پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - Thursday 28 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Thu, 07.04.2016, 7:29


شرق: پس از اینكه ایران به بازارهای نفتی قبلی خود به‌ویژه در اروپا بازگشت، عربستان برای مقابله با ایران و حفظ جایگاه خود در منطقه و در ادامه تلاش‌ها برای بی‌اثركردن نتایج برجام، سعی كرده در بازارهای دیگر نفتی به ایران حمله كند. این را به‌خوبی می‌توان زمانی كه پیشنهاد فریز نفتی از جانب این كشور مطرح می‌شود، در سیاست‌های نفتی این كشور در چین مشاهده كرد. گویا عربستان بنا دارد بزرگ‌ترین مشتری‌های نفتی ایران را به نام خود ثبت كند.

به گزارش خبرآنلاین، صادرات نفت عربستان در فوریه ۳۶ درصد افزایش داشته است که به بیشترین حد خود در سه‌سال اخیر رسیده است. فقط  محموله‌های نفتی واردشده چین از عربستان در ژانویه ۷۵ درصد افزایش داشته است. در شرایطی که عربستان برای طرح موسوم به «فریز نفتی» اعلام آمادگی کرده اما افزایش محموله‌های عربستان در چین کمی متحیرکننده است. چین اولین و قدیمی‌ترین مشتری نفت ایران بوده و حالا عربستان رقیب ایران در این بازار شده است. جالب است که عربستان با اینکه از طرح فریز نفتی استقبال می‌کند، عملا تعداد محموله‌های نفت خود را به چین به طور چشمگیری افزایش داده است.

جلوگیری از پهلوگیری نفتكش‌های حمل‌كننده نفت ایران در عربستان
پس از ناکامی عربستان و برخی متحدانش در الزام ایران به اجرای فریز نفتی، اکنون روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی از اقدامات عربستان‌سعودی برای کاهش صادرات نفت ایران پرده برداشته است. بنا بر گزارش این روزنامه: «به گفته بازرگانان و واسطه‌های حمل‌ونقل دریایی، عربستان‌سعودی برای مقابله با تدابیر ایران برای افزایش صادرات نفت مانع از ورود کشتی‌هایی شده که نفت خام ایران را انتقال می‌دهند». از زمانی که تحریم‌ها برداشته شد، ایران توانسته است نفت خام خود را به اروپا، از جمله به شرکت‌های «کپسا» اسپانیا، «توتال» فرانسه و «لیتاسکو» روسیه بفروشد. یکی از علل سرعت اندک بازگشت ایران به بازار نفت همین کارشکنی‌هاست. به گفته‌ واسطه‌های شناورهای حمل نفت، تا اواسط آوریل، فقط در حدود هشت نفتکش از جزیره خارک ایران به مقصد اروپا بارگیری کرده‌‌اند و فقط ١٢ میلیون بشکه در انتظار انتقال است.

بر اساس اطلاعیه‌ای که از سوی یکی از شرکت‌های بیمه کشتی‌رانی برای اعضای آن در ماه فوریه صادر شد، از ورود کشتی‌های ایران که نفت خام این کشور را حمل می‌کنند، به بنادر کشورهای عربستان‌سعودی و بحرین جلوگیری می‌شود.

در این اطلاعیه آمده است: «کشتی‌هایی که در یکی از سه توقف آخر خود در مبادی ورودی به ایران پهلو گرفته‌‌اند، پیش از ورود به آب‌های عربستان‌سعودی و بحرین باید از مقامات این کشور مجوز بگیرند. واسطه‌های کشتیرانی و بازرگانان نیز همین مورد را گزارش داده‌اند». درهمین‌حال «گروه نفتکش‌های اینترتانکو» و دیگر دست‌اندرکاران این صنعت اعلام کرده‌اند عربستان‌سعودی هیچ اطلاعیه رسمی‌ای صادر نکرده است.

