آفتاب: وقتی تحریم‌ها با ابزارهایی همچون دیپلماسی قدرتمند، و حضور قابل توجه نظامی در منطقه همراه شوند، تحریم های مالی می‌تواند اهرمی دیپلماتیك به دست دهد تا روی روسیه، چین، دولت‏های خلیج فارس و متحدین اروپایی و آسیایی ایالات متحده نیز بتوان متمركز شد.

مطالب بالا جزیی از سیاست‌هایی است که از سوی کارشناسان ارشد امریکا به کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا داده شده است. بی دلیل نیست که اکنون دریاسالار مولن تاکید می‌کند که نیروهای نظامی آمریکا برای حمله به ایران آماده هستند. زیرا بر اساس این طرح، تحریم‌ها باید از پشتوانه نظامی برخوردار باشند.

نتیجه‌بخش بودن تحریم‌ها

بنا به اظهارات "مت لویت" (matt levitt) از مقامات سابق دولت ایالات متحده كه در شكل گیری برخی تحریم ها موثر بوده، تا به حال تحریم اقتصادی ایران تاثیر اندكی بر راهبردهای غنی سازی هسته‌ای دولت ایران داشته است، با وجود این وی خاطر نشان می سازد كه تلاش‌های اروپا برای فشار به ایران می تواند به نتایج واقعی منجر شود.

مت لویت همکار ارشد موسسه واشنگتن انستیتو در سیاست خاور نزدیک و استاد مدعو دانشگاه مطالعات بین الملل دانشگاه جان هاپکینز است. وی در سال 2005 تا 2007 قائم مقام مشاور اطلاعات و تحلیل وزارت خزانه داری ایالات متحده امریکا بوده است.

نقش راهبردی اروپا

"لویت" که مقاله‌اش را در نشریه " یوروپس وورلد " ( europe's world ) بهار ۲۰۱۰-۰۴-۱۸ منتشر ساخته مدعی است : "قدرت های غربی در پس پرده سخت گیری بر دولت ایران، به امید ترغیب تهران بر تغییر سیاست مناقشه برانگیز غنی سازی اورانیوم، آماده چهارمین دور تحریم های چند جانبه هستند. اما آیا حالا حتی با همراهی روسیه تحریم های بیشتر كارگر خواهد بود؟ و آیا در چنین راهبردی نقش ویژه ای برای اروپا متصور است؟"

لویت در ادامه با ادعای این که " شواهد متقاعد كننده ای وجود دارد كه جمهوری اسلامی ایران به رغم مخالفت های آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) و قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد، همچنان به تعقیب برنامه های مخفیانه تسلیحات هسته ای خود ادامه می دهد" می‌افزاید:" سال گذشته، ایالات متحده و برخی متحدین اروپایی‌اش، موضوع وجود تاسیسات مخفیانه دیگری را در ایران مطرح کردند. ایران نیز در پاسخ به افزایش تهدیدات حمله نظامی علیه خود، ساخت مراكز دیگری همچون تاسیسات قم را دنبال کرد."

وی می‌افزاید: "در ماه دسامبر تایمز لندن گزارش داد كه تهران در حال كاربر روی ابزارهای پرتاب بمب های هسته‌ای است. ایران با آزمایش پرتاب موشك سجیل 2 كه آخرین مدل موشك با برد ۱۲۰۰ مایلی این كشور است كه جنوب شرقی ازوپا را در تیررس خود دارد، به این مسئله پاسخ داد."

سه هدف تحریم‌ها

لویت در ادامه با اشاره به این که " به كار گیری تحریم های اقتصادی تا به حال ایران را از تعقیب برنامه های هسته ای باز نداشته" می‌نویسد: " اما تحریم ها همیشه چنین هدفی نداشته اند. به عنوان یكی از مقامات وزارت خزانه داری ایالات متحده كه از تدوین كنندگان تحریم های مالی علیه ایران بوده‌ام، بر این باورم كه تحریم‌ها اسلحه‌ای جادویی به شمار نمی‌رود. تاثیر آن ها محدود است اما وقتی تحریم‌ها با ابزارهایی همچون دیپلماسی قدرتمند، و حضور قابل توجه نظامی در منطقه همراه شوند، تحریم های مالی می‌تواند اهرمی دیپلماتیك به دست دهد تا روی روسیه، چین، دولت‏های خلیج فارس و متحدین اروپایی و آسیایی ایالات متحده نیز بتوان متمركز شد."

