آفتاب: عليرغم فعاليت جدی مجلس و دولت و نيروهای مسلح برای رسيدن به يك نظر كارشناسی مشترك در باره علت سقوط هواپيمای سی ١٣٠ ارتش و شهادت جمعی از هموطنان، هنوز پيشرفت چشمگيری در اين زمينه ديده نمی شود.
فرماندهان ارتش در مجلس ضمن ارائه گزارش به نمايندگان عضو كميسيون امنيت ملی، اعلام كردند كه اگر استيضاح صورت گيرد ما فرصتی برای طرح علنی مسائل خود پيدا می كنيم و از اين بابت، از استيضاح استقبال می كنيم. به گفته يكی از فرماندهان نيروی هوايی ارتش، در سالهای قبل از انقلاب سالانه مبلغ ٧٠٠ ميليون دلار بودجه به امر نگهداری و تعمير هواپيماهای سی ١٣٠ اختصاص می يافت اما اينك اين رقم پس از ٢٧ سال به عدد ١٠٠ ميليون دلار رسيده كه بايد هزينه نوسازی، بازسازی و overhall اين هواپيماها را از همين محل تامين كرد.

بر اساس گزارش دريافتی، از زمان خريد ٨٠ فروند از اين هواپيماها از آمريكا، چندين سال می گذرد و تاكنون ١١ فروند آنها از بين رفتند كه ٨ مورد آن با سقوط و برخورد با زمين صورت گرفته و نيمی از سقوط اين هواپيماها در سالهای پس از انقلاب رخ داده كه جملگی با خطای خلبان همراه بوده است.

مطابق اين گزارش، در سقوط هواپيمای سی ١٣٠ حامل خبرنگاران، علاوه بر احتمال خطای خلبان، ممكن است ناهماهنگی برج تقرب با برج مراقبت هم موثر بوده باشد زيرا چنين به نظر می رسد كه برج مراقبت، در زمان مناسب هواپيما را از برج تقرب تحويل نگرفته است.

همچنين گفته می شود احتمال جابجايی و سرازير شدن بارهای داخل هواپيما (از جمله يك جيپ ارتش و كپسولهای اكسيژن و بارهای اضافی ديگر) به هنگام لندينگ و پهلو گرفتن و چرخش هواپيما وجود دارد زيرا اين امر می تواند باعث افت شديد ارتفاع و سقوط هواپيما شود.

گفته می شود در كميسيون امنيت ملی مجلس، نوار مكالمات بازشنوايی شد ولی برخی از نمايندگان خواستار بررسی فيلمی هستند كه احتمالا به وسيله دوربين ضدحريق موجود در هواپيما فيلمبرداری شده و در نبود جعبه سياه، می تواند حاوی اطلاعات خوبی از آخرين وضعيت داخلی هواپيما باشد. همچنين احتمال سالم ماندن فيلم داخل دوربين های عكاسی خبرنگاران نيز موضوعی قابل پيگيری است.

در اين تحقيقات معلوم شده است كه فرود اضطراری هواپيماهای سی ١٣٠ ارتش در فرودگاههای مختلف، يك امر عادی بوده به گونه ای كه در ٩ ماه گذشته، ٥٢ فرود اضطراری اين نوع هواپيما گزارش شده است.

در حالی كه برخی از منابع از دستگيری چند تن از عوامل برج مراقبت خبر می دهند اما همچنان خطای انسانی خلبان به عنوان يكی از اصلی ترين عوامل سقوط هواپيمای خبرنگاران تصور می شود.

به گفته يكی از مقامات ارتش، متاسفانه درباره نقص فنی هواپيما آنقدر تبليغ شده است كه افكار عمومی نسبت به مقصر قلمداد شدن احتمالی خلبان شهيد اين هواپيما، اصلا آمادگی و پذيرش ندارد.

