خبرگزاری مهر - گروه اجتماعی: موثق ترين آمار تصادفات رانندگی در كشور از كشته شدن ١٤٠ هزار و ٩٣٣ شهروند طی ٧ سال گذشته (از ابتدای ٧٧ تا انتهای ٨٣) حكايت دارد و اين در حالی است كه وقوع اين حوادث بيش از ١٢ ميليون مصدوم و ٥٠٠ هزار معلول مادام العمر بر جای گذارده است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی "مهر" ، هرساله در سراسر دنيا بيش از ٥٠ ميليون نفر در اثر حوادث ترافيك مجروح و ٢/١ ميليون نفر كشته می شوند و با وجود اينكه ايران كمتر از يك صدم جمعيت جهان را به خود اختصاص داده ، بيش از يك چهلم از حوادث ترافيكی را به خود اختصاص داده است. در ايران در گروههای سنی يك ماهه تا ٥٠ ساله مهمترين علت مرگ ، حوادث غير عمدی است و در راس همه حوادث ، سوانح ترافيكی قرار دارد.
بنابراين گزارش ، در حالی كه ميزان بروز مرگ ناشی از حوادث مربوط به حمل و نقل در جهان ٨/٢٠ درصد از كل مرگ و ميرها را به خود اختصاص می دهد ، در ايران اين ميزان ٣٨ درصد است.
وزارت بهداشت در سال گذشته به صورت رسمی اعلام كرد: در ايران از هر ١٠٠ هزار نفر در طول سال ، ٢٧٥ نفر دچار سوانح رانندگی می شوند. به طوری كه ٢٣٧ نفر از آنها بستری و ٣٨ نفر می ميرند.
بر اساس پيش بينی سازمانهای بين المللی ، با ادامه اين روند ميزان خسارت جانی سوانح ترافيكی از سال ٢٠٠٠ تا سال ٢٠٢٠ در كشورهای متوسط ٨٠ درصد افزايش يابد و بر اساس پيش بينی بانك جهانی ، در اين مدت كشورهای جنوبی آسيا با افزايشی معادل ١٤٤ درصد ، بيشترين رشد را در مرگهای ناشی از حوادث ترافيكی خواهند داشت. به اذعان كارشناسان اين رقم در ايران نيز در صورت عدم مداخله كارآمد ، همين مقدار رشد خواهد يافت.
به گزارش "مهر"، مطالعات گروه آمار سازمان پزشكی قانونی كشور نشان داد ، ميانگين رشد سالانه ميزان فوتی های تصادفات رانندگی در ٧ سال گذشته ٣/٧ بوده است كه به اين ترتيب در سال ١٤٠٠ ميزان كشته شدگان حوادث ترافيكی به بيش از ٥٨ هزار تن می رسد.
بايد توجه داشت كه در حوادث ترافيكی منجر به جرح علاوه بر كشته شدگان، طيف گسترده تری نيز دچار مصدوميت می شوند. پديده كوه يخ در پيامدهای ناشی از حوادث يك فرآيند واقعی است ، قله كوه يخ كه معمولا مورد توجه قرار می گيرد و به ظاهر كوچك است، موارد مرگ ناشی از حوادث است . ولی بدنه عظيم اين كوه از بستری شدگان ، آسيب ديدگان نيازمند خدمات سرپايی و درمانهای خانگی توام با ناتوانايی های گذرا يا ماندگار تشكيل شده است و عواقب روانی و اجتماعی حوادث نيز بر بزرگی اين بدنه می افزايد.
در ارزيابی بار اقتصادی - اجتماعی ناشی از حوادث همواره بايد اين بدنه عظيم مورد توجه قرار گيرد. مجموعه بررسی های سال های ١٣٧٩، ١٣٨٠ و ١٣٨٢ در ايران نشان داده كه به ازای يك مورد مرگ ناشی از حوادث و ١٣ مورد بستری ، ١٠٠ مورد آسيب منجر به درمان خانگی ، استراحت در منزل و ناتوانی گذرا وجود دارد.
نكته حائز اهميت ديگر در اين بحث ، گروه های سنی قربانيان حوادث ترافيكی است .

بررسی آمار نشان می دهد تلفات اين گونه حوادث بيش از هر گروهی مربوط به طبقه جوان جامعه است. به طوری كه بيش از ٥٠ درصد موارد مرگ ناشی از حوادث را افراد ٤٤ - ١٥ سال تشكيل می دهند. بر اين اساس بر آورد می شود تنها در سال ١٣٨١، ٢ ميليون سال عمر به علت مرگ های زودرس و عمر سپری شده با ناتوانی ، در نتيجه حوادث در كشور از بين رفته است كه ١٠٥ هزار سال آن ناشی از مرگ های زودرس و ٩٥٠ هزار سال آن ناشی از عمر سپری شده با ناتوانی است.

عواقب اجتماعی تصادفات...

