گزارش‌گران بدون مرز رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ٢٠١٤ را منتشر کرد

رده بندی ٢٠١٤ ، تصویر‌گر تأثیر منفی منازعه مسلحانه بر آزادی اطلاع‌رسانی و فعالان رسانه‌ای‌ست. رده‌ی تعداد زیادی از کشورها به دلیل تفسیر اغراق‌آمیز و سواستفاده‌گرانه از مفهوم «امنیت ملی» علیه حق اطلاع رسانی و دانستن آسیب دیده است. این آسیب در عرصه جهانی گرایش خطرناکی است که تا قلب دولت‌های قانون‌مدار امتداد می‌یابد.

رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها در سال ٢٠١٤ منتشر شده از سوی گزارش‌گران بدون مرز، نشا‌نگر تنزلی مهم در وضعیت آزادی اطلاع رسانی در کشورهایی متفاوت با هم چون ایالات متحده آمریکا، جمهوری آفریقای مرکزی و گواتمالا و بر عکس بهبودی واضح وضعیت در اکواتور، بلیوی و آفریقای جنوبی است. اگر فنلاند و هلند و نروژ سه‌گانه‌ی نخست جدول رده‌بندی را تشکیل می‌هند، ترکمنستان، کره شمالی و اریتره بدترین نقطه‌های سیاه اطلاع رسانی در جهان هستند.

کریستف دولوار دبیر اول گزارش‌گران بدون مرز در باره رد‌ه‌بندی ٢٠١٤ آزادی رسانه‌هادر جهان می‌گوید : « رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها کار ابزاری است مرجع، که بر هفت شاخص برای شناخت از وضعیت آزادی اطلاع رسانی و رسانه‌ها تکیه دارد: سطح سرکوب و فشار، کثرت‌گرایی، استقلال، فضای عمومی و خودساسوری، چارچوب‌های قانونی، شفافیت و توانمندی زیرساخت‌ها. این رده‌بندی تلاش دارد که در عرصه آزادی اطلاع رسانی، مسئولیت دولت‌ها را به آن‌ها یادآور شود، امکان ارزیابی با معیارهایی عینی را برای جامعه مدنی فراهم سازد، و به نهادهای جهانی شاخصی برای تصمیم‌گیری در باره‌ی حکمرانی‌ خوب بدهد.»

لوسی موریون مسئول بخش پژوهش گزارش‌گران بدون مرز در این باره می‌گوید: « رتبه‌ی بسیاری از کشورها از این میان حتا کشورهای دمکراتیک،به دلیل تفسیر اغراق‌آمیز و سواستفاده‌گرانه از مفهوم «امنیت ملی» علیه حق اطلاع رسانی و دانستن آسیب دیده است. رده‌بندی امسال انعکاس تاثیر منفی میان جنگ علنی و یا اعلام نشده و آزادی اطلاع‌رسانی است. خطرناک‌ترین کشور جهان برای روزنامه‌نگاران سوریه است که از میان ١٨٠ کشور در رده‌ی ١٧٧ جای دارد.»

شاخص سالانه‌ی نقض آزادی مطبوعات در جهان که برای نخستین بار در رده‌بندی سال ٢٠١٣ به کار آمد، معیاری مشخص برای سنجش آزادی اطلاع رسانی در باره‌ی ١٨٠ کشور جهان در سال گذشته است. این شاخص از ٣٣٩٥ در سال گذشته به ٣٤٥٦ (٦١+) در سال میلادی ٢٠١٤ رسیده است. یعنی رشدی ١,٨درصدی داشته است که نشان وخامت کلی وضعیت آزادی اطلاع رسانی در فاصله انتشار دو رده‌بندی است.

رده بندی آزادی رسانه‌ها در جهان،امسال در کلکسیون لیبریو (http://www.librio.net) انتشارات فلاماریون به صورت کتاب منتشر شده است. و شامل تحلیل و توضیح موضوعی قاره‌ای و کشوری است. بخش عمده این کتاب بر روی سایت سازمان (http://www.rsf.org) نیز در دسترس همگان قرار دارد.

به رده بندی امسال یک کشور اضافه شده است و جدول در برگیرنده ١٨٠ کشور در جهان است. کشور بلیز، نو آمده به جدول است و در جایگاه ٢٩ نشسته است.

ایران در رده‌ی ١٧٣ تنها به دلیل اضافه شدن یک کشور به رده‌بندی امسال یک پله بالاتر رفته است، وضعیت آزادی اطلاع رسانی نسبت به سال پیشین در آن تغییر چندانی نکرده است. بازیگری غیر قابل دور زدن منطقه، بازیگر نقشی پراهمیت در بحران سوریه است. حکومت‌مردان، همچنان کنترل همه جانبه‌ای را بر اطلاع‌رسانی اعمال می‌کنند، به ویژه در باره‌ی آنچه که به همپیمانان‌شان در دمشق مربوط می‌شود، از حضور سپاه پاسداران در سوریه تا کمک‌های مادی به رژیم اسد. موضوع‌های بسیاری دیگر از این میان انرژی هسته‌ای، حقوق بشر، و وضعیت زندانیان عقیدتی به نام « اقدام علیه امنیت ملی» سانسور می‌شوند. در پایان سال میلادی ٢٠١٣ ایران با ٥٠ روزنامه‌نگار و وب‌نگار زندانی، یکی از ٥ زندان جهان بود. با وجود آزادی برخی از زندانیان سیاسی، اما وعده‌های حسن روحانی رئیس جمهور جدید برای آزادی همه زندانیان سیاسی و بهبود وضعیت آزادی اطلاع رسانی تاکنون بی نتیجه مانده است. فشار دستگاه‌های امنیتی بر روزنامه‌نگاران رسانه‌های بین‌المللی و مستقل مستقر در خارج از کشور و خانواده‌های‌شان در داخل کشور همچنان ادامه دارد.

افغانستان در رده‌ی (١٢٨) با وجود دوام‌داری خشونت علیه روزنامه‌نگاران و به ویژه زنان روزنامه‌نگار، اما وضعیت کلی آزادی اطلاع رسانی، در افغانستان نسبت به سال گذشته تغییر نکرده است. در سال گذشته به دلیل برخی تصمیم ‌گیری‌های جدی این کشور صعودی چندین رده‌ای داشت. در سال آینده برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی، همزمان با خروج نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت (آیساف) از کشور، مسئله‌ی امنیت برای شهروندان به شکل کلی و تأمین امنیت خبرنگاران، چالش‌های مهم آینده برای ارزیابی قوام آزادی اطلاع رسانی در دمکراسی جوان افغانستان است.

تاجیکستان (١١٥) پوشش کارزار انتخابات ریاست جمهوری در رسانه‌های عمومی به شکلی واضح به نفع اماعلی رحمانف رقم خورد. رهبری که بیش از بیست است کشور را هدایت می‌کند در همه جا حاضر بود. بر روی اینترنت مسدودسازی خودسرانه و غیرقانونی چند روزه‌ی اطلاعات مستقل دیگر عادی شده است. قانون جدید رسانه‌ها که از مارس ٢٠١٣ اجرایی شده است، در گزارش‌ها اداری تأثیری مثبت بر وضعیت آزادی اطلاع رسانی داشته است اما در عمل این اثرگذاری واقعی نیست.