۴محور اصلی وزارت نفت در سال ۹۵

بااین حال بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت ایران، در گفت‌وگوی خود با تسنیم، برنامه‌های گسترده‌ای را برای سال جاری برای وزارتخانه متبوع خود در نظر گرفته است. وزیر نفت با تأکید بر اینکه به همه امور به موازات هم رسیدگی خواهد شد، گفت: برنامه‌ای برای افزایش تولید یک میلیون‌بشکه‌ای نفت‌خام از میادین مشترک تدارک دیده شده که اجرای ملزومات این برنامه آغاز شده است.

وی افزود: توسعه میادین مشترک در اولویت کاری وزارت نفت قرار دارد و اگر برخی میدان‌ها با کندی در توسعه مواجه شده‌اند، به‌دنبال اصلاح ساختارها برای سرعت‌دادن به فرایند توسعه آنها هستیم. او همچنین در نظر دارد سطح تولیدات نفت خام خود را به چهار میلیون بشکه در روز افزایش دهد و در این رابطه گفته است: افزایش تولید را، هم در برخی پروژه‌های نفتی مستقل و هم در برخی پروژه‌های نفتی مشترک در برنامه داریم. همچنین برنامه بلندمدت‌تری برای افزایش تولید یک میلیون‌بشکه‌ای نفت خام از میادین مشترک تدارک دیده شده که اجرای ملزومات این برنامه آغاز شده است.

‌ پس از برجام هم نتوانسته‌ایم بازار چین را به‌دست آوریم
حمید حسینی، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در گفت‌وگو با «شرق» درباره رقابت عربستان با ایران در بازار چین می‌گوید:‌ چین حدود پنج‌ میلیون بشكه نفت وارد می‌كند كه سهم ایران از این میزان، حدود ۱۰ درصد است و متأسفانه پس از برجام نتوانسته‌ایم سهم خود را در بازار این كشور افزایش دهیم. البته توانسته‌ایم مشتری در چین جذب كنیم و محموله‌های نفتی نیز از ایران به این كشور رفته، اما در حد قابل‌ملاحظه‌ای نبود.

دو استراتژی عربستان برای قبضه بازار نفت چین
حسینی درباره علت این موضوع ادامه می‌دهد: عربستان در رابطه با چین، دو استراتژی را پیگیری می‌كند. این كشور در مالكیت پالایشگاه‌های چین شریك شده و به همین دلیل پالایشگاه مكلف شده است نفت خود را از عربستان وارد كند و دوم آنكه اقدام به ذخیره‌سازی نفت در بنادر چین كرده است. این اقدام كمك می‌كند بسیاری از پالایشگاه‌های كوچك در چین كه چندان در عرصه‌های بین‌المللی فعال نیستند و توان اینكه بتوانند واردات انجام دهند و ال‌سی باز كنند ندارند، به‌راحتی نفت موردنیاز خود را از نفت انبارشده در بنادر چین خریداری ‌كنند. ما در این زمینه هیچ اقدامی نكرده‌ایم. نه برای اجاره مخازن در چین با هدف ذخیره نفت خام اقدام كرده‌ایم و نه در پالایشگاه‌های این كشور سهیم شده‌ایم.

او در یك گمانه‌زنی می‌گوید: شاید دلیل آن باشد كه چین به دنبال خرید نفت خام سبك از ایران است اما ایران امكان افزایش صادرات نفت خام سبك را ندارد و عمدتا آنچه برای عرضه دارد، نفت خام سنگین است. نفت خام سنگین نیز برای پالایشگاه‌های چین كه چندان هم مجهز نیست، مناسب نبوده و به همین دلیل چین نیز از نفت خام سنگین ایران استقبال نمی‌كند.

حسینی در پاسخ به این سؤال كه آیا ایران در این رابطه بازاریابی كرده است، گفت: ایران در این زمینه تلاش كرده است، اما ازآنجاكه به چین توصیه می‌شود از نفت خام سنگین استفاده كند زیرا امكان تبدیل آن در ایران وجود ندارد، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. علاوه بر اینکه ایران اكنون نفت خام سبك خود را به اروپا صادر می‌كند.

