دویچه وله: یک سال پس از کشتار و فرار هزاران ایزدی از شمال عراق، هنوز شهرهایی که داعش در این منطقه به تصرف خود درآورده، آزاد نشده است. حملات هوایی جنگنده‌های آمریکایی و مبارزه پیشمرگان کرد نیز در این زمینه کارا نبوده است.

روز پنجشنبه (۶ اوت) گروه بزرگی از ایزدی‌هایی که از کشتار سال ۲۰۱۴ جان سالم به در برده‌اند، در ویرانه‌های دیری که ۴ سال پس از میلاد مسیح در نزدیکی اربیل بنا شده، گردهم آمدند تا برای بازگشت به زادگاه خود مراسم دعا و نیایش به‌جا آورند. یوهانا بوتروس موشه، اسقف کاتولیک ـ سوری موصل که هم‌کیشان خود را به این مراسم عبادی فراخوانده بود، به خبرنگار دویچه وله گفت: «ما می‌خواهیم که مردمان خوب دعای ما را بشنوند و هر چه زودتر سرزمین ما را آزاد کنند.»

حملات “داعش” به مسیحیان

ایزدیان، اقلیت مذهبی کردی هستند که در شمال عراق، سوریه، جنوب شرقی ترکیه و قفقاز زندگی می‌کنند. سنی‌های افراطی داعش (داعش) این اقلیت مذهبی را “شیطان‌پرست” می‌خوانند. این تروریست‌ها، در نخستین یورش‌های خود به شهر موصل در اوایل ژوئن سال ۲۰۱۴، بیش از ۵۰۰ هزار ایزدی ساکن این شهر را آواره کردند و کنترل مقر دولتی استان نینوا را در دست گرفتند.

ابوبکر بغدادی، رهبر این گروه، در بیانیه‌ای به مسیحیان ۲۴ ساعت مهلت داد که از استان نینوا خارج شوند. شبه‌نظامیان داعش، خانه‌های مسیحیان را با حرف “ن” علامت گذاری کردند (علامت اختصاری “نصاری”) تا پس از فرار ایزدیان، اموال آنان را به نفع خود ضبط کنند. این افراد اجازه داشتند هنگام خروج از شهر و دیار خود، تنها چند دست لباس‌ همراه ببرند.

پس از حمله به موصل، شهر تکریت، مرکز اداری استان صلاح‌الدین (واقع در شمال سامرا) نیز در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۴ به اشغال شبه نظامیان داعش در آمد. در این زمان، هنگامی که نیروهای مسلح و شبه‌نظامیان داعش به حدود ۱۵۰ کیلومتری شمال عراق رسیده بودند، ابوبکر بغدادی، رهبر داعش، اعلام “خلافت” کرد و شهر رقه را پایتخت داعش خود خواند. در پی تشکیل این دولت، در ۳ اوت شهر سنجار هم که بیش از یک صد هزار نفر جمعیت داشت و هم‌چنین شهرهای مسیحی‌نشینی مانند کراکوش با بیش از ۶۰ هزار نفر سکنه، به تصرف تروریست‌ها در آمدند. آوارگان ایزدی و مسیحی، پس از فرار از این شهرها همواره کوشیدند به اقلیم خودمختار کردستان در شمال عراق دست یابند.

شکل‌گیری مقاومت علیه داعش

در این میان “ائتلاف جهانی علیه داعش” شکل گرفت که به گفته‌ی وزارت امور خارجه‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا، بیش از ۴۰ کشور برای تشکیل آن اعلام موافقت کردند. هدف از این ائتلاف، “فعالیت هماهنگ و همکاری یک‌پارچه برای مقابله با خطرات داعش” بوده است.

هر یک از کشورهای عضو این ائتلاف، نقش‌ ویژه‌ای به عهده دارد که از جمله شرکت در عملیات نظامی زمینی و هوایی، فراهم‌آوردن امکانات برای انجام این عملیات و نیز کمک به آوارگان فراری از خشونت‌های داعش را در بر می‌گیرد.

