پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - Thursday 28 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Mon, 07.02.2011, 7:21



● اصل ماجرای ویکی لیکس، پیشرفت تکنولوژی است
● دستاورد و خدمت ماندگار جولیان آسانژ و همکارانش این است که نشان داده‌اند، می‌توان با تلفیق درست تکنولوژی، شجاعت و در نظرگرفتن پیامد کار، مدل تثبیت شده و حاکم بر تولید انتشارات و افکارعمومی جامعه را دگرگون کرد.
● واقعیت تلخ و کثیف این است که اینترنت فضای آزاد و همگانی نیست.
● جامعه به نیروی درخشان و شفاف پالایش نیازمند است، تا فساد، زد و بندهای مشکوک و تباهی اخلاق مهار شود.
● پیدایش پلاتفرم‌های لیکینگ که کاربرد دارند، برای انسان‌هایی که هنوز آرمان و ایدآلی دارند و وجدان شان تباه نشده است دریچه ای گشوده شده ناراحتی وجدان خود را تسکین دهند.


دسترسی همگان به اطلاعات شرط روشنگری است. کسی وعده نداده که این اطلاعات خوب، سرگرم کننده یا مطبوع و خوش آیند است. هیچ یک از مراحل شتابان عصر روشنگری در سده‌های اخیر، نشانی از خوش آیندی یا چشم پوشی از خرد کردن اعصاب افکار عمومی و جامعه ندارد. اطلاع از آنچه که واقعا به وقوع پیوسته، پی بردن به کنه واقعه و درک روابط آن، انگیزه و موتور دگرگونی و پیشرفت و ترقی است. بدین منظور، گزارش وقایع دستکاری و بزک شده که سیاست در پیش گرفته کافی نیست. البته مناظرات رو در روی کاندیدهای ریاست جمهوری-ها پیش از انتخابات در رسانه‌های تصویری مطابق با واقع و سرگرم کننده هستند، اما اگر یادداشت‌های محل کار سیاستمداران منتشر شوند وضعیت به گونه دیگری است.

دولت‌ها عرصه خصوصی ندارند. دولت‌ها اسراری دارند که می خواهند محفوظ بمانند. این امر که دولت‌های جهان چگونه اسرار خود را محفوظ می‌دارند بستگی به این دارد تا چه حد می‌توانند از آنها مواظبت کنند. تدارکات تکنیکی حفاظت از اسرار امریکایی‌ها که ویکی لیکس وارد آنها شده، پس از دستورات فوری برای محافظت از آنها هم نشان می‌دهد که کافی نیستند. حتی مراکز پژوهشی صنابع آلمان تکنیک‌های حفاظتی موثرتری دارند. اگر کسی وارد مراکز پژوهشی کنسرن‌‌های اتومبیل سازی و یا مراکز پژوهشی کارخانه‌های ساخت چیپ شود و تدارکات امنیتی و حفاظتی آنها را با آمریکایی‌ها مقایسه کند شگفت زده خواهد شد.

اصل ماجرای ویکی لیکس پیشرفت تکنولوژی است. این واقعیت که اطلاعات در پراتیک فقط از طریق دیژیتال به کار گرفته و منتشر می شوند، این واقعیت که ابزار حامل اطلاعات برای بیرون کشیدن مخفیانه انبوهی از اطلاعات همه جا در دسترس همگان است، یکی از جنبه‌هاست: کلیه آنچه که ویکی لیکس تاکنون منتشر کرده بر روی کارتی که به اندازه ناخن انسان است ثبت و ضبط شده است. جنبه دیگر این است که اینترنت ساختار زیربنایی انتشار گلوبال اطلاعات است و پنهان کردن فرستنده اطلاعات و انتقال سریع آن با کمترین هزینه امکان دارد.