لویت سپس با طرح این که "تحریم ها سه هدف را دنبال می كنند: ۱- قطع فعالیت های غیر قانونی و پنهانی ایران ۲- بازداشتن طرف سوم از تسهیل آگاهانه و یا ناآگاهانه فعالیت های غیرقانونی ایران ۳- واداشتن ایران به بازنگری در مورد آن فعالیت ها " تاکید می‌کند که "مورد سوم مستلزم آن است كه رهبری انقلابی ایران متقاعد شود كه برنامه های هسته ای تهدید بقای رژیم است نه تضمین بقای آن."

لویت برای موثر سازی نقش اروپا در برابر ایران توصیه‌های مهمی را مطرح می‌کند او می‌نویسد: " مذاكره و دیپلماسی به تنهایی ایران را به ترك برنامه های هسته ای متقاعد نخواهد كرد. بنابراین اتحادیه اروپا می تواند ایفاگر نقش حیاتی در این رابطه باشد. در وهله اول اتحادیه اروپا می تواند اكنون كه ضرب الاجل غیر رسمی پیشرفت های دیپلماتیك در سال ۲۰۰۹ به پایان رسیده است، فعالانه در پی وفاق بین المللی برای تحریم های چندجانبه سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ باشد، هم رایی در تصمیم به اعمال تحریم ها درست به اندازه موارد تحریم های مالی حائز اهمیت به شمار می رود، بنابراین ضروری است اتحادیه اروپا به شدت با چین و روسیه درگیر مذاكرات دیپلماتیك قدرتمندانه‌ای به منظور دستیابی به وفاق در اعمال تحریم های گزنده باشد."

تحریم قرارگاه خاتم الانبیا

لویت با اشاره به این که اقدامات اروپایی‌ها باید علیه نهادهایی كه از برنامه های اشاعه ایران به صورت غیرقانونی حمایت می كنند مانند بانك ملت و بانك ملی كه تا كنون توسط ایالات متحده آغاز شده اند، متمركز شوند" می‌نویسد:" اتحادیه اروپا به همراه ایالات متحده می تواند جامعه بین الملل را تشویق كند كه همچون امریكا و اروپا قرارگاه خاتم الانبیا را به عنوان یكی از مهم ترین نهادهای تحت مالكیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد هدف تحریم قرار دهند." این هدف گیری لویت بر اساس این ادعاست که " بسیاری از موسسات وابسته به سپاه به برنامه های هسته ای و موشكی ایران مرتبط هستند و نیز در جهت حمایت از تروریسم بین المللی و (برخورد با اغتشاشات داخلی ) به كار گرفته می شوند...."

لویت معتقد است که "اتحادیه اروپا می تواند تحریم تجارت دریایی و خطوط كشتیرانی جمهوری اسلامی را كه در سپتامبر ۲۰۰۸ از سوی ایالات متحده به تجارت غیرقانونی متهم شده بود به فهرست خود و فهرست سازمان ملل بیفزاید."

بنا بر ادعای لویت "وزارت امور خارجه ایالات متحده در آن زمان تصریح کرده بود كه خطوط كشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در نقل و انتقال تسلیحات برای گروه‌های تروریستی دخالت داشته، چنانكه درژانویه ۲۰۰۸ در مونچگورسك، كشتی این خطوط به مقصد سوریه حاوی سلاح توقیف شد. گمرك هلند به طور خودكار كالاهای حمل شده توسط خطوط كشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و ایران ایر را اقلام پر خطر و مظنون طبقه بندی می كند و دولت انگلیس شركت های انگلیسی را از تجارت با خطوط كشتیرانی ایران منع كرده است."

مبارزه با پول‌شویی

لویت در این مقاله "یكی دیگر از موارد امید بخشی كه اتحادیه اروپا می‌تواند پیشگام آن باشد" را "حمایت فعالانه از نهادهای چند جانبه همچون گروه های مالی FATF سازمانی با ۳۴ عضو است كه هدف خود را مبارزه با پول‌شویی و تروریسم مالی تعریف كرده" ذکر می‌کند و می‌افزاید: FATF مكررا در مورد ایران هشدار و به كشورهای عضو نیز در مورد تجهیز به ابزارهای مقابله با فعالیت های مالی غیرقانونی آموزش داده است."

