لاریجانی: «اصل بر برائت است» حرف عوامانه است

سخنان صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه،‌ در واکنش به سخنان رئیس جمهور و وزیر کشور

* چرا برخی آقایان درخصوص شورای نگهبان فضاسازی می کنند و حرف های حاشیه ای می‌زنند و جدال به راه می اندازند؟ از شورای نگهبان می خواهیم در مساله انتخابات که سرنوشت کشور است محکم بایستد.

* به ایام انتخابات نزدیک می شویم و متاسفانه برخی رسانه ها برای اینکه فضاسازی حاشیه ای کنند حرف هایی را مطرح می کنند.

* شورای نگهبان نهادی واقعا مهم و سرنوشت ساز در جمهوری اسلامی و متولی نظارت در انتخابات است. هم براساس نص قانون اساسی و هم براساس تفسیری که خود شورای نگهبان دارد نظارت این شورا از بدو عملیات انتخابات تا به پایان استصوابی است.

* اینکه گاه گفته می شود که این نظارت به این معنا که صلاحیت را تشخیص دهیم مربوط به هیات اجرایی است اشتباه است؛ البته آن هم هست اما نظارت به معنای اینکه کسی تصویب کند با شورای نگهبان است و این امری بسیار واضح است.

* ما نباید حرف هایی را که سالهای سال مطرح و پاسخش داده شده است دوباره مطرح کنیم و گاهی انسان حرف های عوامانه ای می شنود که تعجب می کند.

* یک آقایی که هم به دیانت و هم به انقلابی بودنش اعتقاد دارم سخنی گفته است مبنی بر اینکه ما فقط از مجاری قانونی چهارگانه می توانیم نظارت کنیم.

* نظارت در شورای نگهبان از هر کانالی که باشد انجام می شود و گفته اند که ما عدم احراز صلاحیت نداریم؛ این حرف باطل و غلطی است و این حرف ها برای کسی است که قانون را نمی شناسد.

* عده ای می گفتند اصل بر برائت است که این هم حرفی عوامانه است.

* در قانون یک‌سری اوصاف را آورده اند و گفته اند که نامزدان باید آن را داشته باشند.

* اگر شورای نگهبان بخواهد تائید کند باید اوصاف را احراز کند بنابراین ما عدم احراز صلاحیت هم داریم و این حرف غلطی است که نداریم؛ حالا شما در فرمتان چه می خواهید بنویسید، یا رد کنید یا نه، اشکالی ندارد و می شود گفت رد به عدم اجرای صلاحیت.

* تعجب می کنم مسئولی که انسان واقعا توقع ندارد مسایلی را می گوید و روزنامه ها رسانه ای می کنند.

* مکرر می گفتند که اصل بر برائت است؛ مگر کسی می خواهد جرم کسی را اثبات کند که اصل بر برائت است؟ ما نمی توانیم در جایی که باید وصفی را احراز کنیم بگوئیم اصل بر برائت است؛‌ مگر برائت برای ما وصف درست می کند که بگوئیم اصل بر برائت است؟

* اگر گفتند کسی مشتهر به پذیرش قانون اساسی باید باشد باید احراز کنیم که قانون اساسی را پذیرفته است؟ باید احراز کنیم که نظام ولایت فقیه را قبول دارد؟ ما بگوییم شک داریم و با بحث برائت درست می کنیم حرف باطلی است.

* به حمد خداوند تا به حال محکم ایستاده اند و مطمئنم لااقل برخی افرادی که من در شورای نگهبان می شناسم کالجبل الراسخ پای حرف ها می‌ایستند و پای این شعارهای مختلف هم هرگز نخواهند لرزید.

* بحث این است که ما چرا فضاسازی می کنیم، حرف های حاشیه ای می زنیم و چرا اینها جدال هایی راه می اندازند؟ راه، روشن و تفسیر قانون اساسی هم روشن و وظایف هر نهاد و همچنین وظیفه نظارتی شورای نگهبان هم روشن است.