پلاتفرم ویکی لیکس سرعت اش را با سرعت اینترنت انطباق داده. دراین میان ویکی لیکس مانند گذشته انباری از اطلاعات« احمق » نیست که هر کسی می‌تواند آنها را به کار ببرد. ویکی لیک فارع از این‌هاست. مبنای تفکر رسانه‌ها انتشار اخبار و اطلاعات اختصاصی و انحصاری است. موقعی که مواد خام واقعه ای در اختیار همگان قرار می‌گیرد به ندرت روزنامه ای به آن واقعه می‌پردازد. روزنامه ‌ها فقط برای تحقیق وقایع و ماجراهای اختصاصی و انحصاری نیرو و وقت صرف می‌کنند. در پاسخ به این انتقاد که ویکی لیکس سامانه رسانه ای نیست و از اینرو نمی‌تواند از همان ایمنی که شامل رسانه‌ها می‌شود برخوردار باشد، ویکی لیکس استراتژی پلاتفرم خود را تغییر داده است.

انتقاد دیگری که به شدت تمام مطرح شده، فقدان بی طرفی ویکی لیکس است. این پلاتفرم مواد و مصالح اصلی خود را به طور کامل منتشر کرده است، آنچه که فرستنده‌های تلویزیونی چنین کاری نمی‌کنند. دور اخیر تحول و تکامل تدریجی پلاتفرم ویکی لیکس حاوی گزارشات ارتش آمریکا در باره افغانستان و عراق است، که همکاران رسانه‌های هم پیمان این پلاتفرم، این گزارشات را به طور مستقل بررسی و تجزیه و تحلیل کرده و از آن‌ها داستان یا روایتی ساخته اند، در حالی که ویکی لیکس فقط مواد خام را برای آنها آماده کرده است. به این انتقاد که در این مواد خام نام‌های اطلاع دهندگان به اندازه کافی زدوده نشده‌اند، در «Cablegate» [با این عنوان، ویکی لیکس دویست و پنجاه هزار سند منتشر کرد، مترجم] مدل تکامل یافته‌تری انتخاب شده است: به جای انتشار یک‌جای تمامی اطلاعات، گزارشات و پیام‌های فوری، به تدریج و خرده خرده منتشر شده‌اند. در مباحث اغلب نادیده گرفته می‌شود که اسامی افراد و جزئیاتی که سبب شناسایی مخبرین می‌شوند به منظور محافظت آنها زدوده شده است. بنا براین ویکی لیکس کوشش می کند با اطلاعات یا داده‌ها کاملا مسئولانه برخورد کند. این امر که آیا کافی است آینده نشان خواهد داد.

مباحث در باره آنچه که با آخرین ضربه کاری ویکی لیکس در رسانه‌های آلمانی بازتاب یافته نشانه ای است از طیفی کوته بینی و ناهمخوانی‌ها: از توهین‌های خشمگین روزنامه نگاران پژوهشگری که حق ندارند به این اطلاعات انحصاری دسترسی یابند، اما خود را بانزاکت تر از این می‌دانند اطلاعاتی را که منتشر شده بررسی و نجزیه و تحلیل کنند، تا اظهارات بدون فاکت اشخاص و رسانه‌هایی که بر افکارعمومی تاثیر می‌گذارند. انتقادها کوته نظرانه است، چون انتقادها از ویکی لیکس سابق است که اینک وجود ندارد. دراین میان موضوعاتی هست که می‌شود از آنها انتقاد کرد. از جمله، انتقاد از بت ساختن مضحک شخصیت جولین اسانژ. هم چنین انتقاد از فقدان توضیحات و روشنگری در باره ترتیب و تنظیم اطلاعات منتشر شده و معیارها و ضوابطی که بر مبنای آنها اطلاعات در رسانه‌ها ویراستاری می‌شوند.

دراین مورد، کار هم پیمان ویکی لیکس، «مجله اشپیگل» آلمان، چندان افتخار آمیز نیست. در این مجله جز چند اشاره مبهم و گنگ چیزی دستگیر خواننده نمی‌شود.هم‌چنین آماده کردن و ویراستاری کند اطلاعات و فقدان شهامت انتشار منابع اصلی نشان مشکلات و دشواری های نقش مجله است که بتواند انتظارات خوانندگان را برآورده کند. تاکنون فقط «گاردین» انگلیس با شور و شوق تمام، شانس ایجاد مشروعیت وحقانیت نوین رسانه‌ها را از آن خود کرده و مسیر نوینی به سوی آماده کردن، تجزیه و تحلیل و همکاری متقابل با خوانندگان و پی گرفتن پژوهش را شکوفان کرده است. مسئله ویکی لیکس، مسئله آینده رسانه‌های موجود است، مسئله مدل اداره کردن آنها و مبانی اقتصادی، ایده ای، اخلاقی و اجتماعی کارشان است.

