سرمايه، فرزانه تهرانى: امسال با واردات شش ميليون تن گندم به ارزش دو ميليارد و ۴۶۰ ميليون دلار ايران پس از ۱۰ سال به بزرگ ترين واردكننده گندم تبديل مى‌شود. در حالى كه معاون وزير بازرگانى در ابتداى سال احتمال واردات شش ميليون تن گندم را بدبينانه عنوان كرد اكنون قرارداد واردات شش ميليون تن از اين محصول را به امضا رسانده اند. طبق نظر كارشناسان وضعيت توليدگندم در سال جارى بسيار وخيم تر از آن چيزى است كه دولت اعلام مى كند.

براساس پيش بينى ها توليد اين محصول استراتژيك ۶۰ درصد كمتر از توليد سال گذشته خواهد بود و دست كم به واردات هفت ميليون تن گندم نياز است. اما حتى با واردات شش ميليون تن گندم نيز ايران به صدر واردكنندگان گندم جهان بازخواهد گشت.

بى بى سى اعلام كرد در سال ۱۳۷۷ ايران با وارد كردن شش ميليون و ۸۰۰ هزار تن گندم بزرگ ترين واردكننده گندم جهان بود و سه سال بعد از آن نيز به طور متوسط سالانه چهار ميليون تن گندم خارجى وارد كرد.

به گزارش «سرمايه» طرح خودكفايى گندم در دولت هشتم كليد خورد و از سال ۱۳۸۳ ايران از فهرست فائو به عنوان واردكنندگان عمده گندم جهان خارج شد و روند واردات اين محصول كاهش يافت. حتى سال گذشته ايران وارد عرصه صادرات آن شده بود.

اما در سال جارى با خشكسالى ناگهانى معادلات خودكفايى به هم خورد و طبق نظر فعالان و كارشناسان بخش براى تامين نياز داخل به هفت ميليون تن گندم وارداتى نياز است.

پيش از اين كارشناسان طرح خودكفايى گندم را اقدامى غيركارشناسى ارزيابى كردند كه در صورت بروز خشكسالى عدم موفقيت آن به خوبى نشان داده خواهد شد.

اما اسكندرى وزير فعلى جهاد كشاورزى و مجرى سابق طرح خودكفايى گندم همواره آن را يك نقد غيرمنصفانه ارزيابى مى كرد.

دولت در ابتداى سال وزارت بازرگانى را مكلف به واردات دو ميليون تن گندم كرد در حالى كه كارشناسان رقم هفت ميليون تن را براى تامين كسرى مناسب مى دانستند. پس از گذشت شش ماه از سال رقم واردات از دوميليون تن به پنج ميليون تن گندم ارتقا يافت و هم اكنون قرارداد شش ميليون تن از اين محصول بسته شده است.

با توجه به قيمت هر تن ۴۱۰ دلارى گندم هاى خارجى امسال براى واردات شش ميليون تن گندم دو ميليارد و ۴۶۰ ميليون دلار ارز از كشور خارج مى شود.

اين در حالى است كه براى خريد همين ميزان گندم داخلى با قيمت تضمينى ۲۸۰ تومان در هر كيلو يك ميليارد و ۶۸۰ ميليون دلار هزينه مى شد.

ايران براى دستيابى به خودكفايى گندم، اعتبارات و منابع مالى گسترده اى اختصاص داده بود و براى تشويق گندمكاران، بخش عمده اى از گندم توليدى را به صورت تضمينى و با قيمت هاى بالا خريدارى مى كرد.ايران در سال گذشته دو هزار و ۶۰۰ ميليارد تومان يارانه براى توليد گندم و نان اختصاص داد و پيش بينى مى شود امسال به دليل واردات گسترده اين رقم افزايش پيدا كند.امسال با اولين خشكسالى گسترده، وضع دوباره به ۱۰ سال پيش برگشته و توليد گندم از حدود ۱۵ ميليون تن به كمتر از ۶ ميليون تن كاهش يافته است.

زمين هاى زير كشت گندم در ايران ۶ميليون و ۲۰۰ هزار هكتار است كه چهار ميليون هكتار آن زير كشت ديم و دو ميليون و ۲۰۰ هزار هكتار آن آبى است.

عيسى كلانترى وزير سابق جهاد كشاورزى در گفت وگو با «سرمايه» گفت: «بنابر آمار وزارت جهاد كشاورزى توليد سال گذشته گندم در كشور ۱۴ ميليون تن برآورد شده بود در صورتى كه توليد سال جارى قطعاً با ۶۰ درصد كاهش مواجه خواهد شد و حداكثر ۶/۵ ميليون تن توليد خواهيم داشت.»

او متذكر شد: «با توجه به اينكه سالانه بخشى از گندم توليدى ذخيره سازى مى شود اگر امسال يك و نيم ميليون تن ذخيره گندم را به آمارها اضافه كنيم هفت ميليون تن گندم بايد وارد شود.»

به اعتقاد او دليل كاهش توليد گندم در سال جارى فقط خشكسالى نيست بلكه سوءمديريت باعث اين كمبود عظيم است.
دبيركل خانه كشاورز با بيان اينكه مسوولان كمبود توليد را پشت خشكسالى پنهان كرده اند، اظهار كرد: «اگر امسال شرايط خشكسالى نيز حاكم نمى شد نسبت به سال قبل به طور حتم دو ميليون تن كاهش توليد داشتيم.»

براساس آمار اخذ شده از گمرك در شش ماهه اول سال جارى ۳۹۱ هزار و ۱۷ تن گندم به ارزش ۱۶۷ ميليون و ۴۰۷ هزار دلار وارد شد كه نسبت به مدت مشابه سال قبل با واردات ۱۸۶ هزار و ۲۵۶ تن به ارزش ۳۳ ميليون و ۳۷۳ دلار، ۱۰۹ درصد افزايش نشان مى دهد.