مراسم يازدهمين سال گذشت درگذشت مهندس مهدی بازرگان در حسينيه ارشاد برگزار شد.
به گزارش ايسنا، در اين مراسم كه از سوی ستاد بزرگداشت مهندس بازرگان برگزار شده بود، در ابتدا صدر حاج سيد جوادی به بيان ويژگی‌های مهندس بازرگان پرداخت و او را نماد انديشه و دارای نگاهی خردمندانه به پديده مدرنيزاسيون معرفی كرد.
وی ادامه داد: مهندس بازرگان مردم را در پذيرش نحله‌های فكری و باور‌های خود آزاد می‌داند تا از طريق ارزش‌های انسانی به واسطه‌ گزينش‌های فكری، اسلامی كه صلح را نويد می‌دهد راه خود را انتخاب كند و از جهل و خمودگی بيرون آيد.
در ادامه دكتر محمد حسين بنی‌اسدی از خانواده مرحوم مهندس بازرگان، به ارائه بحثی با موضوع مهندس در نقش مدير به بررسی رابطه دين و مديريت در زندگی مهندس بازرگان اشاره كرد.
وی با اشاره به اينكه تاكنون عملكرد و زندگی مهندس بازرگان در ابعاد مختلف مورد ارزيابی قرار گرفته اما به عنوان يك مدير بررسی نشده است، يكی از مهمترين مسائل كشور را مديريت و اخلاق در مديريت برشمرد و گفت: از اين رو بررسی سنت و روش مديريتی بازرگان می‌تواند آموزنده و الهام‌بخش باشد. از آنجا كه بازرگان تنها يك نظريه‌پرداز نبود و در مقام اجرا در مديريت كارهای مذكور را دخالت و مشاركت داد، بررسی شيوه‌های مديريتی او می‌تواند مفيد و ياری‌دهنده باشد.
بنی‌اسدی در ادامه با ذكر نكاتی درباره انگيزه‌ مسافرت و تحصيل مهندسی و تجارب بازرگان در فرانسه و بازگشت به ايران، به دينداری بازرگان و رابطه آن با مديريت پرداخت و گفت: مهندس بازرگان زمانی كه از فرانسه بازگشت عنوان كرد كه در دانشگاه اروپا درس خوانده و چنين ديد جامعی داشت. همچنين درباره‌ رشته‌ تحصيلی او كه مهندسی بود، به عقيده‌ منتقدين پارادايم مكانيستيك ابزارهای مهندسی برای پذيرفتن مسووليت اجتماعی و مديريت سازمان‌های اجتماعی و جامعه كافی نمی‌باشد. سوال اين است كه بازرگان چگونه چنين مسووليت‌هايی را در زندگی پذيرفته است.
وی همچنين درباره‌ی دينداری بازرگان با اشاره به اينكه او در خانواده مذهبی تربيت شد و وارد مدرسه دارالمعلمين شد، اظهار داشت: زندگی و تحصيل در فرانسه به مدت هفت سال در تفكر و بينش او آثار ژرفی داشت و در اعتقادش به آزادی‌های اجتماعی آزادتر شد. از هماهنگی و همزيستی و رابطه‌ سازنده بين دين و علم مطمئن‌تر شده و به نقش سازنده‌ دين و اصلاحات دينی و اخلاقی اميدوارتر شد.
وی با اشاره به ورود سريع بازرگان به حوزه مديريت، تصريح كرد: نگرش علمی و مهندسی و روش‌ها و تكنيك‌های بازرگان بخشی از ابزار‌های او در مديريت و رهبری اجتماعی شدند.
بنی‌اسدی در ادامه با اشاره به رابطه دينداری و مديريت بازرگان، يادآورشد: رفتار بازرگان نشان می‌داد كه او مديريت را علم و هنری می‌داند كه شخص را قادر به هدف‌گذاری و استفاده موثر از منابع و امكانات برای تحقق هدف‌ها سازد. از اين رو قائل به مشروعيت بخشيدن به مديريت از طريق دين نبود و دينداری در منش و اخلاق او در مديريت مشاهده می‌شد.
دين رابطه‌ی نزديك و غير مستقيمی با مديريت بازرگان داشت و پشتيبان و مقوم اخلاق او در مديريت بود.
اين عضو خانواده مهندس بازرگان با اشاره به اينكه سه نوع مدير گذشته‌نگر، حال‌نگر و آينده‌نگر وجود دارند،‌ به اين تقسيم‌بندی مديران عاقبت‌نگر را نيز اضافه كرد و بازرگان را از جمله اين مديران معرفی كرد.
به عقيده وی،‌ اين مديران هميشه به اين موضوع آگاهند كه بين فشار‌های محيطی و پاسخ آنها به آن فشارها، فاصله‌ای است كه آزادی نام دارد و اين ويژگی‌سرمايه بزرگ انسانی است. اين مديران بجای آنكه آينده تحولات موجود را پيش‌بينی و از فرصت آن بهره‌داری كنند، آينده اصولی و معقول را برای جامعه، سازمان و خانواده و خودشان مشخص می‌كنند.
بنی‌اسدی در تحليل نقش و روش بازرگان در مديريت، به ابعادی چون مديريت برخورد با از دست ندادن زمان، مديريت خانواده و همچنين مديريت در سازمان‌ها و انجمن‌های مدنی و سياسی و مديريت در سازمان‌های فنی، صنعتی و اقتصادی اشاره كرد.
در ادامه‌ اين مراسم، مهدی امين‌زاده از فعالان دانشجويی با ارائه بحثی با عنوان بازرگان و نياز زمانه، اظهار داشت: مهندس مهدی بازرگان يكی از معدود متفكران ميهن ماست كه در كنار كار فكری و جای گذاردن ميراث مكتوب از تفكرات خود، توجه ويژه‌ای به نهادسازی داشته است و ميراثهايی در قالب مراكز، سازمان‌ها و انجمن‌های متعدد داشته است.
وی هدف بازرگان را از اين اقدام حمايت از تفكر مذهبی در زمانه و پاسخگويی به بخشی از نخبگان، روشنفكران، جوانان و دانشجويان و هدف ديگر او را تلاش در جهت ارائه و ترويج اين تفكر دانست كه دين و علم نه تنها مغايرتی با هم ندارند بلكه بسياری از نكاتی كه دين می‌گويد قرن‌ها بعد توسط علم به اثبات رسيده و يا به اثبات می‌رسد.
وی افزود: پيش از اين حاصل كار نخبگان و روشنفكران منكر دين و سنت‌مداران، قرار دادن دانشجويان بر سر دو راهی علم و يا دموكراسی بود و طبيعی بود كه يكی از اين دو راه را برگزينند اما بازرگان با تلاش فكری از طريق انجمن‌های اسلامی كوشيد كه از كنار اين دو راه، راه جديد و تازه‌ای بگشايد و گزينه‌ای جديد كه انطباق دين و علم بود را در كنار هم قرار دهد.
