شهروند:  سعید جلیلی به میدان سیاست بازگشته، به لطف کمیسیون ویژه بررسی برجام که بلافاصله پس از تشکیل آن هدایتش را منتقدان تراز اول دولت برعهده گرفتند. نامزد جبهه پایداری در انتخابات ریاست‌جمهوری و رئیس تیم سابق مذاکره‌کنندگان ایرانی با ۱+۵ حالا در قامت منتقد توافق هسته‌ای و متن برجام سخنان گزنده‌ای را نثار تیم محمدجواد ظریف کرده است.

از جمله او مدعی شده که مطابق بررسی‌هایی که داشته «جمهوری اسلامی از حدود ۱۰۰ حق مسلم خود در برجام و اسناد ضمیمه صرف‌نظر کرده است.» او و همفکرانش ازجمله فریدون عباسی (رئیس سابق سازمان انرژی اتمی) حالا مجالی یافته‌اند تا به انتقاد از توافقی بپردازند که ۶‌سال در به ثمر رساندنش ناکام بودند.

روایت جلسه روز گذشته را سیدحسین نقوی حسینی به خبرگزاری فارس داده است. مردی که پس از برکناری از سخنگویی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی حالا در کمیسیون ویژه بررسی برجام مسند از دست رفته را بازیافته و به سخنگویی کمیسیون مشغول شده است.

نقوی‌حسینی البته پیش از این‌ها نیز رابطه گرمی با سعید جلیلی داشته است. در انتخابات ریاست‌جمهوری ‌سال ۹۲ سیدحسین نقوی‌حسینی از سوی جلیلی به سمت ریاست ستاد انتخاباتی شهرستان‌های استان تهران منصوب شد. سمتی که به گفته تحلیلگران می‌توانست با توجه به سابقه آقای نقوی‌حسینی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس سمت وزارت امورخارجه را برای نقوی‌حسینی به ارمغان بیاورد.

نقوی‌حسینی نقل کرده: «جلیلی در ابتدای اظهارات خود گفته است در روند مذاکرات شاخصه قضاوت و ارزیابی ما در برجام بر این اساس است که هرچه محدودیت‌ها کمتر شود، تحریم‌ها بیشتر لغو شود. قطعنامه‌های شورای امنیت بیشتر لغو شود، محدودیت‌های تحقیق و توسعه کمتر شود. از ذیل ماده ۴۱ خارج شویم، بازرسی‌هایمان کمتر شود. نشان‌دهنده آن است که ما گامی به جلو برداشته‌ایم. آورده‌های ما چه بود تعداد سانتریفیوژ‌ها، راه‌اندازی فردو، پیشرفت ۷۶‌درصدی آب سنگین اراک، تبدیل رآکتور تهران به تولید، ۴۵۰ کیلو مواد با غنای ۲۰درصد، تکمیل و بهره‌برداری از نیروگاه بوشهر، ۱۰۰ تن آب سنگین، تبدیل قرص‌های سوخت به می‌له‌های سوخت ازجمله آورده‌ها و سرمایه‌های هسته‌ای ما بود و ما در چنین شرایطی پرونده را تحویل دادیم.»

به گفته نقوی‌حسینی، جلیلی در ادامه عنوان کرده است که از سوی دیگر، داشته‌های راهبردی داشتیم که بی‌اعتبار کردن بکارگیری گزینه‌های ناامید‌سازی دشمن از تحریم‌ها، شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی، ناامیدسازی دشمن از فتنه ۸۸ و ثبات جایگاه منطقه‌ای ایران ازجمله آورده‌های ما در این دوران بود و در چنین شرایطی پرونده را تحویل دادیم. آورده‌های سیاسی ما در زمان تحویل پرونده این بود که پذیرش حق هسته‌ای ایران مقابل NPT، وادارسازی طرف مقابل مبنی بر کنار گذاشتن چنین شرط‌هایی در مذاکرات، عدم استثنا شدن فعالیت هسته‌ای ایران، پذیرش مؤلفه‌های توافق خوب از طرف مقابل، حمایت اتفاق کشورهای عدم تعهد از حق هسته‌ای ایران، وادار کردن طرف مقابل به‌ویژه آمریکایی‌ها مبنی بر غنی‌سازی ایران صورت گرفته بود.

