حمیدرضا جلائی‌پور (جامعه شناس)

در هفته‌های اخیر اغلب اصلاح طلبان خوشنام و دارای اعتبار در میان افکار عمومی از کاندیداتوری روحانی در انتخابات ۹۶ دفاع کردند. در مقابل این مواضع عده‌ای از منتقدین گفتند بهتر است قبل از دفاع از روحانی با او چانه زنی و معامله‌ای انجام شود و سپس از او حمایت شود. این نوشته نقدی کوتاه بر این منتقدین است.

۱) این دوستان منتقد توجه دارند معامله و امتیاز گیری اصلاح‌طلبان در جریان انتخابات ۹۶ به معنای نشستن در یک مغازه معاملات ملکی نیست که در مذاکره یک چیزی بدهیم و یک چیزی بگیریم. همه می‌دانیم خاتمی و جریان اصلی اصلاح‌طلبان چنین معامله‌گری نبوده و نیستند و اصلاح‌طلبان در سال ۹۲ و ۹۴ هم با اعتدال‌گرایان چنین معامله نکردند. دغدغه و معامله اصلی اصلاح‌طلبان حفظ بهتر منافع ملی ایرانی است (که از چند سو این ایران در دوره جانشینی در معرض مخاطره است) نه گرفتن چند تا پست و سمت اجرایی.

۲) اساسا چانه‌زنی و معامله اصلاح‌طلبان در انتخابات ۹۶ در نشست‌های پشت پرده صورت نمی‌گیرد. بلکه معامله اصلاح‌طلبان در واقع در برابر چشم میلیون‌ها نفر از مردم ایران انجام می‌گیرد. و اصلا همین «نحوه انجام این معامله» در پیش چشم پایگاه میلیونی رای اصلاح طلبان است که اصل سرمایه اصلاح‌طلبان را تشکیل می‌دهد. و گرنه اصلاح‌طلبان که سرمایه مالی و رسانه‌ای دولت پنهان را در انتخابات در اختیار ندارند تنها سرمایه انها یک آبرویی است که بین مردم دارند.

۳) این میلیون‌ها رای دهنده انتظار دارند اصلاح‌طلبان برای خود درب پپسی باز نکنند بلکه اولا به مردم بگویند رئیس جمهور مقدور و ممکن (نه مطلوب و اتوپیایی) کیست. ثانیا موانع انتخاب شدن این رییس جمهور چیست و چه باید کرد.

۴) به نظر من همچون دیگر اصلاح‌طلبان خیلی صادقانه از هم اکنون باید به مردم گفت رییس جمهور مقدور و ممکن و موثر ما روحانی است ولاغیر.

۵) باید به مردم بگوییم دولت پنهان با تمام قوا وارد شده تا افکار عمومی را از روحانی مایوس کند و روحانی و اطرافیانش را بترساند تا خود روحانی نیاید.

۶) باید به افکار عمومی بگوییم این دولت پنهان خیلی دوست دارد که با دست تعدادی «اصلاح طلبان ناپیگیر ولی مدعی» و «شرمنده در برابر دولت پنهان» زیر پای روحانی را با حرف‌های به ظاهر قشنگ و دموکراتیک سست کند. چون تندروها می‌دانند که اگر فقط خودشان تخریب فعلی علیه روحانی را ادامه دهند اتفاقا فضای انتخاباتی دو قطبی می‌شود و روحانی رای بیشتری می‌آورد.

۷) دوستان اگر ما اصلاح‌طلبان چنین کردیم اولا کار را برای مردم در فرصت مهم انتخاباتی مشکل نکردیم ثانیا روحانی هم مثل سه سال گذشته می‌داند که پایگاه رایش کجا است.

۸) در ضمن ما اصلاح‌طلب‌ها هم باید منصف باشیم. زیرا در سه سال گذشته اصلاح‌طلبان از سوی افکار عمومی و نخبگان جامعه مدنی زیر سوال نبوده‌اند که چرا «مردم را تشویق به رای دادن به روحانی کردید؟» یعنی کسی تا کنون به اصلاح‌طلبان اعتراض نکرده که چرا به ما گفتید بروید به روحانی رای دهید. نتیجه انتخابات ۹۴ هم به خوبی نشان داد اقشار متوسط و حقوق بگیر که در سال ۹۲ زیر ۴۰ درصد در انتخابات شرکت بود در سال ۹۴ هفتاد و پنج درصد شرکت کرد.

۹) متاسفانه تجربه من در دو ماه گذشته در محافل و نشست‌های هواداران اصلاح‌طلبان نشان می‌دهد که ما اصلاح‌طلبان در برابر ضعف‌های فراکسیون امید زیر سوال هستیم نه عملکرد روحانی.

۱۰) بنابر این بجا است که حتما تلقی درستی از چانه زنی داشته باشیم و با استحکام از کاندیداتوری روحانی دفاع کنیم زیرا شرایط سال ۹۲ همچنان برقرار است و تا رسیدن به برجام ملی نباید زمینه را برای اختلال دولت پنهان در میان پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان فراهم کنیم.