اين فعال دانشجويی معتقد است كه همان ضرورتی را بازرگان را به چنين اقدامی رساند امروز نيز در قالب‌های جديد و با همان محتوا گريبانگير دانشجويان است. سرگشتگی هويت كه يكی از معضلات جامعه‌ ماست در بين جوانان ديده می‌شود و انجمن‌های اسلامی كه همواره زير ذره‌بين انتقادات بوده‌اند از اين زاويه‌ همواره مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.
امين‌زاده با اعتقاد به اينكه حل چنين مشكلی نيازمند ايفای نقش چند گروه مختلف از جمله اعضای مجموعه‌ دانشجويی است، گفت: در ساليان اخير فضای پر تلاطم سياسی موجب شده كه اين مسائل در صدر برنامه‌های انجمن اسلامی قرار گيرد و فرصت كمتری پيدا كنند تا موضوعات هويتی و مذهبی را مورد بررسی قرار دهند.
به گزارش ايسنا، در ادامه‌ اين مراسم، اعظم طالقانی با ارائه بحثی با عنوان بعثت و آزادی، تصريح كرد: بازرگان از كسانی است كه يكی از مبانی فكری او قرآن كتاب خدا و علم جديد و مدرن است.
وی با اشاره به ارائه تفسير قرآن از سوی مهندس بازرگان، آن را حاصل ده سال حضور او در زندان برشمرد و ادامه داد:
مرحوم بازرگان در سخنرانی با عنوان بعثت و آزادی عنوان می‌كند كه خدا آزاد منشانه رسولش را برانگيخت و رسول كسی است كه با صلح، آرامش و دوستی و روشمند اصول را به پيش ببرد و رسالت دارد كه جامعه را آگاهی، رشد و فكر دهد.
طالقانی گفت: بازرگان مرد رهايی و رهايی‌بخش بود.
در ادامه اين مراسم، حسن يوسفی اشكوری به ارائه‌ بحثی با عنوان بازرگان و اسلام آينده پرداخت و گفت: اين عنوان تركيبی به دو جمله دارد، اول بازرگان و دوم اسلام آينده، می‌خواهم در ذيل اين عنوان با معرفی مختصری از شخصيت، تفكر، منش و مجموعه ميراث سنتی و فكری بازرگان، پلی به آينده بزنم و اشارتی به وضع موجود و آينده مسلمانان و ايرانيان داشته باشم.
يوسفی اشكوری ادامه داد:‌ مهندس بازرگان می‌تواند از نماد‌های اسلامی آزدی‌خواه و پيشرفته در دنيای امروز باشد.
وی همچنين با اشاره به اينكه بعد از فروپاشی شوروی و بطور خاص بعد از حادثه ١١ سپتامبر دنيای غرب كه دشمن جدی خود يعنی شوروی را از دست داده بود به دنبال دشمن جديدی می‌گشت كه زمينه‌های آن را در اسلام بنيادگرا پيدا كرد و در ١١ سپتامبر اسلام را به عنوان دشمن صلح معرفی كرد.
وی چالش بين اسلام و غرب را چالش جديدی ندانست و گفت: «بعد از جنگ جهانی دوم نمی‌توان گفت كه پيروزی با كدام يك از اين دو بود. مسلمانان ضمن اينكه موفق شده بودند استعمار را بيرون كنند، اما آلترناتيوی نيافته بودند و ناكام ماندند و هنوز اين مرحله پايان نيافته بود مرحله‌ چهارم از يازده سپتامبر به وجود آمد.»
وی با اشاره به سخن بوش بعد از حادثه‌ ١١ سپتامبر مبنی بر تكرار جنگ‌های صليبی، خاطرنشان كرد: امروز اين جريان تكرار می‌شود و آزار مسلمانان تحت عنوان مبارزه با تروريسم ادامه دارد و جريان بنيادگرا آب به آسياب آنها می‌ريزد. در اين شرايط شخصيتی مثل بازرگان می‌تواند نماد اسلامی جريان خردورزانه اسلامی باشد.
وی همچنين در تبيين شخصيت بازرگان با اشاره به اينكه بازرگان هم اسلام را پذيرفته بود و هم آن را مطابق با عصر و زمان خود تطبيق می‌كرد، چهار ويژگی اخلاق‌مداری، آزاديخواهی، عدالت‌طلبی و دغدغه‌ توسعه‌ ايران را از ويژگی‌های بارز وی برشمرد.
يوسفی اشكوری با اشاره به جريان‌هايی تحت عنوان معنويت‌گرا، تصريح كرد: ايرادی ندارد كه چنين جرياناتی پيش بيايد. ما از هر فكری كه به كاهش تنش بينجامد استقبال می‌كنيم. معتقدم كه بازرگان دغدغه‌ آزادی ملت ايران و حتی مسلمانان را داشت اما نقطه‌ عزيمتش ايران بود و بعد به اسلام می‌انديشيد. بازرگان فقط در تفكر دموكرات نبود بلكه عملا شخصيتش نيز دموكرات بود.
وی با اشاره به ويژگی عدالت‌طلبی بازرگان، تصريح كرد: بازرگان معتقد به عدالت و آزادی توام با هم بود و معتقد بود تا آزادی تحقق نبايد عدالت در هيچ بعدی محقق نمی‌شود و تجربه‌ جمهوری اسلامی در سال‌های اخير نشان داده كه چنين است.
يوسفی اشكوری از مصاديق امروزی عدالت را آزادی سياسی، مشاركت مردم در تحقق آزادی و امور كشور و تشكيل احزاب و نهاد‌های مدنی دانست و تاكيد كرد وقتی زندانی سياسی وجود دارد سخن از عدالت گفتن افسانه است.
بنابراين گزارش، در اين مراسم افرادی مانند ابراهيم يزدی، عبدالله نوری، حسين انصاری‌راد، محمد توسلی، غلامعباس توسلی، هاشم صباغيان، صدر حاج سيدجوادی، محمد بسته‌نگار، محمدعلی دادخواه، حسين رفيعی، نويد بازرگان، اعظم طالقانی، طاهره‌ طالقانی، حسن يوسفی اشكوری و جمعی ديگر از فعالان ملی مذهبی، دانشجويان و اساتيد دانشگاه حضور داشتند.
همچنين دو دسته گل از سوی وزرای دولت موقت و همچنين نهضت آزادی ايران روی سن قرار گرفته بود.
در حاشيه ‌اين مراسم CD مربوط به زندگينامه‌ مهندس بازرگان و همچنين كتاب تاريخچه حسنيه ارشاد توزيع می‌شد.