"حداقل بخشی از مكالمات شهيد گوهری با ستاد فرماندهی خود را پخش كنند؟"


ايلنا: كميته تحقيق و تفحص بررسی سقوط C-١٣٠ ارتش براساس استانداردهای جهانی هوانوردی ايكائو و ياتا تشكيل نشده و افراد متخصص بررسی سوانح سازمان هواپيمايی كشوری در هيچ‌‏يك از جلسات بررسی سانحه شركت داده نشده‌‏اند.
عليرضا مهكام، دبيركل جامعه متخصصين مراقبت پرواز، درگفت وگو با خبرنگار ايلنا, با اشاره به سانحه سقوط و انفجار هواپيمای C-١٣٠ ارتش در برخورد با بلوك ٥٢ شهرك توحيد كه منجر به شهادت گروهی از خبرنگاران و تصويربرداران رسانه‌‏های گروهی و نيروهای ارتش شد، گفت: در اولين ساعات اين سانحه هوايی, تمام نوارهای ويدئويی و مكالمات راديويی مربوط به اين پرواز, موجود در برج و تقرب فرودگاه مهرآباد در اختيار گروه تحقيق قرار ‌‏گرفت و حتی فيلم بازسازی شده اين پرواز از طريق شبكه دوم سيما برای عموم ملت شريف ايران پخش ‌‏شده است. اين امر در حالی صورت می‌‏گيرد كه تاكنون هيچ اطلاعی از متن مكالمات فرماندهان نظامی با خلبان منتشر نشده است! آيا اين موضوع چيزی جزء اطمينان قطعی پرسنل مراقبت پرواز از عدم وجود كمترين نقص كاری در اجرای اقدامات خود در برخورد با يك هواپيمای در حالت اضطراری را می‌‏رساند! آيا بهتر نيست مسوولان امر چنانچه به دنبال شفاف‌‏سازی هستند، اكنون حداقل بخشی از مكالمات شهيد گوهری با ستاد فرماندهی خود را پخش كنند؟
وی، با اشاره به اظهاراتی كه برج مراقبت را مسوول اين سانحه می‌‏داند، اظهارداشت: جريانات هدفمند چند روز اخير بر اين موضوع تمركز كرده‌‏اند كه چرا برج كنترل در يك دقيقه و چند ثانيه آخر هيچ صحبتی با خلبان نداشته است.
مهكام, با بيان اين كه جامعه متخصصين مراقبت پرواز، از اين افراد كه هيچ يك تخصص هواپيمايی ندارند، می‌‏خواهد حتماً به DOC٤٤٤٤ / PAN - ATM , بخش پانزده كه مربوط به وضعيت اضطراری است، مراجعه كنند، گفت: با مراجعه به اين بخش مطمئناً بندهايی را خواهند يافت كه كنترلر را موظف می‌‏كند با هواپيمايی كه در حالت اضطراری است، كمترين مكالمه را داشته باشد تا خلبان بتواند به وضعيت اضطراری هواپيمای خود, براساس دستورالعمل مواقع اضطراری رسيدگی كند؟
دبيركل جامعه متخصصين مراقبت پرواز، با اشاره به كميته تحقيق و تفحص، اظهارداشت: اكنون با گذشت بيش از سه هفته از وقوع اين حادثه تلخ هنوز هيچ كميته تحقيق و تفحصی براساس استانداردهای جهانی هوانوردی ايكائو و ياتا, به ويژه ضميمه ١٣ سازمان بين‌‏المللی هواپيمايی كشوری تشكيل نشده تا با تركيبی از كارشناسان خبره و صلاحيت‌‏دار غيرنظامی و نظامی, عاری از هر اتهام وابستگی, به دنبال كشف حقايق باشند. آيا اكنون بهتر نيست جرايد به خصوص آنان كه عزيزانی را در اين حادثه از دست داده‌‏اند، با تمركز بر اين موضوع و همكاری هرچه بيشتر با ما كارشناسان صنعت هوانوردی, زمينه‌‏ای فراهم كنند تا هرچه زودتر ضمن روشن شدن حقايق اين سقوط, راه بر آنان كه سعی در پنهان كردن حقايق دارند, بسته شود؟
وی، ادامه داد: آنان كه نوار مكالمات راديويی را شنيده‌‏اند و نوار ويدئويی واقعی اين سانحه را ديده‌‏اند، همگی بر اين امر صحه می‌‏گذارند كه در دقايق آخر پرواز, زمانی كه كاروان نيروی هوايی مستقر در ابتدای باندهای فرودگاه مهرآباد در تماس با كاپيتان گوهری اين پاسخ را دريافت می‌‏كند كه: "ممنونم قربان فعلاً نرمال است همه چيز", آيا در اين وضعيت و با وجود اين پاسخ, برج مراقبت چه اقدامی بايد می‌‏كرد كه انجام نداده و اكنون به خاطر آن در مظان اتهام است.
