گروه اقتصادی کلمه-روزبه رستگار

حلقه محاصره مالی ایران تنگ تر می شود. فعالان بازار مالی در صحنه جهانی از فشارهای بانک مرکزی اروپا وآمریکا بر دولت ایران خبر می دهند که به سختی اجازه تبدیل ارزهای خود را به ایران می دهند. از این رو خبرگزاری رویترز روز جمعه به نقل از منابع خود در صنعت نفت از مذاکرات ایران با چین درباره استفاده از واحد پول چین، یوآن، در معاملات نفتی دو کشور خبر داد. در همین حال محمد رضا رحیمی نیز گفته است:« ایران برای فروش نفت از هر ارزی استفاده خواهد کرد. » پیش از نیز این خبرهای غیررسمی حکایت از ان داشت که دولت در پی این است که ارز نفتی خود را به درهم امارات تبدیل کند. بلومبرگ با نقل این خبر از “اینترنشنال اویل دیلی” نوشت: «شرکت ملی نفت ایران مذاکراتی را با مشتریان اروپایی خود درباره این جایگزینی انجام داده، اما هنوز نتیجه نهایی در این باره مشخص نشده است.

در ادامه این مطلب آمده است:« قانع کردن مشتریان اروپایی برای جایگزینی ارزی جدید به جای یورو و دلار کار مشکلی است چون آنها آشنایی چندانی با ارزهای آسیایی ندارند.»

این نوع تدابیر دولت درست روزهای قبل از نشست سران اتحادیه اروپا رخ میدهد که برخی آگاهان پیش بینی میکنند که کلیه مبادلات “ارز نفتی” با ایران، تحریم وممنوع اعلام شود.

از سوی دیگر با گذشت بیش از یک ماه از تصویب دور تازه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی در شورای امنیت سازمان ملل و به دنبال آن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و و کشورهایی چون استرالیا، ایران روزبه‌روز در استفاده از یورو و دلار با مشکل بیشتر مواجه شده و بیش از پیش از نظام مالی جهانی کنار گذاشته میشود.

گزارش رویترز نشان می دهد که دولت ایران برای پیش دستی نسبت به اقدامات آتی در پی جایگزینی ارز نفتی خود است.این خبرگزاری به نقل از منابعی که نخواسته‌اند نام‌شان فاش شود می‌گوید پیشنهاد استفاده از یوآن به جای یورو و دلار «چند ماه پیش» توسط پالایشگاه دولتی سینوپک چین مطرح شده، اما اخیرا مقامات دولتی این پیشنهاد را رسما با چین در میان گذاشته‌اند. بر اساس این پیشنهاد، با افتتاح حسابی بانکی به یوآن در چین بخشی از پول نفت خود را در این حساب بانکی دریافت خواهد کرد و در ازای بخشی دیگر سوخت و تجهیزات از چین خواهد گرفت.
این در حالی است که کارشناسان امر معتقدند که چین نیز خود “یوان”را در مبادلات ارزی خود با کشورهای دیگر به کار نمی برد واین موضوع باعث میشود تمام خریدهای خود را در بازار داخلی چین محدود کند.از سوی دیگر هر گونه سیاستی را که بانک مرکزی چین برای اقتصاد خود می گرد به شدت ونسبت بالا بر اقتصاد ایران نیز تاثیر می گذارد.در واقع اقتصاد نفتی کشور از وضعیت یک تابعیتی به دو تابعیتی تغییر حالت می دهد.در واقع هم تغییر ،تحولات بازار نفت بر اقتصاد ملی تاثیرگذارد تصمیمات دولت چین برای کنترل نرخ ارز خود در قبال ارزهای خارجی.حجم مبادلات تجاری ایرا ن با چین در سال گذشته ۲۱ میلیارد دلار بوده است که گویا امسال نیز ۵۰درصد افزایش داشته است.

