بوئینگ ۷۷۷ خطوط هوایی مالزی از نوع MH17 مقارن ظهر روز پنجشنبه (۱۷ ژويیه/ ۲۶ تیرماه) در حالی که از آمستردام عازم کوالالامپور بود، در آسمان اوکراین در نزدیکی مرزهای این کشور با روسیه، از رادارها ناپدید شد. این هواپیما ۲۸۰ مسافر و ۱۵ خدمه داشت که همگی کشته شده‌اند.

این دومین هواپیمای مسافری شرکت هوایی مالزی از نوع بوئینگ ۷۷۷ است که در چهار ماه اخیر سقوط می‌کند. هنوز از بقایای هواپیمای قبلی که در ماه فوریه ناپدید شد، اثری به دست نیامده است.

پترو پوروشنکو، رئیس جمهور اوکراین، احتمال هدف قرار گفتن هواپیما از سوی تجزیه‌طلبان طرفدار روسیه را رد نمی‌کند. پوروشنکو در عین حال هرگونه احتمال دخالت اوکراین در سقوط هواپیمای مالزی را رد می‌کند، اما می‌گوید این احتمال وجود دارد که هواپیما توسط جدایی‌طلبان اوکراینی هدف قرار گفته باشد.

رئیس جمهور اوکراین ساعتی بعد با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که سقوط بوئینگ ۷۷۷ نه یک “تراژدی هوایی”، که “یک اقدام تروریستی” است.

خطوط هواپیمایی مالزی اعلام کرده مشغول کنترل دقیق لیست پرواز است اما پیش از اعلام دقیق اسامی مسافران می‌تواند تایید کند که ۱۵۴ شهروند هلند، ۲۷ استرالیایی، ۲۳ مالزیایی، ۱۱ اندونزیایی، ۶ بریتانیایی به همراه ۴ آلمانی، ۴ بلژیکی، ۳ فیلیپینی و یک کانادایی در پرواز ام.اچ ۱۷ حضور داشته‌اند که همگی کشته شده‌اند.

بوئینگ با “موشک بوک هدف قرار گرفته”

خبرگزاری رویترز به نقل از خبرگزاری روسی “اینترفکس” سخنان نماینده وزارت کشور اوکراین را گزارش کرده که گفته است هواپیمای مسافری خطوط هوایی مالزی توسط جنگجویان جدایی‌خواه طرفدار روسیه درشرق اوکراین هدف قرار گرفته است.

این مقام اوکراینی گفته است جدایی‌طلبان طرفدار روسیه موشکی از نوع “بوک” به سوی بوئینگ ۷۷۷ شلیک کرده‌اند. آرسنی یاسنیوک سقوط هواپیمای مسافری بر فراز شرق اوکراین را یک فاجعه خوانده و دستور تحقیق درباره این حادثه داده است.

در روزهای گذشته دست‌کم دو هواپیمای نظامی اوکراین در شرق این کشور و در منطقه زیر کنترل شورشیان هدف قرار گرفته و سقوط کرده است. در یک مورد اوکراین روسیه را متهم کرد که یکی از این هواپیماها را هدف قرار داده است.

الکساندر بورودای، نخست‌وزیر خودخوانده دونتسک، دست داشتن جدایی‌طلبان در سقوط هواپیمای مالزی را رد کرده است. او گفته که شورشیان هوادار مسکو چنان سلاح‌های ضدهوایی در اختیار ندارند تا بتوانند هواپیمایی در ارتفاع ده هزار متری را هدف قرار دهند.

پیام رهبر شورشیان درباره سرنگون کردن یک هواپیما

ادعای نخست‌وزیر خودخوانده دونتسک در حالی است که ایگور گیرکین، یکی از رهبران شورشیان، ساعت پنج و ۵۰ دقیقه عصر پنجشنبه و لحظاتی قبل از انتشار خبر سرنگونی هواپیمای مالزیایی، در یکی از شبکه‌های اجتماعی روسی‌زبان نوشت که آنها یک هواپیما را سرنگون کرده‌اند.

وی اگر چه این هواپیما را مدل ای‌ان - ۲۶ نامیده است که در ارتش اوکراین استفاده می‌شود اما نوشته او این ظن را دامن زده است که شورشیان به اشتباه هواپیمای مسافربری مالزیایی را به جای هواپیمای نظامی اوکراین هدف قرار داده‌اند.

در این نوشته آمده است: «در مجاورت تورز [شهری در استان دونتسک] یک هواپیما را سرنگون کردیم، ای‌ان – ۲۶... هشدار داده بودیم که وارد حریم هوایی ما نشود. ویدیویی داریم که این را تایید می‌کند. پرنده روی انبوه زباله‌ها سقوط کرد. به مناطق مسکونی آسیبی وارد نشده است. غیرنظامیان مجروح نشده‌اند.»

در همین حال نخست‌وزیر اوکراین دستور داده است درباره این رویداد که از آن به عنوان یک «فاجعه هوایی» یاد کرده است، تحقیق شود.

