مراسم یادبود میکونوس و اعدام‌های ۶۷ در برلین

مراسم سالگرد "ترور میکونوس" و اعدام‌های دسته‌جمعی ۶۷ در زندان‌های ایران، با حضور بی‌سابقه‌ جوانان ایرانی و غیرایرانی مقیم برلین رو به رو شد. برونو یوست، دادستان مسئول پرونده‌ی ترور میکونوس به همراه همسرش در سالن مراسم حضور داشت. هانس یوآخیم اریگ، از وکیلان خانواده‌های قربانیان فاجعه میکونوس از جمله سخنرانان مراسم یادبود بود.

گزارشی از بخش فارسی دویچه وله:

گزارش تصویری: ترور میکونوس

برلین، ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲:
«حدود ساعت ۱۱ شب دو تن از اعضای یک تیم ترور که چهره‌ی خود را پوشانده‌اند وارد رستوران میکونوس برلین می‌شوند. نفر سوم در ورودی رستوران را پشت سر آنها می‌بندد و جلوی در کشیک می‌دهد. دو تروریست وارد اتاق پشتی رستوران می‌شوند. یکی از آنها یک مسلسل "یوزی" در کیفی مخفی کرده و دیگری به تپانچه مسلح است.
فرد مسلح به مسلسل حاضران را به رگبار می‌بندد و با شلیک دست کم ۲۶ تیر، همایون اردلان، نوری دهکردی، صادق شرفکندی و فتاح عبدلی را که مشغول گفت‌وگو با چند تن از فعالان سیاسی مقیم برلین هستند، به قتل می‌رساند. دو نفر دیگر نیز به شدت زخمی می‌شوند. تروریست مسلح به طپانچه، برای اطمینان از مرگ سران حزب دمکرات کردستان ایران، کنار پیکر‌های آنها می‌ایستد و از فاصله‌ی نزدیک، با دقت و خونسردی، مغز آنها را نشانه می‌رود و شلیک می‌کند.

برلین، ۱۰ آوریل ۱۹۹۷:
دادگاه برلین که حدود ۵ سال پرونده‌ی میکونوس را رسیدگی کرده بود با وجود مخالفت برخی دولتمردان این کشور و اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران، احکام خود را صادر کرد: یک ایرانی به نام کاظم دارابی، به عنوان برنامه‌ریز این جنایت، و عباس رحیل، شهروند لبنانی به اتهام شرکت در ترور به حبس ابد، و دو لبنانی دیگر به نام‌های یوسف امین و محمد اتریس به ترتیب به ۱۱ و ۵ سال زندان محکوم شدند. به گفته‌ی مقامات قضایی آلمان، متهم اصلی که یک ایرانی به نام عبدالرحمان بنی‌هاشمی، معرف به "شریف" است، موفق می‌شود از طریق ترکیه به ایران بازگردد. بنی‌هاشمی رهبری عملیات ترور را برعهده داشت.

در دادگاه برلین مسئولان وقت جمهوری اسلامی ایران یعنی آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور، علی فلاحیان وزیر اطلاعات و علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه‌ وقت جمهوری اسلامی نیز به زمینه سازی ترور میکونوس متهم شدند. در میان این افراد فقط حکم جلب فلاحیان صادر شده است.



برلین، ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۲ – دو بعدازظهر:
مصطفی قاضی‌زاده، نماینده‌ی کمیته‌ی آلمان حزب دمکرات کردستان ایران در مراسم بیستمین سالگرد "ترور میکونوس" که توسط این حزب و در کنار لوح یادبود این جنایت برگزار شد، ضمن قدردانی از تلاش‌های قوه‌ی قضاییه‌ی آلمان، به تأکید گفت: «چنین حکمی که سران یک کشور در کشور دیگری به اتهام دخالت در یک عملیات تروریستی محکوم شوند، بی‌سابقه است.»

در این مراسم علاوه بر قاضی‌زاده، چند تن از فعالان سیاسی کرد ایرانی، حمید نوذری، از مسئولان کانون پناهندگان سیاسی ایرانی در برلین و یولیا ویدرمن، نماینده‌ی حزب چپ آلمان نیز سخنرانی کردند.

