ایران امروز: خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در سالگرد مشروطیت ویژه‌نامه‌ای را در تهیه کرده که مطالب متنوع و بعضا خواندنی در آن یافت می‌شود. و خواندنی‌تر از همه، مقدمه‌ای است که آقای ابوتراب فاضل، دبیر مسئول این ویژه‌نامه نوشته است.

او در توضیح انگیزه‌ی تهیه این ویژه‌نامه و اینکه روایت «مشروطه‌خواهی» پس از یكصد سال و اندی چه فایده‌ای دارد؟ به خوبی و به صراحت می‌گوید که مشکلات و مسائل کنونی ایران ما هنوز در اساس همانهاست که در آْغاز پیدایی جنبش مشروطه مطرح بودند و «مشروطه‌خواهی» دنبال راه‌حل برای آنها بود:

«
...تورق تاریخ ۱۰۰ ساله‌ی اخیر ایران و كالبد شكافی فراز و فرود رویدادهای این سده ما را به فرض و شاید این حكم می‌رساند كه چالش‌های مطرح شده در آغاز مشروطیت همچنان به جامعه ما سایه افكنده است. شاید این تعبیری بس ناقص و بدبینانه از آرمانخواهی مشروطه و مشروطه‌خواهان باشد، اما ریزبینی در تاریخ متاسفانه جز این حكم نمی‌كند كه ما هنوز ایرانی توسعه نیافته هستیم كه واژه‌هایی مانند «عدالت» را در عالم انتزاع می‌جوییم و «مساوات» برایمان آمال است و در مبانی فرهنگ سیاسی خود همچنان دچار كج‌فهمی هستیم. دموكراسی را در فضای سخنرانی و روشنفكری بسیار شیوا و بلیغ بحث می‌كنیم و در محیط عملیاتی حتی از درك آن عاجزیم، صنعتی شدن را یك استراتژی تعریف كرده‌ایم، اما بسان یك رویا در عالم مجازی به دنبال آن هستیم، در شاخص‌های توسعه‌ای در میان ۱۰۰ كشور اول دنیا نیستیم و اگرچه برای حضور كارخانجات صنعتی با پول امین‌الضرب در ایران تاریخ ۱۲۰ ساله تعریف می‌كنیم ولی حتی در صنعت نساجی و قند و شكر نیز چشم به بوق‌ كشتی‌هایی دوخته‌ایم كه از آن سوی دنیا برایمان شكر و پارچه وارد می‌كنند.

نوسازی سیاسی و اقتصادی را در برنامه‌های چند و چند ساله می‌نویسیم و كلی بحث و جدل حتی برای یك كلمه یا یك ماده و تبصره آن می‌كنیم اما در اجرا دچار عقب‌گرد تاریخی می‌شویم. «قانون» را به قداست می‌ستاییم، ولی در مصداق عبور از چراغ قرمز چهارراه را دلیل می‌‌آوریم كه اگر كسی چراغ قرمز را عبور كرد قانون را نقض كرده، ولی اگر كسی به حرمت شهروندان اعتنا نكرد و به‌رغم متن صریح قانون آن را اجرا نكرد و از این عدم اجرا میلیاردها تومان پول بیت‌المال به یغما رفت، آن را مصداق بی‌‌قانونی نمی‌پنداریم و یا توجیهش می‌كنیم كه حتما چون طرف قدرت دارد پس می‌تواند قانون را به میل خود اجرا كند. اما فراموش كرده‌ایم كه قانون برای «محدودسازی قدرت» ظهور كرد و گرنه اهالی بی‌قدرت كه كاری از دستشان برنمی‌آید!

حتی اگر به‌زعم بسیاری از پژوهشگران روایت اقتصادی از علل مشروطه داشته باشیم باید سئوال كرد كه چرا پس از گذشت حق داد كه پس از حدود 100 سال از مشروطه نتوانسته‌ایم «سرمایه‌داری تجاری» حاكم در دوره قاجار را به «سرمایه‌گذاری مولد و صنعتی» تبدیل كنیم. بررسی فرآیند توسعه در ایران این حكم را تائید می‌كند كه گفتمان سرمایه‌داری تجاری همچنان بر اقتصاد این مرز و بوم سایه افكنده است. چه اینكه با ورود نفت به اقتصاد ایران حتی نشانه‌های بلوغ سرمایه‌داری مولد نیز به سرابی تبدیل شد و بلافاصله دلارهای نفتی توان ویژه‌ای به دولت‌ها داد تا در سایه امنیت روانی ناشی از «ثروتمندی»، بی‌محابا به سمت توسعه تجارت بروند و هر گاه كه مشكلی را احساس كردند با پول نفت و از طریق واردات آن را حل كنند، مسیری كه متاسفانه هنوز هم سایه سنگین خود بر اقتصاد ایران را حفظ كرده است...
»

اما یک نکته مهم در ویژه‌نامه «ایلنا» از قلم افتاده است:

مشروطیت دنبال قانون، برای مشخص و قانونمند کردن رابطه حکومت و مردم، عدالت و عدالتخانه به مفهوم امروزی قوه قضاییه و مجلس برای اعمال حاکمیت مردم و نظارت بر اجرای قانون توسط قدرت بود.

در یک صد سال اخیر به موازات توسعه و پیشرفت ملل مختلف جهان، طبقات حاکمه در ایران دریافتند که آنها نیز گزیزی از تن دادن به چیزی به نام «قانون اساسی»، برپایی «انتخابات و مجلس» و «قوه قضاییه» ندارند اما با تمام قوا و بطرزی موفقیت‌آمیز کوشیدند همه‌ی آنها را از محتوی تهی کرده و به ابزار سلطه‌ی خود بدل کنند. به این ترتیب ما امروز همانند کشورهای توسعه‌یافته هم قانون داریم، هم مجلس و هم عدالتخانه (قوه قضاییه). لیکن قانون به میل صاحبان قدرت اجرا می شود، مجلس در تسخیر وکیل‌الدوله‌هاست و قوه قضاییه نیز چیزی جز ابزار قدرت برای سرکوب مردم نیست.

این روند در دهه‌های پایانی حکومت محمدرضا پهلوی روز به روز تشدید شد و در دوره‌ی حاکمیت رژیم اسلامی در ایران به اوج خود رسید.

لینک برخی مطالب خواندنی ایلنا

مشروطه‌خوانی روزگار مشروطه‌خواهی
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138305


همایون كاتوزیان:
عقب‌ماندگی شدید سیاسی كل جامعه دلیل ناكامی مشروطه بود
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138296

دکتر تورج اتابكی:
مشروطیت ایران چراغ آزادی‌خواهی را در منطقه روشن كرد
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138295

صادق زیباکلام:
مشروطیت منبع قدرت را از بالای ابرها به زمین کشاند
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138292

اصغری و رئیس‌دانا:
همه طبقات اجتماعی از مشروطه سود بردند
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=139096

کامران دادخواه:
غلامان خانه‌زاد نمی‌توانستند مردم‌سالاری بنیان کنند
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138298

احسان شریعتی:
شکست تجددطلبی مشروطه و ناكارآمدی فكری روشنفكران مسلمان
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138817

انور خامه‌ای:
اهداف انقلاب مشروطه یك‌شبه قابلیت تحقق نداشت
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=138504

دكتر حسن امین:
شاعر از نزد حكام برخاست و كنار مردم نشست
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=139133

نصرالله حدادی:
عبرت تاریخ
http://www.ilna.ir/newsContext.aspx?ID=139035