iran-emrooz.net | Mon, 18.10.2010, 22:10
تهران امروز- شیرین سعیدی: سرانجام پس گمانهزنیهای متعدد، دولت از امروز واریز یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوار را آغاز كرد. سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی از امروز مبلغ ۸۱ هزار تومان را به ازای هر نفر در حسابهای خود مشاهده خواهند كرد. عملیات واریز برای باقی استانها نیز تا هفته اول آبان انجام خواهد شد. هرچند كه فعلا این میزان یارانه نقدی تا اطلاع ثانوی دولت قابل برداشت نیست. قرار است همزمان با آغاز آزادسازی قیمتها امكان برداشت از حسابها فراهم شود، این در حالی است كه زمان دقیق آزادسازی قیمتها همچنان مجهول است و بر اساس آخرین گمانهزنیها اواخر آبان یا اوایل آذر برای اجرای این طرح تعیین شده است.
رئیس سازمان هدفمندی یارانهها هرچند روز گذشته با اعلام مبلغ واریزی به حساب سرپرستان خانوار سعی كرد یكی از ابهامات مهم را در این زمینه پاسخ دهد اما همچنان میزان ماهانه یارانه نقدی نامشخص است. بهروز مرادی اعلام كرد كه مبلغ ۸۱ هزار تومان به طور علیالحساب به حساب مردم واریز میشود و معلوم نیست كه برای چه مدت زمان و چند دوره است. مرادی همچنین گفت: واریز تمام مبالغ در سراسر كشور در این مرحله به طور یكسان است. این در حالی است كه پیش از این شمسالدین حسینی، سخنگوی اقتصادی دولت اعلام كرده بود «اقشار آسیبپذیر ۱۰ درصد بیشتر یارانه دریافت میكنند.» علت محقق نشدن این موضوع چنین اعلام شده است: «از آنجا كه اطلاعات اقشار آسیبپذیر تكمیل نشده فعلا رقم ۸۱ هزار تومان به صورت ثابت برای همه كسانی كه برای دریافت یارانه ثبتنام كردهاند واریز میشود و پس از تكمیل اطلاعات مابهالتفاوت آن به حساب افراد آسیب پذیر واریز خواهد شد.»
بر اساس برخی گمانهزنی ها مبلغ واریزی برای اقشار آسیبپذیر ۸۴ هزار تومان خواهد بود. محمدرضا فرزین، سخنگوی کارگروه تحول اقتصادی دولت نیز گفته است که در فاز نخست ۶۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر یارانه نقدی دریافت خواهند کرد. البته یارانه نقدی واریزی تا زمان آغاز اصلاح قیمتها قابل برداشت نخواهد بود ولی مردم میتوانند از بانکها موجودی این مبلغ را بگیرند. براساس قانون هدفمندکردن یارانهها، ۵۰ درصد از درآمد حاصل از اصلاح قیمت حاملهای انرژی به مردم (به صورت یارانه نقدی و غیر نقدی)، ۳۰ درصد به تولیدکنندگان و ۲۰ درصد به دولت بهمنظور جبران آثار آن بر اعتبارات هزینهای و تملک داراییهای سرمایهای اختصاص مییابد.
میزان یارانه نقدی در قانون
طبق قانون هدفمندی یارانهها دولت میتواند ظرف یك سال با اصلاح قیمتها درآمدی حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان را حاصل كند. از این مقدار ۵۰ درصد آن یعنی ۱۰ هزار میلیارد تومان باید به حساب افراد برای جبران آزاد سازی قیمتها واریز شود. هرچند كه دولت از همان ابتدا قصد داشت درآمد ۴۰ هزار میلیارد تومانی را در سال نخست از این طرح حاصل كند كه با اصرار مجلس و تصویب قانون این كار میسر نشد اما دولت بازهم با به تاخیر انداختن اجرای آن تا نیمه دوم سال همان هدف اولیه خود را محقق خواهد كرد و در آمد یكسال را در شش ماه یا شاید هم كمترحاصل كند. این به معنی آن است كه آزادسازی قیمتها شتاب بیشتری خواهد گرفت.