برلین، ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۲ – ۷ شب:
سالن کارگاه فرهنگ‌های پایتخت آلمان که به طور معمول برای برگزاری کنسرت و اجرای تئاتر به‌کار می‌رود، میزبان مراسم بیستمین سالگرد ترور میکونوس و بیست‌وچهارمین سالگرد اعدام‌های دست‌جمعی زندانیان سیاسی در ایران شده است.

در مراسم سیاسی، به‌ویژه در مراسم یادبود کشتار مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی، به طور معمول ایرانی‌های "نسل اول" مقیم برلین و دوستان و آشنایان و همکاران غیرایرانی‌آنها، و نیز چند تن از سیاستمدار آلمانی حضور دارند.

اما این بار نیمی از جمعیت حاضر در سالن، که به گفته‌ی برگزارکنندگان (کانون پناهندگان سیاسی ایرانی در برلین و کمیته‌ی دفاع از زندانیان سیاسی برلین) بیش از ۳۰۰ نفر هستند را جوانان ایرانی و غیرایرانی تشکیل می‌دهند.

مراسم با یک دقیقه سکوت آغاز می‌شود و پس از نمایش بخشی از فیلم "جنایت مقدس"، ساخته‌ی رضا علامه‌زاده، روال برنامه توسط حمید نوذری، از برنامه‌ریزان شب یادبود اعلام می‌شود.

آقای نوذری یکی از افرادی است که در طول ۲۰ سال گذشته پرونده‌ی میکونوس را فعالانه دنبال کرده است. او در باره‌ی انگیزه‌ی فعالیتش در این زمینه می‌گوید: «وقتی که وکیل پرونده هانس یوآخیم اریگ و دادستان وقت آلمان، برونو یوست، می‌گویند، این پرونده هنوز بسته نشده، چطور من فعال سیاسی از فعالیت برای روشن شدن زوایای تاریک این فاجعه دست بکشم؟ ما باید روزی را بیابیم که چه کسی نشست میکونوس را لو داده، چه کسی در سفارت ایران مسئول اصلی در رابطه با این ترور بوده و در برنامه‌ریزی شرکت داشته است. ما باید این خواست را به طور دائم مطرح کنیم که آمران این جنایت هم باید به پای میز محاکمه کشیده شوند. ما نباید بگذاریم که این جنایت به فراموشی سپرده شود.»


هانس یوآخیم اریگ، وکیل مدافع شاکیان در دادگاه میکونوس در مراسم بیستمین سالگرد ترور میکونوس در برلین

اتحاد اپوزیسیون
هانس یوآخیم اریگ، از وکیلان خانواده‌های قربانیان، نخستین سخنران شب یادبود در کارگاه فرهنگ‌هاست. او یکی از دلایل موفقیت دستگاه قضایی آلمان در این زمینه را "اتحاد اپوزیسیون ایرانی" می‌داند. اریگ می‌گوید: «چپ و راست، مذهبی و سلطنت‌طلب از هیچ کوششی برای روشن شدن این قضیه دریغ نکردند.» او تاکید می‌کند که «حتی عناصر کلیدی وزارت اطلاعات ایران که از رژیم بریده بودند، برای یافتن حقیقت در این پرونده همکاری کردند».

اریگ در پایان سخنانش بار دیگر به این نکته اشاره می‌کند که اتحاد اپوزیسیون ایرانی حول محور "ترور میکونوس" باعث صدور یک حکم تاریخی شده است.

شاهد عینی
در شب یادبود، پرویز دستمالچی، یکی از شاهدان عینی ترور میکونوس نیز سخنرانی کرد. ابتدا مشاهدات عینی دستمالچی از طریق یک ویدئو پخش شد، سپس او خود پشت تریبون رفت و به مقوله‌ی اصلاحات در جمهوری اسلامی پرداخت.

این کارشناس سیاسی مقیم آمریکا معتقد است که جمهوری اسلامی ایران به دلیل ساختاری که دارد اصلاح‌پذیر نیست و کشتار زندانیان سیاسی و نیز ترور مخالفان و منتقدان در خارج کشور، "نتیجه‌ی منطقی" این نوع ساختار سیاسی است.

