پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - Thursday 28 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Sun, 18.12.2011, 12:04


واتسلاو هاول، مبارز سرشناس آزادی و دموکراسی، رييس جمهوری پيشين چک و از رهبران انقلاب مخملی چکسلواکی روز یکشنبه ذس از مدت‌ها بیماری تنفسی در سن ۷۵ سالگی درگذشت.

سابينا دانسکووا، سخنگوی رييس جمهوری پيشين چک، گفته است که هاول يکشنبه صبح در خانه ييلاقی خود در شمال اين کشور درگذشت.

واتسلاو هاول در پراگ در خانواده‌ای فرهنگی و روشنفکر به دنیا آمد. خانواده متعرض وی به طور مستقیم با اتفاقات فرهنگی و سیاسی چکسلواکی از سالهای۱۹۲۰ تا ۱۹۴۰ در ارتباط بوده و به همین دلیل رژیم کمونیستی چکسلواکی اجازه تحصیلات دبیرستانی به هاول بعد از سال ۱۹۵۰ را نداد و او مجبور به گذراندن دوره‌های شبانه برای تمام کردن مقطع دبیرستانی شد. وی در سال ۱۹۵۴ موفق به اخذ دیپلم متوسطه شد. سابقهٔ اختلافات سیاسی دوباره دلیلی برای عدم پذیرش وی در دانشکده‌های علوم انسانی شد و او به ناچار رشته اقتصاد را برای ادامه تحصیل در دانشگاه پراگ انتخاب کرد.

واتسلاو هاول این رشته تحصیلی را بعد از دو سال ناتمام رها کرد. سنت فرهنگی خانواده و علاقه ذهن پویای وی را به دنبال علوم اجتماعی و فرهنگی می‌کشید و انگیزه روز افزون در وجود وی ایجاد میکرد. او بعد از اتمام خدمت سربازی در سال های۱۹۵۷-۱۹۵۹ به عنوانِ کارگردان پشت صحنه در تئاتری در پراگ مشغول به کار گشت و همزمان تحصیل مکاتبه ای در رشتهٔ درام در دانشکده هنر دانشگاه پراگ را آغاز کرد.

اولین بازی کامل وی در سال ۱۹۶۳با نمایشنامهٔ جشن باغچه روی صحنه رفت و جوائز و موفقیت بزرگی برای وی به همراه آورد. به دنبالِ ان نمایشنامه خاطرت از موفقترین کارهایش را خلق کرد. واتسلاو هاول در سال ۱۹۶۴ با خانم اولگا نپلخالوا علی رغم میل خانواده و مخالفت مادرش ازدواج کرد.

جوّ اختناقی که پس از بهار پراگ در سال ۱۹۶۸ بوجود آماده بود هاول را برای مدتی از تئاتر و نمایش محروم ساخت ولی فعالیتهای سیاسی وی را بارزتر کرده و وی را وارد دنیای سیاست نمود. در طول حیات نوشته‌ها و فعالیتهای سیاسی باعث به زندان افتادن و تحمل حبس‌های پیاپی و طولانی مدت که بیشترین آنها به چهار سال حبس و تحت مراقبت بودن بوده انجامید. هاول شاهکار خود خرامیدنی حزین داستان سیاستمداری که بیمِ بازگشت به محبس دارد را پس از آزادی از زندانِ چهار ساله نوشت. از جمله دیگر شاهکاری هاول قدرت ضعیفان در وصف بعد از توتالیتاریسم است که سیاست و جامعه مدرن را مهیا کننده مردم برای زندگی در دروغ میخواند.