عواقبی كه حوادث در زندگی انسانها می گذارد ، علاوه بر از دست دادن سلامتی يا زندگی ، هزينه های مراقبتهای درمانی ، توانبخشی ، از دست دادن درآمد و قدرت توليد نيز هست. كه خود عواقب روحی - روانی را نيز به همراه دارد.
مطالعات انجام شده برروی خانواده هايی كه يك فرد آسيب ديده در جمع خود دارند نشان داده است كه در بعضی خانواده ها اجبارا الگوی زندگی و كار تغيير كرده و حدود يك سوم آنها درآمدشان را از دست داده و حتی در بعضی موارد حضور يك فرد آسيب ديده در خانواده باعث شده است بچه ها از مدرسه رفتن باز بمانند.
در يك مطالعه جامع ديگر پيرامون خسارات وارده تصادفات بر قربانيان و خانواده های آنها مشخص شد كه ٩٠ درصد خانواده های افرادی كه كشته شده و ٨٥ درصد خانواده افرادی كه معلول شده اند ، افت طولانی مدت كيفيت زندگی داشته و در نيمی از موارد اين پيامدها شديد بوده اند. سردرد ، مشكلات خواب ، خوابهای آشفته و مشكلات عمومی سلامت حتی تا سه سال پس از وقوع حادثه نيز در اين افراد مشاهده شد.
نكته ديگری كه بايد به آن توجه داشت اين است كه اگرچه قربانبان محدود به طبقه اقتصادی خاصی نمی باشند ، وليكن تعداد قربانيان فقير به مراتب بيشتر است . همچنين زنده ماندن و بهبود كامل افراد فقير پس از وقوع آسيب نيز كمتر محتمل است.

عواقب اقتصادی تصادفات...

بر اساس گزارش وزارت بهداشت ، هزينه حوادث ترافيكی در سال ١٣٨٠ رقمی حدود ٤ هزار ميليارد تومان برآورد شده است. همچنين شركت های بيمه سالانه ٣١٠ ميليارد تومان خسارات ناشی از حوادث رانندگی را پرداخت می كنند كه ٥٥ ميليارد تومان خسارات مالی و ٢٥٥ ميليارد تومان بابت خسارات جانی است.
از سوی ديگر نگهداری روزانه هر زندانی در كشور بالغ بر ٥ هزار تومان هزينه دارد و با توجه به برآورد قوه قضائيه ، حداقل ٢٢ ميليارد و ٥٠٠ ميليون تومان در سال صرف نگهداری زندانيان مربوط به حوادث رانندگی می شود.

حوادث ترافيكی قابل پيش بينی و پيشگيری هستند

به گزارش مهر ، طبق برآوردهای سازمان جهانی بهداشت ، حوادث ترافيكی در فهرست علل مرگ در جهان از رتبه نهم در سال ١٩٩٠ به رتبه ششم در سال ٢٠٢٠ خواهد رسيد. اما بايد اذعان داشت به عنوان يك عقيده غلط ، اغلب افراد اعتقاد دارند حوادث به صورت شانسی اتفاق می افتد و در نتيجه يك اتفاق غير قابل پيشگيری رخ می دهد. ولی در حقيقت خيلی از حوادث ، اتفاقی و نتيجه غير قابل كنترل سرنوشت نبوده ، بلكه اغلب حوادث از جمله سوانح رانندگی قابل پيش بينی و پيشگيری هستند.
دكتر اتين كراگ ، مدير دپارتمان پيشگيری از آسيب و خشنونت سازمان بهداشت جهانی در راهبرد ٥ ساله اين سازمان برای پيشگيری از آسيبهای ناشی از حوادث رانندگی ، به كار گيری كمربند ايمنی ، صندلی مخصوص كودكان ، كلاه ايمنی موتور سواران ، آموزش رانندگان و ساماندهی ترافيك را از جمله روش های اثبات شده پيشگيری از اين گونه آسيبها عنوان كرده است.
به گفته وی به رغم بالا بودن آمار ميزان مرگ و ناتوانی دائمی ناشی از تصادفات در كشورهای كم درآمد ، بيشتر تلاشهای پيشگيری كننده حوادث رانندگی در كشورهای ثروتمند صورت گرفته است.
پيشنهاد كراگ در اين زمينه به كشورهای كم درآمد ، تهيه راهبردی موثر است كه كارآمدی آن در ساير كشورها به اثبات رسيده و علاوه بر لحاظ منابع مالی به پيچيدگی سوانح رانندگی نيز توجه شده باشد .
نكته حائز اهميتی كه سازمان جهانی بهداشت در راهبرد پنج ساله از آن به عنوان كاستی عمده در حيطه يشگيری از آسيبهای ناشی از حوادث رانندگی نام برده است ، نبود آگاهی كافی در خصوص اين معضل ، به ويژه در ميان سياستگذاران است.
بنابراين گزارش ، مجمع جهانی بهداشت در سال ١٩٧٤ با صدور بيانه ای در رابطه با پيشگيری از حوادث رانندگی ، كشورهای عضو را ملزم به ارتقاء استانداردهای ارائه گواهينامه رانندگی و بالا بردن ايمنی در ساخت وسائل نقليه و جاده ها كرد.
به گزارش "مهر"، در حال حاضر حدود ١٤ ميليون وسيله نقليه موتوری اعم از خودرو و موتورسيكلت در كشور تردد می كند و ٣ هزار نقطه حادثه‌خيز نيز در ايران وجود دارد.
بحرانی بودن ٣ هزار و ٧٠٠ كيلومتر از راههای كشور و كاهش مهارت رانندگان به دليل فقدان آموزش كارآمد ، فرسودگی ناوگان حمل و نقل بار و مسافر و افزايش سالانه ٢٠ درصدی سفر‌ها، موجب شده در سال گذشته حدود ٦٢٠ هزار تصادف درون شهری و برون شهری رخ دهد و ٢٦ هزار كشته و حدود ٤٠٠ هزار مجروح بر جای ماند.
بر اين اساس و به اذعان كارشناسان ، كنترل بروز حوادث ترافيكی اولين ضرورت بهداشتی درمانی و شرط ارتقاء اميد به زندگی در كشور است.