پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - Thursday 28 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Wed, 30.09.2015, 10:23


شرق: دومین کمپین هم از سوی مردم شکل گرفت. بعد از کمپین «نخریدن خودرو صفر داخلی» که حمایتگران از آن از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت، ضدانقلاب و خیانتکار لقب گرفتند، دومین کمپین نیز با نام «مرغ نخوریم» در واکنش به مرغ‎های هورمونی در بازار شکل گرفت که صدای رئیس سازمان دامپزشکی کشور را درآورد و او نیز شکل‎گیری این کمپین را از روی جهل قلمداد کرد.

این واکنش‎های مسئولان در حالی رخ می‎دهد که جوامع غربی با پروبال‌دادن به نهادهای مردمی که کمپین نیز شکلی انتزاعی از آن است، توانستند رشدی پایدار و نسبی در اقتصاد خود به وجود آورند؛ امری که به گفته کمال اطهاری، اقتصاددان، حتی می‎تواند ایران را از هر آرایش نظامی در مقابل جنگ نرم بهتر حفظ ‎کند، چراکه وقتی جامعه مردمی قوام یافت و فعال شد بهتر می‎تواند در مقابل هر نوع دشمنی‌ای از خود محافظت کند و در نهایت منجر به ثبات سیاسی بیشتر در کشور خواهد شد.

‌ با تشکیل دومین کمپین مردمی پرسش این است که تشکیل این کمپین‎ها در اقتصاد چه مفهومی دارد؟
این کمپین‎ها رخداد تازه‎ای است که در فضای اقتصادی ایران شکل گرفته که البته در چارچوب اقتصاد سیاسی می‎گنجد، زیرا روابط نهادهای اجتماعی با اقتصاد را موردبررسی قرار می‎دهد. این مفهوم در‌واقع همان مفهومی است که با نام «حکمرانی شایسته» از آن یاد می‎شود که در آن رابطه سرمایه اجتماعی با توسعه اقتصادی موردبررسی قرار می‎گیرد، امری که در اقتصاد نئوکلاسیک در نظر گرفته نمی‎شد. درواقع در اقتصاد نئوکلاسیک روابط اجتماعی به روابط اقتصادی ورود نمی‎کرد و رابطه‎ای برون‎زا تلقی می‎شد.

‌ ورود این مباحث به اقتصاد از چه زمانی آغاز شد؟
در اقتصادهای نهادگرای جدید این موضوع وارد حوزه اقتصاد سیاسی شد و حتی به خاطر آن بسیاری از متفکران این حوزه جایزه نوبل را از آن خود کردند. طبق بررسی این متفکران به‌درستی آشکار شد که رشد پایدار اقتصادی بدون انباشت سرمایه اجتماعی ممکن نیست، همان‌گونه که رقابت در بازار بدون نهادهای اجتماعی، که ایجاد‌کننده این رقابت هستند، ممکن نیست. در جوامع غربی این نهادهای مردمی در اقتصاد وجود داشته که رشد اقتصادی به صورت نسبی و پایدار ایجاد شده است.

‌ آیا برای ورود نهادهای مردمی به اقتصاد در ایران تلاشی صورت گرفته است؟
چه هنگامی که در دوره سازندگی اصلاحات در اقتصاد ایران را آغاز کردیم و چه در دولت احمدی‎نژاد که هدفمندی یارانه‎ها در راستای این اصلاحات در دستور کار قرار گرفت، نهادهای رقابتی ایجادشده نه بر پایه نهادهای مردمی بود و نه برپایه نهادهای رفاهی برای تأمین اجتماعی مردم. به‌عنوان مثال در دولت سازندگی نه‌تنها به این مقوله توجهی نشد بلکه در زیر لوای قانون کار، کارگاه‎های زیر ۱۰ نفر از شمول بیمه تأمین اجتماعی خارج شد. همان‌گونه که در دولت احمدی‎نژاد به اسم یارانه، نظام تأمین اجتماعی کنار گذاشته شد. نظامی که بنا بود با هدفمندی یارانه‎ها انطباق پیدا کند تا اختلافات طبقاتی کاسته شود، درنهایت منجر به پرداخت یارانه نقدی به تمامی اقشار جامعه حتی ثروتمندان شد.

‌ این نهادسازی‎ها برای اقتصاد چه اهمیتی دارد؟
این نهادسازی‎ها در تنظیم روابط جامعه در اقتصاد بسیار حائز اهمیت است و اگر به تنظیم این روابط توجهی نشود، در غیاب انجمن‎های مردمی اقتصاد پیشروی نمی‎کند. همان‌گونه که سازمان حمایت مصرف‎کنندگان و تولیدکنندگان به جای اینکه سازمانی تحت‌نظارت مردم باشد، زیر لوای دولت قرار گرفته است و به این دلیل کارآیی لازم را ندارد. یا در مثالی دیگر وزیر مسکن، راه و شهرسازی اخیرا در مقابل غیرمردمی‌بودن قانون نظام مهندسی اعتراض کرد و همین امر یکی از گزینه‎های استیضاح این وزیر شد.

‌ لازمه تشکیل این نهادها چیست؟
لازمه آن وجود دادگاه‎های تخصصی برای رسیدگی به دعوی مردمی است. هنگامی که حقوق مردمی به رسمیت شناخته شود، دعوی پیدا می‎کند و از حالت کمپین خارج می‎شود. هرچند همین کمپین نیز نوعی سرپیچی مدنی محسوب می‎شود. در واقع وجه انتزاعی این سرپیچی مدنی در قالب کمپین بروز داده می‎شود، اما وجه انضمامی آن، که در قالب نهادهای مردمی است، به رسمیت شناخته نمی‎شود.

‌ حال شکل‎گیری این کمپین‎ها چه دستاوردی برای اقتصاد ایران خواهد داشت؟
این اتفاق برای اقتصاد ایران بسیار مبارک است، زیرا درنهایت منجر به ثبات سیاسی در ایران خواهد شد. درواقع اعتراضات مردمی در این شکل در تقابل با دولت صورت نمی‎گیرد و در این شرایط است که مردم کمتر از واژه «اینها» در مقابل دولت یاد می‎کنند و بنابراین مستقیما موضوع موردنظر را هدف قرار می‎دهند. این رخداد، ایران را از هر آرایش نظامی در مقابل جنگ نرم بهتر حفظ می‎کند، چراکه وقتی جامعه مردمی قوام یافت و فعال شد، بهتر می‎تواند در مقابل هر نوع دشمنی از خود محافظت کند. بنابراین بهتر آن است که برخی از مسئولان دولت با آن به تقابل برنخیزند، زیرا درنهایت با این رخدادها به خود دولت نیز کمک خواهد شد.



 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024