هاول در سال ۱۹۸۹ اولین رئیس جمهور غیرکمونیست حکومت چکسلواکی شد، وی نقشی کلیدی در پیروزی انقلاب مخملین چکسلواکی داشت، انقلابی بدون خونریزی که منجر به فروپاشی حکومتِ کمونیستی چکسلواکی و تشکیل دو کشور جدید چک و اسلواکی شد. در سال ۱۹۹۰ در اولین انتخابات کشور جمهوری چک پس از انقلاب مخملین به عنوان رئیس جمهور برگزیده شد . از جمله اقدامات مهم وی در اولین دورهٔ ریاست جمهوری فرمان عفو عمومی برای بسیاری از زندانیان و محکومان رزیم گذشته بود، اقدامی که به گفتهٔ بسیاری از منتقدانش آمار جرم را بعد از آن سال‌ها بالا برد هاول قضاوت محاکم ناعادل را قابل اعتماد نمی دانست. هاول مهمترین دستاورد دوران ریاست جمهوری خود را فسخ و انحلال پیمان ورشو می داند . او از مهمترین رهبرانی بود که باعث پیوستن اعضای سابق پیمان ورشو به اتحاد ناتو گردید .

وی در سال ۱۹۹۸ برای بار دوم به ریاست جمهوری کشورش برگزیده شد ولی این دوران ریاست، دوران کسالت جسمانی وی بود و بیماری‌های دستگاه گوارشی و سرطان شش به علت استعمال دخانیات باعث نگرانی دوستداران وی گردید . در دنیای سیاست هاول همواره حمایت کننده ای صبور برای مقاومت‌های بدون خشونت بوده است . بیل کلینتون شخصیت و روش مبارزه وی را به گاندی و نلسون ماندلا تشبیه کرده است .

مخالفت واتسلاو هاول با زدودن وکنار گذاردن مسئولین سیاسی حکومت کمونیستی در دوره‌های بعد از انقلاب ۱۹۸۹ باعث زیر سؤال رفتن نقش وی در این انقلاب مخملین و فروپاشی کمونیسم در آن کشور شده بود ولی نتائج نظرسنجی سال ۲۰۰۵ واتسلاو هاول را سومین شخصیت محبوب کل تاریخ ملت چک معرفی کرد.

در سال ۲۰۰۳ او موفق به دریافت جایزه صلح گاندی از طرف حکومت هند به خاطر حمایتهای او از حقوق بشر در بدترین شرایط و فعالیتهای صلح دوستانه گردید. وی از جمله شخصیتهایی بود که به حکومت جمهوری اسلامی ایران برای آزادی اکبر گنجی اعتراض کرده و خواستار آزادی وی از زندان شد. او همچنین در اکتبر ۲۰۱۰، در یک همایش بین‌المللی در پراگ به حمایت از نسرین ستوده وکیل دربند ایرانی پرداخت و خواستار آزادی فوری او از زندان شد.

هاول در طول زندگی سیاسی وهنری از طرف گروه‌ها و شخصیات بین‌المللی زیادی مورد تقدیر قرار گرفته است که از آنجمله می توان به مدال آزادی فیلادلفیا ۱۹۹۴، نامزدی دریافت جائزه صلح نوبل و جائزه صلح گاندی اشاره کرد.

ویکی پدیا




واکنش‌های جهانی به مرگ واتسلاو هاول

رادیو فردا:

در واکنش به مرگ، رهبر «انقلاب مخملی»، واتسلاو هاول، سران کشورها و شخصیت‌های بین‌المللی با ابراز تاثر و تاسف، یاد رئیس جمهوری پیشین جمهوری چک را گرامی داشتند.

آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان
در پیامی به واتسلاو کلاوس، رئیس جمهوری چک، گفت: «تعهد او به آزادی و دموکراسی و همچنین انسانیت سترگ او در یاد ما باقی خواهد ماند. به ویژه ما آلمان‌ها بسیار قدردان او هستیم. همه درکنار شما، در سوگ فقدان یک اروپایی بزرگ می‌نشینیم.»

لخ والسا، رهبر جنبش همبستگی لهستان
، گفت: «یک مبارز بزرگ آزادی ملت‌ها و دموکراسی درگذشت ... اروپا دلتنگ ندای والای حکیمانه او خواهد ماند، اروپایی که در ورطه یک بحران عمیق است. من برای آرامش روح او نیایش می‌کنم.»