* اینکه وظیفه شورای نگهبان استصوابی است یا نه هم معلوم است.

* ما از شورای نگهبان می خواهیم در مساله انتخابات که سرنوشت کشور است محکم بایستد چراکه سلامت انتخابات حق مردم است و همان‌طور که نباید حقوق نامزدان نمایندگی مجلس ضایع شود حقوق ملت هم نباید ضایع شود.

* شورای نگهبان را در بحث نظارت برای این قرار داده اند که هرکسی نتواند با هر وصف نادرستی وارد مجلس، ریاست جمهوری و یا خبرگان شود.

* در هر حال مساله انتخابات و سلامت آن مساله ای مهم است و از همه مهمتر اینکه افرادی دارند رنگ و لعاب عوض می کنند.

* برخی کسانی که در جریان فتنه ۸۸ فتنه گر بودند و برخی از‌ آنها محکومند حالا آمده اند لعاب و رنگ عوض کرده اند و احزابی درست می کنند و می خواهند در صحنه بیایند.

* شورای نگهبان باید بهوش و حواسش جمع باشد و محکم پای ارزش های انقلاب بایستد.

* این کشور، کشور امام زمان(عج) و کشور ولایت و ائمه اطهار است و ما نمی توانیم کشور را به دست کسانی بدهیم که نه نظام جمهوری اسلامی ایران و نه ولایت فقیه و نه قانون اساسی را قبول ندارند و فقط یک چیزهایی را لقلقه لسان می گویند و وقتی سرکار سوار می شوند زیر همه این حرف هایشان می زنند.

* مگر همین ها نبودند که حرف هایی می زدند که با هیچ جای قانون اساسی جور درنمی آمد؟

*به هر حال شورای نگهبان باید مسیر اینها را بشناسد و پای ارزش های انقلاب بایستد و البته به کسی هم ظلم نکند و به کسی اجحاف نشود.

* با عدم احراز نمی شود کسی را به مجلس راه داد و اگر احراز کردند وظیفه ای است که انجام داده اند.

* توصیه ما به دولت این است که این ایام را مجرایی برای خدمت رسانی بیشتر به مردم و همدلی بیشتر با مردم و نهادهای دیگر بداند ، کاستی ها و نقایص را بپذیرد و برطرف کنند و اقدامات و کارهای انجام شده خود را به مردم نشان بدهد .

***

وزیر کشور چه گفته بود؟

برخی گفته‌های وزیر کشور در گفت‌وگو با «خبرآنلاین» (یکشنبه ۱ شهریور ۱۳۹۴)

* انتخابات «شفاف»، یعنی برگزاری یک انتخابات «قانونی»، چرا که در قانون همه چیز شفاف است. همین موضوع بررسی صلاحیت ها که به آن اشاره کردید، در قانون به شکل شفافی تصریح شده که باید از کانال چهار مرجع ذی صلاح صورت بگیرد. از این چهار مرجع باید استعلام شود و آنها مستنداتشان را به شکلی مستدل به هیات های اجرایی و نظارت جهت تصمیم گیری ارجاع دهند. در قانون به معترضین نظرات این چهار مرجع نیز وقت داده شده تا به نظرات آنها اعتراض کنند و ثبت نام کنندگان نیز امکان دفاع از خودشان را دارند. اگر همین اجرایی شود، دیگر در بررسی صلاحیت ها مشکلی نخواهیم داشت. فرضا اگر بنده را رد صلاحیت کنند و دلایلش را مثل «نامه اعمال» به دستم بدهند، یا بنده دفاعی از خودم دارم یا اینکه تسلیم می شوم.

