فواد صادقی - سایت آینده

پس از فیلتر شدن سایت آینده برای پنجمین بار، بسیاری از دوستان و مخاطبان سایت از روشهای گوناگون این پرسش را مطرح می كردند كه چرا با سایت آینده این اندازه برخورد می شود و چرا پس از این همه برخورد، باز هم به فعالیت ادامه می دهد؟

قبل از وارد شدن به این موضوع، لازم است بر فهرست برخوردهایی كه طی دو سال اخیر با سایت آینده انجام شده است، مروری داشته باشیم (لازم به ذكر است سایت آینده در آذر ماه سال 87 فعالیت خود را آغاز كرد):

22خرداد 1388- صبح جمعه با مراجعه ضابطین دادستان سابق تهران كه با دستور ویژه جهت توقیف سایت آینده مراجعه كرده بودند، این سایت توقیف گردید. اما پس از 4 روز، مجوز فعالیت به آن داده شد.

31 خرداد 1388- سایت آینده به مدت كمتر از 50 روز فیلتر شد.

31 خرداد 1388- دو تن از اعضای سایت بازداشت و تجهیزات سایت توقیف شد كه اعضا نیمه شب آزاد و تجهیزات پس از سه روز بازگردانده شد.

21 آذر 1388- سایت آینده برای حدود ده ماه فیلتر شد.

21 بهمن 1388- یكی از اعضای سایت آینده بازداشت و فعالیت سایت متوقف شد كه زندانی بعد از 20 روز آزاد شد.

مهر 1388- رفع فیلتر و فعالیت مجدد سایت آینده

10 آبان 1389 - سایت آینده برای مدت یك شب فیلتر شد.

18 اسفند 1389- سایت آینده برای حدود 50 روز فیلتر شد.

5 مرداد 1390- دو تن از اعضای سایت آینده به مدت 5 روز بازداشت و تجهیزات سایت به مدت سه هفته توقیف و دفتر آینده به مدت یك هفته پلمپ شد.

4 شهریور 1390 - سایت آینده فیلتر شد.

البته این لیست برخوردها با آینده است و روی دیگر سكه، رفع فیلتر، آزادی همكاران و فعالیت مجدد سایت آینده است كه در برخی موارد كمتر از یك روز و در برخی موارد چندین هفته و چندین ماه به طول انجامیده است. اما در این میان آنچه مهم است، نتیجه این گونه برخورد با رسانه هاست. البته به این فهرست باید پرونده های تشكیل شده علیه آینده در محاكم قضایی از سوی برخی دستگاهها و نهادها را نیز اضافه كرد كه بخشی از آن همچنان مفتوح است.

به یاد دارم در اولین بار دستگیری به كارشناس مربوطه گفتم در نتیجه برخورد امنیتی با رسانه های داخلی چند حالت متصور است:

۱- بخشی از رسانه های منتقد و معترض اقدام به انتقال اعضا و مركز رسانه خود به خارج از كشور می‌كنند و در آنجا ادامه فعالیت می دهند، با این تفاوت كه فعالیت در آن سوی مرز بدون هیچ گونه كنترل و رعایت خودسانسوری و خط قرمزهای نوشته شده و نانوشته است. علاوه بر آن، به دلیل دور بودن تحریریه این رسانه ها از داخل كشور، گاه به صورت محسوس ضریب خطای آنان در تحلیل وقایع و بررسی اخبار افزایش می باید و خواسته یا ناخواسته رادیكال تر می شوند.

۲- بخشی از رسانه های منتقد پس از توقیف به همان شكل كار خود را ادامه نداده، بلكه اصطلاحا متلاشی می شوند و از دل آنها رسانه های دیگری به شكل زیرزمینی و غیررسمی و ناشفاف متولد می شود و بخشی از روزنامه نگاران شاغل در آنها نیز به همكاری شفاف یا با اسمی مستعار با رسانه های خارج از كشور می پردازند.

۳- در خوش بینانه ترین حالت، بخشی از رسانه های منتقد پس از توقیف، فعالیت خود را خاتمه داده و از همكاری اعضای خود با دیگر رسانه های غیرقانونی جلوگیری كرده و آنان را قانع می كنند تا از كشور خارج نشوند، اما مخاطب آنان به رسانه های خارج از كشور سوق می یابد. چرا كه مخاطب آنها در پی رسانه های منتقد و نه رسانه های رسمی و سفیدنماست.