نظیر چنین دستوری را نخست وزیر مالزی نیز صادر کرده است. نجیب رزاق در توییتر خود نوشت: «از شنیدن گزارش‌ها درباره سقوط هواپیما شوکه شده‌ام. ما تحقیقات را بلافاصله شروع می‌کنیم.»

واکنش شرکت‌های هواپیمایی اروپا

به دنبال سقوط هواپیمای خطوط هوایی مالزی، چندین شرکت‌ هواپیمایی در نقاط مختلف دنیا از تغییر مسیر پرواز هوایپیماهای‌شان بر فراز اوکراین خبر دادند.

لوفت‌هانزا، ترکیش ایرلاینز، ویرجین آتلانتیک و ایرفلوت از جمله خطوط هوایی هستند که گفته‌اند تا اطلاع بعدی هواپیماهای‌شان از آسمان اوکراین گذر نخواهند کرد.

بریتیش ایرویز هم گفته که در حال بررسی مسیر پرواز‌ هواپیماهایش بر فراز اوکراین است و در نهایت دولت فرانسه از خطوط هوایی این کشور خواسته که از آسمان اوکراین عبور نکنند.

از سوی دیگر، خبرگزاری ها گزارش داده اند که شورای امنیت سازمان ملل قرار است جمعه عصر به وقت نیویورک نشستی اضطراری را درباره اوکراین برگزار کند.

چهارمین حمله به هواپیماهای تجاری

حادثه امروز دومین سانحه برای هواپیماهای خطوط هوایی مالزی ظرف چند ماه گذشته است. رخداد نخست مربوط به مفقود شدن یک هواپیمای بوئینگ ۷۷۷ با ۲۳۹ سرنشین در مسیر کوالالامپور به پکن بود که هنوز نشانی از این هواپیما به دست نیامده است.

خبرگزاری آسوشیتدپرس هم آماری از حملات موشکی به هواپیماهای تجاری منتشر کرده است که بر اساس آن حادثه امروز چهارمین در نوع خود محسوب می‌شود.

نخستین حادثه به سال ۱۹۷۸ باز می‌گردد، زمانی که یک هواپیمای کره جنوبی که از پاریس عازم سئول بود دچار انحراف مسیر شد و به آسمان شوروی رفت، جایی که هدف شلیک هواپیمای نظامی قرار گرفت. در این حادثه دو مسافر کشته شدند.

حادثه دوم نیز مربوط به یک هواپیمای کره جنوبی بود که وارد آسمان شوروی شد و هدف موشک قرار گرفت. در اثر این حادثه که سال ۱۹۸۳ رخ داد تمام ۲۴۰ مسافر هواپیما و ۲۹ خدمه آن کشته شدند.

اما حادثه سوم مربوط به هواپیمای مسافربری ایران در سال ۱۹۸۸ بود که بر فراز خلیج فارس هدف یک ناو آمریکایی قرار گرفت که به مرگ همه ۲۷۴ مسافر هواپیما و ۱۶ خدمه آن منجر شد.

تایید هدف قرارگرفتن هواپیما توسط آمریکا

در واشنگتن، باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا در سخنانی این حادثه را «یک تراژدی وحشتناک» خواند و گفت «فعلاً در حال بررسی آن هستیم که آیا از شهروندان آمریکا در میان مسافران هواپیما بوده‌اند یا خیر. اولویت نخست ما این است.»

اوباما با بیان این که از تیم امنیت ملی دولت خود خواسته است با دولت اوکراین در تماس نزدیک باشند، گفت ایالات متحده از هیچ کمکی برای شناسایی دلایل سقوط این هواپیما کوتاهی نخواهد کرد. کمی بعد از سخنان آقای اوباما، کاخ سفید اعلام کرد که تیمی از کارشناسان این کشور برای کمک به دولت اوکراین در انجام تحقیقات، به این کشور اعزام می‌شوند.

جو بایدن، معاون رئیس جمهوری آمریکا می‌گوید هواپیمای مسافربری مالزیایی که در مناطق مرزی اوکراین و روسیه سقوط کرده است در آسمان مورد هدف قرار گرفته و منفجر شده است.

پیشتر رسانه‌های آمریکایی همچنین به نقل از منابع آگاه گزارش داده بودند که ایالات متحده به این نتیجه رسیده است که هواپیمایی مالزیایی سرنگون شده است. وال استریت ژورنال خبرداده که منابع امنیتی آمریکا می‌گویند این هواپیمای مسافربری با یک موشک زمین به هوا هدف قرار گرفته است.

هم‌زمان رئیس اداره اوکراین نوار مکالمه دو تن از شورشیان را منتشر کرده که می‌گویند هواپیمایی که آنها آن را هدف قرار داده‌اند، واقعا غیرنظامی بوده و تلفات آن زیاد است. یکی از گفته گند زده‌اند.

منابع: دویچه وله، رادیو فردا، بی بی سی