* من تاکید دارم که باید قانون رعایت شود چرا که به نظر من شفافیت لازم برای تامین سلامت انتخابات در قانون تضمین شده است. مثلا به حضور نمایندگان نامزدها در شعب اخذ رای اشاره شده است و شمارش آرا هم قوانین خاص خود را دارد. بر اساس قانون، اگر حقی از کسی ضایع شود، او اجازه پیگیری و اطلاع و دفاع خواهد داشت. دستگاه های اجرایی باید در حوزه وظایف قانونی خود به اجرای انتخابات بپردازند و دستگاه های نظارتی هم در چارچوب وظایف نظارتی خود به اجرای قانون مشغول شوند.

* این ایراد هم به هیات های اجرایی و هم به هیات های نظارت وارد است که به دلیل عدم فرصت بررسی صلاحیت ها اعلام می کردند که صلاحیت برخی نامزدها احراز نشده است. اما کمبود وقت نباید منجر به عدم احراز صلاحیت افراد شود، چرا که در اسلام اصل بر برائت است. اگر لازم است باید تعداد کارگروه های بررسی کننده صلاحیت نامزدها را افزایش دهیم تا فرصت کافی را برای بررسی صلاحیت در اختیار داشته باشند. از نظر من فرضا اگر فرصت بررسی صلاحیت شما دست نداد، نباید به شما بگوییم به دلیل عدم احراز صلاحیت نمی توانید در انتخابات نامزد شوید! چرا که اینگونه حق شما ضایع می شود و ممکن بود در صورت بررسی، صلاحیتتان تایید شود. برای همین در هیات های اجرایی تصمیم گرفته ایم که همه امکانات لازم را صرف تحقیقات مورد نیاز برای احراز صلاحیت ها کنیم و در واقع همه سعی مان را می کنیم تا در این دوره از انتخابات «عدم احراز صلاحیت» نداشته باشیم.

* اختیار هیات های نظارت بر عهده شورای نگهبان است. انشالله به مرور در جلساتمان با شورای محترم نگهبان نیز در این باره به جمع بندی می رسیم. تا کنون با برخی اعضای شورای نگهبان که دوستانه صحبت کرده ام و آنها هم معتقدند که باید صلاحیت همه افراد با تحقیق و بررسی و احراز یا رد شود. اگر شورای نگهبان هم به قانون عمل کند، انتخابات در این بخش نیز کاملا شفاف خواهد بود.

* یکی از اصول اساسی در حوزه سیاسی، امکان انتقال قانونی قدرت است که مبنای آن به انتخابات بر می گردد. انتخابات برای ما «مشروعیت» و هم «مقبولیت» می آورد. تا مردم به نامزدها رای ندهند که آنها نماینده مجلس یا رئیس جمهور نمی شوند! از این رو ما مشروعیت و مقبولیت سیاسی مان را از انتخابات داریم که باید کاملا سالم و قانونی برگزار شود. رساترین قرائت در این زمینه که حتی بالاتر از «شفافیت در انتخابات» است را مقام معظم رهبری در «صیانت از آرا مردم» فرمودند.

*  صیانت آرا، صرفا به صندوق های اخذ رای محدود نمی شود. از روز آغاز انتخابات، اگر قرار باشد در تبلیغات حقه بازی شود و بر اساس تبلیغات دروغ، مردم فریب داده شوند و با پول یا هر چیز دیگری به آرای مردم جهت داده شود، این بر خلاف اصل صیانت از آرا است؛ چرا که آرای آنها با فریب جا به جا شده است. اگر در شمارش آرا تقلب کرده و کم شماری کنیم هم باز «فریب» صورت گرفته است. صیانت از آرا از روز آغازین مراحل انتخابات شروع شده و تا روز اعلام نتایج نهایی ادامه می یابد. در همه مراحل اجرایی و نظارتی باید «صیانت از آ‌را» را مد نظر قرار دهیم. اگر کسی صلاحیت لازم برای نامزدی را داشته باشد و ما نرسیم صلاحیت وی را بررسی کنیم، از آرایی که ممکن بوده به سبد وی ریخته شود «صیانت» نکرده ایم و این آرا به سبد کس دیگری ریخته می شود. چرا که از منظر کسانی که قصد داشتند به او رای دهند، این فرد در اولویت بوده نه دیگر نامزدها. انشالله چنانچه قانون اجرا شود، شفافیت و صیانت از آرا لحاظ خواهد شد.

