اعتماد / فرنوش امیرشاهی: بازنشستگی استادان دامن دانشگاه‌های اقتصاد را هم گرفت و جمعی از استادان صاحب نام این حوزه را خانه نشین کرد.

در هفته گذشته دانشجویان دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه ۹ نفر از استادان باسابقه را بدرقه کردند تا در نبود تجربه و دانش آنها ترم تحصیلی خود را بگذرانند. دکتر «مهدی بهکیش»، دکتر «بهروز‌هادی زنوز» و دکتر«محمود ختایی» از استادان برجسته اقتصاد ایران و پول و بانک و کلان به همراه دکتر «علی صادقی تهرانی» استاد نظام‌های اقتصادی، دکتر «مرتضی چینی چیان» استاد تجارت بین الملل، خانم فرخوت از استادان باتجربه ریاضی، دکتر سلیلی استاد آمار، ماکاراچی استاد ریاضی و کیانمهر استاد کلیات علم اقتصاد ۹ استادی هستند که هفته گذشته به طور رسمی از دانشکده اقتصاد خداحافظی کردند.

آنها در شرایطی کرسی استادی را ترک کردند که سال‌ها سابقه تدریس و بار علمی قابل توجه را در کارنامه داشتند. این گروه نیز مشمول همان آیین نامه یی شدند که پیش از این استادان دانشگاه تهران از آن برخوردار شده بودند. بر اساس این آیین نامه، آن دسته از استادانی که سن آنها ۷۰ سال یا بیشتر است، در سال تحصیلی جدید باید بازنشسته شوند. اما استادانی که بین ۶۵ تا ۷۰ سال سن دارند، می‌توانند با اجازه دانشگاه به تدریس ادامه دهند.

با این حال روند بازنشستگی‌ها در عمل فراتر از محتوای این آیین نامه بود و بیشتر استادان دگراندیش را دربرگرفت. به جز این، استادانی در لیست بازنشستگی قرار گرفتند که به لحاظ درجه بندی علمی در زمره استادان ممتاز و برجسته قرار داشتند و خلاء آنها در محیط‌های آموزشی به راحتی قابل جبران نبود.

این موضوع درباره استادان دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه نیز صادق است چرا که اکثر آنها جزء استادان مطرح حوزه اقتصاد هستند و پیداکردن جانشینی با درجه علمی و سابقه آنان به هیج وجه آسان نیست. به ویژه اینکه ظرف دو سال گذشته در این دانشگاه ۱۱ نفر با حکم بازنشستگی روبه رو و از هیات علمی خارج شده اند؛ ولی هنوز جایگزینی برای آنها پیدا نشده است.

به گفته یکی از کارمندان اداری دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه، این دانشگاه هم اکنون با کسری استاد مواجه است. با چنین شرایطی مشخص نیست با بازنشسته کردن ۹ استاد صاحب نام در آغاز سال تحصیلی، چه تمهیدی برای ادامه کلاس‌های درس آنان در دانشگاه اندیشیده شده است.

قصه بازنشستگی، جابه جایی و اخراج استادان دانشگاه‌های کشور در دولت نهم به اوج رسید. هر چند این روند از ۶۰ سال قبل در کشور آغاز شد و در برهه‌های مختلف استادان از تحصیل منع شدند، اما در سه سال اخیر قضیه ابعاد گسترده تری پیدا کرده است.

در حال حاضر روسای دانشگاه‌ها توسط وزارت علوم انتخاب می‌شوند و هیات‌های علمی دیگر اختیاری در این زمینه ندارند. نتیجه این تصمیم، جابه جایی روسای بسیاری از دانشگاه‌ها بوده است که البته دانشکده اقتصاد نیز از آن بی نصیب نماند. چنان که سال گذشته دکتر «عباس شاکری» جای خود را به دکتر «رضا مقدس» از اعضای بسیج اساتید دانشکده اقتصاد داد. این اتفاق پس از انتشار نخستین نامه ۵۷ اقتصاددان به محمود احمدی نژاد رئیس دولت نهم رخ داد که در پای آن امضای بخش زیادی از استادان این دانشگاه دیده می‌شد.

در همین مدت کوتاه دانشکده اقتصاد صحنه تغییر و تحول‌های زیادی بوده است که آخرین مورد آن خداحافظی ۹ استاد صاحب نام اقتصاد بود اما پیش از این «احمد میدری» با دستور رئیس دانشگاه علامه از تحصیل منع شد.

ادامه داستان جابه جایی و تحول در سطح استادان دانشگاه‌های کشور که اخبار آن هرازچندگاهی از یک دانشگاه منتشر می‌شود، منجر به افزایش نگرانی جامعه علمی شده است. آنها بر این اعتقادند که بسیاری از استادان بازنشسته یا برکنار شده، سرمایه‌های علمی محسوب می‌شوند که هم اینک وظیفه تعلیم، رشد و تعالی نسل بعدی را به عهده دارند. با نبود آنها در محیط‌های آموزشی تضمینی وجود ندارد که دانشگاه‌ها به فقر علمی مبتلا نشوند.

به واسطه همین دغدغه بود که پس از انتشار خبر بازنشستگی استادان حقوق دانشگاه تهران در تابستان گذشته بسیاری از اهالی علم و قلم به آن واکنش نشان دادند و خواستار تجدیدنظر در اجرای آیین نامه بازنشستگی و برکناری استادان شدند. گلایه‌ها به آنجا رسید که برخی از نمایندگان مجلس نیز دست به کار آوردن طرح و تشکیل جلسه فوق العاده شدند. نتیجه آن شد که «علی عباسپور» رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اعلام کرد چند تن از استادان به مجلس مراجعه کرده و به خاطر «بازنشستگی اجباری» از «محمدمهدی زاهدی» وزیر علوم شکایت کرده اند.

به همین دلیل شورای عالی انقلاب فرهنگی زاهدی را برای ادای توضیح در این باره احضار کرد، ولی به گفته عباسپور، زاهدی به درخواست آنان پاسخ نداد. سخنان رئیس آموزش و تحقیقات مجلس درباره بازنشستگی اجباری و اخراج استادان در شرایطی بود که پیش از آن «محمود احمدی نژاد» در جمع مدیران رسانه قول داده بود از ظرفیت استادان بازنشسته در دانشگاه‌ها استفاده شود اما این وعده محقق نشد و به همین دلیل مجلس قدم به صحنه گذاشت تا موضوع را به نحوی حل و فصل کند ولی بهارستان نشینان هم کاری از پیش نبردند.

هم اکنون نیز فرصت یک هفته یی که نمایندگان مجلس از دانشجویان علامه گرفته بودند تا برای تداوم بازنشستگی استادان چاره اندیشی کنند، به پایان رسیده است اما نه تنها این غائله ختم به خیر نشده، بلکه دانشجویان دانشکده اقتصاد هفته قبل تعدادی از استادان برجسته خود را بدرقه کردند. آیا این آخرین مراسم خداحافظی استادان و دانشجویان بود یا قصه هنوز به پایان نرسیده است؟