جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - Friday 29 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Mon, 02.01.2006, 10:27


"مهين اسكويی" از هنرمندان برجسته تئاتر ايران و نخستين كارگردان زن ايرانی ، يكشنبه‌شب به دليل عارضه قلبی در بيمارستان پاستور نو زندگی را بدرود گفت. مراسم تشييع پيكر اين هنرمند، روز چهارشنبه ١٤ دی‌ماه از مقابل تالار وحدت تهران برگزار می‌شود‪.

اين هنرمند و مترجم برجسته تئاتر از مدتها پيش با بيماريهای مختلفی دچار شده بود. وی در سال ١٣٠٩ در شهر تهران متولد شد. مراسم تشييع اين هنرمند فقيد، روز چهارشنبه ١٤ دی‌ماه از مقابل تالار وحدت تهران برگزار می‌شود‪.

از مهين اسکويي به عنوان اولين كارگردان زن ايرانی ياد می شود كه از دهه ٢٠ در تئاتر مشغول به فعاليت شد ، در بين سال‌های ١٣٣٠ تا ١٣٣٧ برای تحصيل و فراگيری سيستم استانسلاو سكی به خارج از كشور رفت. برگردان آثار استانيسلاوسكی (نظريه پرداز و كارگردان درباره روش های آموزش های بازيگری و كارگردانی از روسی به فارسی (كار هنرپيشه روی خود در جريان تئاتر ، كار هنرپيشه روی نقش و كار هنر پيشه روی خود در جريان تجسم) ، برگردان نمايش نامه های تانيا (آر لوزف) ، شب های سفيد (داستايسفسكی) ، گرگ ها و بره ها و صاعقه (آستروفسكی) ، سه خواهر ، خرس و خواستگاری (آنتون چخوف) ، در اعماق و ييلاق نشينان فرزندان خورشيد (ماكسيم گركی) و همچنين برگردان مقاله هايی چون تسلط در كار و به انجام رساندن كار (استانيسلاوسكی) ، كارگردانی يعنی چه (گارجوكو) و بسياری ازنوشته های ديگر از جمله آثاری است كه از اين هنرمند به جا مانده است .
اين هنرمند فقيد به همراه مصطفی اسكويی که او هم اندکي پيشتر چشم از جهان فروبست در زمره كسانی بوده اند كه تاكنون خدمات شايان توجه ای را به تئاتر ايران داشته است.


***

مهين طالقانی (اسكوئی) دختر پانزده ساله ای كه هميشه درنمايشهای مدرسه ايفای نقش می كرد. اين دختر ١٥ ساله كار هنری خود را با اركستر «بانو روحبخش» كه خاله اش است به عنوان خواننده گروه كر آغاز می كند و در همين اجراهای اركستر هست كه با مصطفی اسكوئی ٢٢ ساله آشنا می شود و در سال ١٣٢٤ با او ازدواج می كند. اولين حضور او در گروه «تئاتر سيار هنرپيشگان ايرانی» به دعوت استاد نوشين بود، و نوشين نام «سهيلا» را برای او انتخاب كرد و مهين اسكوئی از آن پس تا زمانی كه با گروه نوشين همكاری می كرد به اين نام شهرت داشت.
مهين اسكوئی در نمايش «روسپی بزرگوار» اثر «ژان پل سارتر» به كارگردانی «نوشين» می درخشد و چهره متفاوتی از زن بازيگر را در صحنه های نمايش معرفی می كند.
او در نمايشهای «مستنطق»، «ولپن»، «رزماری»، «توپاز» و «پرنده آبی» كه در آن نقش يك گربه بسيار پر انرژی و شيطان را بازی می كرد، ايفای نقش می كند. با تیراندازی به شاه در 15 بهمن 1328 و تعقیب و بازداشت هاي پس از آن عبدالحسين نوشين نيز که مناسبات تنگاتنگی با حزب توده ايران داشت ناچار به مهاجرت گشت و گروه تتاتری او ، گروه فردوسي، هم دچار بحران و پراکندگی شد. مهين اسكوئی هم به شوروی رفت و به آموختن تئاتر علمی در آن ديار مشغول شد. او با درجه ممتاز موفق به گذراندن دوره كامل كارگردانی گشت. پس از بازگشت به ايران در تئاتر آناهيتا که همسرش مصطفي اسکويي بنيانگذارش بود به كارگردانی ادامه می دهد و در سال ١٣٣٧ اولين كارگردانی خود را با نمايش «خانه عروسك» اثر «ايبسن» تجربه می كند كه بسيار موفقيت آميز بود.سال 1344 زمان جدايي اين زوج پرکار عرصه تئاتر ايران و قطع همکاري مهين با تئاتر آناهيتاست.سال ١٣٤٨ بنا به دعوت «عباس جوانمرد» برای افتتاح تالار نمايش موزه ايران باستان «مهين اسكوئی» نمايش «صاعقه» اثر آستروفسكی را با مهدی فتحی، ولی الله شيراندامی، افروز شيراندامی، آذر عايلی، عصمت صفوی و ... اجرا می كند و بعدتر با همين گروه نمايش های «در اعماق» اثر گوركی، «سه خواهر» چخوف و ... را هم به صحنه مي برد.

در همان اواسط دهه پنجاه و جدايی از «تئاتر آناهيتا»، اسكويی به سمت مترجم زبان روسی در «اداره ذوب آهن» استخدام شد و تا پيروزی انقلاب ، رسماً كارمند آن اداره بود.

از سال ١٣٥٨ كه متاثر از ايدئولوژی و نگاه زمامداران جديد زنان در سينما و تتاتر هم به حاشيه رانده شدند مهين اسكويی هم به ناچار فعاليت اجرايی اش در عرصه تئاتر محدود گشت. او در عوض بخشی از خانه خود را به كلاس آموزش بازيگری اختصاص داد و در تمامی ۲۷ سال پس از انقلاب علاوه بر ترجمه متونی ارزنده در زمينه اين هنر، مجدانه به كار آموزش و تربيت بازيگر پرداخت.
مهين اسكويی برخاسته از خانوداده ای هنرمند بود،. علاوه بر خاله او ، روحبخش كه نام و آوازه ای در خوانندگی داشت، خواهرش پوران هم يكی ديگر از چهره های سرشناس موسيقی ايران در دهه های پيش از انقلاب بود كه ترانه هايی همچون "گل اومد بهار اومد"، "ملاممدجان"، "تك درخت"، و... هنوز هم خاطره انگيزند. اسكويی در مصاحبه ای كه حدود ۶ ماه پيش از اوچاپ شد، هم از خانه نشينی خود در سال های پس از انقلاب و هم از اين كه به هنگام مرگ خواهرش پوران حتی اجازه دفن او را هم نمی‌داده‌اند به تلخی ياد كرد.

"ايران امروز" فقدان خانم مهين اسكويی هنرمند برجسته و خدمتگزار پركار تئاتر ايران را به خانواده ايشان و به جامعه هنری و فرهنگی كشور تسليت می گويد



" width="640" />
 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024