* رئیس جمهور در جلسه‌ای که در وزارت کشور داشتند به موضوع «انتخابات شیشه ای» اشاره کردند. در همه دنیا از صندوق های شفاف استفاده می کنند. البته شورای نگهبان در این باره یک دغدغه قانونی دارد و در جلساتشان به ما اعلام کردند که بر اساس قانون، رای افراد و اشخاص محرمانه است، اما صندوق های شیشه ای ممکن است این اصل را نقض کنند. ما حتی پیشنهاد دادیم که برگه های اخذ رای داخل یک پاکت گذاشته شده و پاکت ها به صندوق انداخته شوند تا این دغدغه نیز رفع شود. اما بحث جالب دیگری مطرح شد و آن اینکه ممکن است دوباره بگویند که از کجا معلوم در این پاکت ها از قبل رای نگذاشته باشند! نهایتا به یک فرمول و توافق رسیدیم که صندوق هایی طراحی کنیم که آرا دیده شوند ولی خوانده نشوند. به این ترتیب مردم و ناظران خواهند دید که از قبل، رایی در صندوق ها ریخته نشده است. این یک گام به جلو است که صندوق های اخذ رای شفاف تر می شوند. البته ما در وزارت کشور نیز قصد شیشه ای کردن صندوق های رای را نداشتیم چون هزینه طراحی آن، حمل و نقل و جابه جایی اش بالاست.

* ما به عنوان مجری، وظیفه مان اجرای قانون است. شاید افکار و عقایدی داشته باشم که برای خودم محترم است و شاید هم به حق باشد. اما تجلی این حق در قانون، از منظر من دیده نشده باشد. مهم نیست که عقیده و تمایلم چیست، مهم آن چیزی است که به عنوان «قانون» در اختیار ما قرار دارد و ما موظف به اجرای آن هستیم. ما حتما به دنبال اجرای قانون در انتخابات خواهیم بود و صد در صد بر اجرای وظایفان در چارچوب تعریف شده در قانون ایستادگی خواهیم کرد. هیچ شبهه ای نداشته باشید که ما در اجرای وظایف قانونی مان کوتاه نمی آییم و انفعالی عمل نخواهیم کرد. برای اجرای وظایف قانونی مان هم حتما مشورت ها، جلسات هماهنگی زیادی با شورای نگهبان داریم و خواهیم داشت. تا اینجای کار که الحمدلله با هماهنگی و تعامل به خوبی پیش رفته ایم و امیدواریم انتخاباتی برگزار کنیم که باعث سرافرازی کشور و ملت باشد، ما که نیامده ایم «دعوا» در کشور راه بیاندازیم!

* ناظران هم بر اساس یک سلسله موازین قانونی باید به اعمال وظایف خود بپردازند. هر جا که در امر نظارت، عدولی صورت بگیرد، این مساله از سوی جایگاه های بالاتر نظارت شده، داوری و قضاوت می شود. دستگاه های نظارتی، ناظر بر ما هستند که اگر از اجرای قانون عدول کردیم، ما را هدایت کنند و بر ما نظارت دارند. وقتی معیار قوانین موجود باشد، در چارچوب قانون باید با هم همکاری مستمر و تعاملات مثبت و مشورت های پیاپی با شورای نگهبان داشته باشیم. انتخابات مجلس قبل هم با همین قوانین انتخاباتی برگزار شده است که خروجی اش نمایندگان مجلس نهم بوده است.