بنابراین، برخورد سلبی و نابود كردن یك رسانه منتقد داخلی به دلیل اشتباهات خود رسانه یا كم ظرفیتی و برخوردهای سلیقه ای مسئولان، تنها یك نتیجه دارد و آن افزایش توان رسانه ای و مخاطب رسانه های خارج از كنترل جمهوری اسلامی است كه یا مرتبط با اپوزیسیون نظامند و یا به دولتهای غربی وابسته می باشند كه البته این به معنای عدم وجود نظارت بر رسانه های داخلی نیست. بلكه تاكید بر لزوم استفاده از قدرت نرم نظیر تعیین چارچوب، نظارت به موقع و استفاده از تذكر و اصلاح به جای برخورد سخت با فیلتر، بازداشت و پلمپ است.

در واقع حضور منتقدین در قالب رسانه های رسمی و در محدوده قوانین هر كشوری به منزله سوپاپ اطمینان در برابر براندازی و رسانه های بیگانه محسوب می شود، بویژه در مقطع فعلی و در آستانه انتخابات و افزایش تنشهای خارجی، تحدید فضای رسانه ای و كاهش چندصدایی حاصله از آن، بر خلاف مصالح جامعه تلقی می شود.

طی دو سال گذشته ده ها و صدها بار از سوی اعضای خانواده، همكاران، دوستان و حتی رجال سیاسی به ما پیشنهاد شد كه یا مانند اكثر رسانه های كنونی كشور تحت قیمومیت یكی از شخصیتهای سیاسی قرار گرفته و از نظر اقتصادی بی نیاز و از نظر امنیتی به مصونیت برسیم و یا یكی از سه راه فوق را برگزینیم و خود را از بند و بیم این برخوردها برهانیم. اما جمع بندی همكاران سایت آینده تا كنون این بوده كه به جای هر ۴ مسیر فوق، راه دیگری را برگزینیم و آن اصرار بر تداوم فعالیت با همان نام و تحت همان چارچوبهای قانونی و فشارهای فراقانونی و حفظ استقلال در تصمیم گیری و عدم وابستگی به هر شخص یا گروه بود.

نتیجه این تصمیم فوق العاده دشوار بوده است. كسانی كه با فعالیت سایتهای اینترنتی آشنایی دارند، به خوبی می دانند حتی یك وقفه چند روزه در فعالیت سایت نیز می تواند اثر محسوسی بر افت مخاطب، رتبه و جایگاه سایت بگذارد، حال اگر این توقف به جای چند روز به هفته ها و ماه ها بینجامد، در واقع به معنای نابودی تمامی زحمات قبلی و آغاز از صفر برای یك رسانه اینترنتی است و در مورد آینده نیز دقیقا همین گونه بوده است.

در دفعه نخست فیلترینگ مدت دار سایت آینده در آذر ماه ۱۳۸۸، رتبه سایت در میان سایتهای خبری به جایگاه چهارم رسیده بود و در سایت آلكسا نیز رتبه ۱۸ را در میان كلیه سایتهای خبری و غیرخبری فارسی كسب كرده بود.

با به درازا كشیدن زمان فیلترینگ و سپس دستگیری و توقف فعالیت سایت با دستور برخی نهادها به مدت 8 ماه، عملا بیننده انبوه سایت از بین رفت و در راه اندازی مجدد رتبه آینده، از ۱۸ به ۱۰۰۰۰ سقوط كرد. در بار دوم فیلترینگ و تعطیلی مدت دار نیز كه حدود دو ماه به طول انجامید، باز رتبه سایت از ۸۰ به ۳۰۰۰ سقوط كرد.

اكنون نیز به محض آنكه آینده در بین شش سایت پربیننده خبری كشور قرار گرفته، مجددا فیلتر گردیده و طبیعتا آسیب جدی به بیننده و رتبه آن وارد می گردد.

اثرات این آسیبها در شرایط اقتصادی سایت نیز اثر مضاعفی دارد، مضاف بر این كه برخی از دستگاه ها و اشخاص را تحریك به پرونده سازی قضایی برای وارد كردن فشار بیشتر به اعضای سایت می كند.

بنابراین شاید با این توضیحات، برگزیدن یكی از راه های مذكور منطقی تر باشد؛ چرا كه اداره یك رسانه فاقد حمایت اقتصادی، نظیر آنچه بسیاری از رسانه های افراطی برخوردارند، از یك سو و آسیب پذیری فراوان در برابر برخوردهای سیاسی، سلیقه ای و شخصی برخی مسئولان یا مشاوران آنها، فوق العاده دشوار است.

