بررسی لایحه اصلاح قانون گذرنامه و خروج از کشور برای دختران و زنان توسط کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در حالی به پایان رسید که همچنان طبق این مصوبه جدید دختران و زنان برای خروج از کشور باید اجازه ولی( پدر، همسر و یا جد پدری) را داشته باشند. فریده غیرت وکیل و حقوقدان درتهران به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت که این لایحه خلاف قانون اساسی ایران است وامیدوار است تایید نشود.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایسنا، در این مصوبه که روز سه شنبه ۲۶ دی ماه به اعلام شد، آمده است دختران مجرد بالای ۱۸ سال منعی برای داشتن گذرنامه ندارند و می توانند بدون اجازه ولی گذزنامه داشته باشند اما برای خروج از کشور حتما باید اجازه ولی را داشته باشند.

این لایحه تحت عنوان “اصلاح قانون گذرنامه” در فروردین ماه ۱۳۹۱ از سوی دولت به مجلس تقدیم شد و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس آن را در تاریخ ۲۳ آبان تصویب کرد. بر اساس این لایحه، زنان مجرد زیر ۴۰ سال برای گرفتن گذرنامه احتیاج به موافقت رسمی “ولی قهری” یا “حکم حاکم شرع” داشتند. این طرح بلافاصله با اعتراض فعالان حقوق زنان و فعالان مدنی مواجه شد. در نهایت نمایندگان مجلس شرط ۴۰ سال را برداشته و داشتن گذرنامه را با خروج از کشور برای زنان مجرد مجزا ساخته اند.

فریده غیرت، حقوقدان و فعال حقوق زنان با اظهار اینکه این مصوبه با قانون اساسی هم مغاریت دارد به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت: «این مصوبه یک محدودیت جدید است و قطعا از نظر ما قابل قبول نیست. این حتی با قانون اساسی هم مغایرت دارد. قانون اساسی جمهوری اسلامی تمام امکانات را برای زنان و مردان مساوی دانسته است. مرد و زن وقتی به سن ۱۸ سالگی می رسند اهلیت خیلی کارها را دارند و همان طور که مرد نیاز به کسب اجازه برای خروج از کشور ندارد زن هم نباید داشته باشد و اگر خطراتی قرار است با خروج از کشور ایجاد شود فقط از ناحیه دختران نیست که ایجاد می شود بلکه از ناحیه مردان هم هست.»

مهدی داوتگری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در توضیح اینکه چرا نمایندگان مجلس می خواهند چنین مصوبه ای به تصویب برسد، گفته است:« اعضای کمیسیون بر این اعتقادند که غیرت ایرانی ایجاب می‌کند که اجازه خروج از کشور به دخترانی که به دنبال یکسری مفسده‌های اخلاقی هستند، ندهیم.»

همچنین طبق این مصوبه جدید زنان متاهل نه تنها برای خروج از کشور بلکه برای داشتن گذرنامه نیز اجازه همسر را باید داشته باشند. همچنین براساس این مصوبه اگر پدر یا همسر یک دختر یا زن ابتدا به او اجازه خروج از کشور را بدهد ولی پس از مدتی به هر دلیلی این اجازه را سلب کند، گذرنامه زن توقیف خواهد شد.

اگرچه این مصوبه به طور دقیق مشخص نکرده است که منظور از دختران مجرد بالای ۱۸ سال شامل چه کسانی می شود اما احتمالا شامل حال زنانی که از همسرخود طلاق گرفته نیز خواهد شد. سوال کنونی خیلی از فعالان حقوق زنان این است که دختران مجرد وقتی بدون اجازه پدر یا جد پدری امکان خروج از کشور را نداشته باشند چه کارایی و اهمیتی داشتن گذرنامه برایشان خواهد داشت به خصوص که طبق همین مصوبه هر زمان می تواند همسر یا ولی دستور توقیف گذرنامه او را بدهد؟

فریده غیرت در واکنش به این نظرات و اینکه امیدوار است در نهایت این مصوبه به تصویب نرسد به کمپین گفت:« فساد همیشه نصفش متوجه پسر است. دختر که به تنهایی فساد ایجاد نمی کند. اگر دختری با خروج از کشور باعث ایجاد فساد می شود برای پسرها هم خواهد شد. مگر ما نشنیده ایم که آقایان، دخترانی را برای کارهای غیر اخلاقی از کشور خارج کرده اند. این کارها را که آقایان انجام دادند. این تلفی درستی نیست که صرف زن بودن او را مصلوب اختیار کنیم تا نتواند درباره مسائل خودش تصمیم گیری کند. زن هم مانند مرد وقتی به سن ۱۸ سالگی رسید اهلیت قانونی پیدا می کند و قادر به هر کاری هست بنابراین اجازه خروج از کشور را هم باید خودش بگیرد. چرا ما می گویم زن هر کاری می کند ممکن است با مسائل اخلاقی مواجه شود. ما اگر نگرانی داریم باید اخلاق را در جامعه توسعه دهیم یا کارهای دیگری انجام دهیم. بهرحال امیدوارم هرگز این مصوبه تصویب نشود.»

یک خبرنگار حوزه زنان نیز که نخواست نامش به دلایل امنیتی فاش شود به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت:« نمایندگان با این مصوبه ها نشان می‌دهند که هیچ ارتباط و شناختی از جامعه ندارند. این لایحه نمایندگان مجلس نگاه دور از واقعیت به جامعه و ترس شان از زنان را نشان می دهند. در حال حاضر بخش اعظمی از زنان جامعه از نظر اقتصادی مستقل هستند و حتی خرج خانواده را هم به عهده دارند، نرخ تحصیلات زنان بسیار بالا است و طبیعتا این رشدها خواسته هایشان را هم افزایش می دهد. این مصوبه ها محدودیت های است که اگر تغییر نکند جامعه به زودی توسط زنان ها منفجر می شود. آنهایی که اکنون از نظر اقتصادی مستقل هستند واقعا چه نیازی باید داشته باشند که ولی شان به آنها اجازه خروج از کشور را بدهند یا نه.»