* در ادوار گذشته انتخابات شاهد این اختلاف نظرها و درگیری ها بودیم که سبب می شد برخی خواستار تعویق در برگزاری انتخابات شوند و یا اینکه نتیجه نهایی انتخابات را تایید نکنند و یا کار به هیات حکمیت و داوری می رسید. در قوانین انتخاباتی ما هیچ بن بستی وجود ندارد. مثلا در بحث بررسی صلاحیت ها، باید روی حقوق کسانی که از چهار مرجع ذی صلاح قانونی، گواهی سلامت دارند، ایستادگی کرد. من حتما در این زمینه ایستادگی خواهم کرد. اما اگر کسانی صلاحیتشان به شکل مستدل از سوی این مراجع رد شود، اگر زمین و زمان را به هم بدوزند نیز نمی توان قانونا برای آنها کاری کرد. من نمی توانم از کسانی که سوابق حقوقی و قضایی داشته و حکمی برای آنها صادر شده، دفاع کنم. اما اگر کسانی بی جهت و برخلاف حق رد صلاحیت شوند، یقین بدانید که وزارت کشور از حقوق آنها حمایت خواهد کرد و شخص بنده پیگیر موضوع خواهم بود.

* روال بنده این است که با آرامش، منطقی، با مذاکره و پیگیری مداوم و ارجاع موارد به کانون های حکمیت، کارم را پیش ببرم. نه اینکه در فضای رسانه ای جیغ و داد و جنجال راه بیاندازم! من اهل این کارها نیستم و سعی می کنم از مسیرهای قانونی کار را پیش ببرم. الحمدلله نظام ما هم هیچ بن بستی ندارد و انشالله همه چیز قابل حل خواهد بود.

* بحث «عدم احراز صلاحیت» ناشی از «عدم رسیدگی» اصلا خوب نیست و حقوق افراد ضایع می شود و مطابق با فرمایش آقا در صیانت از آرا هم نیست.

* آقای رئیس جمهور گفته اند که حدود اختیارات نظارت و اجرای انتخابات در قانون مشخص است. نظارت و اجرا باید در جایگاه خودش اعمال شده و هیچ یک در کار دیگری دخالتی نداشته باشد. البته قانون انتخابات در سال 74 اصلاح شده و بر اساس تفسیر شورای نگهبان، نظارت بر انتخابات را «استصوابی» دانسته است. روال و عرف بوده که شورای نگهبان در همه مراحل انتخابات نظر می دهد. مثلا همین موضوع صندوق های اخذ رای، اگرچه به ظاهر یک کار کاملا اجرایی است اما شورای نگهبان می گوید که من به عنوان ناظر انتخابات باید مراقب اعمال قانون در این مرحله نیز باشم تا محرمانه بودن آرا دچار اشکال نشود. باید در تعامل با یکدیگر در یک نقطه تعادلی مناسب بر محور قانون و عدم تضییع حقوق مردم، به نتایج مشترک برسیم. انشالله اختلافات اساسی ایجاد نمی شود وگرنه باید مسائل به حکمیت های موجود ارجاع شود. خیلی از دعواها و  اختلافات، هست اما اساسی نیست.

***

واکنش وزیر کشور به سخنان  صادق لاریجانی: با ادب و اخلاق با هم صحبت کنیم

وزیر کشور به سخنان صبح روز دوشنبه ۲ شهریور  صادق لاریجانی واکنش نشان داد و گفت: به نظر من ایشان گزارش را خودشان نخوانده اند و به ایشان اطلاع داده اند.

رحمانی فضلی ادامه داد: من گفتم عدم احراز صلاحیتی که مبتنی بر عدم تحقیق باشد درست نیست که همچنان به نظر من درست نیست. در هر آزمون دیگری، اگر نمره نیاوردید قبول است اما نمی شود گفت ما وقت نداریم و از شما امتحان نمی گیریم. بنابراین عدم احراز صلاحیتی که مبتنی بر عدم تحقیق باشد، مورد قبول نیست.