"کمیسیون حقیقت‌یاب"
رسم است که در مراسم یادبود، بازماندگان قربانیان با یادآوری خاطرات یا اشاره به ویژگی‌های قربانیان، یاد آنها را گرامی می‌دارند. اما سارا دهکردی، دختر نوری دهکردی و شهره‌ بدیعی، از پرداختن به خاطرات و بازگویی حرف‌های تکراری پرهیز کرد.

سارا دهکردی با صراحت گفت: «من خودم را قربانی نمی‌دانم، من پدرم را هم قربانی نمی‌دانم. مبارزه و پذیرفتن بهایی که آن مبارزه می‌تواند داشته باشد، یک انتخاب است و این انتخاب در درجه‌ی اول یک پیام سیاسی را با خود حمل می‌کند».

جوان‌ترین سخنران شب یادبود سپس به "دوران پس از جمهوری اسلامی" پرداخت و گفت: «همه‌ی ما قطعا به این قضیه فکر کرده‌ایم که جواب این همه جنایت و فاجعه‌ای که درهم پیچیده هستند، و جواب بی‌عدالتی‌هایی که در لایه‌های جامعه نفوذ کرده‌اند، چه باید باشد؟»

سارا دهکردی که هنگام ترور میکونوس ۹ ساله بوده، در ادامه‌ی سخنانش تاکید کرد: «ما پس از جمهوری اسلامی در حدی غیرقابل تصور کار داریم. یکی از این کارها برنامه‌ریزی برای یک روند حقیقت‌یابی است، به شرطی که اشتباهاتی را که در این زمینه در جاهای مختلف جهان شکل گرفته‌اند تکرار نکنیم.»

او پس از گذار به نکات مثبت و منفی کمیسیون‌های حقیقت‌یاب در آفریقای جنوبی، اظهار داشت که در "ایران پس از جمهوری اسلامی" نباید "اشتباهات مشابهی" صورت بگیرد و "روی شکل‌های خشونت ساختار امروزی را بپوشاند".



اعدام‌های دسته‌جمعی سال ۶۷
آخرین سخنران شب یادبود فرخنده ‌تقدسی، از زندانیان سیاسی دهه‌ی ۶۰ بود که پس از اجرای قطعاتی بر روی پیانو توسط هنرمند جوان مقیم برلین، نازنین پیری نیری، سخنرانی خود را آغاز کرد.

خانم تقدسی که بین سال‌های ۶۲ تا ۶۸ در زندان بوده، به مقایسه‌ی "زندگی اجتماعی" و نحوه‌ی مقاومت زندانیان در اردوگاه‌های مرگ ناسیونال سوسیالیست‌های آلمان و زندان‌های جمهوری اسلامی پرداخت.

این فعال حقوق بشر ضمن تاکید بر اینکه "این دو رژیم در کل با یکدیگر قابل مقایسه نیستند"، از جمله در باره ازخودگذشتگی زندانیان سیاسی ایران در مقابل هم‌بندهایشان سخن راند، و از اینکه، "زندگی اجتماعی" در زندان‌های ایران ضریب مقاومت زندانیان را بالا برده است.

فرخنده تقدسی معتقد است که جمهوری اسلامی موفق نشده، با دستگیری‌ها و اعدام‌های گسترده، روح مقاومت را از زندانیان سیاسی بگیرد.

برلین، ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۲ – ساعت ده و نیم شب:
از آغاز مراسم یادبود در کارگاه فرهنگ‌های برلین، برونو یوست، دادستان مسئول پرونده‌ی ترور میکونوس به همراه همسرش در سالن حضور داشت. وی اما از سازمان‌دهندگان این برنامه خواهش کرده بود در مورد حضورش سکوت کنند. پس از سخنرانی فرخنده تقدسی، شماری از ایرانیان که از حضور آقای یوست مطلع شده بودند به این قضیه اشاره کردند و باعث بروز احساسات حاضران در سالن شدند.

به این ترتیب شب یادبود قربانیان ترور میکونوس و کشتارهای دسته‌جمعی سال ۶۷، با کف‌زدن‌‌های طولانی برای برونو یوست، فردی که برای یافتن حقیقت در پرونده‌ی میکونوس تلاش‌خستگی‌ناپذیری به‌خرج داده بود، به پایان رسید.