ايلنا: سال ۸۸ از سالهايى بود كه به اهل هنر وفادار نبود. هنرمندان بسيارى نيز از ميان جامعه‌ى هنرى رخت بربستند. افرادى كه جاى خالى آنها را شايد تا پايان يك دهه آينده نيز نتوان پر كرد.

به گزارش ايلنا، در سال ۸۸، ۵۶ هنرمند در رشته‌هاى موسيقى، سينما و تئاتر، تجسمى و ادبيات؛ از دنيا رفتند. يك حساب سرانگشتى از درگذشت ۴ هنرمند در هر ماه حكايت دارد كه در اين ميان سهم سينما از همه بيشتر بوده است. درميان متوفايان سال ۸۸، ۵ بازيگر و ۶ كارگردان وجود دارد.

* درگذشتگان سينما؛ تئاتر و تلويزيون:
خوش يمن نبودن سال ۸۹ از همان روزهاى ابتداى سال هويدا شد. در اولين روز فروردين ۸۸ جمشيد فرحى(فيلمبردار فيلم‌هاى سينمايى رگبار و گوزن‌ها) بر اثر سكته مغزى درگذشت.

چندروزى از درگذشت جمشيد فرحى نگذشته بود كه در سوم فروردين؛ اردشير كشاورزى(خالق آثارى همچون هادى و هدا) بر اثر بيمارى سرطان ريه در سن ۶۳ سالگى از دنيا رفت. اردشير كشاورزى در طول عمر خود؛ خالق آثار بسيارى بود كه خاطرات زيادى را براى كودكان دهه ۶۰ و ۷۰ به جا گذاشته است.

ميانه‌ى ارديبهشت سال۸۸ زمانى بود كه يكى از بهترين بدلكاران سينماى ايران ازميان جامعه هنرى رخت بربست. پيمان جلالى ابدى كه براى بدلكارى در يكى از فيلم‌هاى سينمايى به نام چشم‌هاى نامحسوس حاضر شده بود؛ بر اثر يك سانحه در سن ۳۶ سالگى درگذشت.

خرداد ماه سال ۸۸ نيز با درگذشت يك بازيگر پيشكسوت سينما و تلويزيون آغاز شد. پروين(بتول) سليمانى(بازيگر سينما و تلويزيون) كه سالها از بيمارى رنج مى‌برد؛ ۱۱ خردادماه به علت تومور بدخيم مغزى پس از يك ماه بيهوشى درگذشت. سليمانى در سال ۱۳۰۱ در تهران متولد شد. بازى در تئاتر را از سال ۱۳۲۳ و همچنين بازى در سينما را از سال ۱۳۳۱ با «گلنسا» به كارگردانى «سرژ آزاريان» شروع كرد.

اما خرداد ۸۸ براى جامعه دوبله ايران ماه خوبى نبود و با ازدست رفتن فاطمه ابولقاسم تبريزى(مهين بزرگى)، جامعه دوبله؛ يكى از بهترين دوبلوران خود را ازدست داد. مهين بزرگى كه در ۲۳ خرداد سال ۸۸ درگذشت؛ فعاليت خود در دوبله را از سال ۱۳۳۵ آغاز كرد و دوبله بسيار از آثار سينمايى و تلويزونى را انجام داده بود.

تابستان سال ۸۸ با رفتن فرخ لقا هوشمند ازميان جامعه هنرى آغاز شد. هوشمند در سال ۱۳۱۰ در رشت به دنيا آمد. بازى در تئاتر را از سال ۱۳۲۴آغاز و تا سال ۱۳۳۵ در گيلان ادامه داد. سپس در تهران تا سال ۱۳۴۲ ادامه كار داد و با بازى در سينما در سال ۱۳۳۶ با ايفاى نقش كوتاهى در «نردبان ترقى» با همكارى «پرويز خطيبى» دوره تازه كارى خود را آغاز كرد. سرانجام او در تاريخ ۲۲ تير ۱۳۸۸پس از ۳۲ روز بسترى به دليل عارضه‌مغزى درگذشت.

