فهرست سیاه درندگان آزادی اطلاع رسانی

به مناسبت ٢ نوامبر (١٢ آبان) روز جهانی مبارزه برای پایان دادن به معافیت از مجازات عاملان جنایت علیه روزنامه‌نگاران، گزارش‌گران بدون مرز، فهرست دشمنان آزادی اطلاع رسانی را منتشر می‌کند.

این فهرست سیاه نمایاندن چهره‌ی ٣٥ رئیس دولت، رهبر مذهبی، سیاست مرد، میلیشیا و گروه‌های تبهکاری هستند که رسانه‌ها را سانسور و روزنامه‌نگاران را زندانی، شکنجه و می‌کشند. ستم‌کاری برخی از این درندگان آزادی اطلاع رسانی سال‌ها و یا دهه‌هاست ادامه دارد.برخی دیگر تازه‌کارهای بازداشت‌های جمعی و زندانی‌کردن خودسرانه هستند. رئیس جمهور مصر عبدالفتاح السیسی که یک سال پس از کودتای ٣ ژوئیه ٢٠١٣ به ریاست جمهوری رسید، وی که جانشین دشمن‌ دیگر آزادی رسانه‌ها بود، همه کسانی را که از دور یا نزدیک با اخوان‌المسلمین در ارتباط بودند و به این بهانه بسیاری از روزنامه‌نگاران را سرکوب کرد.

در همین ردیف نخست وزیر تایلند پریوات چان او چا قرار دارد، که پس از اعلام حکومت نظامی در ماه می ٢٠١٤ به بستن دهان نه تنها روزنامه‌نگاران، رسانه‌ها وبلاگ‌نویسان که هنرمندان و روشنفکران و مخالفان سیاسی اقدام کرده است. رجب اردوغان پس از کودتای نافرجام ماه ژوئیه امسال با اعلام وضعیت فوق‌العاده فضای سرکوبی را از دو سال پیش آغاز کرده بود با بازداشت‌های جمعی خبرنگاران و تعطیل کردن رسانه‌ها تشدید کرد.

در بروندی پیر نکاوراوزیزا از سال ٢٠١٥ کارزار شدیدی را علیه رسانه‌ها به راه انداخته است و در صدر آن‌ها رسانه‌هایی قرار دارند که کودتای نافرجام در اعتراض به خواست مغایر با قانون اساسی ایشان برای نامزدی دوباره به ریاست جمهوری را پوشش دادند. سرکوب در بروندی به اشکال متفاوت به پیش می‌رود از آزارگری قضایی تا ممنوع انتشار کردن روزنامه‌ها و از بازداشت خودسرانه تا شکنجه و کتک زدن و ناپدید کردن.

در ونزوئلا رئیس جمهور نیکولا مادورو برای تسلیم کردن رسانه‌ها روش عمل خاص خود را دارد، خرید رسانه توسط دوستانش، به مانند روزنامه ال‌یونیورسل و شبکه تلویزویونی گلوبویزیون، و سپس را انداختن موج اخراج و یا مجبور به استعفا کردن روزنامه‌نگاران و یا استفاده از سهمیه‌بندی کاغذ و کم کردن این سهمیه برای رروزنامه‌های مستقل و تعطیل کردن انها،و در آخر با قانون که جرم‌انگاری هر محتوایی‌ست « که مقامات قانونی را مورد پرسش قرار می‌دهند.»

در این فهرست همچنین نام انصار‌الله بنگلاتایم نیز اضافه شده است. گروه تندروی که اسامی وبلاگ‌نویسان لائیک را به «کافر» نشر می‌داد و خواهان مجازات آن‌ها می‌شود. بسیاری از این افراد به قتل رسده‌اند.

در افغانستان و پاکستان طالبان همچنان به کشتار بربرمنشانه ادامه می‌دهند. مناطق تحت کنترل طالبان سیاه چال‌های اطلاع‌رسانی است که در آن خبرنگاران و رسانه امکان فعالیت آزاد ندارند.

در آخر از حوثی‌ها گروه شیعه یمنی باید نام برد که مهار صنعا پایتخت و بخش عمده‌ای از کشور را نیز در دست دارند. از آغاز جنگ حوثی‌ها رسانه‌های بسیاری را سانسور و تعطیل کرده‌اند از این میان شبکه الجزایر، ال یمن شباب، یمن دیجیتال میدا، تعداد خبرنگار ربایی، ناپدید کردن و بازداشت و شکنجه خبرنگاران از شمارش خارج شده است.

در مکزیک کارتل لوس زتاس با آنکه برخی از رهبرانش بازداشت شده‌اند، اما همچنان کارزار ترور و کشتار و ربایش را به شکل خونبار ادامه می‌دهد.

