بی بی سی: گزارش مهم کمیته اطلاعاتی سنای آمریکا درباره کاربرد احتمالی شکنجه در بازجویی سیا (سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا) از مظنونان در «جنگ علیه تروریسم» بعد از مدت‌ها تاخیر منتشر شد.

تهیه کنندگان گزارش نتیجه گرفته‌اند که این شیوه‌ها به «اطلاعات مهم و قابل پیگیری» منجر نشده و جزییات به دست آمده از این بازجویی‌ها در دفاع از امنیت ملی آمریکا کلیدی نبوده است.

گزارش منتشر شده صرفا خلاصه‌ای از تحقیق ۶۷۰۰ صفحه‌ای این کمیته است.

رئیس کمیته اطلاعاتی سنا، سناتور دیان فاینستاین امروز همزمان با انتشار نتیجه تحقیق ۵ ساله این کمیته گفت گزارش نتیجه بررسی دست کم ۱۹ بازداشتگاه مخفی سی آی‌ای در کشورهای ثالث و بازجویی دست کم۱۱۹ نفر با شیوه‌های خشن که در مواردی به شکنجه تبدیل شده است.

گزارش با نتیجه‌گیری‌های تکان دهنده‌ای که حاصل ماه‌ها ملاقات با سازمان مرکزی اطلاعات و امنیت آمریکا و دسترسی به میلیون‌ها صفحه مکاتبات و اسناد داخلی این سازمان بوده می‌گوید:

■ شیوه‌های بازجویی خشن این سازمان به اطلاعات کلیدی برای دفاع از امنیت ملی آمریکا منجر نشده است.
■ سی آی‌ای مستمرا اطلاعات غلطی درباره اجرای این بازجویی‌ها و تاثیر آن به سیاستمداران و مردم آمریکا داده است و آن‌ها را گمراه کرده است.
■ مدیریت سی آی‌ای بر برنامه «بازجویی‌های خشن» به شدت ناکافی و مخدوش بوده است.
■ شیوه‌های به کارگرفته شده به مراتب از آنچه سی آی‌ای به سیاستمداران و مردم آمریکا گفته‌اند خشن‌تر بوده است.

«لکه ننگ»

برخی جمهوری خواهان سنا نیز در اولین واکنش خود به انتشار این گزارش گفته‌اند اطلاعات به دست آمده از بازجویی‌ها در دستگیری «تروریست‌ها» از جمله اسامه بن لادن موثر بوده است.

سناتور میچ مک کانل، رهبر جمهوری‌خواه سنا و سناتور سکسبی چمبلیس از اعضای ارشد کمیته اطلاعاتی سنا در بیانیه‌ای مشترک گفته‌اند ادعاهای گزارش منتشر شده توسط حزب دموکرات در کمیته اطلاعات غلط است گفته‌اند انتشار آن تبعات جدی برای امنیت ملی آمریکا خواهد داشت.

این درحالی است که سناتور جمهوری خواه جان مک کین، که خود در طول اسارت در ویتنام به شدت شکنجه شده بود، در واکنش به این گزارش از انتشار آن حمایت کرد و تاکید کرد که این شیوه‌ها به اعتبار جهانی آمریکا ضربه زده است.

آقای مک کین گفت پذیرش حقیقت گاهی دشوار است، گاهی ممکن است به دشواری‌هایی برای آمریکا منجر شود اما «این حق مردم آمریکاست» که بدانند تاثیر این سیاست‌ها و حاصل آنچه بوده است.

این سناتور در عین حال گفت ممکن است انتشار این گزارش به خشونت در نقاط مختلف جهان علیه منافع آمریکا منجر شود اما جهان مدتهاست که از به کارگیری این شیوه‌ها خبردار بوده است و جلوگیری از انتشار آن را به بهانه به خطر افتادن امنیت آمریکا بیهوده خواند.