مهكام، با اشاره به عمر هواپيمای C-١٣٠ ارتش، تصريح‌‏كرد: آيا مسوولان تاكنون به اين سوالات پاسخی داده‌‏اند كه چرا يك هواپيمای نظامی با عمر بيش از ٣٠ سال افراد غيرنظامی را سوار كرده است؟ يا با وجود تحريم‌‏های اقتصادی صنعت هواپيمايی, اين هواپيما كجا و با كدام قطعات تعمير و نگهداری می‌‏شده است؟ يا اين كه چند مورد وقوع وضعيت اضطراری كافی است تا در زمينه فعال بودن يا نبودن يك هواپيما تصميم بگيرند؟ و يا اين امر كه چرا هواپيما كه براساس ضميمه ٦ ايكائو بايد مجهز به جعبه سياه باشد, جعبه سياه نداشته است؟ و اگر پاسخ اين است كه هواپيمای نظامی نيازی ندارد, پس چرا مسافران آن هواپيما افراد غيرنظامی, آن هم از گروه نخبگان اطلاع‌‏رسانی بوده‌‏اند؟ آيا تعداد سوانح مرتبط به C-١٣٠ پس از انقلاب واقعاً چهار مورد بوده است.
دبيركل جامعه متخصصين مراقبت پرواز، ادامه‌‏داد: جامعه متخصصان مراقبت پرواز اميد دارد دست‌‏اندركاران اين پرونده با پاسخ به سوالاتی نظير سوالات فوق, نكات مبهمی كه در جريان اين پرونده وجود دارد, را روشن كند.
وی، با تاكيد بر عدم تقصير مراقبت پرواز در اين سانحه، گفت: در حال حاضر فضای كل كشور و تمامی پروازهای ورودی و خروجی كشور, تحت كنترل پرسنل زحمتكش مراقبت پرواز است و اين افراد با از جان گذشتگی خاص اين حرفه, حتی لحظه‌‏ای هم از انجام اين وظايف خطير غافل نشده‌‏اند و مقصر نبودن مراقبت پرواز در هيچ يك از سوانح هوايی ايران در طول عمر اين صنعت در كشور, گواه اين امر است.
اگر جريان‌‏سازی‌‏ها همچنان بدون كمترين تفكر نسبت به تبعات آن ادامه يابد, چه كسی يا كسانی پاسخ‌‏گوی به مخاطره افتادن سلامت صدها پرواز در حال عمليات بر فضای ايران اسلامی خواهند بود؟
مهكام, با اشاره به نامه جامعه متخصصين مراقبت پرواز به تركی، بازپرس شعبه اول دادسرای نظامی تهران، كه مسووليت رسيدگی به پرونده سقوط هواپيمای C-١٣٠ را برعهده دارد، اظهارداشت: اين جامعه پيرو نامه شماره ٢٧٤/١٢١ مورخ ٢٠/٩/٨٤ , نكاتی چند را به استحضار می‌‏رساند: با وجود ارسال نامه و توضيح در خصوص عدم تقصير كنترلرها در سقوط C-١٣٠ كه منجر به مرگ اصحاب رسانه و نيروهای ارتش شد, همچنان شاهد جوسازی‌‏ها و شايعه‌‏پراكنی‌‏های بيش از حدی از سوی آنان عليه نحوه كار كنترلرهای مراقبت پرواز فرودگاه مهرآباد هستيم. بی‌‏شك اين ادعاهای بی‌‏پايه و اساس و غيرمنطقی نه تنها كمكی به انجام تحقيقات از سوی كميته كارشناسان نخواهد كرد ؛ بلكه موجب وارد شدن لطمات روحی فراوانی به كنترلر مراقبت پرواز را فراهم خواهد كرد, كه اين امر تاثير مستقيم بر كاهش ايمنی هوايی خواهد داشت ؛ چرا كه شغل مراقبت پرواز يكی از مهمترين و حساس‌‏ترين مشاغل جهانی است و هرگونه لطمه روحی به كنترلر پرواز, تاثير مستقيم بر ميزان كارآيی وی داشته و شايد موجب به خطر افتادن سلامتی و ايمنی هواپيماهای تحت كنترل به طور ناخودآگاه شود.