یارانه چرا ۴۰ هزار تومان شد؟
طبق اعلام رسمی دولت بیش از ۶۰ میلیون یارانه بگیر برای گرفتن یارانه ثبت نام كردهاند. با احتساب ۸۱ هزار تومان برای هر فرد دولت برای بخش نخست پرداخت یارانه حدود پنج هزار میلیارد تومان (چهار هزارو ۹۰۰ میلیارد تومان) درنظر گرفته است كه این مبلغ دقیقا نصف مبلغی است كه دولت باید در طول یك سال پرداخت كند. بنابراین تا پایان سال اگر دولت بخواهد یارانهای پرداخت كند در نهایت میتواند یكبار دیگر همین پنج هزار میلیارد تومان را یارانه پرداخت كند. با توجه به اینكه احتمالا قیمتها از اواخر آبان آزاد میشوند در نهایت دولت یك بار دیگر فرصت برای پرداخت یارانه به این شیوه را دارد.
در حقیقت دولت یارانهای را كه باید در طول یكسال پرداخت كند در طول چهار ماه پایانی سال پرداخت میكند و در مقابل، قیمتهایی را نیز كه باید در طول یك سال آزاد كند و از آن درآمد حاصل كند را نیز طی چهار ماه آزاد خواهد كرد. باید در نظر داشت كه مبلغ 81 هزار تومان در واقع یارانه هر فرد برای شش ماه است كه با به تعویق افتادن اجرای قانون و فشرده شدن زمان آزادسازی قیمتها قرار است برای حدود دوماه پرداخت شود.
اگر این مقدار بر 6 تقسیم شود دقیقا رقم ۱۳ هزارو ۵۰۰ تومان به دست میآید كه از ابتدای تصویب قانون نیز چنین گمانهزنیهایی مطرح بود. با این حساب معلوم نیست برای سال بعد چه تداركی دیده شده است چراكه تحقق چنین درآمدی برای سال جاری با به تعویق افتادن اجرا محقق شده است.
بنزین ۴۰۰ تومان میشود
حال كه دولت درحال پرداخت یارانههاست، موضوع مهم دیگر آزادسازی قیمتها به خصوص حاملهای انرژی است اما دولت در این مورد هم همچنان سكوت اختیار كرده است و اطلاعات روشنی را ارائه نمیكند.
در این باره فرهاد دلقپوش، عضو كمیسیون اقتصادی گفت: زمانی كه مردم ابهاماتی در اجرای هدفمند كردن یارانه ها داشته باشند، طبیعی است كه از نظر روانی تبعات منفی را برای جامعه در پی خواهد داشت و منجر به بالا رفتن تورم میشود چراكه تورم تاحدودی بحث روانی است.
وی با بیان اینكه عدم اطلاع رسانی منجر به گرانی میشود به سایت شفاف گفت: عدم اطلاعرسانی از سوی دولت در اجرای هدفمند كردن یارانهها در معضل گرانی و تورم تاثیر دارد و چنانچه معضلات اقتصادی و قوانین و چگونگی اجرای این قانون به مردم اطلاعرسانی شود، جلوی انحرافات اقتصادی گرفته میشود و مردم میتوانند برنامهریزیای برای زندگی خود داشته باشند.
عضو كمیسیون اقتصادی در خصوص مبلغ بنزین پس از اجرای هدفمندكردن یارانهها گفت: بر اساس آنچه دولت اعلام میكند، نرخ بنزین ۴۰۰ تومان بسته شده در صورتی كه طبق ساز و كار اصلی كه در مجلس بررسی شد، قرار بود بر اساس قیمت فوب خلیج فارس باشد اما آنچه از تصمیم دولت برمیآید، بنزین سهمیهبندی روی ۴۰۰ تومان توافق شده است و بنزین آزاد با قیمت فوب خلیج فارس توزیع میشود.
وزیر بازرگانی: بهمن همه را زیرپا له میکند
جهان صنعت: از روزی که هدفمندی یارانهها کلید بخورد باید هزینه را کاهش داد زیرا اگر هزینهها به حلقه بعدی منتقل شود بهمنی ایجاد میشود که در مسیر خود همه را زیرپا له خواهد کرد.
مهدی غضنفری، وزیر بازرگانی با اعلام این مطلب در همایش ملی کاهش قیمت تمام شده در تهران گفت: انتظار وزارت بازرگانی آن است که در قانون هدفمند شدن یارانهها که ظاهرا رییس جمهور هفته آینده جزییات بیشتری از آن را به مردم خواهد گفت، اقتصاد یارانه مدار ما به یک اقتصاد رقابت مدار تبدیل شود بنابراین اگر قرار است یارانهها از اقتصاد به شکل فعلی حذف شود، باید مشخص شود که جانشین آن چه میخواهد باشد.
