iran-emrooz.net | Tue, 07.09.2010, 6:19
یوکیو آمانو مدیرکل آژانس روز دوشنبه آخرین گزارش خود درباره ایران را به شورای حکام و شورای امنیت ارائه کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، آمانو گزارش خود را در 47 بند تنظیم کرده است که به شرح زیر است:
1) یوکیا آمانو در گزارش خود که به تحولات پس از گزارش پیشین در مه 2010 می پردازد، به شورای حکام و شورای امنیت درباره اجرای توافقنامه پادمانهای ان.پی.تی .و مفاد مرتبط با قطعنامههای شورای امنیت در ایران است ارزیابی های خود را ارائه می کند.
2) شورای امنیت در 9 ژوئن 2010 قطعنامه 1929 را تصویب کرد که بر اساس آن تائید شد که تهران به درخواستهای شورای حکام عمل نکرده و از قطعنامههای 1696 (2006)، 1737 (2006)، 1747 (2007)، 1803 (2008) نیز پیروی نکرده و دیگر اینکه تهران باید فورا موارد خواسته شده از سوی شورای حکام در قطعنامههای GOV/2006/14 و GOV/2009/82 و اقدامات تصریح شده در بند 2 قطعنامه 1737 (2006) (تعلیق تمام فعالیتهای بازفرآوری و مرتبط غنیسازی به علاوه کار بر روی فعالیتهای مرتبط رآکتور آب سنگین) را انجام دهد.
شورای امنیت همچنین از تهران خواسته تا به طور کامل در زمینه تمام امور باقی مانده به ویژه آنهایی که نگرانیها درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران را افزایش میدهند، با آژانس همکاری کرده و بلافاصله تهران باید به توافق پادمانهای خود بطور کامل و بدون هیچ گونه شرطی پایبند باشد که این شامل بکارگیری کد اصلاح شده 3.1 ترتیبات اجرایی میشود؛ این شورا از ایران خواست تا موکدا مطابق با مفاد پروتکل الحاقی اقدام کرده و سریعا آن را بپذیرد؛ شورای امنیت تاکید کرد که مطابق ماده 24 و 39 توافق پادمانهای ایران، توافق پادمانهای ایران و ترتیبات اجرایی آن شامل کد اصلاح شده 3.1 بطور یک جانبه توسط ایران قابل اصلاح یا تغییر نیستند. شورا افزود که مکانیزمی در توافق برای تعلیق هر یک از مفاد ترتیبات اجرایی وجود ندارد.
- شورای امنیت مجدد تاکید کرد که ایران مطابق با الزامات خود تحت قطعنامهها مبنی بر تعلیق تمام فعالیتهای مرتبط غنیسازی، رآکتور آب سنگین و بازفرآوری، نباید کار ساخت و ساز در هر یک از تاسیسات جدید غنیسازی اورانیوم، بازفرآوری یا مرتبط با آب سنگین را آغاز کند و باید هر گونه ساخت و ساز در حال جریان چنین تاسیساتی را متوقف کند.
- شورای امنیت از مدیرکل خواست تا تمام گزارشهای مدیرکل درباره بکارگیری پادمانها در ایران را به شورای امنیت انتقال دهد.
- شورای امنیت از مدیرکل خواست تا در مدت 90 روز گزارشی را درباره اینکه آیا ایران تعلیق تمام فعالیتهای ذکر شده در قطعنامه1737 (2006) را اجرایی کرده و به تعلیق آنها ادامه داده است یا نه، آماده کند. شورای همچنین از مدیرکل خواست تا گزارشی را درباره روند پایبندی ایران به تمام گامهای مورد نیاز شورای حکام و به سایر مفاد قطعنامههای 1737 (2006)،1747 (2007)، 1803 (2008) و 1929 (2010) تهیه کند.
A) فعالیتهای مرتبط غنیسازی فعلی
A.1 - نطنز؛ تاسیسات غنیسازی و تاسیسات غنیسازی آزمایشی
3. تاسیسات غنیسازی سوخت؛ 2 سالن آبشاری در تاسیسات غنیسازی سوخت وجود دارند: سالن آبشاری A و سالن آبشاری B. با توجه به اطلاعات طراحی ارائه شده توسط ایران، 8 واحد (واحدهای A21 تا A28) برای تولید سالن A، با 18 آبشار در هر واحد برنامهریزی میشوند. اطلاعات طراحی مفصلی درباره سالت تولید B ارائه نشده است.
