عصر روز نوزدهم آذرماه برابر با دهم دسامبر روز جهانی حقوق بشر، در شهر آخن آلمان مراسمی از سوی "كانون ره آورد" به همين مناسبت برگزار شد و مورد استقبال قرار گرفت. در اين مراسم محمدرضا معينی، مسئول بخش ايران "گزارشگران بدون مرز" و محمدرضا نيكفر، نويسنده و پژوهشگر به سخنرانی پرداختند.


مراسم با نمايش اسلايد آغاز گرديد. تصاويری از چهار گوشه جهان و همچنين ايران در رابطه با مسائل حقوق بشر به همراه برخی از اصول اعلاميه جهانی حقوق بشر به نمايش گذاشته شد؛ سپس با معرفی برنامه ها، متنی برگرفته از كتاب "اعلاميه جهانی حقوق بشر و تاريخچه آن" نوشته گلن جانسون و ترجمه زنده ياد محمدجعفر پوينده خوانده شد. در اين نوشته به روند شكل گيری اعلاميه جهانی حقوق بشر و مباحث اوليه آن در سازمان ملل متحد، اختلاف ها و كنكاش های كميسيون تدوين آن در زمينه های سياسی، فرهنگی و فلسفی اشاره گرديد. در پايان ياد پوينده و همه قربانيان قتل های زنجيره ای گرامی داشته شد.

در بخش بعدی، هنرمندان نوازنده سه تار و تنبك، قطعاتی در چهارمضراب اجرا كردند و آنگاه محمدرضا معينی، كه خود از خانواده اعدام شدگان دهه شصت است؛ پشت تريبون قرار گرفت. معينی از سال ‪۱۹۹۵ با "گزارشگران بدون مرز" همكاری دارد و از سال ۱۹۹۷ مسئول بخش ايران اين سازمان بين المللی است. وی پيش از آن نيز از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ با سازمان عفو بين الملل در كميسيون لغو حكم اعدام و "ناپديدشدگان" همكاری داشته است و از سال ۲۰۰۲ سايت اينترنتی "بيداران" را با همكاری بخشی از خانواده های زندانيان اعدام شده و زندانيان سابق تأسيس كرده و مسئوليت آن را نيز بر عهده دارد. سازمان گزارشگران بدون مرز در سال ۱۹۸۵ در پاريس بنيان گذاشته شد كه اساس آن بر آزادی اطلاع رسانی و مشغله اصلی آن دفاع از حقوق روزنامه نگارانی است كه دستگير و يا تهديد می شوند؛ به همين خاطر مسائل روزنامه نگاران در ايران يكی از عرصه های كاری ِ فعال ِ اين ارگان غيردولتی است. "گزارشگران بدون مرز" دارای تقسيم كار منطقه ای يا قاره ای است و دفاتر متعدد آسيايی، آفريقايی، آمريكايی، خاورميانه و ايران را دارد. "گزارشگران بدون مرز" ژوئن امسال بيستمين سالگرد تأسيس خود را جشن گرفت.

محمدرضا معينی در سخنان خود گفت: "به گمان من تأكيد بر دانستن به عنوان حقی همگانی، هم در مقدمه و هم در اصل نوزده اعلاميه جهانی حقوق بشر تصادفی نيست. در اين اصل بر تضمين آزادی اطلاعات و افكار نه تنها در محدوده يك كشور كه بدون ملاحظات مرزی، به مثابه امری ضروری برای گردش اطلاعات تأكيد شده است و اين گونه، آزادی عقيده و بيان در واقع با كسب و دريافت و انتشار اطلاعات و افكار به حق مسلم همه افراد تبديل می شود. چرايی اين امر از اعمال و رفتار وحشيانه ای است كه وجدان بشريت را به اعتراض وادار كرد و برای اين بود كه هر رهبر و رئيسی، كشور خود را حياط خلوت خود نداند و به راحتی هر آن جه كه می خواهد انجام ندهد." معينی گفت: " امروز ۱۱۶ روزنامه‌نگار زندانى در سراسر جهان در پشت ميله‌هاى زندان بسر مى‌برند. از آغاز سال ۲۰۰۵ تا به امروز بيش از ۷۰ روزنامه‌نگار به هنگام انجام وظيفه‌ى خود جان خود را از دست داده‌اند، اگر ۸۰ روزنامه‌نگار ديگر ايرانى كه در سانحه‌ى هواپيما به نوعى به قتل رسيده‌اند را اضافه نكنيم. به هر روى امروز اگر در دمكراسى‌ها هم شكنجه مى‌كنند، باز هم اين كوششگران آزادى بيان هستند كه اين فكر و عمل شرم‌آور انسانى را به اطلاع همگان مى‌رسانند و يادآور مى‌شوند كه ”بياد آر!"

