رادیو فردا: بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب از روز چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه به صورت رسمی در محل مصلای تهران گشایش یافت. نمایشگاه کتاب بزرگترین مرکز فروش کتاب‌های ایران و خارجی در رشته‌های گوناگون است.

این درحالی است که خبرهایی مبنی بر عدم توزیع و فروش کتاب‌هایی که حتی دارای مجوز بوده‌اند منتشر شده است. از جمله کتاب‌های نویسندگانی چون صادق هدایت، هوشنگ گلشیری، صادق چوبک و همچنین چارلز بوکوفسکی، شاعر و نویسنده پیشرو آمریکایی.

فرخنده حاجی‌زاده، صاحب نشر ویستار، جزو ناشرانی است که امسال در نمایشگاه کتاب حضور ندارند.

او در مورد علت این عدم حضور می‌گوید: «ما پارسال چون به ما گفتند که نمره انضباط مان صفر شد و تنها ناشری هستیم که صفر گرفتیم، درواقع با چاپ کتاب‌هایمان نشر ایران را به چالش کشیدیم، دیگر امسال خودمان فکر کردیم که اخلاقمان که بهتر نشده، بدتر شده، پس شرکت نکنیم.»

خانم حاجی‌زاده دیگر ناشرانی را که اجازه حضور در نمایشگاه نیافتند، چنین نام می‌برد: «جامه دران، نسل نواندیش، دیگر، آگاه، اختران. اینها کسانی هستند که اعلام کرده‌اند. حالا ممکن است کسانی هم باشند که نتوانسته باشند بروند ولی خودشان نخواسته باشند که اعلام کنند.»

آن طور که مریم آموسا خبرنگار در تهران می‌گوید، محمدحسین صفار هرندی، وزیر ارشاد از عدم اجازه پخش و فروش بعضی از کتاب‌ها در نمایشگاه کتاب خبر داده است.

خانم آموسا می‌گوید: «آقای صفار هرندی در نشست مطبوعاتی که داشتند در جمع خبرنگاران اعلام کردند که در گفتگویی که با ناشران داشتیم به آنها اعلام کردیم که خیلی از کتاب‌ها را به نمایشگاه نیاورید به خاطر اینکه بزرگنمایی که در نمایشگاه کتاب ممکن است اتفاق بیافتد، این کتاب‌ها ممکن است دردساز بشوند».

عباس معروفی، نویسنده مطرح ایرانی مقیم آلمان دلیل عدم عرضه بعضی کتاب‌ها با وجود مجوز را چنین شرح می‌دهد: «در نمایشگاه به دلیل اینکه عموم ملت می‌آیند و یک مقدار نمایش ایدئولوژیک هم هست یعنی تنها در سطح کشور نیست، در سطح یک جامعه‌ای که در روند کاری‌اش حرکت می‌کند. نمایشگاه در واقع یک ویترین است، ویترین فرهنگی که ایجاد شده و در این ویترین فرهنگی می‌خواهند تا آنجا که ممکن است کنترل به عمل بیاورند و بسیاری از کتاب‌ها را توی نمایشگاه راه نمی‌دهند.»

صادق سمیعی، صاحب نشریه کتابسرا که کتاب «آنسوی تاریکی» نوشته پری زنگنه، خواننده معروف نابینای ایرانی را در نمایشگاه کتاب عرضه کرده است، عدم مجوز و عرضه بعضی از کتاب‌ها را به نفع نویسندگان و ناشران کتاب‌هاعنوان می‌کند.

آقای سمیعی می‌گوید: «داستان این است که اگر کتابی جمع بشود، اگر به طور کلی جمع شود، یعنی بعد از نمایشگاه اجازه توزیع داده نشود، ضرری برای ناشر هست. اگر احیاناً در نمایشگاه گفته شود و بعد از این ۱۰ روز نمایشگاه که کتاب در سطح شهر توزیع شود، مسلم بدانید که فروش کتاب بیشتر می‌شود. چون همه کتابخوان‌های مملکت را کنجکاو می‌کند که چرا این کتاب جمع شد.»

عباس معروفی که آن طور که خود او می‌گوید، رمان «پیکر فرهاد» او با آثار دیگری از ابراهیم گلستان، احمد محمود و حسین ثناپور، روز قبل از آغاز نمایشگاه کتاب لغو مجوز شده است، در مورد شرایط نشر کتاب در یک سال گذشته می‌گوید: «سیاستی که وزارت ارشاد در پیش گرفته به نظر من یک توهین به ملت است، توهین است به نویسنده‌ها و اصلاً نطام‌مند نیست. بعد امسال هیچ کتاب داستانی چاپ اول یا رمان چاپ اول در نمایشگاه کتاب وجود نداشت. این برای کشوری مثل ایران فاجعه است. اصلاً تاریک‌ترین دوران نشر مملکت است برای اینکه اولاً اینها در تمامی کتاب‌ها دست می‌برند. بسیاری از کتاب‌های کلاسیک ما را اینها تمهید دارند که تویش دست ببرند.»

اما صادق سمیعی، صاحب انتشارات کتابسرا نظری مثبت نسبت به وضعیت کیفی و کمی نشر کتاب در ایران در طول یک سال گذشته دارد.

آقای سمیعی می‌گوید: «بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی تهران از نظر استقبال [خوب بود]، بخصوص روز جمعه یک جمعیت عجیب و غریبی در تمام سالن‌ها و محوطه دیده می‌شدند. به طور کلی هرسال مقدار کتاب‌هایی که در ایران چاپ می‌شود نسبت به سال قبلش جهشی پیدا می‌کند. امسال بیش از ۵۰ هزار چاپ شده که از این میزان، ۳۰ هزار عنوان کتاب‌هایی هستند که برای اولین بار دارد چاپ می‌شود. این رقم در سطح بین‌المللی در ۱۰ مملکت اول جهان قرار می‌گیرد. یعنی اگر انگلستان با ۲۰۶ هزار عنوان جدید بالاترین رقم آمریکا با ۷۲ هزارعنوان جدید در رده دوم قرار می‌گیرد، ایران در رده نهم قرار دارد.»

آن طور که روزنامه اعتماد گزارش کرده است، از دیگر کتاب‌هایی که برای عرضه در نمایشگاه کتاب تهران مجوز نگرفتند می‌توان به سه نمایشنامه از لورکا، سرزمین گوجه‌های سبز، نوشته هرتا مولر و موسیقی آب گرم مجموعه داستان چارلز بوکوفسکی اشاره کرد. نمایشگاه کتاب تهران روز ۲۵ اردیبهشت ماه به کار خود پایان خواهد داد.