وزیر بازرگانی افزود: پیشنهاد این است که یارانه با یارانه جایگزین نشود بلکه با افزایش رقابتپذیری باید مدیران هزینهزا را با مدیران درآمدزا جایگزین کرد، این اقتضایی است که به وجود میآید و باید شیوه فکر و فرهنگ نوینی را جایگزین کرد به نحوی که به جای تولید تمامی کالاها، به سمت تولید کالاهای با مزیت برویم چراکه هزینهها اجازه نمیدهند که به علت هدفمند شدن یارانهها، به سمت تولید کالاهای بیمزیت برویم.
وی تصریح کرد: زمانی که یارانهها که در دل تولید پنهان شده بود، هدفمند شود آنگاه تولیدکننده به این نتیجه میرسد که اگر خدمت دیگری تولید کند، قدرت رقابتپذیری را بالا برده است و میتوان در بازار ماندگاری بیشتری داشته باشد.
به گفته غضنفری، با اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها، کار فردی و فردگرایی به کار جمعگرایی بدل میشود.
وی ادامه داد: در این میان چند استنباط از اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها وجود دارد. برخی بر این باور هستند که یارانهای میرود و یارانه دیگری جایگزین آن میشود در حالی که باید فرهنگی را که در تولید در ذهن تولیدکنندگان شکل گرفته است، اصلاح شود.
تدابیر ناقص
این عضو کابینه دهم معتقد است برخی تعابیری که از هدفمند کردن یارانهها وجود دارد، با وجود صحیح بودن اما ناقص است. به عنوان مثال توزیع درآمدهای نفتی به شکل مستقیم، تعبیری درست ولی ناقصی است. در این میان یک استنباط دیگر نیز وجود دارد که با اجرای قانون هدفمند کردن یارانهها افزایش قیمت کالاها و خدمات متناسب با افزایش قیمت حامل انرژی صورت میگیرد، در حالی که این تعبیری نادرست و ناقص است چراکه افزایش قیمت کالا و خدمات متناسب با افزایش قیمت حاملهای انرژی مربوط به فرهنگی است که در آن تولید با یارانه صورت میگرفت.
وی ادامه داد: در این راستا ممکن است برخی تولیدکنندگان بر این باور باشند که اگر دولت یارانه حاملهای انرژی را حذف کند، میتواند یارانه حذف شده را از مردم دریافت کند؛ این تعبیر درست نیست. تداوم اقتصاد یارانهای به شکل جدید امکان پذیر نیست. البته در دولت بستههای حمایتی طراحی شده که توضیحات آن هنوز به اندازه کافی از سوی مسوولان در اختیار مردم قرار داده نشده است.
به اعتقاد وزیر بازرگانی، جوهره این بستههای حمایتی، پرداخت یارانه جدید نیست بلکه پرداخت به سازوکارهایی است که بهرهوری جدیدی ایجاد میکنند. در بستههای حمایتی صنعت و تولید این حمایتها بیشتر توضیح داده میشود تا فردی که میخواهد در مصرف انرژی خود به نوعی صرفهجویی کند و نیاز به خرید ماشینآلات و تجهیزات دارد با حمایت دولت اقدام به دریافت وام برای خرید تجهیزات کند. این موضوع با اقتصاد یارانهای متفاوت است.
وی ادامه داد: جوهره طرح هدفمند کردن یارانهها، افزایش بهرهوری است. این تعبیری است که وزارت بازرگانی باید داشته باشد ضمن اینکه بازتوزیع یارانهها نیز درست است ولی تعبیر ناقصی به شمار میرود بنابراین اگر قرار است اتکای خود به درآمدهای نفتی را همچنان ادامه دهیم، باید باز هم نفت بفروشیم و به شکل دیگری آنها را به مردم اختصاص دهیم، در این میان سرمایه نسلهای آتی را سوزاندهایم. از سوی دیگر شفافیت نیز صورت نخواهد گرفت.
غضنفری با ذکر مثالی در رابطه با هدفمند کردن یارانهها گفت: اگر کارخانهای را تصور کنیم که یک مشتری دارد و دولت با هدفمند کردن قیمت حاملها، قرار است یارانه را هدفمند پرداخت کند، میتوان فرض کرد که ۱۰ درصد هزینه تولید، هزینه انرژی و ۹۰ درصد هزینه سایر اجزاست، بنابراین کالایی که در این کارخانه تولید میشود، یکصد تومان به فروش میرسد اما اگر با هدفمند کردن یارانهها، انرژی که دولت به قیمت ۱۰ تومان به کارخانه میفروخت به ۲۰ تومان برسد و 90 تومان قیمت سایر اجزا نیز همچنان باقی باشد، آنگاه قیمت تمام شده کالا از ۱۰۰ تومان به ۱۱۰ تومان میرسد.
