شرق: ۲۰ دانشگاه کشور در بیش از ۴۰ رشته تحصیلی خود برای اولین بار اقدام به پذیرش تک‌جنسیتی دانشجویان می‌کنند. دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر، دانشگاه اصفهان، محقق اردبیلی، زابل، هنر شیراز، دانشگاه صنعت نفت تهران و سهند تبریز از جمله معتبر‌ترین این دانشگاه‌ها هستند که در ظرفیت‌های اعلام‌شده برای انتخاب رشته کنکوری‌ها در زیر گروه‌های علوم انسانی، تجربی، هنر و ریاضی رشته‌هایی را مخصوص دختران یا مخصوص پسران معرفی کرده‌اند.

این اقدام در حالی است که پیش‌تر بحث‌هایی در رابطه با پذیرش تک‌جنسیتی در برخی رشته‌های پرطرفدار و دارای دانشجوی بسیار از سوی برخی مسوولان در راستای سیاست‌های تفکیک جنسیتی وزارت علوم اعلام شده بود.

عمده رشته‌هایی که پذیرش آن‌ها به صورت تک‌جنسیتی اعلام شده مربوط به گروه آموزشی ریاضی‌فیزیک و رشته تحصیلی مهندسی معادن است که در بسیاری از دانشگاه‌های معتبر این رشته برای دختران ممنوع شده و ظرفیت مشخصی مخصوص داوطلبان پسر اعلام شده است.

با این وجود دامنه این اقدام گریزی نیز به رشته‌های گروه آموزشی هنر داشته است و دانشگاه هنر شیراز برای اولین بار در رشته‌های صنایع دستی، کار‌شناسی فرش، هنر اسلامی تنها اقدام به پذیرش دانشجوی دختر می‌کند. در مقابل در رشته‌های علوم انسانی نیز علوم اجتماعی، تاریخ و ادبیات بیش از سایر رشته‌ها ظرفیت‌هایی مخصوص دختران یا پسران اعلام شده است.

کاهش ظرفیت پذیرش دانشجو در دوره‌های کار‌شناسی در دانشگاه‌های مادر کشور طی دو سال اخیر به شکلی شده است که رقابت در کنکور تنها به کسب صندلی‌های باکیفیت در دانشگاه‌های مطرح کشور تبدیل شده است که با این حال پذیرش تک‌جنسیتی در برخی از رشته‌ها شانس داوطلبان را برای کسب صندلی‌های با‌کیفیت در دانشگاه‌ها به مراتب کمتر می‌کند.

بر این اساس انجمن اسلامی دانشکده فنی دانشگاه تهران و جمعی از اعضای هیات علمی دانشکده‌های صنعت معدن کشور با اعتراض نسبت به این اقدام ضمن اعلام بیانیه‌ای آورده‌اند که: چنین تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسانه‌ای با ایجاد دید منفی کاذب نسبت به دشواری رشته مهندسی معدن باعث کاهش تمایل داوطلبان، در ورود به این رشته شده و مشخصا باعث کاهش شدید سطح علمی این رشته می‌شود و کاهش سهمیه ورود بانوان به رشته‌های خاص باعث به وجود آمدن جو عدم امنیت روانی و بلاتکلیفی در مورد ادامه تحصیل دانشجویان دختر فعلی و آتی این رشته در مقاطع بالا‌تر می‌شود.

افزایش میزان بومی‌گزینی
تا سقف ۸۰‌درصد در دانشگاه‌ها

توزیع دفترچه‌های راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری سال ۹۰ دانشگاه‌ها خبر جدید دیگری نسبت به سال قبل برای دانشجویان داشت. چراکه براساس شرایط مندرج در این دفترچه شرایط بومی‌گزینی در دانشگاه‌های کشور اعلام شده است که برای اولین بار گزینش در رشته‌های پرطرفدار ۶۰‌درصد دانشجوی بومی و ۴۰‌درصد دانشجوی آزاد است که این رقم در رشته‌های تحصیلی در سایر دوره‌های آموزشی ۸۰‌درصد به داوطلبان بومی استان اختصاص دارد که به عنوان مثال ۸۰‌درصد ظرفیت دانشگاه‌های تهران مربوط به داوطلبان تهرانی است.