گزارش "ايرنا" از مراسم يازدهمين سالگرد درگذشت "مهدی بازرگان"

مراسم يازدهمين سالگرد درگذشت "مهدی بازرگان" نخست وزير دولت موقت ايران پس از پيروزی انقلاب اسلامی، عصر روز پنجشنبه در حسينيه ارشاد تهران برگزار شد.
به‌گزارش خبرنگارايرنا، دراين مراسم جمعی از فعالان سياسی، اساتيد حوزه و دانشگاه، دانشجويان و مردم حضور داشتند.
"احمد صدر حاج سيد جوادی"، "امينی زاده"، "اعظم طالقانی" و "يوسفی اشكوری" از جمله سخنرانان اين مراسم بودند كه به بيان خاطراتی از زندگی و فعاليت سياسی و اجتماعی مرحوم بازرگان پرداختند.
"احمد صدر حاج سيد جوادی" در سخنانی با بيان‌اينكه امروز برای بزرگداشت يك انديشه والا گردهم آمده‌ايم، ازبازرگان به عنوان پيام رسان انديشه‌ای برخاسته از دين برای تحقق آزادی ياد كرد.
وی گفت: بازرگان، انديشه‌ای بود كه آفات استبداد را باتمام وجودحس كرد و فرياد حق و آزادی را سر داد.
حاج سيد جوادی برگزاری مجالس بزرگداشت افرادی چون "بازرگان را فرصتی دانست تا شايد از ميان نسل امروز افرادی چون وی چهره شوند.
براساس اين گزارش دراين مراسم، فيلمی از زندگی مهندس بازرگان دردوران فعاليت وی به عنوان نخست وزير دولت موقت، به نمايش درآمد.
در اين مراسم اعلام شد كه صبح فردا (جمعه)، مراسمی بر سر مزار مهندس بازرگان در قم برگزار می‌شود.
پيش از اين، همايش علمی - فرهنگی بزرگداشت مهندس مهدی بازرگان طی روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه با حضور جمعی از شخصيت‌های علمی - فرهنگی و سياسی، درحسينه ارشاد تهران برگزار شده بود.
مهندس بازرگان ، زمستان سال ۱۳۷۳‬هنگام عزيمت به خارج از كشور برای درمان بيماری خود ، در سوئيس درگذشت.