مرداد سال ۸۸ زمانى بود كه سيف‌الله داد(كارگردان سينما و معاون سينمايى دوره خاتمى) درگذشت. سيف الله داد كه متولد سال ۱۳۳۴ در خرمشهر بود، بنيان‌گذار موسسه سينمايى سينافيلم بود. وى همچنين بين سال‌هاى ۱۳۷۴ تا سال ۱۳۷۶ رياست هيئت مديره خانه سينما را برعهده‌داشت. داد؛ معاون امور سينمايى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى از سال ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۷۹ بود كه برخى اين دوره را دوران طلايى سينماى ايران مى‌دانند. داد در سن ۵۴ سالگى در ۶ مرداد ۱۳۸۸ در بيمارستان مهر تهران درگذشت. او كارگردانى آثار تاثيرگذارى همچون كانى مانگا و بازمانده را دارد. هرچند سيف الله داد در زمان انتخابات از نامزد اصلاح طلبان حمايت كرده بود اما در زمان فوت وى؛ بسيارى از چهرهاى اصولگرا نيز حاضر بودند.

مهدى اباسلط(كارگردان جوان سينماى ايران) نيز هنرمندى بود كه در مرداد سال ۸۸ درگذشت. اباسلط كه متولد ۲۸ آذرماه سال ۱۳۶۰ و دانش‌آموخته‌ سينما بود؛ به تازگى نمايشنامه «سادگى منو ببخش كيارستمى» را به چاپ رسانده بود و فيلم‌هاى خنگ‌آباد، بچه‌هاى خيابان و مسعود كيميايى عاشق را در كارنامه داشت. مراسم تييع پيكر مهدى اباسلط ازجمله مراسم‌هايى بود كه به دليل عدم اطلاع‌رسانى صحيح؛ بسيار مختصر برگزار شد.

پاييز سال ۸۸ فصلى بود كه بيشترين خزان را براى اهالى سينما داشت. در پاييز سال ۸۸ هنرمندانى همچون مهدى نوربخش(كارگردان و مديرتوليد سينما) درگذشت. نيكو خردمند(بازيگر سينما)، جمشيد لايق(بازيگر سينما و تئاتر)، مسعود رسام(كارگردان سينما)، امير قويدل(كارگردان سينما)، عباس شباويز(تهيه‌كننده سينما) ازجمله هنرمندانى بودند كه در اين خزان ازميان جامعه هنرى رفتند.

نيكو خردمند؛ بازيگر سينما كه متولد كه ۵ آبان ۱۳۱۱ است؛ فعاليت هنرى‌اش از سال ۱۳۳۷ با گويندگى در راديو شروع شد. وى گويندگى فيلم را در سال ۱۳۳۹ آغاز كرد و گوينده نقش‌هاى كلوديا كارديناله، آوا گاردنر، اليزابت تيلور، فخرى خوروش، ايرن، كتايون و ... بوده ‌است. او گوينده نمايش‌هاى راديويى برنامه دوم راديو از سال ۱۳۴۲ تا سال ۱۳۴۷ و همچنين مجرى برنامه معرفى تئاتر در تلويزيون در سال ۱۳۵۱ بود. فعاليت سينمايى او با بازى در فيلم «پرده آخر» (واروژ كريم مسيحى) در سال ۱۳۶۹ شروع شد. خردمند در طول دوران بازيگرى خود براى حضور در فيلم‌هايى همچون بازيچه و پرده آخر؛ برنده سيمرغ بلورين جشنواره فيلم فجر شد. خردمند حدود ساعت ۴ بامداد ۲۶ آبان ۱۳۸۸، در سن ۷۷ سالگى و در بيمارستان ابن سيناى تهران درگذشت.

جمشيد لايق كه موفق به دريافت درجه دكترا از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى شده بود؛ در سال ۱۳۱۰ در يكى از محله‌هاى قديمى تهران زاده شد. او پس از دريافت مدرك ديپلم ادبى و ديپلم از هنرستان هنرپيشگى؛ در سال ۱۳۳۲ به گروه هنر ملى پيوست. او از سال ۱۳۳۳ تا ۱۳۳۴ دوره بازيگرى و كارگردانى تئاتر را در آمريكا گذراند. پس از بازگشت به ايران در سال ۱۳۳۸ در اداره هنرهاى دراماتيك به‌كار مشغول شد. لايق در سال ۱۳۵۳ در مقطع ليسانس رشته كارگردانى و بازيگرى در دانشگاه تهران به تحصيل پرداخت. او در ايران و ديگر كشورهاى دنيا با گروه‌هاى هنرى مختلفى همكارى كرد. وى همچنين در دانشگاه آزاد اسلامى تدريس مى‌كرد. جمشيد لايق در سن ۷۸ سالگى، پس از يك ماه اقامت در مركز قلب تهران، در شامگاه پنجشنبه ۲۱ آبان سال ۱۳۸۸ به دليل ايست قلبى درگذشت. ازجمله آثار لايق در حوزه سينما و تئاتر مى‌توان به نقش آفرينى در فيلم‌هايى همچون سگ كشى، هزاردستان، كفش‌هاى ميراز نوروز و دايره مينا اشاره كرد.