4) ایران در 28 اوت 2010 گاز هگزا فلوراید اورانیوم طبیعی (یواف6) را به 17 آبشار واحد A24، 6 آبشار واحد A26 در تاسیسات غنیسازی سوخت تزریق میکرد. تمام 18 آبشار واحد A28 و آبشار باقیمانده واحد A24 و باقی 12 آبشار واحد A26 ( شش آبشاری که تحت خلأ بودند) همچنین نصب شدند، اما هگزا فلوراید اورانیوم در آنها تزریق نمیشد. تا آن تاریخ، تمام سانتریفیوژهای نصب شده شامل ماشینهای IR-1، که از آن 164 عدد در هر آبشار وجود دارد، هستند. کار نصب در واحدهای A21، A22، A23، A25 و A27 ادامه داشت اما هیچ سانتریفیوژی نصب نشده بود. تا 28 آگوست 2010، هیچ کار نصبی در سالن تولید B نشده بود.
5) آژانس در 22 نوامبر 2009 یک راستیآزمایی فهرست اقلام فیزیکی در تاسیسات غنیسازی سوخت انجام داد. آژانس با مدنظر قرار دادن اطلاعات جدید ارائه شده توسط ایران، به ارزیابی خود از تعادل مواد برای دوره 18 نوامبر 2008 تا 22 نوامبر 2009 ادامه میدهد. ایران در نامههایی به تاریخ 9 اوت 2010 و 17 اوت 2010 به آژانس اطلاع داد که مقدار مواد هستهای در تاسیسات را کم تخمین زده بود و یک برآورد بازبینی شده را ارائه کرد. ایران همچنین درباره اینکه چگونه قصد داشت سیستم حسابداری مواد هستهای تاسیسات را بهبود بخشد، به آژانس اطلاع داد. آژانس تا زمانی که ارزیابی آن کامل شود، نمیتوان تعادل مواد هستهای را تایید کند.
6) ایران تخمین زده که بین 23 نوامبر 2009 و 6 اوت 2010، 995 کیلوگرم دیگر یواف 6 با درصد غنای پایین تولید کرده است، که بنابراین مجموع تولید یواف 6 با درصد غنای پایین از فوریه 2007 تا کنون به دو هزار و 803 کیلوگرم میرسد. مواد هستهای در تاسیسات غنیسازی سوخت (شامل تزریق، محصول و دورریز) به علاوه همه آبشارهای نصب شده و ایستگاههای تزریق و تخلیه تحت نظارت و کنترل آژانس باقی هستند. آژانس در نامهای به تاریخ 19 جولای 2010، شماری از اتفاقات شامل شکستن مهر و موم توسط اپراتور در تاسیسات غنیسازی سوخت را به ایران یادآوری کرد. ایران در نامهای در 9 اوت 2010 اطلاعات بیشتری را درباره این اتفاقات ارائه کرده و اعلام کرد که شکستن مهر و مومها اتفاقی بوده و "تمام توصیهها و آموزشهای لازم به اپراتور به منظور مراقبت و کنترل بیشتر در این زمینه ارائه شده است. " نتایج پادمانهای شکستن مهر و مومها توسط آژانس و بر اساس تکمیل راستیآزمایی فهرست اقلام فیزیکی بعدی که در حال حاضر برای اکتبر 2010 برنامهریزی شده است، ارزیابی خواهد شد.
7) آژانس از فوریه 2007 شمار زیادی نمونههای محیطی در تاسیسات غنیسازی سوخت گرفته که نتایج آنها نشان از سطح غنیسازی اورانیوم کمتر از 5 درصد اورانیوم 235 دارد. در یک نتیجه جدید، تعداد کمی از موادی از نمونههای گرفته شده در ناحیه آبشاری با سطح غنیسازی بین 5 درصد و 7.1 درصد اورانیوم 235 تشخیص داده شدند که این میزان بیشتر از سطح اعلام شده در پرسشنامه اطلاعات طراحی بود. آژانس در نامهای در 13 اوت 2010 به ایران درباره این موضوع اطلاع داد و توضیحاتی را در این زمینه خواستار شد. ایران در نامههایی به تاریخ 17 اوت 2010 و اول سپتامبر 2010 توضیحات احتمالی را به همراه نکات تایید کننده، برای حضور این مواد ارائه کرد. توضیحات ایران با یافتههای آژانس مغایر نیست.
8) تاسیسات غنیسازی آزمایشی سوخت؛ تاسیسات غنیسازی آزمایشی سوخت یک مرکز تحقیق و توسعه و یک مرکز آزمایشی تولید اورانیوم با درصد غنای پایین است که برای اولین بار در اکتبر 2003 عملیاتی شد. این تاسیسات یک سالن دارد که میتواند 6 آبشار را در خود جای دهد. آبشارهای 1 و 6 که هر کدام میتوانند 164 ماشین داشته باشند، به منظور تولید اورانیوم با درصد غنای پایین که تا 20 درصد اورانیوم 235 غنیسازی میشوند، طراحی میشوند. بخش دیگر سالن آبشار به عنوان ناحیه تحقیق و توسعه طراحی میشوند.