شماری از درندگان آزادی اطلاع رسانی در فهرست که در سال ٢٠١٣ به روز شده بود همچنان حضور دارند، از این میان سید علی خامنه‌ای، طالبان و یا ولادیمیر پوتین، برخی دیگر به دلایل مختلف از فهرست خارج شده‌اند. برخی چون ماهیندا راجکاسا در سری‌لانکا که دیگر در قدرت نیست،و یا اسلام کریمف، و ملاعمر و ملا رسول که مرده‌اند. گروه شبه نظامی در کلمبیا نیز با امضای قرارداد صلح با دولت هر چند با نه رفراندم برگزار شده رودر شده است اما خود امیدی نوید روزهای بهتر برای روزنامه نگاران است.

هر کدام از این درندگان روشی مختص به خود دارد،برای معلوم کردن جنایات بی مجازات این درندگان آزادی اطلاع رسانی گزارش‌گران بدون مرز برای هر کدام شناسه ای درست کرده است. که شامل تاریخ آغاز درنده‌گی، روش حمله مورد علاقه، بازوی نظامی، اهداف خاص، گفته‌های رسمی‌شان و ….

طالبان
گروه جهادگرای اسلامی در افغانستان و پاکستان
از سال ١٣٩٣ درنده آزادی اطلاع‌رسانی است
روش عمل: بربرمنشانه و قرون وسطایی

بربر منشی طالبان در برابر افراد غیر نظامی امری شناخته شده است. سازمان ملل در سال جاری چندین بار آن‌ها را به ارتکاب جنایت جنگی متهم کرده است. از همان آغاز در برابر رسانه‌ها و خبرنگاران روش‌عمل پیدایی داشته‌اند تحمل رسانه تا آنجا که پروپاگاندای آن‌ها را نشر دهد. مناطق زیر کنترل طالبان در افغانستان و پاکستان سیاه‌چال‌های اطلاع رسانی هستند که در آنجا کار مستقل و آزاد برای رسانه‌ها و خبرنگاران ناممکن است. اما نفوذ و تأثیر آن‌ها از این مناطق فراتر می‌رود.

به شکل روزمره طالبان روزنامه‌نگاران و خانواده‌های آن‌ها را تهدید می‌کنند تا خودسانسوری را به شکل کامل برقرار کنند. مسوول شمار زیادی از اختطاف‌ها و حمله‌های هدفمند به رسانه‌ها و خبرنگاران محلی و خارجی هستند. فضای رعب و وحشت که برقرار کرده‌اند اصلی‌ترین مانع رشد و گسترش رسانه‌های آزاد و مستقلی است که در پی سقوط طالبان در سال ۱۳۸۰ به وجود امدند.

آمار کشتار: ٧ همکار رسانه‌ای و ٢ خبرنگار در سال ٢٠١٦

شامگاه چهارشنبه ۳۰ دی‌ماه ١٣٩٤ در منطقه دارالامان کابل یک انتحار کننده خودروی خود را در کنار یک خودروی حامل کارمندان کابورا پرودکشن متعلق به گروه رسانه‌یی «موبی» که تلویزیون طلوع جزو آن است، منفجر کرد در این حمله ۷ تن به شمول شش کارمند گروه رسانه‌ای موبی به قتل رسیدند. این حمله در تاریخ تهاجم به رسانه‌ها و ژورنالیست‌های افغانستان بی‌سابقه بوده است و مسولیت آن را گروه جهادگرای طالبان برعهده گرفت. طالبان این رسانه و شبکه تی وی وان را پیش از این «هدف نظامی» اعلام کرده بودند.

دفتر طلوع نیوز در کابل قرار دارد و بیش از صد همکار رسانه‌ای این شبکه را به یکی از منابع معتبر خبر در کشور تبدیل کرده‌اند. از سال۱۳۸۰ (۲۰۰۱ ) خبرنگاران در افغانستان برای انجام وظیفه خود بهایی سنگین پرداخت کرده‌اند. تا امروز دست کم ٣٧ خبرنگار برای اطلاع رسانی جان داده‌اند. ۱۶ تن از این روزنامه‌نگاران خارجی بوده‌‌اند.

در تاریخ ١٦ خرداد خودروی حامل دیوید گیلکی خبرنگار رادیوی ملی آمریکا (ان پی آر) و همکارش خبرنگار افغان ذبیح‌الله تمنا،که که با کاروان اردوی ملی افغانستان از لشکرگاه به سوی ولسوالی مارجه حرکت می‌کرد، مورد اصابت یک راکت طالبان قرار گرفت. و هر دو کشته شدند.