وزیر کشور همچنین گفت: ما خودمان از آقای آملی و منبرهای علما یاد گرفتیم که اصل بر برائت است. ما نمی توانیم همه را مجرم بدانیم مگر اینکه عکسش ثابت شود. ما همه را مبرا می دانیم مگر اینکه خلافش ثابت شود. حتی کارهای روزانه ما بر اساس اعتماد است. ایشان رئیس قضات ما و رفیق ماست. باز بیشتر توضیح دهند اگر توضیحات قانع کننده بود ما می پذیریم.

رحمانی فضلی همچنین گفت: کجای قانون گفته دستگاه‌های نظارتی باید در امر اجرا دخالت کنند، این موضوعات کاملا روشن است. کافی است ما حسن نیت داشته باشیم و با ادب و اخلاق با هم صحبت کنیم و تعامل داشته باشیم. بهتر است یکدیگر را متهم به عوام‌گرایی نکنیم. هر کس تخصصی دارد. همه، مسائل عمومی را در یک سطح درک می‌کنند. این بی‌حوصلگی و کم‌تحملی است که همدیگر را به برخی مسائل متهم کنیم که در شئونات اخلاق اسلامی نیست. بنده و به‌طور کلی وزارت کشور اهل مجادله و دعوا نیستیم. روش ما مذاکره، مشورت و تعامل و مراجعه به قانون است. جایی که اختلاف‌نظر باشد٬ حکمیت وجود دارد. درست است که حکمیت در قانون نیامده٬ اما در بسیاری از موضوعات وقتی به نتیجه نمی‌رسیم٬ جلسه تشکیل می‌دهیم و همین مشورت‌ها حکمیت است.  آنچه برای ما مهم است که آرامش در جامعه است تا در جامعه جهانی با اقتدار وارد شویم. ما اهل صلح هستیم و اگر به ما عوام بگویند ناراحت نمی شویم. من در برابر عظمت هستی عوام هستم.

رحمانی فضلی به اظهارات یکی از مداحان که گفته بود لیست مداحان در انتخابات مجلس داده می شود گفت: مسجد جایگاه سیاسی است اما جایگاه احزاب نیست. آنجا محل امن است، محل آگاهی دادن است و اگر محل احزاب باشد، محل درگیری می شود. مرسوم بوده که تا حالا همه لیست می دادند و این برای نشاط انتخاباتی است و همیشه جمعی از مداحان نیز لیست می دادند. ما نگران نیستیم. اگر مداحان می خواهند به مجلس بیایند، مشکلی ندارد، بیایند.

وزیر کشور همچنین درباره انتخاب استاندار جدید استان فارس هم گفت: تغییر استاندار فارس قبل از توافق هسته ای و برجام بوده است. علل موجبه موفقیت ما در سیاست خارجی، اتحاد، وحدت، انسجام، تبعیت از رهبری و قدرت بخشیدن به اقتصاد است. اگر ما می خواهیم توفیقات برجام به داخل هم بیاید، باید تلاش کنیم علل موجبه را بیشتر تقویت کنیم. ما هیچوقت در سیاست داخلی با انفعال برخورد نکردیم. واقع قضیه این است که در قضایای شیراز یکی موضوع برخورد با آقای مطهری بود که با همکاری همه نیروها توانستیم موضوعی را که سال ها با عناوین مختلف انجام می شود و برخورد قانونی نشده بود با اصل مسئله بدون سیاسی کردن مسئله یا جنجال برخورد قانونی بکنیم. یا در مورد استاندار فارس ما جدلی با مجلس نداشتیم. مجلس هم کسی را معرفی کرد و ما هم معرفی کردیم و جمع بندی اینگونه شد. شخص آقای روحانی که هیچ امری را بدون تدبیر و بدون در نظر گرفتن مصالح عمومی انجام می دهد، منفعل نبوده اند.