پس از سخنان محمدرضا معينی يكی از جوانان ايرانی ترانه ای به سبك رپ در رابطه با حمله آمريكا به عراق به زبان های فرانسه و انگليسی اجرا كرد و مورد تشويق حاضرين قرار گرفت.

در زمان استراحت شركت كنندگان در مراسم، با صرف چای و شيرينی به بحث و گفتگو پرداختند. آنگاه خانم زابينه لسمن (Sabine Lessmann) سخنگوی سازمان عفو بين الملل در شهر آخن، ضمن ارائه تاريخچه كوتاهی از چگونگی شكل گيری اين سازمان، حاضرين را از فعاليت های عفو بين الملل در شهر آخن آگاه ساخت و از همكاری متقابل در رابطه با مسائل ايران استقبال نمود.

پس از خانم زابينه لسمن، محمدرضا نيكفر به سخنرانی پرداخت. محمدرضا نيكفر از چهره های شناخته شده جامعه روشنفكری ايران است. وی دكترای فلسفه خود را از دانشگاه كلن دريافت كرده و تاكنون مقالات بحث برانگيزی در زمينه های فلسفی، اجتماعی و سياسی نگاشته است كه بيشتر در نشريه "نگاه نو" در ايران و سايت اينترتی "نيلگون"، كه سايتی ويژه مباحث فلسفی است؛ منتشر شده‌اند. نيكفر در سال ‪۱۳۷۸ مجموعه ای از مقالات خود را در كتابی با عنوان "خشونت، حقوق بشر، جامعه مدنی" توسط انتشارات طرح نو در ايران منتشر كرد. اين كتاب گفتارهايی است درباره حقوق بشر، نسبيت باوری فرهنگی، اخلاق و خشونت، رواداری و جامعه مدنی. آخرين مقاله نيكفر "ايمان و تكنيك" نام دارد كه چندی پيش در سايت های اينترنتی منتشر شد و مباحث متعددی را برانگيخت.

سخنان محمدرضا نيكفر بيش از هر چيز طرح سئوال در زمينه بغرنجی ها و پيچيدگی های تدوين بيانيه جهانی حقوق بشر و به ويژه ديباچه آن بود. چگونگی طرح بندهای اين بيانيه، كلنجارهای فكری – فلسفی در اين رابطه و ديدگاه های فيلسوفان مختلف و برداشت های عرفی و مذهبی از آن، بخشی از سخنان وی را تشكيل می داد. نيكفر مبحث فلسفه حقوق بشر را تلاقی گاه فلسفه حقوق با فلسفه اخلاق و فلسفه سياست و اجتماع دانست و غيرسياسی بودن حقوق بشر را رد كرد. وی در بخش ديگر سخنان خود به ايران و حقوق بشر پرداخت و اين مبحث را از چالش های اساسی امروزی حكومتيان و همچنين روشنفكران دينی دانست. نيكفر رابطه دين و حقوق بشر را رابطه ای تشنجی خواند. او در بخشی از سخنانش گفت: "حكومت اسلامی، مدافعان و ايدئولوگ هايش ابتدا از موضع نفی حقوق بشر حركت كردند و مفهوم آن را به سخره گرفتند و به مدافعين آن جاسوس اطلاق كردند اما به تدريج خودشان چيزی به نام كميسيون حقوق بشر اسلامی درست كردند و بيانيه‌ای به نام حقوق بشر اسلامی را هم پذيرفتند." "حقوق بشر اسلامی" به گفته وی ده ها گونه‌ی مخنلف دارد. نيكفر مشكلات برداشت روشنفكران دينی از حقوق بشر را عظيم توصيف كرد. او همچنين تأكيد كرد كه نبايد از نقد برداشت دينی از حقوق بشر به اين نتيجه برسيم كه هر فرد مذهبی نمی تواند مدافع حقوق بشر باشد.

آخرين برنامه اين مراسم اجرای موسيقی ايرانی بود. در اين برنامه قطعاتی از تصنيف های موسيقی اصيل ايرانی توسط نوازندگان و سه خواننده به صورت همخوانی و تكخوانی به اجرا درآمد كه با استقبال و تشويق حاضرين مواجه شد.

پس از بخش هنری برنامه، بنا بر تقاضای شركت كنندگان، آقايان معينی و نيكفر به سئوالات پاسخ گفتند و امكانی برای مبادله افكار فراهم آمد.

راديو دويچه وله (صدای آلمان) نيز در طول مراسم به تهيه گزارش پرداخت.

***

كانون ره آورد خوشوقت است اعلام كند كه با همكاری ياران تازه و تحولات جديد در سازمانيابی خود؛ به تلاش ها و فعاليت هايش در عرصه های مختلف فرهنگی و حقوق بشری گسترش خواهد بخشيد و برنامه های متنوع ديگری را به اجرا خواهد گذاشت.

كانون ره آورد – آخن - آلمان