این كارشناس با بیان اینكه سهم عربستان در بازار چین بالای ۱۵ درصد است، ادامه می‌دهد: عراق نیز از ایران سهم بیشتری در بازار چین دارد. چینی‌ها در بازار عراق سرمایه‌گذاری كرد‌ه‌اند و از نفت این كشور استفاده می‌كنند. علاوه بر آنكه عراق قیمت‌های پایین‌تری را به چین پیشنهاد می‌كند و قیمت‌های آن جذاب‌تر از قیمت‌های هر بشكه نفت ایران است. همچنین چین در بازار ونزوئلا هم سرمایه‌گذاری سنگینی كرده و درحال‌حاضر كه این كشور نمی‌تواند بدهی‌های خود را به چین پرداخت كند، این بدهی‌ها در قالب نفت كوره و فراورده‌های نفتی دیگر به چین پرداخت می‌شود.

‌ حاكمیت عربستان تهاجمی عمل می‌كند
عضو هیأت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در پاسخ به اینكه این رفتار عربستان در قبال ایران صرفا اقتصادی است یا می‌توان آن را به تقابل سیاسی این كشور برای خنثی‌كردن نتایج برجام و تثبیت موقعیت خود در منطقه نسبت داد، تصریح می‌كند: حاكمیت جدید عربستان بسیار تغییر كرده است و از كشور ملاحظه‌كاری كه سعی می‌كرد روابط خود را با همسایگان خود حفظ كند و به آنها احترام بگذارد، به حاكمیتی بدل شده كه تندرو است و تهاجمی حركت می‌كند و تمام تلاش خود را می‌كند تا برجام به نتیجه نرسد و فكر می‌كند ایران رقیب اصلی این كشور در منطقه است و با قدرت‌گرفتن ایران، جایگاه آن در كشور از دست می‌رود و به همین دلیل تلاش می‌كند در هرجا كه می‌تواند به موقعیت ایران صدمه بزند.

‌ با سخت‌گیری عربستان كار برای ایران سخت می‌شود
او ادامه می‌دهد: اخیرا این كشور به سه كشتی نفتی كه در بنادر ایران بارگیری كرده بودند، اجازه پهلوگیری در بنادر عربستان را نداده است و گاهی هم برای حمل‌ونقل ایران مشكل ایجاد می‌كند. با سخت‌گیری عربستان قطعا كار برای ایران سخت خواهد شد. سعودی‌ها از تمام ابزارهایی كه در دست دارند استفاده می‌كنند تا جایگاه ایران را تضعیف كنند. قاعدتا ایران هم باید در مقابل حربه‌هایی كه عربستان به كار می‌برد، ابتكار به خرج دهد و از ابزارهایی كه در اختیار دارد بهتر استفاده كند، اما در ایران در تبیین استراتژی‌های ابزاری به‌ویژه در بازارها با كندی در تصمیم‌گیری‌ها روبه‌رو هستیم؛ وگرنه ما می‌توانیم به دلیل روابط سیاسی خوبی كه با چین، كره‌جنوبی و هند داریم، سهم خود را بیشتر از این و با عراق و عربستان بیشتر رقابت كنیم.

‌ عربستان در بازارهای نفتی به ایران حمله می‌كند
او در رابطه با پیش‌دستی ایران در بازپس‌گیری بازارهای اروپایی می‌گوید: ایران در بازارهای اروپایی پیش‌دستی كرده و همین كه توانسته‌ایم بازارهای خود را در این قاره بازپس بگیریم، قطعا مطلوب عربستان نیست و این كشور سعی كرده در بازارهای دیگر نفتی به ایران حمله كند و جای دیگری بازار را از ما بگیرد. متأسفانه این رقابت مخربی كه بین كشورهای اوپك و غیراوپك آغاز شده، آثار منفی خود را بر جای گذاشته است. باید كشورهایی پیش‌‌قدم شوند و این رقابت ناسالم را كاهش دهند زیرا ادامه این روند برای هیچ‌یك از كشورهای صادركننده نفت مناسب نیست، اما وقتی این بحث‌های سیاسی پیش كشیده می‌شود، همه ضرر خواهند كرد و عربستان بیشترین آسیب را در این میان خواهد دید. البته باید گفت وقتی عربستان به بازار حمله می‌كند و سعی می‌كند بازارهای بیشتری را از آن خود كند، این اقدام، می‌تواند رقابت با تمام كشورهای نفتی تلقی شود و نه فقط ایران.