در حال حاضر نیروی هوایی آمریکا، ارتش عراق با پشتیبانی گروه‌های مسلح شیعه و کرد و نیروهای پیشمرگ کرد، می‌کوشند طی عملیات زمینی و هوایی افراط‌گرایان سنی داعش را از شهرهایی که در عراق و سوریه به تصرف خود درآورده‌اند، عقب برانند. این تلاش‌ها، هر چند در طول یک سال گذشته برای آمریکا و متحدانش میلیاردها دلار هزینه برداشته، ولی هنوز به نتیجه نرسیده است. این امر را نهادهای امنیتی آمریکا نیز در تحلیلی که چندی پیش درباره‌ی موقعیت داعش منتشر کردند، تایید می‌کنند. بر اساس این بررسی در سال گذشته از توان و امکانات این گروه تروریستی کاسته نشده است.

نبردهای بی‌پایان

این امر را می‌توان در ظرفیت نظامی داعش ارزیابی کرد: هر بار که مقامات رسمی آمریکایی به عنوان رهبر “ائتلاف جهانی علیه داعش” از پیروزی در نبرد با نیروهای داعش و عقب راندن‌آنان از شهرهای سوریه یا عراق خبر می‌دهند، پس از چند روز گزارش تصرف دوباره‌ی این شهرها از سوی شبه‌نظامیان و نیروهای مسلح این گروه منتشر می‌شود. شهرهای استان انبار که تحت اشغال داعش است، یکی از نمونه‌های نبردهای پایان‌ناپذیر میان داعش و نیروهای ائتلاف جهانی است.

ارتش عراق در ماه گذشته بارها عملیات گسترده‌ای برای آزادسازی استان انبار به مرحله‌ی اجرا گذاشته است، ولی هنوز دو شهر رمادی و فلوجه در تصرف داعش است. کارشناسان معتقدند که عقب‌نشینی داعش تنها در صورتی امکان‌پذیر است که طایفه‌های سنی‌نشین استان انبار با دولت مرکزی عراق همکاری کنند.

استان انبار یکی از مراکز اصلی قدرت داعش است. بیشتر اهالی این استان را سنی‌مذهبان تشکیل می‌دهند. داعش در ماه مه سال جاری رمادی، مرکز استان انبار را تصرف کرد، سپس با تصرف فلوجه، دومین شهر بزرگ این استان، قدرت کامل خود را در این استان گسترش داد.

عدم اعتماد ریشه‌دار

برخی از ایزدیانی که روز پنجشنبه برای بازپس‌گرفتن زادگاه خود در ویرانه‌های دیری باستانی به عبادت نشستند، می‌گویند که اعتماد خود را به نیروهای ائتلاف جهانی و نیز پیشمرگان کرد از دست داده‌اند. مسعود بارزانی، رهبر کردستان مستقل عراق، پیشتر گفته بود: «ما تمام کسانی که این جنایت را در حق ایزدیان مرتکب شده‌اند، تعقیب و مجازات می‌کنیم.» نارین شامو، یکی از افرادی که در این مراسم شرکت کرده، می‌گوید که دیگر به این “شعارها” اعتقادی ندارد. او به فرار ۸ تا ۱۰ هزار پیشمرگی که در ژوئن ۲۰۱۴ بدون مقاومت در برابر دولت اسلامی از جبهه‌های جنگ گریختند، اشاره می‌کند و می‌گوید که “جنایت‌های دولت اسلامی چهره‌ی افسانه‌ا‌ی پیشمرگان کرد را به عنوان نماد مقاومت” خدشه‌دار کرده است. گفته می‌شود که تا کنون بیش از ۷۰۰ تن از پیشمرگان، به صفوف داعش پیوسته‌اند.

نارین شامو و بسیاری از هم‌کیشان او معتقدند که «کردها ما را در مقابل دولت اسلامی تنها گذاشتند.»