تنها ۱۰ دانشگاه بدون قید و شرط به دانشجویان خوابگاه می‌دهند

۹۰۰هزار داوطلب کنکور از فردا فرصت دارند که رشته مورد علاقه خود را در دانشگاه مناسب خود انتخاب کنند اما در این راه دانشگاه‌ها وضعیت خوابگاه‌های خود را به داوطلبان اعلام کرده‌اند.

مکان زندگی یک دانشجو در شرایطی که به دور از خانواده خود قرار دارد از اهمیت زیادی برخوردار است تا حدی که بخش عمده‌ای از هزینه‌های آموزش عالی به خوابگاه‌ها، برای پربار کردن اوقات دانشجویان و سایر اموری از این دست اختصاص می‌یابد.

از سوی دیگر اعمال سیاست‌هایی از جمله بومی گزینی در کنکور سراسری که می‌تواند تا حدی شرایط را برای تحصیلات دانشگاهی در شهرهای مختلف فراهم کند، موضوع خوابگاه‌ها را به نوعی تغییر داده است.

براین اساس از میان دانشگاه‌هایی که شرایط و ضوابط خود را به اطلاع داوطلبان کنکور رسانده‌اند ۱۴۶ دانشگاه، مجتمع آموزش عالی و دانشکده مورد بررسی اجمالی قرار گرفتند که از این میان به غیر از چند دانشگاه و موسسه وابسته به نهادهای مختلف سایر دانشگاه‌ها همگی بر نبود خوابگاه برای دوره‌های شبانه تاکید کرده‌اند.

البته دوره‌های روزانه نیز از نبود امکانات بی‌نصیب نمانده و بیشتر دانشگاه‌ها تاکید کرده‌اند که برای تامین خوابگاه جهت دانشجویان ورودی مهر ۹۰ تعهدی ندارند.

از میان ۱۱۹ دانشگاهی که عباراتی را به عنوان شرایط خود در زمینه اعطای امکانات اعلام کرده بودند ۷۱ دانشگاه به طور قطعی اعلام کرده‌اند که تعهدی برای اسکان دانشجویان ندارند. از این تعداد ۳۷ مرکز آموزشی شرایط متعددی را برای اعطای خوابگاه اعلام کرده بودند و تنها ۱۰ دانشگاه و مرکز آموزشی اعلام کرده بودند که خوابگاه داشته و شرایط اسکان را برای افراد غیربومی فراهم کرده‌اند.

دانشگاه‌های استان تهران که در مجموع ۱۸ دانشگاه بزرگ را تشکیل می‌دهند، در اعلام نبود یا کمبود امکانات خوابگاهی پیشتاز هستند و به جز تعداد معدودی از دانشگاه‌ها که آن‌ها نیز البته شرایط خود را به طور دقیق بیان نکرده‌اند، سایر دانشگاه‌های استان تهران به طور صریح اعلام کرده‌اند که خوابگاهی برای دانشجویان مهر ۹۰ در نظر گرفته نشده است.

به طور نمونه دانشگاه تهران عبارت «دانشگاه تهران به علت محدودیت خوابگاه، تعهدی برای اسکان دانشجویان ندارد» را استفاده کرده است و دانشگاه شهیدبهشتی نیز صراحتا اعلام کرده که «دانشگاه شهید بهشتی فاقد خوابگاه برای تمامی دانشجویان در مقطع کار‌شناسی است.»

اصل سی‌ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اشعار می‌دارد «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم کند و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.» با این حال به نظر می‌رسد دانشگاه‌های بزرگ کشور نبود امکانات و بودجه را توجیهی برای عمل نکردن به این اصل قانونی می‌دانند.

بیانیه انجمن‌های دانشجویی در اعتراض به پذیرش تک جنسیتی

متاسفانه انتشار دفترچه انتخاب رشته آزمون سراسری ۱۳۹۰ توسط سازمان سنجش آموزش کشور در تاریخ ۱۳/۵/۱۳۹۰ که در تناقض آشکار با نظرات اعلام شده مسوولان آموزش عالی در رسانه‌های رسمی در ماه‌های اخیر است، موجب بهت و حیرت فراوان دانشجویان و اعضای هیات علمی دانشکده‌های مهندسی معدن کشور شد. این در حالی است که این امر در مغایرت با نامه ریاست محترم جمهور به وزیر علوم در تاریخ ۱۵/۴/۱۳۹۰ در مخالفت با تک‌جنسیتی شدن رشته‌های دانشگاهی بوده است. با کمال تاسف در این دفترچه شاهد تک‌جنسیتی شدن رشته مهندسی معدن در تعدادی از دانشگاه‌های معتبر کشور از جمله دانشکده فنی دانشگاه تهران به عنوان مهد مهندسی کشور بوده‌ایم.

