اما روند قيمت نفت خام از فردای آنروز به گونهای شد كه همان تحليلگران را امروز در مقامی میبينيم كه مجبور شدهاند با تامل بيشتری به بررسی اجلاس مسكو و تغييرات نفت خام پس از آن بپردازند و البته بسياری از آنها در تحليلها و ديدگاههای خود تجديدنظر كردهاند.
گام اول سقوط
مدتها است كه نفت كمتر از ٦٠ دلار به فراموشی سپرده شده بود و حتی خوشبينترين معاملهگران نيويورك و لندن نيز نمیتوانستند تصور كنند كه تا قبل از پايان مساله هستهای ايران بتوانند نفت را بشكهای كمتر از ٦٠ دلار بخرند. اما اين اتفاق سرانجام در روز ١٤ فوريه (٢٥ بهمن) رخ داد. در آخرين ساعتكاری بازار نايمكس در نيويورك در روز ١٤فوريه بهای هر بشكه نفت خام وست تگزاس اينترمديت در حالی كه به قيمت هر بشكه ٤٤/٦٠ دلار آمريكا فروخته میشد، ناگهان با يك كاهش ٥٤ سنتی به قيمت ٩٠/٥٩ دلار آمريكا رسيد.
زمان زيادی تا پايان كار بازار نايمكس باقی نمانده بود و وقتی اين خبر بر روی خط خبرگزاریهای جهان قرار گرفته بود كه زمان انجام معاملات به پايان رسيده بود. اندك خبرگزاریهايی كه روز ١٤فوريه خبر كاهش قيمت نفت خام به كمتر از ٦٠دلار را مخابره كردند در تحليلهای خود اين نكته را يادآور شدند كه حاشيه ١٠ سنت نمیتواند حاشيه پايداری باشد و اين احتمال وجود دارد كه در روز ١٥فوريه قيمتها، بار ديگر افزايش پيدا كند و به بالاتر از ٦٠دلار برسد.
و اين داستان ادامه يافت
اما فردا روز ديگری بود. روندی كه در آخرين ساعت كاری روز ١٤ فوريه شروع شده بود، در روز ١٥ فوريه نيز ادامه پيدا كرد و بهای نفت خام افزايش كه پيدا نكرد هيچ، كمتر هم شد. هر بشكه نفت خام وستتگزاس اينترمديت برای تحويل در ماه آوريل در نيمروز كاری ديروز به قيمت ٥٥/٥٩ دلار آمريكا در هر بشكه رسيد و در ادامه قيمت نفت خام به ٤٤/٥٩ دلار آمريكا رسيده و روی همين عدد ايستاد. خبرگزاری رويتر در گزارشهای پیدرپی خود از وضعيت لحظه به لحظه بازار نفت نايمكس گزارش داد كه معاملهگران نفتی تحت تاثير كاهش قيمتها دست به تكاپوی فراوانی زدهاند تا از فرصت به دست آمده نهايت استفاده را ببرند. با احتساب قيمتهای روز گذشته مشخص میشود كه نفت خام در دو روز گذشته ١/٢ درصد از ارزش خود را از دست داده است. اين پايينترين قيمت نفت خام از روز ٢٣ دسامبر سال ٢٠٠٥ تاكنون است.
كاهش در تمام خانواده
به دنبال كاهش قيمت نفت خام به كمتر از ٦٠ دلار در هر بشكه، روز گذشته ديگر انواع حاملهای انرژی و فرآوردههای سوختی مشتق از نفتخام نيز با كاهش قيمت روبهرو شدند. بيشترين تغيير و كاهش قيمت را در ميان فرآوردههای نفتی، گازوييل به خود اختصاص داد. روز گذشته هر گالن گازوييل با ٢/٣ درصد كاهش قيمت به بهای ٣٨٥/١ دلار آمريكا در بازار نايمكس معامله شد. اين كمترين ميزان قيمت هر گالن گازوييل از ماه مارس سال ٢٠٠٥ ميلادی تاكنون است. همچنين هر بشكه نفت كوره نيز به پايينترين ميزان قيمت خود از ماه سپتامبر تاكنون رسيده است.
يك عامل موثر
در تشريح عوامل موثر بر كاهش قيمت نفت خام در چند روز اخير مسايل متعددی مطرح میشود كه البته در اين ميان يك عامل مدام تكرار میشود. دپارتمان انرژی آمريكا و گزارشهای پیدرپی آن كه پيرامون حوزههای مختلف انرژی و نفت در يك هفته اخير ارايه شده، مهمترين عامل كاهش قيمت نفت در يك هفته گذشته بوده است.
تمامی گزارشهايی كه در يك هفته گذشته از سوی دپارتمان انرژی آمريكا منتشر شده، حاكی از افزايش حجم ذخاير نفتی و فرآوردههای نفتی اين كشور است. تازهترين گزارش اين دپارتمان كه در تاريخ ١٤فوريه منتشر شده و در روز ١٥فوريه بر روی خط پايگاه خبری بلومبرگ قرار گرفته است نشان میدهد كه حجم ذخاير نفت خام اين كشور يك ميليون بشكه افزايش و همچنين حجم ذخاير گازوييل نيز نسبت به هفته گذشته ٦/١ميليون بشكه افزايش داشته است. اين برای هفتمين هفته متوالی است كه حجم ذخاير استراتژيك آمريكا افزايش پيدا میكند. بر اساس اعلام وزارت انرژی آمريكا حجم ذخاير استراتژيك اين كشور نسبت به سال گذشته در همين زمان ١١درصد افزايش داشته است.
عامل سياسی
تحولات هستهای ايران و گزارش شدن پرونده هستهای به شورای امنيت همواره جهان نفت را نگران افزايش قيمتها نگاه داشته بود.
هر چند ايران بارها اين اطمينان خاطر را داده بود كه حجم توليد و صادرات نفت خود را قطع نخواهد كرد و كاهش نخواهد داد. اخبار منتشر شده مبنی بر از سر گرفته شدن مذاكرات با روسيه در تاريخ ٢٠فوريه (يك اسفند) توانست آرامش بيشتری را بر بازارهای نفتی حاكم سازد و به همين دليل بسياری از تحليلگران سايتهای خبری در روز گذشته، كاهش قيمت نفت خام را به اين مساله مربوط دانستهاند.
اطمينان از اوپك
در اختيار داشتن يك سهم بازار ٣٠درصدی هر فروشندهای را به يك قدرت بازار تبديل میكند و اگر اين سهم را از بازار نفت در اختيار داشته باشد قدرت آن بسيار بيشتر خواهد بود. سازمان كشورهای صادركننده نفت، اوپك، در حال حاضر نزديك به ٣٠درصد بازار ٨٤ ميليون بشكهای نفت خام را در اختيار دارد. در اجلاس ١٣٩اوپك بهای توليد كاهش نيافت و همه چيز به اجلاس ١٤٠ در ماه مارس موكول شد. اما در چند روز گذشته اظهارنظرهای غيررسمی كشورهای قدرتمند عضو اوپك همچون نيجريه و عربستان حاكی از آن است كه سقف توليد نفت خام اوپك در سال ٢٠٠٦ كاهش نخواهد يافت. اين مساله به خودی خود میتواند بهترين خبر هفته جاری برای بازار نفت باشد. هر چند تا قطعی شدن اين خبر بايد تا پايان اجلاس ماه مارس صبر كنند. شايد ماه مارس هم ماه ديگری باشد.