به گفته سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، جلیلی معتقد است برای بررسی دقیق برجام باید قطعنامه ۲۲۳۱، متن کامل برنامه بلندمدت و پیوست نقشه راه همکاری با آژانس مورد بررسی قرار گرفته شود. وی همچنین گفت که مطابق بررسی که ما داشتیم جمهوری اسلامی از حدود ۱۰۰ حق مسلم خود در برجام و اسناد ضمیمه صرف‌نظر کرده است. مبنای نادرستی در برجام پذیرفته شده که قابل قبول نیست. ازجمله استثنا شدن ایران، جایگزین شدن «اجازه» به جای «حق» ایران که در NPT تصریح شده است و پذیرش معیارهای غیرمتعارف و سرانجام این‌که در برجام حتی از حقوق تصریح شده در توافق ژنو هم عقب‌نشینی می‌شود.

نقوی‌حسینی همچنین نقل کرده است: جلیلی در ادامه وارد متن برجام شد و اولین موضوعی که به آن اشاره داشت، استثنا شدن ایران بود. «استثنا شدن» ایران برخلاف خط قرمز جمهوری اسلامی هم در برجام و هم در قطعنامه آمده است و صراحت دارد، یعنی پذیرفتیم که حقوق کمتری در حوزه هسته‌ای داشته باشیم. ضابطه‌های بازرسی غیرمتعارف را به صورت استثنا پذیرفته‌ایم. ضابطه استثنایی راستی‌آزمایی را پذیرفته‌ایم. برخورد استثنایی با فعالیت هسته‌ای را پذیرفته‌ایم. پروتکل الحاقی را هم به‌طور استثنایی پذیرفته‌ایم.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در ادامه مطلب تأکید کرد: جلیلی یکی از موارد قابل توجه را محدودیت‌های زمانی دانست که محدودیت ۸ساله به‌عنوان ۸‌سال اول ذکر شده و مراحل بعدی هم برای آن در نظر گرفته شده که مشمول محدودیت‌های سنگینی شده که با فرم‌های غیرمتعارفی همراه است و در طول مدت مذکور، آژانس در مورد ماهیت، دامنه، میزان غنی‌سازی و فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه غنی‌سازی نظر بدهد و موارد مذکور باید در کمیسیون مشترک (۸ کشور) هم ارایه شود و بعد از ۸‌سال محدودیت‌های جدی و مهمی پذیرفته شده که بسیاری از امکانات را از ما می‌گیرد. ازجمله این‌که بعد از ۸‌ و ۱۰ سال، ایران اجازه دارد؟ (نه می‌تواند) ۲۰۰ سانتریفیوژ IR۶ و IR۸ داشته باشد و در بقیه انواع سانتریفیوژ‌ها ممنوعیت دارد. مطابق محاسبه، برای رسیدن به ۱۹۰‌هزار سو حدود ۴۰‌سال طول می‌کشد تا با این دو نوع سانتریفیوژ به آن برسیم. علاوه بر این پذیرفتیم که بعد از ۸‌سال همه سوخت مصرفی مورد نیاز باید به خارج ارسال شود، ایران از آب سنگین برای همیشه محروم می‌شود. از غنی‌سازی ۲۰‌درصد محروم می‌شود (تأمین نیاز رآکتور تهران هم با محموله‌های ۵ کیلویی در اختیار ایران قرار داده می‌شود اگر هم ندهند، ما حق ساخت آن را نداریم، ۵ کیلوی بعدی هم زمانی داده می‌شود که ۵ کیلوی قبلی مصرف شده باشد)