9) در ناحیه تحقیق و توسعه تاسیسات غنیسازی آزمایشی سوخت، بین 22 مه 2010 و 20 اوت 2010، مجموع 84 کیلوگرم یواف6 طبیعی به یک آبشار IR-4 با 20 دستگاه، آبشار IR-2m با 20 دستگاه و سانتریفیوژهای تکی IR-1، IR-2m و IR-4 تزریق شد. در این ناحیه هیچ اورانیوم با درصد غنای پایین تخلیه نمیشود زیرا محصول و دورریز این فعالیت تحقیق و توسعه در پایان فرآیند باز ترکیب میشوند.
10) ایران در 9 فوریه 2010 تزریق یواف6 با درصد غنای پایین را به آبشار یک با هدف اعلام شده مبنی بر تولید یواف6 غنیشده تا 20 درصد اورانیوم 235 به عنوان سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، آغاز کرد. ایران متعاقبا به آژانس اطلاع داد که قصد دارد یک آبشار دوم IR-1 با 164 دستگاه (6 آبشاری) را در تاسیسات غنیسازی آزمایشی سوخت نصب کرده و آن را به آبشار یک و با هدف کاهش دورریز غنیسازی از 2 درصد به 0.7 درصد اورانیوم 235 متصل کند. افزایش سطح غنیسازی و همچنین ارتباط دو آبشار مستلزم رویکرد جدید پادمانها بود که از 15 مه 2010 اجرا شده است.
11) ایران طی نامهای که در تاریخ 30 ژوئن 2010 نوشته شده بود، به آژانس اطلاع داد که قصد دارد تزریق اورانیوم با درصد غنای پایین به آبشارهای 1 و 6 متصل شده را آغاز کند و بر همین اساس نیز از آژانس درخواست کرد تا ترتیباتی را مجددا اتخاذ کند که به تهران اجازه دهد تا این دو آبشار را طبق برنامه راهاندازی کند. آژانس نیز در 3 ژوئیه 2010 به این درخواست جامه عمل پوشاند. ایران در 17 ژوئیه 2010 به آژانس اطلاع داد که تزریق دورریزها به آبشار 6 از آبشار 1 را در 13 ژوئیه 2010 آغاز کرده است.
12) ایران تخمین زده که در 9 فوریه تا 20 اوت 2010، حدود 310 کیلو هگزا فلورید اورانیوم غنیشده در تأسیسات غنیسازی سوخت به آبشار1 تزریق شد و 22 کیلوگرم هگزا فلورید اورانیوم غنیشده تا "اورانیوم-235 " 20 درصد نیز تولید شد. هگزا فلورید اورانیوم تولید شده به طور مرتب توسط ایران از آبشار1 تخلیه و به درون سیلندری با گنجایش حدود 25 کیلوگرم هگزا فلورید اورانیوم بارگذاری میشود. این مواد تحت نظارت و بازرسی آژانس است. ایران اعلام کرده است که وقتی ظرفیت این سیلندر تکمیل میشود، پس از آنکه آژانس اتمی از این مواد برای انجام تحلیل تخریبی نمونهبرداری کرد، هگزا فلوراید اورانیوم موجود در آن را همگن خواهد کرد.
13) از 7 آوریل 2010 به بعد، نتایج نمونههای گرفتهشده از تأسیسات غنیسازی آزمایشی سوخت نشان میدهد که در این تأسیسات، مراحل غنیسازی از حداکثر سطح غنیسازی مطرح شده در پرسشنامه اطلاعات طراحی (که کمتر از 20 درصد غنیسازی اورانیوم-235 است) فراتر نرفته است.
A.2- تأسیسات فردو
14) ایران در سپتامبر 2009، به آژانس اطلاع داد که در حال ساخت تأسیسات غنیسازی سوختی فردو است که در نزدیکی قم واقع شده است. آژانس تأیید کرد که تأسیسات غنیسازی سوختی فردو با هدف در بر گرفتن 16 آبشار با مجموع حدود 3 هزار سانتریفیوژ ساخته شده است.
15) آژانس اتمی چندین بار از ایران خواسته است تا اطلاعات بیشتری را در رابطه با زمانبندی مراحل طراحی و ساخت تأسیسات غنیسازی سوختی فردو به همراه هدف اولیه این سایت ارائه دهد. تهران نیز در پاسخ به این درخواست اعلام کرده است که "مکان این سایت از ابتدا به عنوان منطقه کلی پناهگاههای احتمالی پدافند غیرعامل با موارد کاربرد گوناگون در نظرگرفته شده است. سپس این مکان در نیمه دوم 2007، برای ساخت این تأسیسات غنیسازی در نظر گرفته شده است. آژانس نیز بر ضرورت دسترسی به شرکتهای حاضر در طراحی و ساختوساز تأسیسات غنیسازی فردو تأکید کرده است. آژانس به ایران اطلاع داده که اطلاعات بسیار زیادی از تعدادی از منابع دریافت کرده که نشان میدهد کار طراحی این تأسیسات در 2006 آغاز شده بود. ایران در 4 ژوئن 2010، در نامهای به مدیرکل اعلام کرد که "هیچ مبنای قانونی " که طبق آن آژانس بتواند اطلاعات مربوط به زمانبندی و هدف ایجاد تأسیسات غنیسازی فردو را درخواست کند، وجود ندارد و آژانس نیز "ملزم به مطرح کردن هیچ سؤالی فراتر از توافق پادمانها نیست". آژانس اتمی معتقد است که سؤالاتی که مطرح کرده است در چارچوب توافق پادمانها است و اطلاعات درخواست شده نیز برای تأیید زمانبندی و هدف اصلی تأسیسات غنیسازی سوختی فردو توسط آژانس اتمی به منظور ایجاد اطمینان از این امر که اظهارات ایران کامل و صحیح است، ضروری است.