مهكام، در ادامه خطاب به بازپرس شعبه اول دادسرای نظامی تهران، تصريح‌‏كرده است: جامعه متخصصين مراقبت پرواز ايران با عنايت به مطالب فوق و برحسب حرفه و تخصص خويش و بر اساس ماده ٤ آيين‌‏نامه اجرايی شماره ٢٧٨٦٢ ت ٣١٢٨١ هـ مورخ ٨/٥/٨٤ مصوب هيات وزيران از جناب‌‏عالی مجدانه درخواست دارد تا ضمن پيگيری عوامل اين شايعه‌‏سازی‌‏ها, اقداماتی انجام شود كه تا زمان اعلام نتايج رسمی كميته تحقيق, از هرگونه ابراز نظر غيرتخصصی جلوگيری به عمل آيد.
وی، با اشاره به گفت‌‏وگوی خبری شبكه دوم سيما، اعلام‌‏كرد: جامعه متخصصين مراقبت پرواز مباحث مطرح شده در برنامه گفت و گوی خبری اخبار سراسری ساعت ٢٢:٣٠ شبكه دو سيما مورخ ٣ دی‌‏ماه جاری را كاملاً تكذيب كرده و بر همين اساس ضمن اعلام آمادگی جهت شركت در چنين مباحثی, از جناب‌‏عالی تقاضا دارد افرادی كه در اين جلسات در واقع جهت تنوير افكار عمومی ملت مسلمان ايران شركت می‌‏كنند, بياناتی غير واقعی ابراز نداشته و در صورت وقوع مجدد چنين امری اين افراد بدون هيچ چشم‌‏پوشی تحت پيگرد قضايی قرار گيرند.
وی، افزود: مطالب مذكور در جلسه فوق در خصوص نقش كنترلر مراقبت پرواز كاملاً مغاير با نظرات كارشناسان حاضر در جلسه اول اين برنامه خبری با عنوان رفع شبهات و شايعات در مورد سقوط هواپيمای C-١٣٠ هستند.
مهكام، خطاب به بازپرس شعبه اول دادسرای نظامی تهران، در خصوص كميته تحقيق اين حادثه، اظهارداشت: جامعه متخصصين مراقبت پرواز ضمن تشكر از حضرت‌‏عالی كه جهت روشن شدن حقايق اين حادثه تلخ از هيچ‌‏گونه تلاشی دريغ نمی‌‏ورزيد, پيشنهاد می‌‏كند تا تركيب كميته تحقيق اين حادثه به نحوی چيده شود تا راه‌‏ را بر وجود هرگونه شبهه مبنی بر وابستگی اعضای كميته تحقيق ببندد و در همين راستا می‌‏توان از وجود كارشناسان خبره غيرنظامی در زمينه بررسی سوانح هوايی كه در سازمان هواپيمايی كشوری, شركت فرودگاه‌‏های كشور, ساير ارگان‌‏های هواپيمايی بی‌‏طرف و خود اين جامعه مشغول به كارند, استفاده شود و در ضمن مسبب وقوع هر حادثه، زنجيره‌‏ای از عواملی است كه دست به دست هم می‌‏دهند تا آن حادثه رخ دهد ؛ لذا پيشنهاد می‌‏شود به جای تمركز بيش از حد و بی‌‏فايده بر يك دقيقه و چند ثانيه آخر اين سانحه, اين كميته به دنبال عوامل و حلقه‌‏های مفقوده اين زنجير باشد تا از طريق شناسايی آنها و تلاش جهت رفع آن نواقص، كمك بزرگی به عدم تكرار چنين حوادث تلخی كه هيچ‌‏گاه از اذهان ملت شريف ايران پاك نخواهد شد, كند.
دبير جامعه متخصصين مراقبت پرواز ايران، در پايان اعلام كرد: در راستای روشن‌‏سازی افكار عمومی ملت شريف ايران و دفاع از موقعيت شغلی پرسنل مراقبت پرواز آماده ارايه هرگونه مشاوره به كميته تحقيق از جمله برگزاری مصاحبه, مناظره مطبوعاتی و تلويزيونی و غيره هستيم تا شايد اين راهكارها موجب پيشگيری از تخريب چهره خدوم و زحمتكش كنترلرهای مراقبت پرواز ايران شود.
مهكام، با اشاره به معرفی سه نفر مهندس پرواز از سوی سازمان هواپيمايی كشوری به كميته بررسی سانحه سقوط C-١٣٠ ارتش، گفت: جامعه متخصصين مراقبت پرواز ايران، مهندس اصفهانيان، جوادزاده و خداكرمی كه دارای تخصص در بررسی سوانح هستند را به عنوان كارشناس به كميته بررسی سانحه هواپيمای ارتش معرفی كرد كه با وجود موافقت كميته با حضور اين افراد در روند بررسی‌‏ها ؛ اما تاكنون از اين افراد در هيچ‌‏يك از جلسات بررسی دعوت به عمل نيامده است.