از سوی دیگر بر خلاف ایران که نرخ ارز خود را سعی می کند غیر واقعی در قبال دلار پایین نگه دارد ،چین سیاست تشویق صادرات را دنبال میکند .به همین خاطر سعی میکند ارز خود را در قبال ارزهای خارجی پایین نگه دارد تا واردات کم شود وصاردات افزایش پیدا کند.از این رو تبدیل ذخائر ارزی کشور به “یوان “موجب کاهش شدید ارزش ذخائر ارزی میشود.پیش از این دولت با تبدیل دلار به یورو ودوباره یورو به دلار موجب کاهش ۳۰درصدی ذخائر ارزی شد.

در مورد استفاده از یوآن در معاملات نفتی ایران نیز، به گفته خبرگزاری رویترز، چین گرچه در حال بررسی این راه حل است، به دلیل ریسک سیاسی آن و رو در رو قرار گرفتن با آمریکا رغبت زیادی به آن ندارد.

کارشناسان نفتی معتقدند ایجاد این محدودیت های سخت در واقع نوعی تحریم خاموش خرید وفروش نفت کشورمان است که هزینه های تبلیغاتی این موضوع را نیز ندارد.چرا که بنا بر بسیاری از گزارش ها مشتریان پروپا قرص نفت ایران در سالهای متمادی هم اکنون میزان خرید نفت خود را از ایران کاهش می دهند نمونه روشن این مساله همین چین است که در سال ۲۰۰۵ ایران صادر کننده اول نفت به آن کشور بود ولی اکنون در مرتبه سوم قرار دارد. نمونه روشن تر تحریم خاموش نفتی ایران تحریم بیمه های مهم دریانوردی مانند لویدز لندن است.

به گفته یک منبع در شرکت بیمه هلند نیز، طبق مقررات و تحریم های جدید تمام این شرکت ها در مقابل محموله ای که هر کشتی حمل می کند مسئولیت خواهند داشت. این موسسات همه باید با ارائه مدارک کافی نشان دهند که محموله هاغیرقانونی نیستند و حقیقت این است که انجام یک چنین کارهای اداری برای شرکت های حمل و نقل دردسر و گرفتاری های اضافی تولید می کند و کسی تمایل به انجام آن ندارد.

در سالهای اخیر واردات بسیاری از کالاها به ایران افزایش یافته و شرکت های حمل و نقل خصوصی نیز در زمینه واردات به ایران فعال بوده اند. مدیر یک موسسه حمل و نقل خصوصی در تهران می گوید:« در نبود کشتی و با توجه به عدم همکاری بسیاری از شرکت های بیمه و حمل و نقل کار واردات بسیار دشوار خواهد شد. در اقتصاد یکپارچه جهانی فرار از تحریم کار بسیار دشواری است»

پیش بینی ها حکایت دارند در آینده نزدیک محدودیت های بیشتر علیه حمل و نقل دریایی این اعمال خواهد شد. اتحادیه اروپا قرار است در چند روز آینده تحریم های جداگانه خود علیه ایران را تصویب کند به گزارش ایسنا ،همزمان شرکت های بیمه دولتی ایران با طرح پیشنهاد بیمه یک میلیارد دلاری برای کشتی های حامل محموله به مقصد ایران سعی کردند به نگرانی و عدم تمایل شرکت های بیمه بین المللی پاسخ دهند. اما آن طور که کارشناسان بیمه و حمل ونقل دریایی می گویند یک چنین پیشنهادات و ارقامی کارساز نخواهد بود.

این موارد در حالی رخ میدهد که مهندس میر حسین موسوی در تحلیل قطعنامه اخیر شورای امنیت چندی نوشته بود:« برای اینجانب مانند روز روشن است که این قطعنامه بر امنیت و اقتصاد کشور ما اثرخواهد گذاشت. تولید ناخالص را پائین خواهد آورد، بیکاری را بیشتر خواهد کرد، مردم را در تنگنای مشکلات بیشترمعیشتی واجتماعی قرار خواهد داد، فاصله ما را ازکشورهای در حال رشد جهان بویژه کشورهای همسایه رقیب بیشتر خواهد ساخت و آخرین میخ را بر تابوت چشم اندازبیست ساله خواهد کوبید. کدام عقل سلیم است که نداند کشورما امروز پس از صدور قطعنامه آسیب پذیرتر و منزوی تر از گذشته شده است؟»