حسینی با بیان اینكه در هند و كره‌جنوبی توانسته‌ایم سهم خود را افزایش دهیم، گفت: بازار هند برای ایران مناسب است زیرا علاوه بر نزدیكی، پالایشگاه‌های این كشور قادر به استفاده از نفت‌های سنگین و فوق‌سنگین ایران هستند. پالایشگاه ریلاینس هند قبلا از مشتریان ایران بوده و تولید خود را از ۸۰۰ هزار بشكه در روز به یك میلیون و ۴۰۰هزار بشكه افزایش داده است و قصد دارد این میزان را به سه میلیون بشكه در روز افزایش دهد. قاعدتا هرچه بیشتر بتوانیم سهم خود را در این كشور افزایش دهیم، به نفع ما خواهد بود. از سویی با توجه به اینكه روابط اقتصادی ایران و كره‌جنوبی نیز مطلوب است و بسیاری از كالاهای صنعتی خود را می‌توانیم از كره خریداری كنیم، بنابراین می‌توانیم در معامله‌ای با كره وارد شویم كه چندان نیز به اقتصاد كره‌جنوبی فشار نیاورد و با توجه به اینكه می‌تواند كالا به ایران صادر كند، این كشور خرید نفت از ایران را به سایر رقبا ترجیح خواهد داد. بازار ایران بازار بزرگی است. شاید كشورهای همسایه ایران نتوانند به اندازه این کشور از ابزار تهاتر استفاده كنند. به نظر می‌رسد ایران از موقعیت مناسبی برخوردار است و كره و ژاپن می‌توانند از این موقعیت برای توسعه بازار و ابزار رقابت استفاده كنند.

‌ استراتژی ابزاری چندجانبه ایران
او در ادامه به ابزارهایی كه ایران می‌تواند در بازارهای نفتی خود به كار گیرد، اشاره می‌كند و می‌افزاید: بنابراین استراتژی‌ای كه ایران برای توسعه صادرات نفت خود در پیش می‌گیرد اگر درست و چندجانبه انتخاب شود، می‌تواند به نتایج مناسبی برسد. ما می‌توانیم به‌عنوان یك استراتژی به جایی برویم كه پالایشگاه و مخزن داشته باشد یا در جایی از ابزار تهاتر استفاده كنیم و در جایی دیگر می‌توانیم با قیمت بازی كنیم و حتی در جایی می‌توانیم از ابزار سیاسی استفاده كنیم. اگر از اهرم‌ها درست استفاده كنیم و مسئولان از درگیری‌ها و بحث‌های داخلی فاصله بگیرند، می‌توانیم از این ابزارها استفاده كنیم. رسیدن به صادرات دو تا ۵/ ۲ میلیون بشكه نفت برای ایران به‌سرعت شدنی است و نباید نگران پیداكردن بازار و عدم فروش آن باشیم.

او درباره مازاد عرضه‌ای كه در بازار نفت جهانی وجود دارد، می‌گوید: ما می‌توانیم به بازار برگردیم زیرا بسیاری از بازارهایی كه از دست داده‌ایم را روسیه تصرف كرده است و اكنون با توجه به روابط سیاسی سردی كه روسیه با اروپا دارد، كشورهای اروپایی تمایل دارند تنوع منابع تأمین انرژی داشته باشند. بنابراین آمادگی دارند به جای نفت روسیه، نفت ایران را خریداری كنند. تایوان اكنون برای بازگشت به بازار ایران اعلام آمادگی كرده است. مالزی، هنگ‌كنگ و آفریقای جنوبی هم مایل به همكاری با ایران هستند. اخیرا راه به بازار آفریقا باز شده و اولین محموله نفتی ایران به آفریقا صادر شد. بنابراین ما در جنوب شرق آسیا علاوه بر هند، چین، ژاپن و كره‌جنوبی می‌توانیم از بازارهای این كشورها و حتی اندونزی كه خود تولیدكننده نفت است اما پالایشگاه‌های آن علاقه‌مند به خرید نفت از ایران هستند، بهره بگیریم.



 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024