در حاشيه مراسم

** مراسم‌يازدهمين سالگرد درگذشت "مهدی بازرگان" نخست وزيردولت موقت ايران پس از پيروزی انقلاب اسلامی، در حالی روز پنجشنبه در حسينيه ارشاد تهران برگزار شد كه تعدادی ازحاضران به طور ايستاده در سالن ورودی و صحن حسينيه ارشاد مطالب سخنرانان را استماع كردند.

** برخی كتابها، مقالات و آثار تاليفی مهندس بازرگان دراين مراسم در معرض ديد حاضران قرار گرفت.
زندگی نامه مرحوم طالقانی، آثار مصدق و تاريخچه حسينيه ارشاد به همراه لوح فشرده زندگی‌نامه مرحوم بازرگان از ديگر آثار به نمايش گذشته در حسينيه ارشاد بود.

** در كنار جايگاه سخنرانی مدعوين اين مراسم دو تاج گل بزرگ قرار داشت كه بر روی آنها نوشته شده بود از طرف "وزرای دولت موقت".

** " بادكوبه‌ای " از شعرای معاصر كشور در بخشی از اين مراسم به قرائت قطعه شعری در وصف مرحوم بازرگان و اهداف و برنامه‌های دولت موقت پرداخت كه با تشويق حاضران در مراسم همراه شد.