این سناتور بانفوذ جمهوری خواه گفت بسیاری از این شیوه‌ها شکنجه بوده و «القاء حس خفگی» را نوعی اعدام نمایشی خواند که در آن فرد را تاپای مرگ می‌برند و بازمی گردانند.

جورج تنت، رییس وقت سی آی‌ای یافته‌های این گزارش را رد کرده و گفته است برنامه بازجویی‌های خشن به دستگیری رهبران القاعده و حذف آن‌ها از میدان جنگ با آمریکا منجر شده است و «جان هزاران آمریکایی را نجات داده است».

آقای تنت یکی از افرادیست که نامش در این گزارش به عنوان مقصر مطرح شده است.

این در حالی است که جان برنان، مدیر فعلی سازمان مرکزی اطلاعات و امنیت آمریکا، با اذعان به اینکه «اشتباهاتی در طول بازداشت و برنامه بازجویی» این سازمان روی داده گفته است درخصوص نتیجه گیری کمیته تحقیق و «بی‌تاثیر بودن اطلاعات حاصل از این بازجویی‌ها» با این کمیته اختلاف نظر دارد.

«شکنجه شده‌اند»

سناتور فاینستاین در ارائه نتیجه گزارش گفت «واژه شکنجه به هر معنای معمولش تفسیر شود نتیجه آن است که بازداشتی‌های سی آی‌ای، شکنجه شده‌اند».

شیوه‌های به کار رفته شامل: محرومیت از خواب، سیلی و کوبیدن فرد به دیوار، جای دادن بازداشتی در جعبه‌های کوچک، نگهداری فرد در انزوا و تهدید مدام به مرگ بوده است.

بر اساس این گزارش از شیوه القاء حس خفگی در بازجویی سه نفر از بازداشت شدگان استفاده شده است.

بسیاری از بازداشت شدگان دچار مشکلات روانی شده‌اند.

براساس این گزارش دست کم درباره ۶ نفر از بازداشت شدگان از «آبرسانی مقعدی» استفاده شده است در حالیکه هیچ گزارش پزشکی مبنی بر لزوم به کارگیری این شیوه یافت نشده است.

دست کم سه نفر در طول بازداشت به آزار اعضای خانواده‌شان تهدید شده‌اند، افسران سی آی‌ای به یکی از آن‌ها گفته‌اند در صورت عدم همکاری «کودکانش آزار خواهند دید» و دیگری را به «بریدن گلوی مادرش» تهدید کرده‌اند.

«در اتاق‌های شکنجه»

براساس گزارش کمیته سنا، «ابوزبیده» یکی از بازداشتیان که در بازداشتگاهی مخفی در تایلند نگهداری می‌شده، ۴۷ روز را بدون بازجویی در سلول انفرادی گذرانده است.

در پی این دوره، او با به کارگیری انواع شیوه‌های خشن مورد بازجویی قرار گرفته است و بعد‌ها دچار مشکلات روانی شده است.

به جز او در افغانستان نیز بازداشتی‌ها در تاریکی و انزوا، در سلولی که تنها «یک سطل برای ادرار و مدفوع داشته» محبوس بودند.

رضا النجار، یکی از محافظان اسامه بن لادن، اولین بازداشتی در بازداشتگاه سی آی‌ای در افغانستان بوده است. او بعد از ماه‌ها بی‌خوابی «کاملا درهم شکسته» با این همه رفتار با او بد‌تر شده است. بازجو‌ها سهمیه غذای او را کاهش داده‌اند، در سرما زنجیرش کرده‌اند و به جای دسترسی دادن به دستشویی، به او «پوشک» بسته‌اند.

گل رحمان، بازداشتی دیگر، در حالی که در سرمای نقطه انجماد با یک پیرهن ساده در زنجیر کف سلول سیمانی خوابیده بوده، مرده است. پزشکی قانونی مرگ او را در اثر سرما اعلام کرده است.