16) ایران در پاسخ به درخواست آژانس مبنی بر ارائه پرسشنامه کامل اطلاعات طراحی تأسیسات غنیسازی سوختی فردو، ضمن تسلیم نامهای به مدیرکل آژانس در 4 ژوئن 2010، اعلام کرد که "به تعهدات خود در ارتباط با پرسشنامه اطلاعات طراحی تأسیسات غنیسازی سوختی فردو تحت توافقنامه پادمانی خود عمل کرده است ". آژانس اتمی چندین بار به ایران اطلاع داده که معتقد است بر اساس وضعیت کنونی ساختوساز این تأسیسات، اطلاعات بیشتری باید در اختیار قرار گیرد و این اطلاعات باید در پرسشنامه اطلاعات طراحی گنجانده شود.
17) آژانس از اکتبر 2009 به طور متوسط هر ماه یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی در تأسیسات غنیسازی فردو به انجام رسانده است. آژانس تأیید کرده که ساختوساز این تأسیسات در حال جریان است. از 28 اوت 2010 به بعد هیچ سانتریفیوژی وارد این تأسیسات نشده است. در نتایج نمونههای محیطی گرفته شده در تأسیسات غنیسازی سوختی فردو تا 16 فوریه 2010 به هیچ عنوان نشانهای از وجود اورانیوم غنیشده نبود.
A.3 -دیگر فعالیتهای مرتبط غنیسازی
18) با توجه به اظهارات ایران در 7 فوریه 2010 مبنی بر اینکه فناوری غنیسازی اورانیوم لیزری در اختیار دارد و همچنین اظهارات این کشور در 9 آوریل 2010 در ارتباط با توسعه نسل سوم سانتریفیوژها، آژانس طی نامهای به ایران در 18 اوت 2010 بر درخواست پیشین خود مجددا تأکید کرد مبنی بر اینکه ایران امکان دسترسی به مکانهای بیشتر مرتبط با تولید سانتریفیوژها، تحقیق و توسعه در خصوص غنیسازی اورانیوم (شامل غنیسازی لیزری) و فعالیتهای مرتبط با اکتشاف و آسیاب اورانیوم را فراهم آورد. ایران در پاسخ به این درخواست در21 اوت 2010، هیچ یک از اطلاعات درخواستی را در اختیار آژانس قرار نداد و در عوض تأکید کرد که به "همکاری خود با آژانس تحت توافقنامه پادمانها ادامه میدهد ".
- فعالیتهای بازفرآوری
19) آژانس اتمی به نظارت بر استفاده از سلولهای داغ در راکتور تحقیقاتی تهران و تأسیسات تولید رادیوایزوتوپ مولیدنیوم، ید و زنون (MIX) ادامه داده است. آژانس یک بازرسی و یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی را در راکتور تحقیقاتی تهران در تاریخ اول اوت 2010 و همچنین یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی در تأسیسات تولید رادیو ایزوتوپ مولیدنیوم، ید و زنون نیز در 31 ژوئیه 2010 انجام داده است. هیچ نشانهای از فعالیتهای مرتبط با بازفرآوری در این تأسیسات وجود نداشت. در حالی که تهران اعلام کرده هیچ گونه فعالیت مرتبط با بازفرآوری در این کشور ندارد، آژانس این امر را فقط در ارتباط با این دو تأسیسات میتواند تأیید کند، همانگونه که پروتکل الحاقی ایران اجرا نشده است.