رادیکال بودن انگیزه ویکی لیکس هم چنین در توانایی و استعداد آموختن دینامیک مدل انتشارت است. این امر که این قابلیت انعطاف در شرایط حملات سیاست آمریکا و علاقه جنون آمیز به زندگی خصوصی اسانژ و مشکلات حقوقی آن در سوئد به جایی خواهد رسید یا نه، آینده نشان خواهد داد.

حتی اگر ایالات متحده آمریکا موفق شود ویکی لیکس را فلج کند، به پیروزی افتخار آمیزی نایل نخواهد شد. دستاورد و خدمت ماندگار جولین اسانژ و همکارانش این است که نشان داده اند می توان با تلفیق درست تکنولوژی، شجاعت و درنظر گرفتن پیامد کار، مدل تثبیت شده و حاکم بر تولید انتشارات و افکارعمومی جامعه را دگرگون کرد. مخفی کاری‌های فراگیر و فزاینده ای که به نام امنیت، نه فقط از یازدهم سپتامبر دوهزارو دو، بلکه پیش از آن جهان دچارش شده با دیژیتال کردن کلیه اطلاعات آغاز شده است. البته اکنون موانعی ایجاد خواهد شد تا از ولنگاری آنهایی که با اطلاعات حساس سرو کار دارند کاسته شود. اما حتی اگر دست راستی‌های افراطی در ایالات متحده آمریکا موفق شوند به منظور ایجاد ترس و وحشت چند پیشرو را به صلیب بیاویزند، ایده‌ی آنها را نمی-توانند به بند کشند. کار از کار گذشته است.

در سراسر جهان شبکه های آلترناتیو ویکی لیکس پدید می آیند. سطح تکنیکی آنها متفاوت خواهد بود. اما رقابت، این شبکه ها را به سطح برتری ارتقا خواهد داد ، حتی اگرهم برای لیکرهای بالقوه دشوار شود پلاتفرم مورد اعتماد و اطمینانی انتخاب کنند. چند پلاتفرم نوین مرحله بعدی آموختن مجدد ازآن را تحقق خواهند بخشید و تجربیات ویکی لیکس در مورد رسانه‌ها و نقش آنها را بیش از پیش در نظر خواهند گرفت حتی اگر مستقیما در روزنامه‌ها منتشر نشود. پروژه‌های دیگری شاید راه‌های رادیکال‌تری در پیش گیرند و به نقش اعتدال گرایانه رسانه‌های سنتی اعتنا نکنند. اما اکنون هر قدر شدیدتر و غیر قانونی تر علیه ویکی لیکس اقدام شود، جانشین‌های آن رادیکال تر و بی پرواتر واکنش نشان خواهند داد. تکنولوژی ایجاد سامان و پلاتفرم‌های لیکس مجازی، بدون نام و نشان وجود دارد که عملا هراسی از دستبرد به جان و مال و آزادی خود نخواهند داشت.

اقدامات ایالات متحده آمریکا علیه انتشارت نا خوشایند که به هیچ روی مبنای قانونی ندارند قابل مقایسه است با تلاش دستور دادن به خمیرکردن نشریات، تلاش به منظور جلوگیری از انتشار آنها و توقیف پول‌های دریافت شده از خرید آنها. مؤسسات و بنگاه‌های پخش، مانند آمازون که وادار می‌شوند ویکی لیکس را از سرور خود خارج کنند. ارسال پول که در مورد ویکی لیکس کمک‌های مالی است در اثر نفوذ تقریبا انحصاری Visa و Paypal قطع شده است. نشانه وضعیت بسیار ضعیف حقوقی اقدام این مؤسسات مالی این است همین که وکیل Wau-Holland- Stieftung که بخشی از کمک‌های مالی به ویکی لیکس را اداره می کند، فورا دست به کار شد، این موسسه نقل و انتقال پول را از سرگرفت.