مسعود رسام(كارگردان سينما و تلويزيون) كه يكى از پرمخاطب‌ترين آثار تلويزيونى را كارگردانى و تهيه كرده بود؛ در دهه اول آبان از دنيا رفت. رسام كه متولد سال ۱۳۳۶ در تهران بود؛ در تهيه مجموعه تلويزيونى خانه سبز و ديگر فيلم‌ها همكارى نزديكى با بيژن بيرنگ داشت. رسام؛ فارغ‌التحصيل مدرسه عالى تلويزيون و سينما بود. اولين فعاليت‌هاى رسام در زمينه‌هاى تئأتر و تلويزيون درسال ۱۳۵۸ آغاز شد. رسام در تاريخ نهم آبان ماه ۱۳۸۸ در بيمارستان لاله تهران درپى بيمارى سرطان خون درگذشت.

امير قويدل(كارگردان سينما) نيز از ديگر هنرمندان متوفا در آبان ماه سال ۸۸ بود. قويدل در سال ۱۳۲۶ در مشهد به دنيا آمد. نخستين فعاليت سينمايى او، فيلم‌نامه‌نويسى و دستيارى كارگردان در فيلم مرگ در باران (ساموئل خاچيكيان) بود. قويدل در برخى ديگر از فيلم‌هاى خاچيكيان مانند اضطراب و كوسه جنوب نيز دستيار بود. او سال‌ها به عنوان مشاور كارگردان، نويسنده، و طراح صحنه در سينما فعاليت داشت. او در سال‌هاى نخستين پس از انقلاب ۱۳۵۷ نسبتا پركار بود و فيلم‌هايى همچون خونبارش، برنج خونين، سردار جنگل و ترن را كارگردانى كرده بود. قويدل در ظهر روز يكشنبه، ۱۷ آبان به علت بيمارى كبدى در بيمارستان پارسيان تهران درگذشت.

عباس شباويز(تهيه‌كننده سينما) نيز كه آخرين اثر هنرى وى حضور در فيلم مستند قيصر؛ چهل سال بعد بود؛ در يكى از روزهاى آبان ماه درگذشت.

محسن آراسته نيا (بازيگر)، على خدابخشى(بازيگر) ، مسعود جلالى نژاد(مستند ساز)، احمد احمدپور پيرسرايى(صدابردار سينما)، غلامرضا خضوعى(تدوينگر سينما)، شهيندخت بهزادى(طراح صحنه)، مسعود شكوتى كلاقچى(فيلمنامه‌نويس)، منصور غزنوى(گوينده راديو) و محمد هاشمى آستانه(سردبير راديو) ازجمله هنرمندان ديگرى بودند كه در سال ۸۸ ازميان جامعه هنرى سينما تلويزيون و تئاتر رخ بربستند.

* درگذشتگان موسيقى:
در سال ۸۸ براى عرصه موسيقى نيز سال خوبى نبود. ۱۴ هنرمند عرصه موسيقى در اين سال از دنيا رفتند.
اقدس خاورى كه او را با نام هنرى «خاطره پروانه» مى شناسيم، در سال ۱۳۰۸ (۱۹۲۹) در تهران و در خانواده‌اى اهل هنر زاده شد. مادر او، پروانه، خواننده معروف سال‌هاى نخستين قرن جارى بود كه علاوه بر صداى خوش غمگنانه‌اى كه داشت، با «نواختن» نيز بيگانه نبود. ويولن را از «حسين خان اسماعيل زاده» و سه تار را از «رضاقلى خان نوروزى» آموخته بود. او پس از آشنائى با «حبيب سماعى»( استاد سنتور) با چم و خم اين ساز نيز آشنا شده بود. پروانه شوربختانه در جوانى به بيمارى سل درگذشت و خاطره‌ى دو ـ سه ساله را تنها گذاشت. «خاطره» مى‌گويد؛ نخستين بار با موسيقى از طريق صفحات آواز مادر آشنا شده است. خاطره پروانه كه از سال گذشته به دليل شكستگى استخوان پا در بستر بيمارى به سر مى‌برد، پس از تحمل هشت ماه بيمارى، ساعت ۴:۳۰ بامداد روز چهارشنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۷ در سن ۷۹ سالگى در منزل خود بر اثر ايست قلبى درگذشت.

