بی بی سی: مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، می‌گوید که نمی‌توان انتظار داشت ترکیه راسا علیه گروه موسوم به داعش اقدام کند.

وزیر خارجه ترکیه پس از مذاکره با فرمانده جدید ناتو، ینس اشتولتبرگ، خواهان ایجاد منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه شد.

او گفت: «این واقع‌بینانه نیست که بخواهیم ترکیه راسا به عملیات زمینی [علیه داعش] دست بزند. ما در حال مذاکره هستیم و وقتی به تصمیمی مشترک برسیم ترکیه از ایفای نقش خود سر باز نخواهد زد.»

تروریست های داعش چند هفته است که شهر کوبانی را محاصره کرده‌اند و درگیری‌های شدید در این منطقه ادامه دارد. گفته می‌شود که بخش‌هایی از شهر به دست آنان افتاده است.

گروه دیدبان حقوق بشر سوریه می‌گوید که شب گذشته یک مقر نیروهای مسلح کرد به دست جنگجویان داعش افتاده و فرمانده و سربازان آن کشته شده‌اند. به گفته این گروه همچنین ٤٢ عضو داعش در درگیری‌های چهارشنبه کوبانی کشته شدند.

دولت ترکیه تحت فشار شدید است که به گروه‌های کردی که در کوبانی می‌جنگند کمک کند.

به گفته یکی از رهبران کرد دو محله شهر شب گذشته به دست تروریست های داعش افتاده است. فعالان سوری می‌گویند داعش هم‌اکنون کنترل یک سوم شهر را در اختیار گرفته است.

آمریکا و چند کشور دیگر داعش را در سوریه و عراق مورد حملات هوایی قرار داده‌اند، اما ترکیه در این باره موضع محتاطانه‌ای گرفته و از جمله به آمریکا اجازه نداده است که حملات هوایی را از پایگاه خود در ترکیه انجام دهد.

اختلافات ترکیه با اقلیت کرد این کشور و سابقه درگیری نظامی طولانی با حزب کارگران کردستان یکی از دلایل این موضع ترکیه دانسته می‌‍شود.

اعتراض به سیاست دولت ترکیه در قبال کوبانی، که به برخورد معترضان با پلیس و گروه‌های اسلام‌گرا و ملی‌گرا انجامیده، تاکنون بیش از ٢٠ کشته بر جای گذاشته است. روز گذشته هم شهرهای ترکیه صحنه اعتراض‌هایی بود و معترضان در مواردی با پلیس درگیر شدند.

***

بیم ترکیه از اشتعال دوباره آتش تنش با کردها

بی بی سی:‌ یا ممکن است که ترکیه دوباره به روزهای ناخوشایند درگیری‌های مسلحانه با کردها بازگردد؟

نظامیان در خیابان‌ها، وضع قوانین منع آمد و شد برای اولین‌بار در ۲۲ سال اخیر، تظاهرات در حدود ۳۰ شهر و حمله‌ به ساختمان‌های دولتی – وضعیت خطرناک است و به سرعت تشدید می‌شود.

بخشی از درگیری‌ها بین کردها رخ می‌دهد؛ بین گروه اسلامگرای حزب‌الله ترکیه -که از گروه موسوم به دولت اسلامی حمایت می‌کند- و حامیان پ‌ک‌ک، حزب کارگران کردستان که به شدت مخالف گروه دولت اسلامی است.

اما اعتراضات اصلی -و خشم شدیدتر- به سمت دولت ترکیه نشانه رفته است. از نظر کردها، ترکیه آنها و نه پیکارجویان گروه دولت اسلامی را دشمن واقعی خود می‌داند.

آنها از این که ارتش ترکیه مانع عبورشان از مرز سوریه می‌شود، به خشم آمده‌اند. این معترضان در پی آن بوده‌اند که برای مقابله با گروه داعش، به پیکارجویان کرد در آن منطقه بپیوندند و معتقدند که ترکیه از سقوط کوبانی راضی خواهد بود، البته در صورتی که چنین اتفاقی باعث کمرنگ شدن امید کردها برای داشتن سرزمینی مستقل در سوریه شود.