بنابراین شاید بخشی از برخوردهای فهرست شده در ابتدای این یادداشت كه البته بدون در نظر گرفتن پرونده سازی قضایی و امنیتی، شكایت نهادها و دستگاهها و مواردی كه ذكر آن شاید به صلاح نیست، می‌باشد، برای وادار كردن یك رسانه به تعطیلی كافی باشد؛ اما دلایل اعتقادی اعضای سایت آینده موجب شد تصمیم به ادامه فعالیت قانونی تا حد امكان پابرجا باشد.

البته در این راه حسن نیت و اعتماد و اطمینان بخشی دیگر از مسئولین نظام به سایت آینده موجب شده است تا معضل به وجود آمده پس از هر بار برخورد، دیر یا زود رفع گردد و این رسانه قادر به ادامه فعالیت باشد كه امیدواریم در درگاه حضرت حق ماجور باشند.

هرچند سایت آینده هیچ گاه مدعی فعالیت بدون اشتباه و یا كم اشتباه نبوده است و طبیعت یك رسانه آنلاین سر زدن اشتباهات و خطاها در بخشی از مطالب و نظرات منشره بینندگان است كه این احتمال با توجه به كمبود نیرو و محدودیتهای سایت افزایش می یابد، اما نمی توان سرزدن اشتباهات مشابه از رسانه های افراطی و دارای مصونیت را نادیده گرفت.

حركت بر مسیر برخورد سخت با رسانه ها تنها بر پررونق كردن رسانه های اپوزیسیون و محروم نظام از رسانه های توانمند در شرایط دشوار پیش رو می انجامد.

اكنون كه پس از حدود دو ماه از دور جدید فیلترینگ سایت كه درآمدهای سایت نیز كه از طریق آگهی تامین می‌گردد تقریبا قطع گردیده بود، درخواست تجدید نظر در فیلترینگ سایت در كارگروه مربوطه مورد موافقت قرار نگرفت و با توجه به افزایش فشارهای خاص وارده به سایت به جهت تداوم فعالیت در زمان فیلتر بودن، تصمیم به توقف ادامه فعالیت در این شرایط گرفته شد تا اگر تغییری در شرایط به وجود آمد و با پیگیری‌های قانونی زمینه رفع فیلتر سایت آینده فراهم شد، مجددا امكان ادامه فعالیت آن ممكن شود.

در پایان این دوره از فعالیتهای سایت آینده، ضمن تشكر از همراهی مخاطبان وفادار سایت كه موجب شدند آینده تا آخرین روز یكی از سایتهای پربیننده و موثر خبری كشور باقی بماند و همچنین قدردانی همراه با شرمندگی از همكاران گرانقدر آینده كه با قبول زحمت فراوانتر از فعالیت در سایر رسانه ها، نه تنها از مزایای مشابه برخوردار نبودند، بلكه از طریق ایجاد مشكلات خاص مورد مهرورزی قرار گرفتند، از خداوند می خواهم كه این زحمت ناچیز را مشمول لطف خود قراردهد و از خطاهای بزرگی كه در این مسیر دشوار ناخواسته از ما سرزده است، درگذرد.



رقیب نیز چنین محترم نخواهد ماند

یادداشت مدیر مسئول؛ احسان رستگار:

این كه چه آینده ای برای آینده رقم خواهد خورد را آیندگان مشخص خواهند كرد، اما آن چه محتوم به گواهی تاریخ است، این است كه رقیب نیز چنین محترم نخواهد ماند. اگر بر فرض آینده نیمه ارتباطكی با برخی فسیل های سابق قدرت و دلسوزان فعلی مملكت داشت، اما سر در آخور قدرت نداشت. آینده بنا داشت با رویكرد سراپا انتقاد گونه اش، كمی از هیكل قناسی را كه رسانه های مجیزگو و مزدور در فضای رسانه ای ایجاد كرده اند، بكاهد. آینده، همواره نیم نگاهی به گذشته و گوشه ی چشمی به آینده داشت كه حاضر نبود خود فروشی كند و حق را نگوید ولو اگر كام برخی را تلخ كند.