B) پروژههای مرتبط با راکتور آب سنگین
20) همان گونه که در گزارشهای پیشین اشاره شد، آژانس، آنچنان که شورای امنیت ملزم دانسته بود، درخواست کرده که ایران ترتیبات لازم را اتخاذ کند تا دسترسی هر چه سریعتر آژانس به موارد زیر را مهیا کند: مرکز تولید آب سنگین؛ آب سنگین ذخیره شده در تأسیسات تبدیل اورانیوم به منظور نمونهبرداری؛ و هر مکان دیگری در ایران که پروژههای مرتبط آب سنگین در حال انجام هستند. ایران در پاسخ خود در 10 فوریه 2010 اعلام کرد که درخواستهای آژانس "از آنجایی که فراتر از توافق پادمانهای ما است، هیچ مبنای قانونی ندارد " و همچنین این درخواستها فراتر از قطعنامههای مرتبط شورای امنیت است که "تنها خواستار راستیآزمایی تعلیق است ". ایران همچنین اعلام کرد که فعالیت در پروژههای مرتبط با آب سنگین را به حالت تعلیق در نیاورده است. ایران تا آن تاریخ دسترسی درخواستشده را مهیا نکرده است.
21) در 2 اوت 2010، آژانس یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی در راکتور IR-40 اراک انجام داد. آژانس تأیید کرد که ساختوساز این تأسیسات در حال انجام است و ساختوساز ساختمانهای غیرنظامی تقریبا کامل و برخی تجهیزات مهم در این تأسیسات نصب شده است. تجهیزات نصب شده شامل جرثقیل اصلی در ساختمان راکتور و فشارسنجی برای سیستم خنککننده راکتور میشود. بنا به اعلام ایران، راهاندازی راکتور IR-40 هماکنون برای شروع در 2013 طراحی شده است. در ساختمان پرتوشیمی، سازه بتونی برای سلولهای داغ آماده بود، اما هیچ پنجره سلول داغ یا بازوی مکانیکی حاضر نبود.
22) بر اساس تصاویر ماهوارهای، به نظر میرسد تأسیسات تولید آب سنگین (HWPP) مجددا در حال فعالیت است. با این وجود، بدون دسترسی به تأسیسات تولید آب سنگین، آژانس قادر به تأیید اظهارات ایران مبنی بر به تعلیق در نیاوردن فعالیت روی پروژههای مرتبط با آب سنگین نخواهد بود و در نتیجه نمیتواند گزارش کاملی را در این زمینه ارائه دهد.
D) تبدیل اورانیوم و تولید سوخت
23) آژانس ارزیابی خود از نتایج راستیآزمایی فهرست اقلام فیزیکی در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان در 30 مارس 2010 را نهایی کرد و این نتیجه حاصل شد که فهرست اقلام مواد هستهای در تاسیسات اصفهان از سوی ایران و در راستای آن نتایج اظهار شده است، در چارچوب ابهامات اندازه گیری که معمولا به همراه تاسیسات تبدیل با خصوصیات مشابه وجود دارد.
24) آژانس در 4 اوت 2010 یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان انجام داد. در آن زمان، این تاسیسات هنوز در مرحله تعمیر و نگهداری قرار داشت. ایران در نامهای در 4 جولای 2010 آژانس را مطلع ساخت که تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان عملیات کامل خود را در 23 سپتامبر 2010 از سر خواهد گرفت. به دلیل آنکه هیچ هگزا فلوراید اورانیومی (یواف6) از 10 اوت 2009 در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان تولید نشده است، مقدار کلی اورانیوم به شکل هگزا فلوراید اورانیوم در این تاسیسات از مارس 2004، 371 تن باقی مانده است (مقداری از آن به تاسیسات غنی سازی سوختی و تاسیسات غنیسازی آزمایشی سوخت منتقل گردیده) که تحت نظارت و مهار آژانس است.
25) در طی راستیآزمایی اطلاعات طراحی در 4 اوت 2010، ایران آژانس را از نصب تجهیزات در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان برای تبدیل هگزافلوراید اورانیوم غنی شده تا اورانیوم-235 بیست درصد به اکسید اورانیوم (U3O8) مطلع ساخت که برای تولید سوخت برای راکتور تحقیقاتی تهران مورد نیاز است و در نوامبر 2010 شروع به کار میکند. ایران در نامهای در 17 اوت 2010، آژانس را مطلع ساخت که آزمایشاتی در خصوص تبدیل هگزافلوراید اروانیوم به اکسید اورانیوم (U3O8) با استفاده از هگزافلوراید مصرف شده در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان در سپتامبر 2011 آغاز خواهد کرد.
26) ایران در نامهای در 28 ژوئن 2010، یک پرسشنامه اطلاعات طراحی برای مرکز تولید سوخت به آژانس ارائه داد که در آن اعلام کرده بود تولید سوخت برای راکتور تحقیقاتی تهران در بخشی از یک ساختمان در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان انجام خواهد شد. ایران در نامهای در 17 اوت 2010 به آژانس اعلام کرد که در نظر دارد تجهیزات برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران را در نوامبر 2010 نصب کند. آژانس در سوم اوت 2010 یک راستیآزمایی فهرست اقلام فیزیکی و یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی در مرکز تولید سوخت انجام داد و تایید کرد که هیچ مجموعه، میله، صفحههای سوختی جدید برای راکتور IR-40 تولید نشده است.