تحریم‌های غیررسمی

وی در ادامه به نقش "اتحادیه اروپا در وادی تحریم های غیر رسمی" می‌پردازد و می‌نویسد:" توجه دادن به بخش خصوصی نسبت به مخاطرات تجارت با موسسات ایرانی درگیر معاملات غیرقانونی، از سوی اتحادیه اروپا، تاثیری به سزا خواهد داشت. در حال حاضر نیز امتناع از معامله با دلار امریكا، تحریم اتحادیه اروپا برای بانك های ایران از معامله با یورو پیامدهای وخیمی برای ایران به همراه خواهد داشت، به وِیژه پس از آن كه دولت ایالات متحده یك بانك اروپایی را به همین جهت جریمه کرد، بانك كردیت سوییس به خاطر درگیر شدن در معاملات غیرقانونی با بانك های ایرانی، ۵۳۶ میلیون دلار جریمه شد."

لویت با اشاره به این که "این موضوع را باید فراتر از بخش بانكداری به مواردی همچون بیمه، حمل و نقل و دیگر صنایع نیز تسری داد" می‌نویسد:" همچنان که یک دیپلمات اروپایی تصریح کرده ، "آنچه که اتحادیه اروپا باید در پی آن باشد، ابزارهایی است که بخش بانکداری ایران را از دسترسی به بخش مالی اروپا، انتقال پول به خارج و نگهداری حساب‏ها، محدود نماید".

تحریم فن‌آوری‌های کلیدی

این کارشناس ارشد سابق وزارت خزانه داری آمریکا با اشاره به این که "ایران نیازمند فناوری غربی است و اروپا بازاری کلیدی به شمار می رود می‌نویسد:" اتحادیه اروپا واجد نقش حیاتی در عدم دسترسی ایران به فناوری های کلیدی همچون چگونگی میعان گاز طبیعی و توسعه رویکردی نظام‌مندتر برای مقابله با تلاش های تهران برای انتقال فناوری و تسلیحات برای متحدان افراطی این کشور در خاورمیانه تلقی می شود. اتحادیه اروپا می تواند سیاست جاری منع فروش و انتقال تسلیحات و مواد مربوطه و فراهم کردن کمک به سرمایه گذاری و خدمات به ایران را به منع خرید و انتقال همین موارد از ایران تسری دهد."

بازرسی کشتی‌ها

وی در توصیه‌های راهبری خود به اتحادیه اروپا می‌افزاید:" اتحادیه اروپا و ایالات متحده همچنین باید کشورها را تشویق کنند تا از طریق مقامات مربوطه و یا بنادر خود داده‌های تفصیلی دقیق و کامل مربوط به کلیه محموله هایی که به کشورشان حمل می شود یا از قلمرو ایشان عبور می کند را به ویژه از مبادی پر خطری همچون ایران جمع آوری کنند تا مخاطرات آن مورد ارزیابی قرار گیرد و در صورت لزوم بازرسی‌های لازم نیز انجام پذیرد."

تحریم‌های همه‌جانبه‌تر

از نظر لویت "زمان تحریم‌های همه‌جانبه‌تر (کمتر هوشمند) فرا رسیده با توجه به این که ایران در برنامه‌های هسته‌ای خود مشغول پیشرفت سریعی است ". وی در ادامه یکی از موارد امید بخش را حوزه سوخت ایران می‌داند و می‌افزاید:" هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه در مورد احتمال تحمیل تحریم های فلج کننده برای ایران هشدار داده است. یکی از موارد امید بخش، تکیه ایران بر واردات بنزین از خارج از کشور است. عدم کفایت ظرفیت بدان معنی است که ایران ۲۵ تا ۴۰ درصد نیاز به بنزین خود را از خارج وارد می کند، هدف گیری این واردات به ویژه با عنایت به سابقه شکست سهمیه بندی بنزین در ژوئن سال ۲۰۰۷، ابزار موثری است. سهمیه کارت های بنزین هر ۳ ماه پر می شود ولی بسیاری از ایرانیان تمامی سهمیه خود را طی چند هفته مصرف می کنند. راهکارهایی همچون هدف قرار گرفتن دسترسی ایران به بنزین از خارج برای متقاعد ساختن ایران نسبت به این که بمب برای این کشور بیشتر یک مسئولیت است تا سرمایه، موثر تر از مقابله مستقیم خواهد بود."