نقوی‌حسینی درخصوص نظارت و بازرسی‌های غیرمتعارف، تصریح کرد: جلیلی در زمینه‌ دسترسی، نظارت و بازرسی‌ها بیان کرد که یکی از خط قرمزهای ما عدم ورود بیگانه به حریم امنیتی و دفاعی کشور بود. لازم می‌دانم به این نکته اشاره کنم که تمامی خطوط قرمز تعریف شده از سوی مقام معظم رهبری متضمن عزت، پیشرفت و امنیت جمهوری اسلامی است. نظارت و بازرسی پذیرفته شده در برجام دارای ۳ پایه است: توافقنامه پادمان (NPT)، پروتکل الحاقی و نظارت‌های فراپروتکل. برای مثال در برجام پذیرفتیم که فعالیت‌های برخلاف اجرای برجام را انجام ندهیم. چنین نظارتی فراپروتکل الحاقی است که برای مدت‌های ۱۰، ۱۵، ۲۰ و ۲۵ساله پذیرفته‌ایم. همه این موارد مصادیق روشن در برجام دارد و تعداد آن‌ها نیز زیاد است.

سخنگوی کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی یادآور شد: جلیلی همچنین گفت ما در برجام دسترسی، نظارت و بازرسی‌های غیرمتعارف را پذیرفتیم که برخلاف خطوط قرمز تعیین شده است. ازجمله اجرای کامل درخواست‌های فراپروتکل آژانس که مطالبه غیرمتعارفی است چراکه امکان دسترسی به بسیاری از اطلاعات کشور را فراهم می‌کند.

وی ادامه داد: «جلیلی کمیسیون مشترک را یکی از موضوعات قابل توجه برجام دانست چرا که شرایط محدودکننده و سختی را برای ما ایجاد می‌کند و مهم‌ترین اثر آن، اثر نظارتی و بازرسی است ازجمله این‌که اگر یک کشور عضو کمیسیون، معتقد باشد که ایران به تعهدات خود عمل نکرده است؛ تمامی تحریم‌ها قابل بازگشت خواهد بود. در این قسمت و قبل از ورود به بحث تحریم‌ها بنا بر این شد که اعضای کمیسیون سوال‌های خود را مطرح کنند.»

نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: جلیلی گفت مطابق قطعنامه ایران برای مدت ۱۰‌سال ذیل سند ۴۱ باقی خواهد ماند. پرونده هسته‌ای تا ۱۰‌سال دیگر در دستورکار شورای امنیت سازمان ملل خواهد بود. بازگشت‌پذیری تحریم‌ها با وجود حفظ محدودیت‌های درازمدت هسته‌ای، استثنا شدن ایران در قطعنامه، حفظ محدودیت‌ها و بازگشت‌پذیری به قطعنامه‌های قبلی ازجمله موارد قطعنامه ۲۲۳۱ است.

عباسعلی منصوری‌آرانی یکی دیگر از اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام و نماینده مردم کاشان در مجلس شورای اسلامی نیز درباره اظهارات جلیلی در جلسه کمیسیون به ایرنا گفته است: سعید جلیلی نقاط منفی برجام و قطعنامه را می‌بیند و معتقد است تفاوتی بین قطعنامه ۲۲۳۱ و ۱۹۲۹ وجود ندارد. قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت در زمان مدیریت سعید جلیلی بر مذاکرات هسته‌ای علیه ایران تصویب شد و تحریم‌های فراوانی را متوجه کشورمان کرد، درحالی‌که در قطعنامه ۲۲۳۱ که پس از توافق هسته‌ای به تصویب شورای امنیت رسید هر ۶قطعنامه قبلی که علیه ایران صادر و منجر به تحریم‌های وسیع در رابطه با موضوع هسته‌ای علیه این کشور شده بود، ملغی شد.