E. دیگر فعالیتها
27) ایران در 9 اوت 2010 در نامه ای به آژانس اطلاع داد که انتقال سوخت جدید به ساختمان اصلی راکتور در نیروگاه برق هسته ای بوشهر را آغاز میکند. همانگونه که در گزارش قبلی مدیر کل آمده، ایران به آژانس در باره ساخت یک آزمایش فنی از مجوعه سوختی پیش از بارگذاری آنها در قلب راکتور اطلاع رسانی کرده است. آژانس در 21 اوت آغازانتقال سوخت جدید به ساختمان راکتور و فعالیتهای راستی آزمایی مجدد خود را تائید کرد.
28) آزمایشگاه تحقیقاتی چند منظوره جابربن حیان واقع در مرکز تحقیقات هسته ای تهران از نوع آزمایشگاه تحقیقاتی شیمی غیرهسته ای است. آژانس در 31 جولای 2010 یک راستیآزمایی اطلاعات طراحی و یک راستیآزمایی فهرست اقلام فیزیکی در لابراتوار جابر بن حیان انجام داد، که در طی آن ایران مجددا آنچه را در راستیآزمایی طراحی اطلاعات 14 آوریل 2010 اعلام کرده بود، تکرار کرد به ویژه فعالیتهای لابراتوار جابربن حیان که مرتبط با "یک پروژه تحقیقاتی با هدف صرفا مطالعه رفتار الکتروشیمیایی یون یورانیل در محلول یونیک" بود، که در آن از یک محلول نیترات یورانیل استفاده میشود. تهران همچنین اعلام کرده که این فعالیتهای آزمایشگاهی هنوز آغاز نشده است. آژانس به نظارت بر فعالیتهای تحقیق و توسعه ایران در این تاسیسات ادامه میدهد.
29) آژانس با استناد به تصاویر ماهوارهای، اینگونه بر آورد کرده که فعالیتهای مربوط به کشف و تغلیظ اورانیوم در منطقه مجتمع تولید اورانیوم بندرعباس و فعالیتهای ساخت و ساز در مجتمع تولید کیک زرد اردکان و در معدن اورانیوم ساغند ادامه دارد.
F. طراحی اطلاعات
همانطور که در گزارشهای قبلی مدیر کل شرح داده شده، متن اصلاح شده بخش عمومی ترتیبات تکمیلی تحت عنوان به کد 3.1 برای توافق پادمانی ایران که در سال 2003 به موافقت ایران رسیده، هنوز پابرجاست، با این همه ایران در سال 2007 تصمیم به تعلیق اجرای آن گرفت. با وجود آنکه آژانس در موارد زیادی، به ایران یادآوری کرده که ملزم به ارائه اطلاعات طراحی بر اساس کد تعدیل شده 3.1 است، ایران اجرای کد تعدیل شده 3.1 را از سر نگرفته است که مطابق با تعهد آن بر اساس ترتیبات تکمیلی نیست. ایران تنها کشور با فعالیتهای هستهای چشمگیر است که دارای یک توافقنامه پادمانی جامع پابرجاست که مفاد کد تعدیل شده 3.1 را اجرا نمیکند.
31) در مورد تاسیسات دارخوین و غنی سازی سوخت فردو، ایران در موعد مقرر تصمیم ساخت یا اجازه ساخت این تاسیسات را همانگونه که در کد اصلاح شده 3.1 آمده اطلاع رسانی نکرده و فقط به ارائه اطلاعات طراحی محدود آن تاسیسات اکتفا کرده است. ایران همچنین اطلاعات طراحی به روز شده راکتور IR-40 را فراهم نکرده است.
32) در 18 ژوئن 2010 آژانس در نامه ای از تهران درخواست کرد تا اظهارات علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به یک خبرگزاری ایرانی را تائید کند که گفته بود ایران در حال طراحی راکتوری شبیه راکتور تحقیقاتی تهران برای تولید رادیوایزوتوپهاست. در همان نامه آژانس همچنین اعلام کرد در صورتی که ایران تصمیم به ساخت تاسیسات هسته ای جدید بگیرد، باید این کشور اطلاعات بیشتری در خصوص طراحی و برنامه ساخت آنها ارائه کند. ایران در پاسخ آن نامه در 23 ژوئن 2010، مجددا تاکید کرد که به همکاری خود با آژانس بر اساس موافقتنامه پادمانی ادامه میدهد.