آینده قربانی حریتش شد. این كه آینده میان تعلیق و توقیف بود، آری بود. آینده، توهم توطئه را تعلیق و ساده لوحی را توقیف می كرد. هم می دانست دندان های دشمن خارجی تیز است و هم خاله خرس ها و روباه های مكار داخلی را می دید. از این رو بود كه چپ و راست و هم رسانه های معاند و بیگانه، چشم دیدنش را نداشتند.

ما مدعی بودیم نه تنها این دولت را بلكه هر دولتی را به نقدمی كشیم. هیچ كس نباید از هدیه ای چون نقد محروم بماند و آینده نیز در این زمینه دست و دلبازترین رسانه ی ایران جمهوری اسلامی ایران بود. ما نقد هبه می كردیم ولی زهر مارمان پس می آوردند.

آینده نمادی است از میزان آزادی بیان در زمان پاك ترین دولت تاریخ (!). وقتی كمیته ی تعیین مصادیق پایگاه های مجرمانه از افرادی هم چون وزیر اطلاعات، مخابرات، آموزش و پرورش، علوم و تحقیقات، فرهنگ و ارشاد و امثالهم تشكیل شده است، چه توقعی از عادلانه و قانونی بودن رأیشان می شود داشت؟! در چنین كمیته ای چگونه می تواند منتقدترین سایت از گزند مسدودیت و توقیف جان سالم به در ببرد؟

آن چه آینده دچارش شد، سرانجامی است كه نصیب دلسوزان شجاع می شود. آینده می رود تا برخی دریابند كه این مشكل از آینده نیست كه سیاه نمایی می كند؛ بلكه آینده چشم تیزبین و زبان گویای دردهای جامعه و عیوب مسئولین بود. آینده دیده بان درد آشنایی بود كه نمی توانست كاستی ها و كژی ها را ببیند و دم نزند. آینده یك كرسی آزاد اندیشی بود كه از قضا مسئولینش حزب اللّهی بودند و كرسی نشینانش براساس فرموده ی رهبری، مشمول قاعده ی جذب حداكثری شده بودند ولی عده ای همواره می خواستند و می خواهند كه آن ها را به دایره ی وسیع حداقل هایی كه دفع شدند هول دهند.

ما بی كینه ایم از نظام؛ بغضمان را فرو می خوریم و آن را هدایت می كنیم به سمت جریانات انحرافی حاكم.

این اتفاقات مرا به یاد آن سخنان امام در زمان ترور شهید مطهری انداخت و ناخودآگاه عبارات زیر در ذهنم شكل گرفت:

فیلتر كنید ما را! منطق شما فیلتر است! فیلتر شما، ترور مجازی است! بكشید ما را مجازاً! لیكن كشتن ما مجازاً، شما را راه رهایی نخواهد ساخت حقیقتاً!


شعر زیر را در قبال زحمات بی دریغ كمیته ی فیلترینگ تقدیمتان می كنم و این است شرح حال آینده و شما و این كمیته:

هم فیلترینگ بر سایت های شما نیز بگذرد / هم رونق رسانه های شما نیز بگذرد

ای رأیتان چون نیزه برای فیلترینگ دراز / این تیزی فیلترینگ شما نیز بگذرد

این كمیته از كسان به شما ناكسان رسید / نوبت ز ناكسان این كمیته نیز بگذرد

بیش از دو سال نمانده از آنِ دولت دهم / بعد از دوسال، قدرت ز عنان شما نیز بگذرد

ای تو كه فیلترینگ سپرده به چوپان گرگ طبع / این گرگی فیلترینگ شما نیز بگذرد

فیلترینگ دیمی و توقیف نكبت ناگهان / بر سایت و روزنامه های شما نیز بگذرد

بر فیلترینگ فنله ای ز تحمل سپر كنیم / تا سختی نظر تنگ شما نیز بگذرد

ای مفتخر به رسانه های مجیزگوی خویشتن / تأثیر رأی و نفوذ شما نیز بگذرد

این فیلترینگ سخت، از پی آن تا كند خراب / از دولت بعد، خفقان بر شما نیز بگذرد

چون داد «آینده» به جهان در بقا نكرد / بیداد كمیته فیلترینگ شما نیز بگذرد

«آینده» كهنه سوار، غبارش فرو نشست / گرد كمیته سواران شما نیز بگذرد

از سایت ها، چو غرش «آینده» گذشت و رفت / این قیل و قال سفیدنمایان شما نیز بگذرد