وی اظهار داشت: در این میان دولت طبق قانون هدفمند کردن یارانهها میگوید اگر ۱۰ تومان از یارانه حاملهای انرژی، این کارخانه برداشته است، ۵۰ درصد را به مردم و ۵۰ درصد را صرف هزینههای دیگر خود میکند. در این میان مشتری، برای خرید کالای قبلی باید ۱۱۰ تومان بپردازد در حالی که تنها ۱۰۵ تومان پول دارد و ۵ تومان دیگر را باید از جیب خود بدهد. غضنفری گفت: ما مبتلابه این مساله هستیم؛ چراکه صددرصد پول یارانهها بازتوزیع نمیشود.
وزیر بازرگانی افزود: ممکن است کارخانه با مراجعه به سازمان حمایت درخواست کند تا اجازه داده شود برچسب قیمتی کالا از ۱۰۰ به ۱۱۰ تومان افزایش یابد در چنین شرایطی به فرض موافقت سازمان حمایت، شهروند نمیتواند کالا را از بازار خریداری کند. البته ممکن است مصرف خود را مدیریت کند، چراکه قیمت بالا رفته اما تاکید ما این است که کارخانه، قیمت تمام شده خود را کاهش دهد.
به گفته این عضو کابینه دهم، جوهره اصلی هدفمندشدن یارانهها بهرهوری است چراکه اگر هر کارخانهای بخواهد اضافه هزینه خود را از کارخانه بعدی دریافت کند، در حلقه آخر که کالا به مصرفکننده نهایی میرسد فاجعهای رخ میدهد بنابراین باید مدیریت هزینههای تولید در کنار کاهش مصرف انجام گیرد.
سیاست مجلس
غضنفری با اشاره به سیاست مجلس در سالهای گذشته برای تثبیت قیمتها گفت: در این شرایط، شرکتها موظف به تثبیت قیمتها بودند و حق نداشتند که اضافه بهای تمام شده خود را از مردم دریافت کنند به همین دلیل هم این افزایش هزینه را که هر سال هم بیشتر میشد از دولت دریافت میکردند از آنجایی هم که دولت این افزایش بها را از درآمدهای نفتی میپردازد، باز هم از جیب مردم پرداخت شده است.
وی اظهار داشت: این درحالی است که شرکتها بر کاهش هزینههای خود اهتمام نورزیدهاند اما در شرایطی که بهرهوری و رقابتپذیری افزایش یابد، آنگاه مردم به جای اینکه با پرداخت یک میلیون تومان و قرار گرفتن در صف طولانی دریافت سیم کارت، منتظر خدمات غیررقابتی باشند با مراجعه مکرر شرکتهای رقابتی از جمله ایرانسل و همراه اول مواجه میشوند که خدمات را با قیمت مناسب و به صورت رقابتی در اختیار آنها قرار میدهد
.
سیستم زالوصفت
وی اظهار داشت: اسب چموش قیمت اگر با نگاه قیمتگذاری دولتی کنترل شود به طور قطع عملکرد متفاوتی از این خواهد داشت که واحد تحقیق و توسعه فعال شود و استراتژیها و تکنیکهای بازاریابی را اعلام کند.
به اعتقاد وزیر بازرگانی، ویروس هزینهها همه جا مشکل ایجاد میکند و اقتصاد کلان و خرد فرقی برای آن ندارد. وزارت بازرگانی بخش توزیع را مصون از این ویروسها نمیداند چراکه همه جا یک مرکز هزینه وجود دارد که حول آن، دایرههای بزرگتری نیز هستند که هزینههای خود را به آن تحمیل میکنند در چنین شرایطی مرکز هزینه و سیستمهای پشتیبانی باید این پیام را اعلام کنند که نمیتوان هزینهها را تحمیل کرد.
وی اظهار داشت: مافیای واردات و سیستم زالو صفت بد است اما باید تکنیکهایی را به کار بست که نوعی رفتار و فرهنگ و سلوک و منش در روشهای خلاقانه و کاهش هزینهها جایگزین شود.غضنفری در خصوص برخی انتقادات از گزارشهای جهانی در مورد فضای کسب و کار ایران گفت: به موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی دستور داده شده است که شاخص کسب و کار و فضای رقابتپذیری را تعیین کند.
" width="640" />