33) در 16 اوت 2010 علی اکبر صالحی اعلام کرد که "مطالعه بر روی مکان 10 مرکز غنی سازی اورانیوم " پایان یافته است و اینکه "ساخت و ساز یکی از این تاسیسات تا پایان سال جاری ایرانی یعنی مارس 2011 یا ابتدای سال آینده آغاز خواهد شد ". در نامه ای به تاریخ 19 اوت 2010 آژانس از ایران خواسته شد تا اطلاعات مربوط به طراحی اولیه آن تاسیسات را ارائه کند. ایران در پاسخ خود به تاریخ 21 اوت 2010 اطلاعات درخواست شده را ارائه نداد و تنها اعلام کرد که اطلاعات لازم را در "زمان مقرر" در اختیار آژانس قرار خواهد داد. این تماسهای اخیر بین ایران و آژانس به دنبال موارد مشابه مرتبط با بیانات عمومی مقامات ایران در رابطه با ساخت و ساز احتمالی تاسیسات هسته ای جدید است. ایران همچنین اعلام کرد اظهارات در خصوص اطلاعات طراحی که در پاراگرافهای 30 تا 33 گزارش قبلی مدیر کل (GOV/2010/28) آمده است، "هیچگونه اساس قانونی" ندارد.
34) اصلاح تاسیسات غنیسازی آزمایشی سوخت برای تولید اورانیوم غنی شده تا 20 درصد به صورت اورانیوم 235 مرتبط با اهداف پادمانی، از جانب ایران در زمان لازم به اطلاع آژانس نرسیده تا آژانس روشهای پادمانی آن را تطبیق دهد، همانطور که ماده 45 توافق پادمانی ایران خواسته شده است.
G. تعیین بازرسان
35) ایران در نامه ای در 3 ژوئن 2010 به مدیر کل آژانس اعلام کرد، از این پس در صورتی که اطلاعات محرمانه ای که بر اساس اجرای توافق پادمانی آن در اختیار آژانس قرار گرفته است به هر دلیلی افشا و یا رسانه ای شود؛ در اولین واکنش انتصاب بازرس یا بازرسان مرتبط بی اثر تلقی خواهد شد. ایران در نامه ای در 10 ژوئن 2010 به مدیر کل، با اشاره به "اظهارات اشتباه و نادرست در پاراگراف 28 " گزارش قبلی مدیر کل (GOV/2010/28)، به اطلاع آژانس رساند که به انتصاب دو بازرسی که اخیر بازرسیهایی را در ایران انجام دادهاند، اعتراض دارد.
36) در حالی که بر اساس توافق پادمانی، تهران اجازه اعتراض به انتصاب بازرسان آژانس را دارد، آژانس این مورد را بر این اساس رد کرد که ایران به دنبال توجیه اعتراض خود در این مورد بوده است. آژانس اعتماد کامل به حرفه ای گرایی و بی طرفی بازرسان مورد نظر دارد همانگونه که در خصوص تمام بازرسان به همین گونه است، و تائید میکند که گزارش قبلی مدیر کل در خصوص اجرای پادمانها در ایران (GOV/2010/28) کاملا دقیق و صحیح است.
37 ) آژانس در نشستی 20 جولای 2010، به نماینده ایران خبر داد که اعتراض ایران به انتصاب بازرسان در روند بازرسی مانع ایجاد کرده و از توانایی آژانس برای اجرای پادمانهای موثر در ایران میکاهد. لذا آژانس از ایران خواست تا تصمیم خود در زمینه درخواست از آژانس برای ملغی کردن انتصاب 38 بازرس آژانس و تقاضاهای خود (مربوط به سال 2006) برای لغو کردن انتصاب 4 بازرس دیگر بازنگری کند. آژانس در عین حال که از ایران به دلیل پذیرفتن پنج بازرس دیگر (در نامههایی از ایران در 14 آوریل 2010 و 16 اوت 2010) تشکر میکند.
H. ابعاد نظامی احتمالی
38) گزارشهای پیشین مدیر کل آژانس مسائل باقی مانده مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران و اقدامات لازم از سوی ایران برای حل آن مسائل را شرح داده است. در گزارش ماه فوریه مدیر کل (GOV/2010/10)، آژانس شماری از موضوعات فنی که برای پرداختن به آن به اتفاق ایران مورد نیاز است را شرح داد. با این همه از اوت 2008، ایران از بحث درباره مسایل باقی مانده با آژانس یا ارائه هر گونه اطلاعات اضافی یا دسترسی به مکانها یا افراد مورد نیاز برای پرداختن به نگرانیهای آژانس امتناع ورزیده و اعلام کرده که ادعاهای مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای آن بی اساس هستند و اینکه اطلاعات اطلاعاتی که آژانس به آنها اشاره میکند بر اساس اسناد جعلی است.
39) بر اساس یک تحلیل کلی، آژانس نگرانی خود را درباره وجود احتمالی فعالیتهای مرتبط هسته ای پنهانی مربوط به سازمانهای نظامی مرتبط اعلام کرد. نشانههایی وجود دارد که شماری از این فعالیتها ممکن است بعد از 2004 ادامه یافته باشد.