در شرایط کنونی، ترکیه حاضر نیست در قبال کوبانی اقدامی بکند. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه تاکید کرده است که کشورش تنها در شرایطی، بیش از میزان کنونی در سوریه مداخله خواهد کرد که رژیم بشار اسد هم به همان اندازه گروه دولت اسلامی، هدف اقدامات ائتلاف تحت رهبری آمریکا باشد.

اما وزارت امور خارجه آمریکا تاکید کرده است که این ائتلاف، در شرایط کنونی تنها بر مقابله با گروه دولت اسلامی متمرکز است.

بر همین مبنا می‌شود گفت که نظامیان ترکیه برای اقدامی نظامی در سوریه وارد عمل نخواهند شد.

در اوایل جنگ داخلی سوریه، ترکیه علیه بشار اسد موضع گرفت، با این استنباط که او خیلی سریع سرنگون خواهد شد. ترکیه خط مشی “هر کس غیر از اسد” را هم در پیش گرفت و در چارچوب آن، از گروه‌های مسلح مخالف دولت سوریه حمایت کرد. همین اقدام با انتقادهای گسترده‌ای روبه‌رو شد.

در واقع، به نظر می‌رسد که دولت ترکیه خیلی دیر در مقابل تهدید گروه داعش از خواب بیدار شده است. بیشتر این هشیاری پس از گرفتار شدن ۴۶ شهروند ترکیه در ماه ژوئیه (کمتر از چهار ماه پیش) به دست گروه دولت اسلامی بود. این افراد بیش از ۱۰۰ روز در اختیار پیکارجویان بودند.

اما منتقدان باور دارند که دولت ترکیه هنوز در مقابله با اسلامگرایان جدی نیست.

آقای اردوغان این هفته گفت: “برای ما پ‌ک‌ک و گروه دولت اسلامی، یکی هستند.” او گفت: “اشتباه است که آنها را از هم تفکیک کنیم.”

میراث تلخ درگیری‌های دولت ترکیه و اقلیت کردها دلیل اقدام نکردن ترکیه در کوبانی خوانده می‌شود. دولت آن کشور نگران کمک و حمایت از شبه‌نظامیان کرد سوریه –از متحدان نزدیک پ‌ک‌ک- است.

از دهه ۱۹۸۰ میلادی تاکنون در ترکیه حدود ۴۰ هزار نفر در درگیری‌های دولت با شورشیان کرد کشته شده‌اند. دو طرف نزدیک به یک سال پیش به توافق برای صلح رسیدند؛ آتش‌بسی شکننده که بحران کوبانی به گونه‌ای چشمگیر بر آن تاثیر دارد.

عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ‌ک‌ک گفته است که افتادن کوبانی به دست گروه دولت اسلامی، به معنای پایان روند صلح خواهد بود.

آقای اردوغان سرمایه سیاسی قابل توجهی صرف حل‌وفصل اختلاف با کردها کرده است و با فرارسیدن موعد انتخابات پارلمانی در سال آینده، دولت او نگران واکنش‌های احتمالی به از بین رفتن این صلح است.

به این ترتیب، ترکیه در خط مشی‌های خود در قبال سوریه، به مقطعی حساس رسیده است. مداخله نکردن در کوبانی می‌تواند به اعتراضات دامن بزند؛ روابط با آمریکا را سخت‌تر کند و ناقوس مرگ صلح با کردها را به صدا درآورد.

اما اعزام نیروهای نظامی می‌تواند با اقدام متقابل شبه‌نظامیان داعش علیه نظامیان ترکیه در گستره مرزهای دو کشور روبه‌رو شود یا سربازانی را که برای محافظت از آرامگاه یکی از اجداد سلاطین عثمانی در خاک سوریه به سر می‌برند، در خطر حمله آن گروه قرار دهد.

ترکیه هم‌اکنون با میزبانی از حدود ۱۸۰ هزار پناهجوی فراری از کوبانی، با بحران در مرزهای جنوبی خود هم روبه‌رو است.

اما آثار و عواقب وضعیت موجود، به سرعت در حال افزایش است و با تهدیدهای موجود، آتشی شعله‌ور می‌شود که ترکیه برای خاموش کردنش به تقلا خواهد افتاد.