جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - Friday 29 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Mon, 02.11.2015, 7:25


عصر ایران - افزایش ۴ و نیم میلیونی رای حزب عدالت و توسعه ترکیه در فاصله دو انتخابات در ۵ ماه گذشته، دستاورد رجب طیب اردوغان برای حزب حاکم ترکیه بود تا از این طریق نیازی به تقسیم قدرت با احزاب مخالف نباشد و حکومت تک حزبی «آک پارتی» همچنان ادامه یابد.

انتخابات دیروز در ترکیه پیروزی بزرگی برای حزب عدالت و توسعه و شخص رجب طیب اردوغان بود از آن جهت که این حزب در انتخابات هفتم ژوئن گذشته اکثریت لازم در پارلمان برای تشکیل دولت تک حزبی را از دست داده بود و برای تشکیل حکومت نیازمند ائتلاف با احزاب مخالف بود، اما در انتخاباتی که دیروز (یکشنبه) برگزار شد، حزب عدالت و توسعه با کسب بیش از ۴۹ درصد آرا توانست حدود ۴ میلیون و نیم بیش از انتخابات پیشین رای کسب کند و کرسی‌های خود را در پارلمان به عدد ۳۱۶ کرسی برساند.

برای تشکیل حکومت ۲۷۶ کرسی از پارلمان ۵۵۰ کرسی ترکیه لازم است و از این رو حزب عدالت و توسعه موفق شد ۴۰ کرسی بیش از این حد نصاب کسب کند و بار دیگر قادر خواهد بود به حکومت تک حزبی بر ترکیه ادامه دهد.

در انتخابات پیشین حزب عدالت و توسعه ۱۸ میلیون و ۸۶۷ هزار رای و ۲۵۹ کرسی پارلمان را کسب کرده بود اما در انتخابات اول نوامبر موفق شد با کسب ۲۳ میلیون و ۳۰۵ هزار رای ۳۱۶ کرسی پارلمان را از آن خود کند.

این افزایش ۴ میلیون و نیمی در آرای حزب عدالت و توسعه از سه منبع مهم برای این حزب به دست آمد:

۱- افت آرای حزب ملی‌گرای حرکت ملی (MHP): حزب حرکت ملی بیش از ۱ میلیون و ۹۰۰ هزار ریزش رای داشت و این ریزش رای تقریبا به طور کامل به سبد آرای حزب عدالت و توسعه رفت. حزب حرکت ملی در این دوره از انتخابات تنها موفق به کسب ۴۱ کرسی پارلمان شد. این حزب در هیچ یک از ۸۰ استان ترکیه موفق به کسب اکثریت نشد.

۲- افت آرای حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها (HDP): این حزب کردی نیز در انتخابات اول نوامبر در مقایسه با انتخابات پیشین بیش از ۱ میلیون ریزش رای داشت. این میزان ریزش نیز دقیقا به سبد حزب عدالت و توسعه رفت.

رهبران این حزب در استدلال خود می‌گویند در ۵ ماه گذشته زیر فشار شدید دولت ترکیه بوده‌اند و تضییقاتی که از سوی دولت ترکیه علیه این حزب اعمال شد، بسیار گسترده بود. از حملات ارتش ترکیه به واحدهای پ.ک.ک گرفته تا بستن بسیاری از دفا‌تر این حزب در سراسر ترکیه و دستگیری بیش از ۵۰۰ فعال حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها در طی دوره ۵ ماه گذشته، فشارهای سیاسی گسترده‌ای را متوجه این حزب کرد.

۳- آرای حزب سعادت و بی‌بی پی: در انتخابات هفتم ژوئن دو حزب اسلامگرای «سعادت» و «BBP» در ائتلاف بودند و به همین خاطر موفق شدند بیش از ۹۵۰ هزار رای کسب کنند اما در این دوره از انتخابات این دو حزب ائتلاف نکردند و در مجموع موفق نشدند بیش از ۵۸۷ هزار رای کسب کنند. بخشی از ریزش آرای این دو حزب نیز به سبد رای حزب حاکم رفت.

و در ‌‌نهایت در فاصله ۵ ماهی که از انتخابت پیشین تا انتخابات دیروز گذشت، اتفاقات مهمی در ترکیه روی داد. حملات تروریستی به گردهمایی‌های کرد‌ها در شهر سوروچ و حمله تروریستی ماه گذشته به گردهمایی حامیان صلح در آنکارا که بیش از ۱۰۰ کشته برجای گذاشت، فضای سیاسی داخلی ترکیه را تحت تاثیر قرار داد.

از سوی دیگر در فاصله بین دو انتخابات دولت ترکیه کمپین نظامی خود علیه داعش و پ.ک.ک را به طور همزمان آغاز کرد (به بهانه حمله تروریستی داعش به گردهمایی فعالان جوان کرد در شهر سوروچ) و در طی این حملات بیش از آنکه به داعش حمله کند به واحدهای نظامی پ.ک.ک حمله کرد و در پاسخ نیز گروه‌های مسلح کرد با حملات انتقام جویانه به واحدهای نظامی و غیر نظامی جوی امنیتی در ترکیه حاکم کردند.

موضع بسته احزاب ترکیه در قبال تشکیل حکومت ائتلافی نیز یکی دیگر از علل به وجود آمدن بن‌بست سیاسی در ترکیه شد، هر چند به عقیده بسیاری از ناظران این حزب عدالت و توسعه بود که مسئول عدم تشکیل حکومت ائتلافی بود چون رهبران این حزب نمی‌خواستند قدرت را با احزاب مخالف خود تقسیم کنند.

در نتیجه این تحولات ارزش پول ملی ترکیه افت محسوسی داشت و برای نخستین بار در دوره حاکمیت حزب عدالت و توسعه در ۱۳ سال گذشته ارزش برابری هر لیر در برابر دلار آمریکا به کمترین میزان خود رسید و رشد اقتصادی سالانه این کشور در مقایسه با رقم ۵ سال پیش نصف شد.

همه این دلایل سبب شد تا حزب عدالت و توسعه در انتخابات اول نوامبر بار دیگر موفق به کسب اکثریت لازم برای تشکیل حکومت غیر ائتلافی شود و رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه همچنان امیدوار به تغییر ساختار نظام سیاسی ترکیه و حرکت به سمت تشکیل یک نظام ریاستی به جای نظام پارلمانی کنونی بماند. اردوغان نیمی از این مسیر را رفته است و او اینک نخستین رییس جمهور منتخب با آرای مستقیم مردم ترکیه است، اما هنوز برای تشکیل یک نظام ریاستی نیاز به تغییر قانون اساسی است.

به نظر می‌رسد موافقان و مخالفان اردوغان در یک نکته اشتراک نظر دارند و آن اینکه اردوغان چه خوب باشد و چه بد، هم اینک پس از مصطفی کمال پاشا (آتا ترک) بنیانگذار جمهوری نوین ترکیه، تبدیل به تاثیرگذار‌ترین سیاستمدار و دولتمرد یک سده گذشته در ترکیه شده است.

نحوه مدیریت او برای عبور از بن‌بست سیاسی ۵ ماه گذشته حزب عدالت و توسعه و تن ندادن به ائتلاف با احزاب مخالف از طریق ایجاد فاصله زمانی بین دو انتخابات و سپس در پیش گرفتن برخی سیاست‌های ماجراجویانه و در ‌‌نهایت افزایش محسوس آرای حزب حاکم و بیرون آمدن از شرایط گذشته، یکی از نشانه‌های بازی سیاسی ماهرانه اردوغان در عرصه سیاست داخلی ترکیه بوده است.



 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024