40) ضروری است که تهران با آژانس در این مسایل تعامل کند و اینکه آژانس اجازه یابد از تمام سایتهای مرتبط بازدید کند، به تمام تجهیزات و اسناد مرتبط دسترسی داشته باشد و اجازه داشته باشد تا با تمام افراد مرتبط مصاحبه کند، بدون هیچ گونه تاخیر بیشتری. گذشت زمان و از بین رفتن احتمالی دسترسی به برخی اطلاعات مرتبط فوریت این موضوع را افزایش میدهد. تعامل اساسی و پیش فعال ایران برای برای قادر ساختن آژانس به پیشرفت در زمینه راستی آزمایی صحت و کامل بودن اظهارات ایران ضروری است.
I. خلاصه
41) تا زمانی که آژانس به تائید عدم انحراف در موضوع هسته ای اعلامی ایران ادامه میدهد، ایران به آژانس برای تائید اینکه تمام مواد هسته ای در ایران در فعالیتهای صلحآمیز هستند اجازه نداده است.
42) ایران به طور اخص موارد عنوان شده در قطعنامههای شورای حکام و شورای امنیت شامل اجرای پروتکل الحاقی که برای اعتمادسازی در زمینه برنامه هستهای صرفاً صلحآمیز ایران و حل مسائل باقی مانده ضروری هستند را اجرا نمی کند. ایران نیاز دارد تا به شیوه ای خاص در زمینه توضیح مسائل باقی مانده که نگرانیها درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای را افزایش میدهند، همکاری کند که این هنمکاری شامل تامین دسترسی به تمام سایت ها، تجهیزات، اشخاص و مدارک مورد درخواست آژانس است. ایران همچنین نیاز به اجرای کد اصلاح شده 3.1 در زمینه تهیه سریع طراحی اطلاعات دارد.
43) ایران علاوه بر این بر خلاف قطعنامههای مرتبط شورای حکام و شورای امنیت، فعالیتهای مرتبط غنیسازی را تعلیق نکرده است. ایران به فعالیت تاسیسات غنیسازی سوخت و تاسیسات غنیسازی سوخت آزمایشی در نطنز ادامه داده و غنیسازی اورانیوم تا 20 درصد اورانیوم 235 را در تاسیسات غنیسازی سوخت آزمایشی و اکنون در دو آبشار به هم مرتبط را آغاز کرده است. ایران به ساخت تاسیسات غنیسازی سوخت فردو ادامه داده است. به منظور راستیآزمایی زمانبندی و ماهیت واقعی تاسیسات غنیسازی سوخت آزمایشی، ایران هنوز نیازمند تامین دسترسی آژانس به مدارک طراحی مرتبط و شرکتهای دخیل در طراحی و ساخت تاسیسات است. ایران همچنین نیاز به ارائه یک پرسشنامه اطلاعات طراحی کامل برای این تاسیسات دارد. ایران همچنین اعلام کرده که مکانهایی را برای تاسیسات غنیسازی جدید انتخاب کرده و اینکه ساخت یکی از این تاسیسات حدود مارس 2011 آغاز خواهد شد، اما این کشور اطلاعات طراحی مورد نیاز و دسترسی مطابق توافق پادمانهای ایران و ترتیبات اجرایی را در اختیار آژانس قرار نداده است.
44) همین طور ایران بر خلاف قطعنامههای شورای حکام و شورای امنیت به ساخت رآکتور IR-40 و فعالیتهای مرتبط آب سنگین ادامه داده است. به آژانس اجازه نمونه برداری از آب سنگین که در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان ذخیره شده، داده نشد. همچنین برای آژانس امکان دسترسی به تاسیسات تولید آب سنگین فراهم نشد. مادامی که آژانس میتواند گزارش دهد که ایران بیانیههای را مبنی بر اینکه آن فعالیت ها را تعلیق نکرده، آژانس بدون دسترسی کامل به آب سنگین در تاسیسات تبدیل اورانیوم، تاسیسات تولید آب سنگین و سایر تاسیسات که ایران اعلام کرده قصد دارد آنها را بسازد، قادر به راستیآزمایی چنین بیانیههایی و نتیجتا گزارش کامل درباره این موضوع نیست.
45) آژانس دلایل اعتراض تهران به دو بازرسی که اخیرا از ایران بازرسی کرده اند را رد کرده و درعین حال این نهاد نگرانی خود را هم از اعتراضهای مداوم ایران به تعیین بازرسان اعلام و آن را در کاهش توانایی آژانس برای اجرای پادمانها در ایران مؤثر می داند.
46) مدیرکل آژانس از ایران میخواهد تا در مسیر اجرای کامل توافق پادمانها و سایر الزامات خود از جمله اجرای پروتکل الحاقی گام هایی را بردارد.
47) مدیرکل آژانس به گزارشهای خود ادامه خواهد داد.