پرويز مشكاتيان؛ آهنگساز، موسيقى‌دان، نوازنده سرشناس سنتور، استاد دانشگاه و پژوهشگر نامى ايران) بود. مشكاتيان؛ كار هنرى خود را در شش سالگى با پدرش، مرحوم حسن مشكاتيان كه استاد سنتورنوازى و آشنا با ويولن و سه‌تار بود، آغاز كرد. او، رديف ميرزا عبدالله را نزد نورعلى برومند و داريوش صفوت و مبانى موسيقى ايرانى را نزد اساتيدى چون محمدتقى مسعوديه، عبدالله دوامى، سعيد هرمزى و يوسف فروتن فراگرفت. او كار سنتورنوازى خود را به شيوه رسمى در مركز حفظ و اشاعه موسيقى آغاز كرد و در اين زمينه بسيار موفق كار كرد و كارهاى بزرگ فراوانى را در زمينه آهنگسازى وسنتورنوازى به ويژه تكنوازى انجام داد. وى در آزمون موسيقى باربد كه به ابتكار نورعلى برومند برگزار مى‌شد، به همراه پشنگ كامكار مشتركاً جايگاه نخست را به دست آورد. مشكاتيان از سال ۵۸ تا سال ۶۷ با محمدرضا شجريان همكارى داشت كه نتيجه اين همكارى، آثار ماندگارى چون بيداد، آستان جانان، سِرّ عشق، نوا و دستان بود. مشكاتيان ۳۰ شهريور ۱۳۸۸ درگذشت .

فرامرزپايور؛ ديگر هنرمند عرصه موسيقى بود كه در ۱۸ آذر ۸۸ درگذشت. پايور در ۲۱ بهمن سال ۱۳۱۱ در تهران به دنيا آمد. پدرش على پايور، هنرمند نقاش و استاد زبان فرانسه در دانشگاه تهران و پدربزرگش مصورالدوله، نقاش چيره‌دست دوره قاجار بود كه با نواختن ويولن، سنتور و سه‌تار آشنايى داشت. پايور از سال ۱۳۳۳، فعاليت خود را در وزارت فرهنگ و هنر وقت و از سال ۱۳۳۷ تدريس سنتور را در هنرستان عالى موسيقى ملى آغاز كرد. او اولين سنتورنوازى بود كه روى سنتور، نواسازى مى‌كرد و تنها درپى بداهه‌نوازى نبود. به بيان ديگر، اولين آهنگ‌سازى بود كه ساز تخصصى او، سنتور بود
پايور در طول سال‌ها با هنرمندانى همچون عبدالوهاب شهيدى، استاد شجريان، محمود خوانسارى، احمد ابراهيمى، خاطره پروانه، سيما بينا، نادر گلچين، سروش ايزدى، شهرام ناظرى، حميدرضا نوربخش و على رستميان. همكارى داشت

شهريار فر يوسفى، سيدغلامرضا دبيرى، مصطفى گرگين‌زاده، محمدرضا مقدم راد، سيدمحمد نجم‌الدين، سيدمحمد ميرفخرايى، راميتن مجاهدنيا، سيدحسن شجاع مداحى، حسن يوف زمانى، فرمان بهبود، هوشنگ زهتاب، حسين صبحدل و سيمين آقارضى درمنى ازجمله ديگر هنرمندان عرصه موسيقى بودند كه در سال ۸۸ درگذشتند.

* درگذشتگان ادبيات:
در سال ۸۸ ، ۷ نويسنده درگذشتند: نويسندگانى همچون محمد ايوبى‌فر ، محمدامين رياحى، مهدى آذريزدى، اسماعيل فصيح، محمود شاهرخى، بيژن ترقى، مهدى سحابى، خسرو خورشيدفر و سيدرضا سيدحسينى ازجمله درگذشتگان ادبيات بودند.

* درگذشتگان هنرهاى تجسمى:
در بخش هنرهاى تجسمى نيز هنرمندانى همچون منصور خاكسار، نورالدين فريور، آيت‌الله نجومى، بهجت صدر، بهمن جلالى، پرويز ملكى، محمدامين ميرفندرسكى و محسن ابراهيم درگذشتند.