فراخوان‌های خشمگین که بایکوت آمازون را درخواست کردند و حملات انترنیتی مسدود کردن آن برای پرداخت پول، بخشی از جنگ نیست. جنگ‌ها بین دولت‌ها به وقوع می پیوندند و ویرانی‌های عظیمی به بار می آورند. مقایسه سطح تکنیکی اسلحه سایبری ، مثلا ویروس Stuxnet که به منظور خرابکاری در مراکز سانتریفوژهای اوران در ایران به کار گرفته شد و با برنامه ساده ای به طور ناگهانی انجام گرفت، آشکارا نشان داد که این اقدام رو در رویی جنگی نیست. سایت برخی مؤسسات اعتباری نیز مدت کوتاهی در دسترس نبود، درست مانند صفحه اصلی ویکی لیکس که بنا بر گفته خودشان از سوی چند آنلاین خصوصی هوادار دولت آمریکا مسدود شده بود.

مناقشات بر سر ویکی لیکس که در سطح زیر بنایی نیز درگرفت، یعنی در زمینه وب سرور و انتقال پول، شگفتی آور نیست. اما واقعیت تلخ و کثیف این است که اینترنت فضای آزاد و همگانی نیست و انتشار در شبکه ها تا حدود زیادی به شرکت‌هایی که سرورها را اداره می‌کنند و اطلاعات را انتقال می‌دهند و انتقال پول‌ها را کنترل می‌کنند وابسته است. وضعیت حقوقی انتشارات، که در ایالات متحده آمریکا بنا بر قانون اساسی از آزادی‌های وسیعی برخوردارند، ناگهان از این پس اهمیتی ندارد و نقشی ایفا نمی‌کند. بسیاری از شرکت‌های اینترنیتی از آمریکا اداره می‌شوند و به حکومت آمریکا وابسته اند. و حکومت آمریکا از این وابستگی در نخستین حملاتش علیه ویکی لیکس استفاده کرد، کاملا بدون مبنای حقوقی. البته این حملات کمکی نکرد، چون در این میان سرور ویکی لیکس اکنون در هزاران کامپیوتر در سراسر جهان منعکس شده است. خارج کردن این اطلاعات از این شبکه‌ها غیر ممکن است. سئوال این است که حکومت ایالات متحده آمریکا از این پس چه راهی انتخاب می کند تا لیکرهای نا خوش آیند را خفه کند.

حکومت های قاره اروپا موظفند از نفوذ خود به منظور اعتدال برهم پیمان شان در آن‌سوی آتلانتیک تاثیر گذارند، نه این که اقدامات غیرقانونی آنجا را نا دیده بگیرند. هرگاه ایالات متحده آمریکا به « اقدامات ضد ترور» که به آن-ها عادت کرده اند، متدهایی مانند آدم ربایی، قتل‌های سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی و سابوتاژ به کاربرند، انگیزه ای خواهد شد برای جنبش‌های اعتراضی در سراسر جهان که علیه حکومت های اروپا نیز به وقوع خواهد پیوست.

کسی که به ایدال های عصر روشنگری و حقوق اساسی آزادی بیان خدشه وارد کند دیگر نخواهد توانست به آنها استناد کند. در درگیری‌های آینده با روسیه و چین، جالب بودن نظام‌های اجتماعی مطرح نخواهد بود. این امر که دفتر پرزیدنت روسیه، مدودف، پیشنهاد کرده است جایزه صلح به جولین اسانژ اهدا شود، ‌نشان می‌دهد روسیه نقطه ضعف ایدئولوژی غرب را در این مورد شناخته است. نا دیده گرفتن یا تایید ضمنی و بی سر و صدای کارزار جنون آمیز آمریکا علیه ویکی لیکس را هیج یک از کشورهای اروپا نخواهند بخشید. دست کم در آینده، موقعی که اسناد و مدارک مشابهی آشکار شوند، این سئوال مطرح خواهد شد که در باره این افشاگری‌ها چه کسی چگونه واکنش نشان خواهد داد. در آینده هر اقدامی به منظور کنترل اطلاعات و سانسور شبکه‌ها شبیه اقدامات علیه ولیکی کیک تلقی خواهد شد. درهر گفتگو و بحث در باره مسدود کردن شبکه یا مسدود کردن فهرست‌ها بازهم پای ماجرای ویکی لیکس به میان خواهد آمد و نقش قاطعی ایفا خواهد کرد.