در این راستا موارد زیر قابل تامل است:

۱. آیا تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین فرصت‌های شغلی و تحقیقاتی بانوان فارغ‌التحصیل در رشته مهندسی معدن با رشته‌هایی نظیر مهندسی نقشه‌برداری و عمران و همچنین رشته‌های زمین‌شناسی، نفت و... وجود دارد؟!

۲. آیا سرفصل‌های تصویب شده توسط شورای‌عالی انقلاب فرهنگی برای تدریس رشته‌های مهندسی، به تفکیک دانشگاه‌ها انجام شده است که اینک شاهد تک‌جنسیتی شدن یا کاهش شدید سهمیه داوطلبان ورودی رشته‌ها فقط در بعضی دانشگاه‌های معتبر کشور به صورت موردی شده‌ایم؟!

۳. از سویی چنین تصمیم‌گیری‌های‌غیرکارشناسانه‌ای با ایجاد دید منفی کاذب نسبت به دشواری رشته مهندسی معدن باعث کاهش تمایل داوطلبان، در ورود به این رشته می‌شود.

۴. چنین تصمیم‌گیری‌های نابخردانه‌ای در تک‌جنسیتی کردن یا کاهش شدید سهمیه ورود بانوان به رشته‌های خاص باعث به وجود آمدن جو عدم امنیت روانی و بلاتکلیفی در مورد ادامه تحصیل دانشجویان دختر فعلی و آتی این رشته در مقاطع بالا‌تر خواهد شد.

۵. با توجه به اینکه دانشکده فنی دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی امیرکبیر از سرمایه‌های ملی ما محسوب می‌شوند، شرایط عدالت آموزشی ایجاب می‌کند که حق تحصیل در این دانشگاه‌ها به صورت عادلانه و به دور از هر محدودیتی برای تمامی داوطلبان ورود به دانشگاه امکان‌پذیر باشد.

۶. اگر با دید کار‌شناسی به این موضوع نگریسته شود متوجه می‌شویم که مهندسی معدن همانند سایر رشته‌های مهندسی دارای فرصت‌های شغلی و تحقیقاتی گسترده‌ای است که این گستردگی مانع از لزوم وجود شرایط جنسیتی خاص محصلان این رشته می‌شود.

بنابراین ما دانشجویان مهندسی معدن دانشکده فنی دانشگاه تهران و دانشگاه‌های صنعتی امیرکبیر، بین‌المللی امام خمینی قزوین، باهنر کرمان و صنعتی سهند تبریز با این بیانیه سعی در آگاه کردن مسوولان ذی‌ربط از پیامدهای ناگوار چنین تصمیم‌گیری‌های به دور از اندیشه و خلق‌الساعه در مسایل کلان آموزش عالی کشور داشته و به آن‌ها صریحا هشدار می‌دهیم که با چنین روندی نه‌تن‌ها ایران به افق‌های ترسیم شده در برنامه چشم‌انداز توسعه نخواهد رسید؛ بلکه از رقبای اصلی خود در خاورمیانه نظیر ترکیه که در این زمینه تخصصی گوی سبقت را از کشورهای صاحب سبک غربی نیز ربوده است به شدت عقب خواهد ماند.

در پایان به مسوولان این امر متذکر می‌شویم که بار دیگر با تصمیمات عجولانه و غیرکار‌شناسانه خود به یک فاجعه علمی دیگر در کشور منجر نشوند و هرچه سریع‌تر نسبت به اصلاح این مهم اقدام کنند.

امضا‌کنندگان:
دانشجویان و انجمن‌های علمی دانشکده‌های مهندسی معدن در دانشگاه‌های تهران، صنعتی امیرکبیر، کرمان، بین‌المللی امام خمینی قزوین، سهند تبریز، بیرجند.
انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تهران