گفته‌های رسمی: تهدید به مرگ به تاریخ ٢٠ میزان ١٣٩٥، طالبان با انتشار اطلاعیه‌ای رسمی دو شبکه تلویزیونی خصوصی طلوع و شبکه یک را « هدف‌های نظامی» اعلام کردند. طالبان در اطلاعیه‌ای با امضا «کمیسیون نظامی امارات اسلامی افغانستان» نوشته بودند که « این رسانه‌ها را به حیث رسانه نمی‌شناسد بلکه آنان را در اهداف نظامی خویش داخل می‌کند (...)پس از این هیچ یک کارمند ، نطاق ، دفتر، تیم خبری و یا راپور دهندۀ این تلویزیون ها مصونیت نخواهد داشت.»

امتیاز بدست آمده: سیاه‌جال های اطلاع رسانی برقرار شده از سوی طالبان و تهدید و کشتار خبرنگاران بانی خشونتی است که در رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۱۶ افغانستان از میان ۱۸۰ کشور جهان در رده ۱۲۰ قرار داده است.

آیت‌الله سید علی خامنه‌ای
درنده آزادی اطلاع رسانی از سال ۱۳۶۸ جانشین آیت‌الله خمینی از سال ۱۳۶۸، پیش از آن ریئس جمهور اسلامی ایران در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ . روش عمل: آزارگری تداوم دار

یکی از بنیان‌گذاران رژیم جمهوری اسلامی ایران و به این عنوان یکی از معماران نظام سرکوب و سانسور حاکم بر ایران از سال ١٣٥٧، جانشین آیت‌الله خمینی در سال ١٣٦٨. از فردای برقراری نظام جمهوری اسلامی و اصل ولایت فقیه، شرع قانون شده است و به این بهانه آزادی اطلاع رسانی و بیان محدود و خبرنگاران سرکوب می‌شوند. ایران در سال‌های ولایت علی خامنه‌ای همواره یکی از زندان‌های بزرگ جهان برای روزنامه‌نگاران بوده است. با راه اندازی «اینترنت حلال» که با تشکیل شورا و نهادهای متعدد و تحت مسئولیت ولی فقیه و ماموران‌اش همراه است، کنترل بر شبکه های اجتماعی بیشتر و آپارتاید دیجیتالی بر مردم ایران تحمیل شده است. شهروندخبرنگاران و شهروند وب‌نگاران در ایران که شماری قابل توجه است، تحت نظر و کنترل قرار دارند. بسیاری از حرفه‌کاران رسانه‌ها به شکل مداوم احضار و تهدید و یا در وضعیت نابسامان زندانی می‌شوند.

آمار :از سال ١٣٦٨ بیش از ٥٠٠ روزنامه‌نگار و شهروند وب‌نگار محاکمه و محکوم شده‌اند. بیش از ٥٠٠ تن از آن‌ها مجبور به ترک کشور شده‌اند. از آغاز سال میلادی ٢٠١٦، (دی ماه ١٣٩٥) دست‌کم ٤٠ روزنامه‌نگار احضار، ١٥ تن از آن‌ها به زندان محکوم شده‌اند. هم‌اکنون در این کشور بیست چهار روزنامه‌نگار و شهروند وب‌نگار در زندان بسر می‌برند.

بازوی نظامی: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
هدف مورد علاقه: روزنامه‌نگاران مستقل

گفتمان رسمی: دفاع از نسبیت فرهنگی و مذهبی در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۷۷:  « برخی افراد از آزادیهای تازه به دست آمده مطبوعاتی سخن گفته‌اند که به نظر من سخنی غیر واقعی است، زیرا مطبوعات در سالهای گذشته نیز آزاد بوده‌اند و حتی گاهی در مورد اصول انقلاب نیز هر چه میخواستند، مینوشتند و هیچ کس هم متعرض آنها نمیشد، اما عده‌ای که در گذشته به خاطر پرونده‌های ناپاک خود و به خاطر کینه به انقلاب و امام سر در لاک خود کرده بودند، اکنون بر اساس یک تحلیل غلط از حضور سی میلیونی مردم در انتخابات اخیر ریاست جمهوری، وارد میدان شده‌اند، در حالی که این سی میلیون رأی، دلیل بارزی بر تثبیت نظام بود و یکی از افتخارات نظام این است که ۱۸ سال پس از پیروزی انقلاب، نزدیک به ۹۰ در صد واجدین شرایط، وارد میدان انتخابات شدند. »

آیت الله خامنه ای در اردیبهشت ١٣٧٩ دستور با «پایگاه دشمن خارجی در داخل کشور» خواندن رسانه‌ها،حمله به مطبوعات اصلاح‌طلب منتشر شده در فردای انتخاب محمد خاتمی به ریاست جمهوری ایران، در سال ١٣٧٦ را صادر کرد. از آن پس بیش از ٣٠٠ رسانه توقیف و ده‌ها هزاران صفحه بر روی اینترنت سانسور شده‌ است، این سرکوب رسانه‌های جدید و شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای را هم که در خارج از ایران پخش می‌شوند، هدف قرار داده است. امتیاز بدست آمده: جمهوری اسلامی ایران در رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات گزارش‌گران بدون مرز در سال ۲۰۱۶ از میان ١٨٠ کشور جهان در رده ١٦٩ قرار دارد. این کشور از آغاز انتسار این رده‌بندی همواره در رتبه‌های پایینی جدول بوده است.