حکومت‌های جهان غرب از این پس بایستی مشکلاتی را که پیش آمده برطرف کنند. نخست بایستی راه حلی بیابند که چگونه می‌‌توانند با حد اقل اسرار و پنهانکاری حکومت کنند. لیک نشان داد کلیه اقداماتی که امروز به عنوان محافظت و ایمنی اسرار حکومتی و جلوگیری از افشای آنها در پیش گرفته شده غیر ممکن است. اگر فقط به این اکتفا شود که اطلاعات حساس را به طور مثال، نام مخالفین در رژیم‌های دیکتاتوری پنهان نگهداشت، می شود چنین اطلاعاتی را به طور مؤثر مخفوظ نگهداشت. برای سایر امور بایستی اشکالی از حکومت کردن پیدا کرد که اگر جامعه از جزئیات آن‌ها مطلع شود، حکومت ناگهان به بحران عمیق دچار نشود. حکومت کردن در شرایط شفافیت دیژیتال که مقامات و مؤسسات امنیتی با علاقه ای مفرط به شهروندان دستور می‌دهند چالش دهه‌های آینده است. شفافیت بیشتر و درستکاری امتیازات دیگری هم دارد: ظهور لیکرهای بالقوه کمتر با وجدانی معذب و سرخوردگی و محتملا بار دیگر شرکت کنندگان بیشتر مردم در انتخابات.

در خاتمه به این شناخت می‌رسیم: لیکر به آسانی و بدون خطر جدی برای اشخاص امکان دارد. و شمار انسان-هایی که برای خدمت به حکومت‌ها و کنسرن‌های بزرگ پشت کامپیوتر نشسته و کار می‌کنند و با این مشکل رو به روهستند که واقعیت تمسخرآمیز و اغلب سخیف کار روزانه شان را با ایدآل‌های اصولی سازگار کنند، پیوسته بیشتر می‌شود. علت و دلایل زیادی وجود دارد که چنین خواهند کرد: بی معنی و بی فایده بودن جنگ‌های بی پایان، گسترش تآترهای دستگاه‌های امنیتی که کمتر علیه ترورریست‌ها و بیشتر علیه آزادی فرد فرد انسان‌ها بازی می‌شود. و نیز گسترش فساد سیستماتیک و کسب امتیازات بی بند و بار درکشورهای غربی و فقدان تقریبا کامل درستکاری در سیاست و در زندگی افتصادی. همه این ها به طور اجتناب ناپذیر به اعتراض و ستیز منجر می شوند.

جامعه به نیروی درخشان و شفاف پالایش نیازمند است تا فساد، زد و بندهای مشکوک و تباهی اخلاق را مهار کند. جای تاسف است مطبوعات سنتی که این فونکسیون ویژه برعهده آنها ست، به خاطر مشکلات مالی و اقتصادی و نیز کنار آمدن و لاس زدن با صاحبان قدرت این وظیفه خاص خود را هنوزهم با سهل انگاری انجام می‌دهند. پیدایش پلاتفرم‌های لیکینگ که کار برد دارند، برای انسان‌هایی که هنوز آرمان و ایدآلی دارند و وجدانشان تباه نشده دریچه ای گشوده شده ناراحتی وجدان خود را تسکین دهند. این پلاتفرم‌ها وسیله ای است علیه نا امید شدن از وضعیت کنونی جهان و امکانی است که از مسئولین چنین وضعیتی بازخواست شود. تردیدی نیست انسان‌های با وجدان از این وسیله استفاده خواهند کرد.
ــــــــــــــ

Frank Rieger، مدیر یک شرکت ایمنی ارتباطات
برگرفته از بخش ادبی Frankfurter Allgemeine Zeitung , 15.Dez.2010



" width="640" />
 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024