رئیس جمهور پیشین لهستان افزود چه بسا هاول شایسته دریافت جایزه صلح نوبل بود اما به گفته او «در این دنیا همه چیز عادلانه نیست.»

باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده
در ستایش از هاول گفت: «مبارزه مسالمت‌آمیز او، پایه‌های یک امپراطوری را لرزاند و پوشالی بودن ایدئولوژی سرکوب را به رخ کشید و ثابت کرد که رهبری اخلاقی، نیرومندتر از هر سلاح دیگری است... او همچنین آرزوهای نیمی از یک قاره را که در پس پرده آهنین بود، متجسم ساخت و به فوران جریان‌های تاریخ که به اروپای متحد و دموکراتیک منجر شد، یاری رساند.»
​​
مادلین آلبرایت، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا
، نیز در پیامی گفت: «در بحبوحه تلاطمات اروپای مدرن، صدای او راسخ‌ترین و بانفوذترین بود که بی‌وقفه به دنبال آن بهترین، در خویشتن خویش و همه ما بود.»

دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا
، در پیام خود اینگونه از هاول ستایش کرد: «هرگز هیچیک از هم‌نسل‌های من، صحنه‌های پرعظمت میدان واسلاوسکه دو دهه پیش را فراموش نخواهد کرد. هاول مردم چک را از استبداد رهانید. و او کمک کرد که به سراسر قاره ما آزادی و دموکراسی به ارمغان بیاید. اروپا به شدت وامدار واتسلاو هاول است. امروز صدای او خموش شد اما منش او و آرمانی که هاول خود را وقف آن کرد، زنده خواهد ماند.»

نیکولا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه
، در نامه‌ای به همتای چک خود، هاول را «مرد فرهنگ و نویسنده‌ای با استعداد سرشار» توصیف کرد و گفت: «با مرگ واتسلاو هاول، جمهوری چک یکی از بزرگترین مهین‌پرستان خود و فرانسه یک دوست و اروپا یک مرد فرزانه‌ خود را از دست داد.»

خوزه مانوئل باروسو، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا
، نیز در پیامی از هاول به عنوان «منشا الهامی عظیم برای همه کسانی که در سراسر جهان برای آزادی و دموکراسی مبارزه می‌کنند» یاد کرد و گفت: «این مرد از میان ما رفت اما میراث شعرها، نمایشنامه‌ها و از همه مهمتر، ایده‌ها و منش وی برای نسل‌های آینده زنده خواهد ماند.»

ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه بریتانیا
، نیز با ابراز تاسف عمیق از مرگ واتسلاو هاول، گفت که رئیس جمهوری پیشین چک، «نقش محوری در گسترش آزادی در اروپا ایفا کرد.»

کارل بیلت، وزیر خارجه سوئد
، هم در توییتر خود نوشت: «واتسلاو هاول یکی از بزرگترین اروپایی‌های عصر ما بود.»

میخاییل زانتوفسکی، سفیر چک در لندن
، در توصیف این چهره ملی کشورش گفت که وی به رغم میل باطنی و از روی مسئولیت اخلاقی به سیاست روی آورد.

میخاییل زانتوفسکی گفت: «او با بیشتر دولتمردان یا سیاستمدارانی که ما می‌شناسیم از اساس متفاوت بود. حتی کمرو و خجالتی بود. او هیچ یک از خصوصیات شخصیت‌های سرشناس و مشهور را در خود نداشت.»

روز یکشنبه در پراگ و دیگر شهرهای جمهوری چک مردم با روشن کردن شمع یاد او را گرامی داشتند.

در ساعت شش به وقت اروپای مرکزی، ناقوس‌ کلیسا به صدا درآمد و مردم در میدان واسلاوسکه پراگ، میدانی که در آن در سال ۱۹۸۹ نظام کمونیستی چکسلواکی از پای درآمد، با شمع و گل گرد هم آمدند تا یاد رهبر خود را گرامی بدارند.



 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024