***

اردوغان دشمن آزادی مطبوعات شناخته شد

دویچه وله: گزارشگران بدون مرز می‌‌گوید روزنامه‌نگاران در بسیاری از کشورها زیر فشار سانسور و تهدیدهای گسترده‌ حکومت‌ها قرار دارند. در این میان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز به تازگی وارد فهرست دشمنان آزادی مطبوعات شده است.

در گزارش تازه گزارشگران بدون مرز که روز چهارشنبه (۲ نوامبر/ ۱۲ آبان) منتشر شد، نام ۳۵ رئیس دولت و حکومت، سازمان‌های افراط‌گرا و جنایتکار و نیز سرویس‌های مخفی به عنوان “دشمنان آزادی مطبوعات” فهرست شده‌اند.

این گزارش به مناسبت ۲ نوامبر، روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای مرتکبان جنایت علیه روزنامه‌نگاران، انتشار یافته است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ١٨ دسامبر ٢٠١٣ با تصویب قعطنامه‌ای، روز ٢ نوامبر را “روز جهانی پایان دادن به مصونیت از مجازات برای عاملان جنایت علیه روزنامه‌نگاران” نام نهاد.

در گزارش امسال گزارشگران بدون مرز برای نخستین بار نام رجب طیب ادوغان، رئیس جمهور ترکیه، پادشاه عربستان سعودی و گروه “دولت اسلامی”(داعش) نیز وارد فهرست دشمنان آزادی مطبوعات شده‌اند.

زیر تدابیر وضعیت فوق‌العاده در ترکیه که بعد از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه در این کشور برقرار شده، اردوغان اکثریت رسانه‌های این کشور را کنترل می‌کند. به گفته گزارشگران بدون مرز، در این کشور هم‌اکنون ۱۳۰ روزنامه‌نگار در زندان به‌سر می‌برند و از فعالیت ۱۴۰ رسانه جلوگیری شده است.

در فهرست تازه دشمنان آزادی مطبوعات در کنار رجب طیب اردوغان، عبدالفتاح سیسی (رئیس‌جمهور مصر)، پرایوت چان‌اوچا (رئیس دولت نظامی تایلند)، پیر انکورونزیزا (رئیس‌جمهور بروندی) نیز جای گرفته‌اند.

هم‌چنین برای نخستین بار ملک سلمان (پادشاه عربستان سعودی)، نیکولاس مادورو (رئیس جمهور ونزوئلا)، شبه‌نظامیان حوثی یمن و گروه تروریستی “دولت اسلامی” (داعش) نیز در فهرست گزارشگران بدون مرز، به عنوان دشمنان آزادی مطبوعات معرفی شده‌اند.

در این فهرست علاوه بر نام‌های جدید، اسامی دیگری وجود دارند که سال‌هاست عنوان “دشمنان آزادی مطبوعات” را یدک می‌کشند؛ از جمله ایسایاس آفورکی رئیس جمهوری اریتره، عمر البشیر رئیس جمهور سودان، شی جین پینگ رهبر چین و کیم جونگ اون دیکتاتور کره شمالی.

هم‌چنین وضعیت روزنامه‌نگاران مستقل در حکومت‌هایی مانند رائول کاسترو رئیس جمهور کوبا، لی هسین نخست‌وزیر سنگاپور، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه فاجعه‌بار است.

در این فهرست نام افراد و سازمان‌هایی قرار گرفته‌اند که از نظر گزارشگران بدون مرز از طریق سانسور، بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه و قتل به‌طور ویژه در سرکوب رسانه‌ها نقش دارند.

میشائیل ردیسکه، مدیر بخش آلمان گزارشگران بدون مرز می‌گوید وجود شمار زیاد اسامی در فهرست دشمنان آزادی مطبوعات نشان می‌دهد که خودکامگان و افراطیون هنوز مطمئن هستند که می‌توانند بدون ترس از مجازات، مطبوعات را هم‌چنان سرکوب کنند.

به گفته ردیسکه برخی از قدرتمندان سال‌هاست بدون آنکه مجازات شوند، روزنامه‌نگاران منتقد را تحت تقیب قرار داده، آنها را شکنجه می‌کنند یا به قتل می‌رسانند. به همین دلیل او از سازمان ملل متحد خواسته است که نماینده ویژه‌ای را برای حفاظت از روزنامه‌نگاران تعیین کند.